Schaakopeningen studeren deel 6

Op het einde van mijn vorig artikel daagde ik de lezers uit om het geheime lichess-profiel van de Franse FM Thibaut Dudognon te zoeken. Ik had zelfs er een kleine prijs voor uitgeloofd aan de eerste die mij het juiste antwoord kon geven. Echter vandaag 2 weken later is er nog steeds geen winnaar want niemand heeft zelfs een gok gewaagd.

Ik vermoed dat als ik de prijs verhoog naar 100 euro cash dat er meer animo zal zijn maar 100 euro kan ik thuis niet verdedigen dus dat zal ik niet doen. Bovendien eigenlijk weet ik al voldoende vandaag. Mijn methode om geheime lichess-accounts te onthullen werkt maar is voor de meeste schakers te moeilijk om te kopiëren. Het is trouwens de reden waarom Thibaut gewoon zijn geheim lichess-account blijft verder gebruiken nadat ik hem had verteld dat zijn dekmantel is opgeblazen. De kans dat we nog ooit tegen elkaar zullen spelen is heel klein en andere schakers acht hij niet in staat om mijn methode of soortgelijke te gebruiken.

Tja ik moet toegeven dat ik misschien iets te voortvarend was in mijn vorig artikel. Een onthulling van een geheim lichess-account neemt zelfs voor een expert in voorbereiden zoals ikzelf al snel een uurtje in beslag. Trouwens dan vergeet ik nog te vermelden de mis-en-place die ik voorafgaand een tornooi steeds doe. Een dag voor het tornooi download ik altijd de meest recente elite-databases en bordpartijen waarmee ik toch ook minstens een uurtje zoet ben. Zulke up-to-date databases op je computer installeren is cruciaal om heel snel te filteren en switchen tussen beiden. Ervaring met databasemanagement (Chessbase) is geen overbodige luxe.

Het spreekt voor zich dat voorbereidingstijd een belangrijke rol speelt in dit verhaal. Ik wil alles vinden over mijn tegenstander en bestuderen op voorhand maar dat is zeker niet altijd haalbaar. Het is ook lastig om vooraf te kunnen voorspellen hoe en wat je kan verwachten tijdens de partijvoorbereiding. Soms zeg ik aan mijn echtgenote dat ik in 10 minuten klaar ben en dan duurt het nog een dik uur. Een andere keer ben ik plots klaar terwijl ik nog dacht veel te moeten bekijken.

Voorbereiden is heel veel ziften en zeven. Ik vind het altijd leuk om heel veel informatie over iemand te vinden maar tezelfdertijd betekent het ook dat ik heel veel tijd verlies aan de echt waardevolle dingen eruit te halen. Een tip van de sterke Tsjechische grootmeester David Navara in het boek The secret ingredient is dan ook "Verspreid van je repertoire fake informatie zodat je tegenstander kostbare tijd verliest in de voorbereiding."

De meest bekende manier van "fake" informatie te verspreiden is een ander repertoire spelen wanneer je weet op voorhand dat je partijen in de database zullen komen zie o.a. Camouflage deel 2 en Familieschaak deel 4. Wel dit aspect heb ik vorig jaar naar een next level gebracht: het openen van een persoonlijk zeer zichtbare online account uitsluitend bedoeld om toekomstige tegenstanders in de maling te nemen.

Als je nu googelt op lichess + mijn naam dan is de eerste hit die je krijgt mvhk en dat is exact mijn bedoeling. Tegenstanders die deze blog niet volgen (vooral in het buitenland) zullen tijd verspillen aan het uitpluizen van de vele honderden partijen die niets te maken hebben met mijn bordrepertoire.

Nu ik vermoed sommigen zullen mij de vraag stellen of ik niet beter schaak had gestudeerd i.p.v. zulke enorme inspanning te doen voor een onbekend en misschien onbeduidend voordeeltje in bordschaken. Daar heb ik ook aan gedacht. Vooreerst speelde ik maximum 2 bulletpatijen per dag met tempo 2 minuten +1 seconden wat mij toeliet om te spelen in de kleine dode momenten als ik toch geen tijd had voor serieuze schaakstudie. 

Daarnaast ben ik er ook in geslaagd om van de speciale account een unieke testcase te maken. In 2012 maakte ik eens een kleine studie over de impact op mijn persoonlijke resultaten van een goede opening t.o.v. slechte opening zie Schaakopeningen studeren deel 1. Deze keer ga ik een grote stap verder. Ik vergelijk mijn 2 actieve lichess-accounts waarbij op de ene ik een mij totaal onbekend repertoire speel en met het andere mijn normaal zeer bekend repertoire speel. Alle partijen werden gespeeld in dezelfde tijdspanne (om effect van ratinginflatie/ deflatie te minimaliseren) en speltempo. Op beide accounts probeerde ik mij maximaal voor in te zetten. Ik ben dan ook vrij zeker dat de test best accuraat en interessant was.

Op mijn witpartijen is het verschil 100 TPR tussen standaardrepertoire en onbekend repertoire. Op de zwartpartijen is het verschil nog iets hoger met 134 TPR tussen standaardrepertoire en onbekend repertoire. Ik heb een sterk vermoeden dat nooit eerder iemand zwart op wit heeft kunnen aantonen wat het effect kan zijn betreffende schaakopeningen studeren op iemands tpr en dus rating. Zulke grootschalige test is onmogelijk in het bordschaken.

Bovendien creëert deze studie weer een heleboel nieuwe vragen. De resultaten gelden voor mezelf maar dat betekent uiteraard niet dat iedereen eenzelfde effect zou zien bij zichzelf in een gelijkaardige opzet. Evenmin betekent het voor mezelf dat dezelfde TPR-verschillen zullen optreden bij de keuze van een ander speltempo. Tenslotte welk repertoire als standaard en onbekend wordt gekozen zal ook het resultaat beïnvloeden.

Voor de keuze van het onbekend repertoire heb ik mij laten leiden door de oorspronkelijke opzet van misleiding. Daarom koos ik voor normale gezonde openingen en varieerde ik zo weinig mogelijk om te laten doorschijnen dat ik een nieuw repertoire aan het klaarstomen ben. Wel vermeed ik elk theoretisch opzoekingswerk anders zou het aspect onbekend te veel verloren gaan. Dit gaf mij bijgevolg dan ook de kans om te zien in hoeverre je een opening kunt leren door puur te spelen dus zonder boeken of ander materiaal te consulteren.

We zien een groot verschil in evolutie tussen mijn witpartijen en mijn zwartpartijen met het onbekend repertoire. Met wit speelde ik uitsluitend Engels dus 1.c4 en daar bleven mijn resultaten nagenoeg constant. Met zwart koos ik voor 1.e4 c5 en 1.d4 Pf6 waar ik het toch zeker in het begin veel lastiger had om levend uit de opening te komen.

Dit artikel heeft een aantal eeuwige vragen trachten te beantwoorden over schaakopeningen studeren maar tezelfdertijd is dit slechts de top van de ijsberg. Bovendien is dit artikel evenmin een advies om schaakopeningen te studeren. Ik ken heel veel spelers die 100 elo extra niet de moeite vinden om een massa vrije tijd op te offeren aan schaakopeningen studeren. Schaakopeningen studeren is een aparte vaak eenzame discipline. Als professional heb je geen keuze maar als amateur zou ik toch goed nadenken of het schaken met het studeren nog plezierig blijft.

Brabo

Lichess deel 2

Steeds meer spelers zijn zich bewust van hoe bezwarend online partijen kunnen zijn voor klassiek bordschaak. Bij het kiezen van een nieuwe account maakt men niet meer de fout hun eigen naam of variant hierop te kiezen. Veel titled-tuesday-deelnemers spelen een ander repertoire online dan bordschaken zodat je weinig kunt aanvangen met de truuk die ik recent nog in het artikel chess.com heb vermeld. Sterke online spelers doen er vandaag alles aan om anoniem te blijven. Echter sommigen beseffen nog steeds niet dat er op lichess geen anonimiteit bestaat.

Dat laatste ondervond ook mijn tegenstander uit de 5de ronde in Cap d'Agde : de Indische internationaal meester Dhulipalla Bala Chandra Prasad. Na de partij was hij flabbergasted toen ik hem vertelde dat ik 5 online accounts van hem had ontdekt in de partijvoorbereiding. De eerste 3 waren makkelijk: 1375 partijen met Swarnapuri op chess.com, 345 partijen met swarnapuri op lichess en 3126 partijen met Vijayanagara op lichess omdat zowel Swarnapuri (chess.com) als Vijayanagara (lichess) gelinkt kunnen worden aan partijen in de Chessbase database waar de volledige naam van mijn tegenstander vermeld staat. Bovendien gebruiken veel spelers dezelfde gebruikersnaam op diverse platforms.

Echter daar stopt mijn detectivewerk niet als ik opmerk dat een speler een ander repertoire met de online account speelt dan in het klassiek schaken. Ik weet dat de meeste serieuze spelers ook hun repertoire online oefenen met geheime accounts. Bovendien werkt de aanpak die ik beschreef vorig jaar in Anoniem deel 2 zelden. Klassieke bordpartijen zijn zelfs met eenzelfde repertoire t.o.v de snelle online partijen weinig overlappend waardoor de filter geen resultaat oplevert.

Dus heb ik enkele maanden geleden een nieuwe methode ontwikkeld die een mix is van enkele methodes die eerder op mijn blog aan bod kwamen. Ik filter nu geen 1 specifieke stelling meer uit een klassieke partij in de elitedatabase met slechts enkele hits als resultaat maar filter nu meerdere stellingen uit klassieke partijen telkens met soms honderd en meer hits als resultaat. Je moet even doorzetten maar het is perfect doenbaar manueel want na een half uur was het mij duidelijk dat 1 naam telkens terugkwam.

Filter in elitedatabase op de stelling uit partij Martian - Dhulipalla
na de zetten 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lc4 Pf6 4.d3 h6 5.0-0 d6 6.a4 g5
gespeeld in april 2023 te Boekarest (Roemenië)

Filter in elitedatabase op de stelling uit partij Dhulipalla - Hamitevici
na de zetten 1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.g3 c5 4.d5 cxd5 5.cxd5 d6 6.Pc3 g6
7.Lg2 Lg7 8.Pf3 0-0 9. 0-0 a6 10.a4 Te8 11.Lf4 h6 12.Dc1
gespeeld in april 2023 te Kolding (Denemarken)

Dus ik beet mij vast in  het lichess-account Svallap maar het werd mij niet makkelijk gemaakt want aanvankelijk wees er alles op dat ik naar een verkeerd account aan het kijken was. Op het profiel stond dat hij Fransman is. Hij heeft een elo van 2508 en is ook nog eens geabonneerd op 2 Franse kanalen.

Dus niets klopte maar sinds mijn artikel Papua New Guinea weet ik dat spelers durven verkeerde informatie te publiceren op hun profiel om curieuzeneuzen op een verkeerd spoor te zetten. Hoe meer overlappingen ik vond in de repertoires, hoe minder ik de profielbeschrijving geloofde tot ik overtuigd was dat ik toch de juiste had. Alleen zat ik nog verveeld met de gebruikersnaam. Svallap klinkt duidelijk niet Frans en eerder Indisch maar als je googelt dan vind je niets terug tot mijn dochter Evelien met het briljante idee kwam om eens de letters van de gebruikersnaam om te wisselen. Heeft Pallavs een betekenis? Jawel dat bestaat want kan je afleiden van de Pallava-dynastie niet toevallig ook de regio waar mijn tegenstander vandaan komt (achteraf gaf hij toe een boontje te hebben voor geschiedenis).

Na de partij sprak ik mijn tegenstander Dhulipalla in het Frans aan maar hij kon geen woord Frans ondanks "C'est toujours le bon moment" op zijn profiel. Dan sta je natuurlijk even perplex. Ik vermoed dat de les hard is binnengekomen en hij zal wellicht niet snel meer op lichess zijn repertoire oefenen.

Sommigen vonden het dan ook stom dat ik dit aan mijn tegenstander verteld heb (hij is een schaakprofessional dus beschikt sowieso over het voordeel van tijd). Misschien kan ik later nog eens profiteren maar zo bekijk ik het niet. Vooreerst de kans is erg klein dat ik ooit nog tegen Dhulipalla zal moeten spelen in mijn schaakcarrière. Bovendien net omwille van dezelfde reden ben ik overgestapt van lichess naar chess.com enkele maanden geleden zie ook Prooi wordt jager. Dat vind ik doodjammer want ik verkies veruit het online-schaakplatform lichess boven chess.com indien er geen database zou bestaan.

Mijn bedoeling van dit artikel is dan ook naast weeral een leuk avontuur te vertellen, de druk op lichess te verhogen om hun database af te sluiten of tenminste 100% anoniem te maken (dus door gebruikersnamen weg te laten). In een jaar tijd zijn het aantal toppartijen al met 50% teruggelopen zie o.a. elitedatabase dus ik vermoed dat ik niet de enige ben met dezelfde bekommernis.

Als nog veel topspelers zullen afhaken bij lichess dan zal dit zonder twijfel ook een impact hebben op de activiteit van de lagere regionen. Elke actieve + 2300 fide speler die vandaag zijn klassieke openingen traint op lichess is een vogel voor de kat. Om dit te bewijzen daag ik de lezer uit om het geheim nog steeds actieve lichess-account van de Franse FM Thibaut Dudognon zelf met de methode in dit artikel te zoeken. De eerste krijgt van mij een traktatie of schaakboek uit mijn bibliotheek naar keuze. 

Waarom Thibaut? Omdat ik ook van hem de link gelegd heb tussen zijn klassieke partijen en zijn geheim lichess-account tijdens de partijvoorbereiding voor de 8ste ronde in Dieppe deze zomer.  Ook toen gebeurde dat na al 4 minder relevante online accounts van Thibaut te hebben ontdekt. Bovendien ook hier ben ik 100% zeker want ik heb bevestiging gekregen van het "slachtoffer".

Brabo

Hoeveel geld spendeer je aan het schaken? deel 2

In het seizoen 2022-2023 maakte ik een record aan schaakkosten zodat ik het tijd vond om een update op het 5 jaar oude artikel deel 1 te publiceren. In 2018 stond de begeleiding van mijn zoon Hugo centraal in het kostenplaatje. Vandaag is het zwaartepunt verschoven naar mezelf maar de gemaakte schaakkosten voor de kinderen blijven hoog. Iedereen zit hopelijk stevig op zijn stoel want ik val met de deur in huis en start met het finale overzicht.

Schaakkosten Brabo seizoen 2022-2023

10.307,32 euro aan schaakkosten maakte ik in het seizoen 2022-2023. Met uitzondering van het Belgisch jeugkampioenschap, Cap d'Agde en WK jeugd in Mamai waar we logeerden met vol pension zijn kosten voor eten en drinken niet ingegrepen. Eten en drinken moet je sowieso doen maar vaak spendeer je wel veel meer dan thuis. De kosten van mijn schaakanalyses zitten evenmin in bovenstaand kostenplaatje. Met mijn 2 computers maak ik jaarlijks makkelijk meer dan 1500 uren schaakanalyses. Dat is dus geen klein bier maar lastig om een kost op te plakken dus laat ik hier buiten beschouwing.

Kortom schaken is een bijzonder dure activiteit voor mij. Bovendien recupereer ik nauwelijks iets via prijzengeld of vergoedingen. Een eerste gedeelde plaats in het clubkampioenschap van Deurne leverde mij 150 euro aan prijzengeld. Mijn tornooioverwinning in unrated Gent was opnieuw 150 euro. In Marienbad leverde mijn 2de plaats 200 euro op. Tenslotte kreeg ik in de Nederlandse interclub een vergoeding van 31,25 euro. Alles samen 531,25 of een druppel op de hete plaat.

Ik vermoed dat dit kostenplaatje voor heel veel Belgen zowel onhaalbaar als onaanvaardbaar is. Voor veel schakers is het ook de belangrijkste reden om enkel onder de eigen kerktoren te blijven schaken. De eigen club is de absolute discounter maar heeft natuurlijk zijn beperkingen. Je hangt vast aan het lokale aanbod en boven de 1800 elo is er nog heel weinig uitdaging. Dus sterke spelers zitten vaak met de handen in het haar. Hoe hou je de kosten onder controle en kan je toch  voldoende competitieve uitdagingen vinden? Tegenwoordig zie ik steeds vaker crowdfundings van schakers die wanhopig op zoek zijn naar centen zie Crowdfunding Arthur de Winter voor EK in Roemenië en Crowdfunding Benjamin Defromont voor WK in Mexico. Triestig en moeten we dit ondersteunen?

In het vervolg van dit artikel wil ik dan ook inzoomen op mijn gemaakte kosten. Valt er iets te optimaliseren en/ of welke mogelijkheden gebruik ik om de kosten te minimaliseren. Welke tornooiformule betreffende kost per partij is het meest interessant? Welke legale tips kunnen we elkaar geven mits behoud van een minimum aan comfort? Als 47 jarige zie ik het niet meer zitten om in een tentje ergens te logeren om een tornooi te spelen. Ik zag ooit een ploeggenoot een hele week overleven op 1 groot brood met een homp kaas maar dan is schaken geen fun meer voor mij.

Detail onkosten Belgische interclub

In bovenstaande tabel merk je op dat ik veel meer in Deurne was dan het aantal thuisronden. 1 van de meest gebruikte kostoptimalisaties is dan ook met meerdere ploeggenoten samen rijden naar een wedstrijd. Nu de medaille van autodelen heeft ook 2 zijden. Samen rijden met ploeggenoten zal altijd meer tijd vergen dan alleen rijden. Ik heb partijen gespeeld waarvan ik achteraf ontdekte dat ik 4 uren had kunnen winnen door zelf te rijden. Of je hebt die ploeggenoot die steevast te laat komt op afspraken waardoor je het hele seizoen zelf te laat aan je bord komt bij uitwedstrijden. Laatst vertelde mij de chauffeur van dienst dat hij meer dan 6 maanden niet meer met de auto had gereden waardoor ik tijdens de rit meermaals co-piloot moest spelen. Ach ik denk dat ik een boek kan volschrijven met alleen de avonturen bij het autodelen.

Detail onkosten Nederlandse interclub

In de Nederlandse interclub speel ik voor De Stukkenjagers (Tilburg) dus op net geen 100 kilometer rijden van mijn huis. Er zijn geen Belgische clubgenoten die in de buurt wonen waardoor autodelen weinig zinvol is. Echter zonder autodelen spendeerde ik er verrassend de grootste kost per partij als we ons baseren op de 2022 fedweb-kilometervergoeding van 0,417 euro/km. Het aantal kilometers liep in de meesterklasse erg op en de clubvergoeding van 31,25 euro was puur symbolisch. Als je dan ook nog eens af en toe tegen een ongekwoteerde speler moet spelen dan kan je de vraag stellen of ik mijn financiële middelen niet beter voor iets anders gebruik.

Detail onkosten tornooien in België

De kost per partij voor tornooien in België hangt erg af van de logeerkosten. Het is zeker niet aangenaam maar door op en af te rijden naar het tornooi van Gent spaarde ik wellicht 1000 euro. Voor de Brugse meesters besliste ik om enkele dagen bij mijn pa in Roeselare (33km van Brugge) te slapen (nogmaals bedankt pa maar zal ik niet meer herhalen 😏).

Detail onkosten tornooien in het buitenland

In het buitenland is het vaak goedkoper om te logeren dan in België zie bv. de hotelkosten van Marienbad (Tsjechie). Met een groep schaakvrienden een huisje huren en een goede kok die meereist zoals in Dieppe (zie Eten en drinken deel 3) kan je tevens vele honderden euros sparen op een schaaktornooi. Autodelen is hier een absolute aanrader (in Cap d'Agde reed ik zelfs gratis mee).

Kortom ik doe vandaag al heel wat om mijn schaakkosten zo laag mogelijk te houden en dan heb ik nog niet gesproken over een complete stop op schaakmateriaal aan te kopen. In deel 1 spendeerde ik nog 272,5 euro op jaarbasis aan schaakboeken, schaakprogramma's en schaakdvds. In het seizoen 2022-2023 gaf ik geen cent uit waardoor je natuurlijk kunt afvragen of ik hierdoor geen belangrijke schaaknieuwtjes gemist heb (zonder twijfel is het antwoord ja zie o.a. Chessable).

Het lijkt er dus steeds meer op dat topschaak meer en meer voor enkel de rijke elite zal zijn. Ik zie nu al talentvolle kinderen afhaken bij een gebrek aan financiële middelen. Echter ook veel sterke volwassen schakers zijn beduidend minder actief dan voorheen. Geld en tijd werken bovendien ook vaak als communicerende vaten. Verdien je veel geld dan heb je weinig vrije tijd. Heb je veel vrije tijd dan heb je weinig geld. Ik merk op dat ik mij in een bevoorrechte positie bevind met zowel voldoende vrije tijd als genoeg geld. Ik voel mij geregeld een buitenbeentje in de schaakwereld.

Brabo