De favoriet heeft honderden punten meer deel 3

Op facebook werd ik recentelijk omschreven als een speler die kunstmatig een hoge elo tracht vast te houden door zwakkere elo's zoveel mogelijk te vermijden. Het zat bij sommigen duidelijk erg diep mijn deelname aan unrated Gent.

Trouwens het kan verkeren want slechts 4 jaar geleden werd ik van exact het omgekeerde beticht (zie deel 2) . Ik heb een kunstmatige hoge elo door te vaak tegen lage elo's te spelen. Elo is onbelangrijk maar win niet te veel punten.

De laatste 4 jaar heb ik opnieuw veel in het buitenland gespeeld maar in slechts 16% van de 149 klassieke rated partijen speelde ik tegen iemand met een hogere elo dan ikzelf. Veel tegenstanders waren zelfs veel lager gekwoteerd.

Elospreiding van mijn tegenstanders in
klassieke rated bordpartijen tijdens de voorbije 4 jaren

Ik heb nog nooit een bordpartij geweigerd te spelen omwille van een rating. Ik moet wel toegeven dat ik recent voor de laatste ronde in Dieppe een fractie van een seconde getwijfeld heb. Tot mijn lichte ontgoocheling werd ik toen gepaard tegen de 16 jarige Robin Fontaine met een elo van 1866. Die jongen had de voorbije ronden de pannen van het dak gespeeld dus ik was er allerminst gerust op.

Een 1800 speler die 3 opeenvolgende ronden wint van een 2100, 2200 en 2300 speler.

Ik had met eigen ogen gezien hoe hij in ronde 7 met zwart een jonge FM van + 2300 elo van het bord had geveegd dus ik vroeg mij serieus af of ik er wel goed aan deed om die laatste ronde te spelen. Met winst kon ik geen geldprijs noch elo verdienen maar wel een bom elo verliezen. Ik vertrouwde hem ook niet want ik vond niet de minste partij terug in de databases.

Ik ben dus niet verwonderd dat spelers zoals Parcival, Verduyn, Hulshof, Tamer, Van Houtte, Cocquyt... beslisten in gelijkaardige situaties om de laatste ronde(n) niet meer mee te spelen in de recente edities van Gent Rated en Brugse meesters. Eerlijk gezegd moet je helemaal lak hebben aan je eigen rating als je dit soort partijen speelt.

Echter opgeven staat niet in mijn woordenboek (of noem het domme koppigheid). Bovendien in tegenstelling tot wat sommigen denken is elo voor mij geen prioriteit. Ik hou te veel van het spelletje om dan elo te laten bepalen of ik al dan niet speel. Dus ik gaf geen verstek in mijn partij tegen Robin en scoorde zo nog een mooie maar waardeloze overwinning.

Feit is dat de fide sinds 2022 beslist heeft om de 400 punten-regel aan te passen om farming op lage elo's tegen te gaan zie Fide rating regulations 8.31: "A difference in rating of more than 400 points shall be counted for rating purposes as though it were a difference of 400 points. In any tournament, a player may benefit from only one upgrade under this rule, for the game in which the rating difference is greatest." Dit had een impact op zowel de ratingverwerking van mijn partij tegen Robin als mijn partij tegen mijn zoon Hugo waarvoor ik slechts 1,2 elo kreeg ipv. 1,6 per winst.

Groen met 400 punten-regel, Rood zonder 400 punten-regel

Spelen tegen die ondergekwoteerde spelers is geen cadeau en ze lijken mij in recente jaren ook veel vaker voor te komen dan voorheen (zie o.a. ook Grote open tornooien). Trouwens in Dieppe kan je evenmin stellen dat ik slecht gespeeld heb met slechts 3,4 elopunten verlies over 9 partijen. Dus zelfs bij normaal spelen kom je die lage elo's tegenwoordig heel vaak tegen (waarbij je dan de vraag kan stellen of er misschien minder hogere elo's zijn dan vroeger die deelnemen aan open tornooien).

In elk geval fide slaat een mal figuur door in minder dan 2 jaar dit reglement terug te willen draaien naar de oude situatie. Dit soort gefoefel getuigt van weinig inzicht bij de ratingexperts. Het boezemt ook weinig vertrouwen in dat het weer dezelfde mensen zullen zijn die straks zullen sleutelen aan onze ratings (zie Fide seeks public discussion about proposed rating changes). Trouwens dit laatste is dan ook een klein lichtpuntje want fide beseft gelukkig dat ze van de ratings een knoeiboel gemaakt hebben.

Persoonlijk betwijfel ik sterk of het al dan niet toepassen van een 400 punten-regel enige merkbare invloed zal hebben op de deflatie. Een paar extra halve punten hier of daar is statistische ruis t.o.v. vele jeugdspelers die soms hun hele schaakcarriere honderden punten ondergekwoteerd zijn.

Wel geloof ik dat je het aantal forfaits kunt reduceren door een minimum elowinst te garanderen bij elke gespeelde partij voor de winnaar. Sommigen zullen nog altijd niet willen spelen maar ik ben er zeker van dat het anderen wel over de streep kan trekken. Die reden vind ik op zich al voldoende belangrijk om de 400 punten-regel te herintroduceren.

Brabo

Oordopjes

Begin deze maand werd ik door mijn huidige manager op een lichtjes ongewone wijze gefeliciteerd voor 25 jaar werken in hetzelfde bedrijf. "Ik wist niet dat je hier al 25 jaar werkt. Je ziet er jonger uit." Ik hoor het de laatste tijd af en toe dat ik er jonger uitzie dan mijn leeftijdsgenoten maar ik maak mij weinig illusies. De tijd staat ook voor mij niet stil. Mijn zicht gaat sinds mijn 40ste langzaam achteruit en ik draag al 5 jaar een leesbril naast mijn bijziende bril.

Ook in het bordschaken ondervond ik hiervan de gevolgen. Met mijn bijziende bril werd het steeds lastiger om het notatieformulier in te vullen. Echter overschakelen naar de leesbril leek mij evenmin optimaal. Zou ik dan nog de klok en stukken goed kunnen zien die toch niet zo dichtbij staan? Moet ik mij misschien eens bifocale bril aanschaffen? Zo een bifocale bril is ook een hele aanpassing en geen garantie op succes.

Vorig jaar kreeg ik het zo op mijn heupen van het wazige/ onleesbaar notatieformulier dat ik uiteindelijk toch besliste om de leesbril een kans te geven. Ik had schrik die eerste partij met de leesbril dat ik plots minder goed zou schaken hierdoor maar dat was onnodig. Ik zag de stukken met de leesbril best goed en daarna wou ik nooit meer terug naar mijn bijziende bril. Dus tot op vandaag wissel ik voor en na de partij steevast van bijziende bril naar leesbril naar opnieuw bijziende bril.

Links mijn leesbril, rechts mijn bijziende bril.
In de brildoos gaat de bril die ik niet gebruik.

Het enige waar ik een beetje last van heb door een leesbril te dragen tijdens de partijen is zoals gisteren gebeurde. Een clubgenoot vroeg mij waarom ik hem geen blik had gegund maar ik had hem gewoon niet gezien. Anderzijds zo is er ook minder afleiding en dat komt dan weer mijn concentratie ten goede.

Misschien doordat mijn zicht verminderd is, merk ik op dat ik de laatste jaren veel gevoeliger ben geworden voor lawaai. Het minste geluid in de speelzaal heb ik opgemerkt en ik kan mij mateloos storen aan spelers of toeschouwers die een praatje slaan. Steeds frequenter en luider roep ik tijdens mijn partijen voor stilte. Het werd zo erg dat zelfs mijn medespelers meer zich stoorden aan mij dan de oorspronkelijke geluidoverlast.

Kortom ik begreep dat als ik het voor iedereen leuk wou houden dan ik mij best oordopjes kon aanschaffen zoals al vele andere schakers mij hebben voorgedaan. In Kruidvat kan je vandaag 3 sets kopen voor 2,6 euro maar die zijn niet efficiënt. Ik vernam dat oordopjes op maat het beste is wat er te verkrijgen is dus begin dit jaar nam ik contact op met het hoorcentrum Goed voor een afspraak. Een schaakklant hadden ze nog niet eerder gehad. 😄

Zo een maatneming van de oren is ook weer een speciale ervaring want men spuit beide oren vol met een siliconenpasta die dan uithardt. Het voelt vreemd aan en ziet er ook wel eigenaardig uit (foto's en meer zie maatname van oordoppen op maat). Vervolgens wordt die uitgeharde pasta uit beide oren getrokken en opgestuurd naar een gespecialiseerd bedrijf die ze gebruikt om de op maat gemaakte oordopjes mee te produceren. Een kleine 2 maanden werd het uiteindelijk wachten tot ik ze in handen kreeg. Nee goedkoop was het uiteraard niet want ik betaalde 95 euro voor 1 setje !!

Mijn groen en blauw oordopje van het merk pluggerz

Thuis testte ik een eerste keer de oordopjes want het is even zoeken hoe je ze precies in de oren moet steken. Er staat duidelijk op de oordopjes welke rechts en welke links (de kleuren helpen ook) maar ik blijf klungelen. Een eerste ervaring was ook minder positief dan ik had gehoopt. Die oordopjes zorgen voor een stevige druk op de oren en 100% stilte krijg je niet want ze verminderen het geluid slechts met ongeveer 25 decibel.

 

Ik nam mezelf dan ook voor ze slechts te gebruiken wanneer het lawaai echt de spuigaten uitliep en dus speelde ik de Open Gent dit jaar zonder. De unrated-groep was gepositioneerd aan de zijkant van de speelzaal en daar was beduidend minder passage en dus lawaai. Pas in de 6de ronde van mijn volgend zomertornooi in Dieppe maakte ik er voor de eerste keer gebruik van toen een groep kinderen net naast de speelzaal op het piratenschip onophoudelijk waren aan het krijsen.

Het piratenschip net naast de speelzaal in Dieppe

Ik weet niet of het de oordopjes waren maar ze hielpen mij om een moeilijke stelling niet alleen recht te trekken maar in extremis ook nog de partij te winnen. Ik had sinds het inpluggen van de oordopjes niets meer van lawaai gehoord. Ondanks de druk in mijn oren had ik mij helemaal kunnen concentreren op de partij.

Ik vond het dus een geslaagd experiment maar de oordopjes bleef ik enkel in extreme situaties gebruiken. Een tweede keer was recent in de KOSK. De Oostendse schaakkring zit sinds mensenheugenis in de koninklijke stallen met de eigenaardigheid van een bar in de speelzaal. In de 19de eeuw (herinner o.a. Cafe de la Regence en Simpson's Divan) was schaken midden in het cafe standaard maar vandaag zou zoiets toch moeten worden verboden door de reglementen. In elk geval na 2 keer beleefd vragen naar stilte zonder gevolg, greep ik naar mijn oordopjes en kon zo een eindspel met een stuk minder nog met een tikkeltje geluk redden.

Echter deze keer bleef het daar niet bij want na de partij kreeg ik een verwittiging van de scheidsrechter (aanwezig van de eerste ploeg) dat oordopjes eigenlijk verboden zijn en ik dus in overtreding was geweest. Nu niemand maakte een officiële klacht dus ik kwam er mee weg maar ik zit wel met vragen. Als lawaai onvermijdbaar is, mag je dan echt geen oordopjes gebruiken in het schaken? Heeft de Belgische bond een speciaal reglement voor oordopjes? Is er een fide-reglement hiervoor? Ik vond enkel ACCProtectionMeasures maar het is mij allerminst duidelijk wat daar precies geldig is voor de Belgische interclub (en ik vermoed geen enkele club houdt zich er aan).

Met de recente inbreuken en verdachtmakingen rond valsspelen begrijp ik ook de reden waarom oordopjes liever uit een speelzaal worden geweerd. Een paar dagen geleden nog werd een interview met de sterke jonge Nederlandse grootmeester Max Warmerdam gepubliceerd waarin hij het had over vleeskleurige oordopjes waarmee je signalen kon opvangen. Als arbiter is het onbegonnen werk om alle type oordopjes te controleren zonder maar te spreken het ongemakkelijk klimaat dat hierdoor wordt gecreëerd.

De angst zit er bij velen goed in want in de Nederlandse interclub besliste men dit jaar om ineens alle uurwerken ook te verbieden in de speelzaal. In veel uurwerken zit vandaag elektronica en ook hier speelt de logica dat het onwerkbaar is om alle toestellen te controleren. Het is een nieuwe trend want slechts enkele dagen geleden kwam het zelfs over een mechanisch uurwerk tot een conflict in het nog lopende Qatar Masters tussen Magnus Carlsen en de organisatie (de organisatie haalde snel bakzeil).

Mijn 35 jaar oude mechanisch horloge.

Dus bovenstaand horloge dat ik gekregen heb voor mijn plechtige communie (technisch niet helemaal juist want na 20 jaar liet ik het vervangen door een gelijkaardig exemplaar nadat 1 van mijn kinderen per ongeluk ze stuk had gemaakt), mocht ik niet meer dragen in de Nederlandse interclub. Het wordt zo wel weer een stuk moeilijker om ergens op tijd te geraken of gewoon de werking van je eigen schaakklok te controleren.

Trouwens waar houdt het op? Vandaag bestaan er brillen waarmee je informatie kunt verzenden en ontvangen dus straks speel ik als een blinde? Misschien spelen we beter ineens helemaal naakt want kleren zijn ideale verstopplaatsen voor allerlei illegale hulpmiddelen. De wedren met een slimme valsspeler valt niet te winnen. Het is ook absurd om zulke draconische maatregelen op te leggen en tezelfdertijd geen nultolerantie toe te passen tegen valsspelers. Veel lijkt mij dan ook schone schijn.

Brabo

Camouflage deel 3

Geen enkel ander buitenlands zomertornooi trekt meer Belgen aan dan Dieppe (gelegen aan het Kanaal in Normandië/ Frankrijk). Dit jaar moest je er heel vroeg bij zijn om mee te kunnen spelen want het was net zoals vele andere tornooien heel snel volzet. Desalniettemin 31 Belgen slaagden erin om op de deelnemerslijst te geraken en beleefden er een prachtige editie.

Vooral bij de jeugd (en de begeleidende ouders) staat Dieppe met stip aan de top. Er is om te beginnen een enorme kermis die tijdens de complete duur van het tornooi open is. Voor de cultuur-/ geschiedenis/ oorlogs-liefhebbers is er een kasteel, tal van monumenten, een pittoreske haven .... Op het strand speelden mijn kinderen o.a. volleybal. Tijdens de week heb je meerdere straatmarkten waar je talloze leuke en interessante producten (heel veel lekkers) kunt kopen. In de avond werden blitz en tandemtornooitjes georganiseerd in een cafe met een heuse boksring. Daar huist zelfs een schaakboksclub waar sommige van onze jongeren hun krachten wel eens wilden testen maar de ouders niet zo fan van waren.

Omdat we dit jaar nogal ver logeerden van de tornooizaal en het lastig parkeren is in de buurt, besliste ik om voor ons drieën fietsen te huren maar ik raad iedereen aan om dit beter vooraf te doen dan ter plaatse. De goedkope waren allemaal al verhuurd en ik betaalde uiteindelijk ongeveer 200 euro voor een weekje. Dat was duur maar zinvol want de fietsen werden intensief gebruikt. Mijn zoon Hugo ging elke vrije minuut er op uit om o.a. met zijn vrienden te zwemmen. Vorig jaar was dit in het zwembad van Dieppe maar dit jaar werd het ruime sop van de zee gekozen.

Een van de vele zwempartijen in de open zee van de Belgen

Meer dan slapen en eten heb ik Hugo niet zien doen in ons logement. Vaak kwam hij slechts een uurtje voor de partij aandraven van weer een of ander escapade (deze keer hoorde ik weinig of geen details omdat ik mijn mond had voorbij gepraat 😥). In elk geval van schaken behalve in de tornooizaal was voor Hugo geen sprake, tenminste dat dacht ik tot ik in de 2de ronde tegen jawel mijn  zoon Hugo moest spelen.

Tja iemand die mijn artikel familieschaak deel 4 gelezen heeft, zal niet verwonderd zijn dat Hugo niet vergeten was wat voor "grap" ik hem vorige onderlinge partij had gelapt. Deze keer zou hij alles op alles zetten om zijn papa eens een koek van eigen deeg te geven. Na bovenstaande 16 zetten in sneltempo op het bord gekwakt te hebben, keek hij mij vol binnenpretjes aan. "Papa, deze keer heb ik je te pakken. Dit had je niet verwacht." De meester van de camouflage werd ijskoud gepakt door een camouflage van de hoogste plank. Hugo had zich stiekem voorbereid met een kritieke moderne variant in de Caro Kann en had zand in mijn ogen gestrooid door tot een uur voor de partij te gaan zwemmen.

Ai en bovendien realiseerde ik mij dat Hugo ook nog eens mijn online profielen misschien geconsulteerd had. Mijn paswoorden, pincodes .... kent hij allemaal (te open opvoeding ?) en dat kon mij hier wel eens heel zuur opbreken. Te2 is in bovenstaande stelling de meest gespeelde zet en had ik al meermaals online gespeeld op lichess dus daar was hij zonder twijfel op voorbereid. Echter terwijl die enge gedachten mij martelden, schoot mij plots door het hoofd dat ik eind 2021 had ontdekt dat Tee1 een interessant alternatief was voor Te2. Tee1 had ik zelf nog nooit gespeeld en scoort bovendien heel slecht voor wit in de praktijk (+0, =0 , -6) dus dat zou Hugo wellicht niet bekeken hebben. Bovendien herinnerde ik mij vaag dat er een computernieuwtje in de kritieke hoofdlijn zorgde voor herstel. Het vervolg liep perfect en een nachtmerrie werd omgebogen naar een droomscenario.

Na de partij vertelde ik aan Hugo dat 19.d5 een verbetering was van de computer uit mijn laboratorium op 4 gewonnen zwartpartijen dus dat hij brute pech had gehad met zijn partijvoorbereiding (en mijn geheugen). Sommigen vonden het dan ook niet ok dat ik met dat soort middelen had trachten te winnen van mijn eigen zoon. "Brabo je hebt al meer dan 400 elopunten meer dan je zoon bij aanvang van de partij. Het is erg flauw van je om in zulke situatie computeranalyses van +3400 elo te gebruiken. Geen remise geven kan ik nog tot op een zekere hoogte begrijpen maar die competitiviteit gaat gewoon erover."

Persoonlijk zie ik niet in waarom ik mijn zoon anders zou moeten behandelen dan een andere schaker. Een belangrijk deel van mijn 400 elopunten overwicht komt exact van dit soort openingskennis. Ik vind het onzin om mezelf opzettelijk te verzwakken in een officiële wedstrijd voor om het even welke reden. Bovendien als ik zie wat Hugo al kan in het schaken dan acht ik de kans groot dat hij vroeg of laat sowieso tot scoren komt in een onderlinge partij. Dan zal zijn triomf 1000 keer zoeter smaken dan elk eerder gekregen cadeau.

Alleen vrees ik er een beetje voor dat we misschien in de toekomst niet vaak meer elkaar aan het bord zullen ontmoeten. Er is straks wel nog onze partij in het klubkampioenschap van Deurne maar zijn voetbalcarrière begint steeds veeleisender te worden waardoor Hugo steeds minder tijd overhoudt voor het schaken. Trouwens ik vermoed dat dit ook wellicht onze laatste gezamenlijke deelname was aan Dieppe. Onze chefkok Roger Bruynseels wordt volgend jaar 80 jaar en hij heeft ons laten verstaan dat hij ermee stopt. Bedankt Roger voor al die jaren (ik ging de eerste keer mee in het jaar 2000 maar hij startte al veel vroeger).

Een alternatief is 8 dagen vol-pension in Dieppe voor ons drieën maar dat kost ons uiteraard een fortuin. Dat is misschien ok voor 1 keertje maar financieel wordt het lastig in combinatie met meerdere tornooien spelen per jaar. Mogelijks was het dus ook een van de laatste keren (voorlopig ?) dat we met ons drieën samen schaken in het buitenland. Ik zal het missen maar Dieppe 2023 kunnen ze alvast ons niet meer afpakken. Dat kan je ook aflezen uit de leuke foto hieronder.

Een gelukkige Brabo geflankeerd door zijn kinderen
aan het slot van de prijsuitreiking op Dieppe 2023

Brabo

Copycats deel 2

De impact van Magnus Carlsen op het klassieke schaken in het voorbije decennium mag niet worden geminimaliseerd. Hij leerde ons opnieuw dat succesvol schaken ook kan zonder enorme hoeveelheden openingstheorie te studeren. In 2014 schreef ik al dat hij wellicht op zijn eentje voor een merkbare daling in diepte van openingsnieuwtjes heeft gezorgd (zie De gelukzak).

Echter vandaag zie ik ook de eerste signalen dat deze daling helemaal is teruggedraaid en erger. Ik stel mij bijgevolg ook vragen bij de uitspraak " Chess is in good hands for the future." van Magnus in een recent interview die ik eerder al vermeldde op deze blog. Steeds meer toppartijen blijken van a tot z gecopieerd te zijn uit een laboratorium. In Schaakbuddy deel 3 schreef ik dat de Indiërs de coaching naar een compleet nieuw niveau hebben gestuwd. Niet verwonderlijk speelt hierin ook de openingsstudie een zeer grote rol.

In het voorbije jaar kon je dan ook meerdere krankzinnige voorbeelden online vinden van openingsvoorbereidingen ver voorbij zet 30 van Indiërs die hun illustere tegenstanders in problemen brachten. Zo heeft de Indische topgrootmeester Santosh Gujrath Vidit ondertussen de reputatie van bijzonder goed voorbereid te zijn in de grote openingen zie de Grunfeld tegen Maxime Vachier-Lagrave en het Russisch tegen Ian Nepomniachtchi. Echter misschien wel het meest absurde staaltje van voorbereiding kwam van de Indische topgrootmeester Arjun Erigaisi die in een rapidpartijtje !! een + 35 zetten voorbereiding uit de losse pols schudde.

Als je naar het youtubefimpje kijkt van deze partij dan valt het mij vooral op hoe Arjun ongeïnteresseerd zijn zetten in sneltempo op het bord kwakt. Pas wanneer de stelling compleet gewonnen is, begint hij voor het eerst na te denken en dan is het uiteraard kinderspel voor een +2700 speler om het punt binnen te koppen. Moet dat de mooie toekomst van ons schaken voorstellen? Is dat het schaken waar de fans en sponsors zitten op te wachten?

Ik overdrijf met dit horrorbeeld niet? Zulke lange theoretische partijen hebben altijd bestaan maar zijn uiterst zeldzaam, hoor ik denken. Is dat zo? Ik vrees dat we ons vandaag toch in een andere wereld bevinden dan een decennium geleden. Ik zie partijvoorbereidingen in rapidpartijen die je vroeger enkel in een finale van een klassiek wereldkampioenschap kon terugvinden. Extreem diepe partijvoorbereidingen zijn niet enkel meer in reeds diep geanalyseerde varianten maar soms gaat het in 1 keer met een dozijn of meer zetten dieper in tegenstelling tot vroeger in kleine stapjes. Tenslotte je hoeft helemaal geen dure software/ hardware te hebben en/of een wereldtopper te zijn om zulke diepe analyses te kunnen maken. Zelfs ik kan nu relatief makkelijk monster-voorbereidingen maken van zelfs + 40 zetten.

Ja het is 1 ding om zulke monsters te creëren. Je moet het ook nog altijd op het bord kunnen reproduceren en ik geef toe dat dit allerminst vanzelfsprekend is voor een amateurschaker zoals ikzelf. Bovendien zelfs als je dit lukt dan ben je nog niet klaar met de job. In bovenstaande analyse kan je al zien dat er naast de hoofdvariant vaak talloze subvarianten zijn die je ook best op voorhand bekijkt want die bevatten dikwijls ook heel lastig te vinden zetten. In de meest recente open van Gent kostte het mij bijna de tornooioverwinning want ik had de zwakkere alternatieven in de lange openingsvariant onvoldoende vooraf bestudeerd. De computerweerlegging bleek onvindbaar voor mezelf aan het bord.

In bovenstaand voorbeeld zien we nog een ander nadeel van dit soort monstervarianten. Als je die ene winstkans mist dan valt er vaak niet veel meer nog voor te spelen. M.a.w. dit soort schaken zorgt dat er nog heel weinig ruimte overblijft voor de menselijke creativiteit (waarvoor we tenslotte allemaal schaken, niet?).

Ik wil ook nog even benadrukken dat bovenstaande copycats erg verschillen van wat eerder aan bod kwam in o.a. deel 1 en fouten. Oude copycats bestonden uit 100% kopiëren van reeds bestaand materiaal met af en toe enkele nieuwe toegevoegde zetten. Nieuwe copycats daarentegen bieden vaak zeer diepe nieuwe varianten aan die echter compleet door moderne software/ hardware zeer grondig werden voorbereid.

Ik vrees dat het topschaak Carlsen zal missen zeker als het klassiek schaken betreft. Voor ons amateurschakers denk ik dat er weinig of niets zal veranderen. Ik heb mijn meest recente partijen eens vergeleken met mijn artikel uit 2018: Welke openingen spelen mijn tegenstanders?. Ik zie geen substantiële wijziging in de diepte van de openingsnieuwtjes die recent op mijn bord verschenen. De meeste amateurschakers zouden het wellicht ook snel voor bekeken houden als schaken enkel nog kopiëren van ingestudeerde lijnen zou betekenen. Moderne copycats lijken mij dus voornamelijk een probleem voor de topschakers.

Brabo

Mijn eerste tornooioverwinning

Eindelijk na 30 jaar behaalde ik deze zomer mijn eerste tornooioverwinning. Een doel is het nooit geweest voor mij en ik heb nooit een tornooi geselecteerd op basis van mijn winstkansen maar ik kan evenmin ontkennen dat het winnen van Open Gent 2023 mij vandaag helemaal onverschillig laat. Een extra emotionele toegevoegde waarde is net dat het in Gent gebeurde waar ik exact 30 jaar geleden mijn allereerste open klassiek tornooi heb gespeeld.

In mijn carrière heb ik wel meer tornooien gewonnen en zelfs enkele opens maar dit was mijn eerste klassieke open vandaar de titel. Ik denk dat iedere schaker het wel eens met mij is dat een klassiek open tornooi winnen iets speciaals is. Een grote meerderheid van de schakers slaagt er nooit in om eentje te winnen in hun leven. Ik heb er dus 30 jaar moeten op wachten en dat pas bij mijn 60ste deelname aan een open klassiek tornooi.

Ik heb elk jaar 1 of meerdere open klassieke tornooien gespeeld met uitzondering van het jaar 2007 toen mijn dochter Evelien werd geboren. Net voor ik trouwde in 2006 waren mijn meest actieve jaren (en behaalde ik ook mijn FM-titel). Nu de kinderen zelfstandiger zijn, ben ik sinds een paar jaar weer meer beginnen spelen.

Wat je uit bovenstaande tabel ook kunt afleiden is dat ik heel veel unrated heb gespeeld. Dat was tot een decennium geleden heel normaal maar tijden veranderen (zie ook mijn vorig blogartikel). Het is een logische evolutie sinds fide besliste om de minimumelo te verlagen naar een niveau dat voor de overgrote meerderheid van de clubschakers haalbaar is. Vroeger was voor rating spelen internationaal enkel weggelegd voor 1% van de schakers. Nu kan iedereen het (fide ontdekte dat het kassa, kassa was) en zeker de jongeren zijn verzot op die elopuntjes.

Ik vermoed dat het voor een fidemeester (sinds 2004) en + 2300 speler het op zijn minst traag is om 30 jaar/ 60 deelnames te moeten wachten op een eerste open klassieke tornooioverwinning. Ik ken heel wat spelers die hierin geslaagd zijn met veel minder tornooien te spelen en met een veel lagere elo. Er zijn 2 redenen voor mijn magere oogst. De eerste is dat ik in slechts een handvol tornooien bij de favorieten behoorde. Echter misschien nog belangrijker is dat ik de punch mis in mijn repertoire/ speelstijl om veel partijen te winnen. Ik heb in mijn carrière meerdere lange streaks gemaakt van partijen zonder nederlaag maar daar win je geen tornooien mee. In onderstaande tabel maak ik een overzicht van mijn +20 streaks van klassieke partijen zonder nederlaag waarin ook 7 open complete klassieke tornooien in bevat zijn.

6 streaks van + 20 klassieke partijen zonder nederlaag speelde ik al in mijn carrière. Veel tegenstanders waren beduidend lager gekwoteerd (zie je o.a. aan het aantal FMs, IMs of GMs als tegenstander) dus ik besef ook dat de ene streak niet dezelfde waarde heeft dan de andere. In elk geval het bewijst dat ik niet-verliezen heel belangrijk vind maar dat is een obstakel om open tornooien te winnen. Je hebt bijna altijd wel minstens 1 deelnemer die in een open tornooi veel partijen wint en dan net voor je in het eindklassement springt (zoals mij meermaals is overkomen).

Ook in de Open van Gent 2023 leek het weer uit te draaien op een net-niet-verhaal. Ik kon na mijn 5de remise in de laatste ronde enkel nog hopen op dat de resterende 2 topborden ook op remise zouden eindigen en bovendien moest dan ook nog het scheidingssysteem in mijn voordeel uitdraaien. Ik had er weinig hoop op maar Caissa was mij deze maal goed gezind. Alles werd remise en voortschrijdingspunten bleek het scheidingssysteem te zijn wat uiteraard in mijn voordeel was want ik stond van start tot einde aan de leiding.

Dat laatste betekent ook dat mijn tornooioverwinning niet helemaal onverdiend is. Ik stond in het hele tornooi slechts 1 zet in duidelijk nadeel toen ik met een fout pionoffer remise voorstelde in mijn partij tegen uiteindelijk de 2de in de eindstand Ian Vandelacluze. Hij vertrouwde de complicaties niet dus nam mijn voorstel aan. Soms speelde ik best wel scherp zoals in de tweede ronde met een dubbel (bekend theoretisch) stukoffer want die variant blijft altijd erg risicovol zonder computer.

Of het nu door de polemiek (unrated/ rated) was of niet, veel complimenten heb ik niet ontvangen. Schakers zijn sowieso daar niet echt goed in (zie ook Complimenten) maar deze keer ging ik zelf ook niet volledig vrijuit. Ik vertrok nog voor de prijsuitreiking helemaal was afgerond dus ik zond mijn kat naar de receptie achteraf. Mijn zoon Hugo had die avond zijn eerste officiële training met zijn nieuwe voetbalploeg en dan moet je een lastige keuze maken.

Ik hoop dat ik niet opnieuw 30 jaar zal moeten wachten op een volgende tornooioverwinning. Ik hoop ook dat het een volgende keer wel eens met rating kan lukken. Ik word er niet jonger op dus het wordt niet makkelijker maar misschien helpt mij wel de instorting van het schaakprofessionalisme een handje. Ik merk op dat veel grootmeesters afhaken nu het prijzengeld bijlange niet meer een inkomen garandeert maar daar wil ik het liever in een artikel over hebben. Met de 150 euros die ik verdiende met de tornooioverwinning, kon ik (dankzij elke dag op en af te rijden naar huis) net al mijn kosten dekken.

Brabo

Ongekwoteerd deel 2

You shall not play unrated when rated games are available.

De meest recente editie van de Open van Gent was wellicht de meest controversiële ooit. Nooit eerder heb ik zo vaak bitsige commentaren gehoord over mijn deelname. Reeds weken voor het tornooi startte, begonnen de verwijten al over waarom ik ongekwoteerd (unrated) wou spelen i.p.v. gekwoteerd (met elo/ rated). Bij het aanmelden in Gent kwam een sympathieke Engelsman mij feliciteren voor het knap staaltje camouflage dat ik had opgevoerd door opzettelijk mij op "de verkeerde" deelnemerslijst te plaatsen om dan in laatste instantie naar de "echte" deelnemerslijst te switchen. Hij volgt mijn blog al vele jaren maar zoiets zou ik nooit doen. Ik vind het totaal niet ok wanneer "valse" deelnemers op een deelnemerslijst staan en dus nee dat soort camouflage is voor mij een aantal bruggen te ver. Integendeel ik plaats mezelf vaak op een deelnemerslijst enige tijd op voorhand zodat andere spelers misschien ook overwegen om deel te nemen (ik vernam dat dit al meermaals lukte want sommigen willen die Brabo wel eens in levende lijve ontmoeten).

Tijdens het tornooi moest ik bijna elke ronde mijn keuze verrechtvaardigen aan iemand en tot zelfs lang na het tornooi botste ik op denigrerende opmerkingen over het ongekwoteerd tornooi. Het ongekwoteerd tornooi is voor de zuiplappen en dronkaards die elke nacht doorbrengen op de Gentse feesten. Het ongekwoteerd tornooi is voor angsthazen die hun schamele elopuntjes vrezen te verliezen en dus vanzelfsprekend al overgekwoteerd staan. Ik heb een olifantenvel dus liet het niet mijn koude kleren raken (anders had deze blog ook niet lang bestaan) maar hoorde van sommige medespelers in het ongekwoteerd tornooi dat ze het wel lastig hadden met al die negatieve opmerkingen.

Veel van mijn medespelers begrepen ook niet vanwaar al die vijandelijkheid plots kwam. Dit was de 44ste editie van de Open Gent en de vorige 43 keer werd geen enkele deelnemer aangevallen omdat hij deelnam aan het ongekwoteerd tornooi dus waarom juist nu? De meme (gemaakt met behulp van www.ranzey.com/generators/bart) bovenaan zegt het al "Je zal niet ongekwoteerd spelen als je gekwoteerd kunt spelen." Het is een ongeschreven wet in het schaken waar ik op de hoogte van was en dus ik was mij goed bewust vooraf welke strafexpeditie ik zou moeten ondergaan. Nee schakers zijn niet de meest empathische mensen.

De organisatie twijfelt ook of het experiment van zowel een ongekwoteerd als gekwoteerd tornooi simultaan te houden nog navolging moet krijgen. Tijdens het tornooi hoorde ik al stemmen dat de opsplitsing geen goede keuze was geweest. De editie werd verkocht als een succes (meer spelers in totaal dan vorige editie) maar als je het rated tornooi van Gent vergelijkt met de Brugse meesters dan moet je toch erkennen dat het eerder een mislukking was. Gent is het enige Open tornooi in België voor elo in de maand juli en trok slechts 177 deelnemers aan. Brugge was al weken op voorhand volzet met 280 deelnemers ondanks 2 extra speeldagen (dus beduidend hogere kosten) en een bikkelharde concurrentie van Geraardsbergen, Brasschaat, Luik, Charleroi in augustus. Betreffende sterke spelers was er ook een heel groot verschil. Rated Gent had 1GM, 1 IM en 5 FMs. Rated Brugge had 1 GM, 6 IMs, 9FMs, 1 WIM, 3 WFMs.

Dus ik heb een vermoeden dat het ongekwoteerd tornooi wel eens afgevoerd wordt volgend jaar. Sommigen duiden ook het ongekwoteerd tornooi aan als de schuldige voor het zeer matige succes van het rated tornooi. Volwassen spelers haken af in het rated tornooi omwille van de extra blootstelling aan jeugdspelers. Er is een onevenwicht aan leeftijden veroorzaakt door de drainage van oudere spelers naar het unrated tornooi.

+45 jarigen stappen massaal over naar het ongekwoteerd tornooi

Daar bovenop is er ook een drainage van de 2000-2200 elospelers naar het unrated tornooi. Dat bracht als vreemd fenomeen dat ondanks een 3 keer grotere prijzenpot voor het rated tornooi dat er kwalitatief nauwelijks een verschil was aan de top met het unrated tornooi. De tornooiwinnaar van het unrated tornooi kreeg 4 op de 9 ronden sterkere tegenstand en dan besef je dat het qua hogere elos uit balans was in het rated tornooi.

2000-2200 spelers stappen massaal over naar het ongekwoteerd tornooi

Dus sommigen menen dat het succes van een rated Open Gent makkelijk kan worden verbeterd door het unrated af te schaffen. Geen drainages meer en het vergemakkelijkt ook alle werk want geen gedoe meer met de inschrijvingen/ paringen voor 2 parallelle tornooien. Dit jaar was mijn zoon Hugo de dupe want door een administratieve fout van de organisatie stond hij voor het verkeerde tornooi ingeschreven.

Echter ik wil het bestuur van de KGSRL toch waarschuwen met dit soort haastige beslissingen want het zou wel eens helemaal anders kunnen aflopen. De Open van Gent is ontegensprekelijk verbonden met de Gentse feesten en dit is vooral een magneet voor buitenlanders die net daarom soms al decennia deelnemen aan het tornooi. Nu je ziet heel duidelijk aan onderstaande statistiek dat er voor veel buitenlanders grenzen zijn aan de hoeveelheid elopunten die je wenst te verliezen door te schaken in combinatie met feesten. Belgen hebben altijd nog de optie om de Gentse feesten te bezoeken voor of na het tornooi.

Niet Belgen stappen massaal over naar het ongekwoteerd tornooi

Bovendien merk ik ook op dat veel van die zogenaamde zuiplappen/ dronkaards toch vaak meer respect/ discipline aan de dag leggen dan al die "brave" schakers in het rated tornooi. Wie is er dan de echte angsthaas betreffende elo verliezen?

Beduidend meer forfaits in het rated t.o.v. unrated

Dat er veel spelers zijn die voor rating willen spelen dat begrijp ik maar er is duidelijk ook nog vraag voor een ongekwoteerd tornooi. Als je de +55 meetelt (die ook unrated is) dan wordt het verschil zelfs klein tussen beide type tornooien. Van de 27 +55 deelnemers aan het unrated tornooi gaat wellicht iedereen overstappen naar het aparte +55 tornooi (indien het unrated blijft). Trouwens ik snap niet goed waarom dat +55 tornooi dan net wel ongekwoteerd blijft (net zoals in Geraardsbergen). In het buitenland zijn die +55 tornooien allemaal met ratingverwerking dus waarom hebben we die uitzondering?

Last but not least wil ik ook nog aangeven dat het ongekwoteerd tornooi altijd een unieke springplank is geweest voor (nieuwe) spelers die nergens zijn aangesloten. Ook deze editie deden weer 7 spelers mee die geen lid zijn van een club of fide. Die mensen vallen dan wellicht uit de boot als het ongekwoteerd tornooi wordt afgeschaft en dan is er niets meer in België voor hen in die modaliteit. Akkoord dit is geen kerntaak voor de Open Gent en misschien moet iedereen worden verplicht om lid te worden maar ik was ooit een van hen. In de jaren 1993, 1994 en 1995 nam ik deel aan de Open Gent zonder lid te zijn van enige club. Dat was toen het enige open klassiek tornooi dat ik speelde elk jaar. Indien ik toen niet de kans had gehad om deel te nemen dan had misschien mijn schaakcarriere niet bestaan noch was deze blog ooit gestart. Serendipity?

Brabo

De schaakpauze

Maandag 28 augustus was ik terug thuis van het zomertornooi in Dieppe en sloot ik het schaakjaar 2022-2023 af. Slechts 6 dagen later op zondag 3 september werd met een algemene vergadering in Deurne het nieuwe schaakjaar 2023-2024 geopend.

Het belooft een extreem druk schaakjaar voor mezelf te worden want ik heb mezelf nu al gecommitteerd tot het clubkampioenschap van Deurne (9 partijen), de Belgische interclub (11 partijen), de Nederlandse interclub (9 partijen) en de open van Cap D'Agde (9 partijen). Hieronder vind je de voorlopige draft van mijn schaakkalender want ik verwacht vooral na nieuwjaar nog aanpassingen/ aanvullingen.

Dit soort persoonlijke schaakkalender maak ik nu al enkele jaren niet alleen om zelf het overzicht te kunnen bewaren maar ook om aan mijn familie op voorhand mee te delen wanneer ik alvast niet beschikbaar ben. Tja je kunt je wel voorstellen dat mijn familie niet echt blij is om zoiets te zien. Als ieder familielid zulke lijst maakt voor zijn eigen hobby dan zie je elkaar nooit. Mijn broer zei me enkele maanden geleden dan ook keihard dat ik alleen maar mij bekommerde om het schaken. Familie telt niet voor mij.

Het is geen toeval dat de jeugd en alleenstaanden oververtegenwoordigd zijn in het competitie-schaken. Een gepensioneerde Belgische FM vertelde mij enige tijd geleden dat hij stopte met de Belgische interclub want zondag was de dag waarop zijn kleinkinderen op bezoek kwamen. Ik begreep hem helemaal want ondanks wat velen denken is schaken zeker niet het enige wat voor mij telt. Elke vrije zaterdag ga ik kijken naar de voetbalwedstrijden van mijn zoon. Ik en mijn dochter hebben dit jaar meerdaagse niet-schaakvakanties gemaakt naar Hamburg en Berlijn. Ik ga met mijn echtgenote geregeld naar een concert of doen een daguitstapje naar zee/ Brugge/ Aken,...

Ik ben dus met heel veel tezelfdertijd bezig en bots dan ook geregeld tegen mijn grenzen aan. Soms valt het gewoon niet meer op een gezonde manier te combineren. Op het einde van het vorige interclubseizoen voelde ik me zelfs helemaal opgebrand. Competitieschaken is dan ook voor mij niet gewoon even komen opdraven en een partijtje spelen. In elke wedstrijd kruipt telkens talloze uren voorbereiding. Een foto vertelt vaak meer dan 1000 woorden dus hieronder de 82 bladen (recto verso) met samenvattingen van partijvoorbereidingen die ik met de hand geschreven heb in het schaakjaar 2022-23.

Alle 82 bladen handgeschreven partijvoorbereidingen van het schaakjaar 2022-2023

In elke bladzijde kruipt ongeveer 1 uur werk dus 82 bladen dat is ongeveer 150 uren. Echter dat is gewoon de samenvatting want daar komt bovenop nog het gedetailleerd uitwerken van bepaalde lijnen, herhalen van openingen, ... Ik vermoed dat het totaal aantal uren voorbereiden uiteindelijk het dubbele was van de 150 uren dus wellicht in de orde van 300 uren op jaarbasis.

Goed gek hoor ik al velen denken en het wordt nog gekker wanneer ik vertel dat ik dit voorbereiden helemaal niet leuk vind. Het is niets anders alsof je studeert voor een examen en je krijgt 1 vraag voorgeschoteld waarvan je zelfs niet zeker bent of ze uit de leerstof zal komen.

Ik vermoed, nee ik ben er 100% zeker van dat ik een buitenbeentje ben als 2300 speler maar tezelfdertijd realiseer ik mij ook dat wereldtoppers nog veel meer doen dat dit. Velen kunnen nog steeds niet begrijpen waarom Magnus Carlsen als sterkste speler zomaar zijn wereldtitel heeft afgegeven maar ik ben totaal niet verwonderd dat iemand het helemaal gehad heeft met de waanzin van voorbereiden voor klassieke partijen.

Eind april toen ik mijn laatste interclubpartij had gespeeld van vorig seizoen, was ik echt opgelucht dat de druk van de ketel was. Ik wou aanvankelijk nog een tornooi spelen in mei, juni of begin juli maar 1 voor 1 schrapte ik elke interessante optie van mijn kalender. Ik nam uiteindelijk een schaakpauze tot aan de Open van Gent dus midden juli en ik heb er geen seconde spijt van gehad.

Helemaal geen schaken tijdens die maanden daar ben ik nu ook weer te hard voor gebeten door de schaakmicrobe. Ik bleef op een heel gezapig tempo schaakanalyses maken, voor deze blog schrijven en online partijtjes spelen. Niets moest want ik had nergens een deadline dus kon op elk moment beslissen wat of wanneer.

Ik raad zulke schaakpauzes iedereen aan die een heel drukke persoonlijke schaakkalender heeft. Mijn schaakpauze liet ook toe om weer te connecteren met anderen. Ik denk aan familie maar ook andere zaken zoals de tuin onderhouden, reizen...

De huidige schaakkalender is zwaarder dan vorig schaakjaar en zeker in de laatste 2 maanden ziet het er niet gezond uit. De interclubverantwoordelijke in Deurne vertelde mij dat er 29 vaste spelers zijn voor slechts 20 plaatsen. Ik sta met veel plezier een aantal keren mijn bord af. Zal ik mijn interclubverantwoordelijke kunnen overtuigen met dit artikel?

Brabo