Correspondentieschaak is dood

In een reactie op mijn vorig artikel schreef ik dat netwerken in het schaken belangrijk is. Wel dankzij mijn persoonlijk netwerk slaag ik er al 10 jaar onafgebroken in om de correspondentiepartijen van iccf te downloaden (ICCF schermt zijn database sinds 2013 af van niet-leden). 2 keer per jaar contacteer ik hiervoor een vriend die lid is van ICCF en in ruil/ uit dank stuur ik dan enkele van mijn analyses die hem mogelijks interesseren. Die iccf-partijen gebruik ik vervolgens in partijvoorbereidingen (zie o.a. mijn artikel uit 2014 databases gebruiken) en om openingen in detail te bestuderen zie artikel uit 2016 openingen studeren deel 2).

Ik ben ervan overtuigd dat het mij een (klein) voordeel oplevert t.o.v. mijn tegenstanders want de overgrote meerendeel van de bordschakers (zelfs professionals) zijn niet of nauwelijks op de hoogte van wat er in correspondentieschaak gebeurt. Anderzijds merk ik wel op dat er van mijn oorspronkelijke doel om via die correspondentiepartijen enig voordeel voor het witte kleur te vinden tegen elke opening niets meer van overblijft.

Er wordt al jaren gescheven over de dood van correspondentieschaak. In 2015 publiceerde ik Computers worden autonoom waaraan ik aangaf hoe hoog het remisepercentage was geworden in het wereldkampioenschap van correspondentieschaak. In 2019 volgde opnieuw een artikel Computers worden autonoom deel 2 waarin ik die trend op wereldkampioenschappen van correspondentieschaak meer in detail besprak. In 2020 is het dan zover met het eerste toptornooi in correspondentieschaak waar alle partijen in remise eindigden zie Praktisch schaken deel 2. Vandaag in 2023 stel ik vast na het ontvangen en bekijken van de meest recente databases van iccf dat correspondentieschaken helemaal dood is. Ik leg uit met behulp van onderstaande tabel.

Beide spelers hebben +2450 ICCF-rating

Dat het remisepercentage groeit over de jaren valt onmiddellijk op. Echter 100% wordt nog net niet gehaald dus helemaal dood is correspondentieschaak niet of toch? Wel als ik kijk naar de 6 beslissende partijen van 2022 (correspondentiepartijen duren vaak meer dan een jaar dus de resultaten van de meeste partijen gestart in 2022 moeten nog binnenkomen) dan merk ik op dat geen enkele beslissende partij tot stand kwam met normaal spel (waar beide spelers dus de beste zetten trachten te vinden). Elke beslissing kwam er omwille van totaal andere redenen:

• Schrijffout (verkeerde zet doorgeven/ verkeerde stelling thuis geanalyseerd)
• Gebruik van oudere software/ hardware die heel makkelijk weerlegd wordt door recentere (speler wilt stoppen met correspondentieschaak en doet niet meer de moeite om er tijd/ geld aan te spenderen)
• Verliezen op tijd (sterfte van de speler, speler verliest compleet de interesse en wilt de partij zelfs niet meer uitspelen)

Bovenstaande partij was 1 van die 6 beslissende partijen uit 2022 en wits laatste zet laat duidelijk wezen dat er iets heel vreemd aan de hand was. Ik vermoed een schrijffout/ slip of de muis maar geenszins een zet die je kan verwachten van iemand van dit kaliber in correspondentieschaak. Ik denk zelfs in bordschaken dat zoiets totaal onverklaarbaar zou zijn tenzij met opzet er verloren wordt (zie bv. Gibralter: You Yifan resigns in 5 moves.)

M.a.w. als we dit soort vreemde partijen uitsluiten dan ligt het (voorlopige) remisepercentage op 100% in correspondiepartijen van 2022 tussen +2450 spelers. Dan is uiteraard de volgende vraag: Waarom precies 2450 elo? Wel daaronder zie je de eerste normale beslissende partijen. Oh dan kan je toch niet stellen dat correspondentieschaak dood is of niet?

Ik vind persoonlijk van wel. Als je naar de ICCF-ratings kijkt dan ben je met 2450 elo pas nummer 375 op de ranglijst en dan worden enkel nog maar de actieve spelers met een vaste elo in beschouwing genomen. In 2020 gaf ik aan dat een heel klein aantal correspondentieschakers erin slaagt om nooit nog een partij te verliezen. Vandaag bewijzen ongeveer 500 correspondentieschakers dat ze geen partijen meer kunnen verliezen. Mits het kiezen (gemakshalve copieren van de elitespelers) van een solid openingsrepertoire + moderne hardware/software opstelling is het voor iedereen vandaag mogelijk om geen partijen meer te verliezen in correspondentieschaak.

De spelers die onder de 2450 elo toch nog partijen verliezen doen dat dus omdat ze ofwel verouderderde hardware/software gebruiken en/of liever hun lievelingssystemen spelen dan een onbekend/ onbemind openingsrepertoire. Ik zeg daarom dat competitief correspondentieschaak in zijn huidige vorm dood is. Dit betekent echter niet dat correspondentieschaak helemaal geen toekomst meer heeft.

Als we echt nog een competitie willen hebben dan moeten we afstappen van vrij openingen te mogen kiezen en moeten we (zoals in computerschaak al ruim een decennia geleden is gebeurd) naar opgelegde openingen. De lopende TCEC superfinale seizoen 24 toont aan dat de mogelijkheden met zulk concept eindeloos zijn. Tenslotte blijft correspondentieschaak natuurlijk de ideale plaats voor thematornooien. Schaken is bijlange nog niet opgelost dus er valt nog enorm veel te ontdekken maar dan moet je wel bereid zijn om van de hoofdlijnen af te stappen.

Brabo