Scorebordjournalistiek

In de 5de ronde van het Europees teamkampioenschap (Servië 2024) eindigde de match tussen de Stukkenjagers en Jugovic op een 3-3 gelijkspel. Het thuisfront van de Stukkenjagers was hiermee niet blij en liet dat duidelijk weten in een klein bericht op hun website: "weer een gelijkspel en een licht teleurstellend resultaat met een gemiddeld overwicht van 75 elo op de 6 borden". Het is een typisch voorbeeld van scorebordjournalistiek. Cijfers worden letterlijk afgelezen zonder de minste toegevoegde waarde. Bovendien in dit geval vind ik de conclusie zelfs ongepast. 

Vooreerst ontdekte ik dat onze tegenstanders in recente jaren heel veel rating hadden verloren in tegenstelling tot de Stukkenjagers. Gemiddeld spreken we over een verval van 112 elo (gemiddelde piekelo van 2281 ipv in oktober 2024 slechts gemiddeld 2169). Met zulk groot verval betekent een overwicht van 75 elo heel weinig of zelfs niets.

Daarnaast kan je mits enig detectivewerk ook snel ontdekken dat mijn tegenstandster het 16 jarig meisje Masa Babic met een bescheiden rating van 2033 allesbehalve gelijkt op een doorsnee speler/ speelster met die rating. Zo had Masa al op 14 jaar een rating van 2151 elo. Op haar Instagram staat dat ze professioneel schaakster is. Echter het was vooral een krantenartikel die me van mijn sokken blies. Op 16 jarige leeftijd studeert ze al medicijnen (dus ik vermoed voor dokter) aan de universiteit van Doboj.

Ok dat soort onderzoek kost tijd en is niet voor iedereen gemakkelijk uit te voeren maar er is geen excuus om niet naar de partijen zelf te kijken. Die werden telkens allemaal gepubliceerd na 1 dag. Ik liet mijn partij tegen Masa door Chess.com analyseren en hieronder zie je het verdict.

In een partij met meer dan 40 zetten en na 7 openingszetten reeds uit boek, had ik slechts 2 kleine onnauwkeurigheden gemaakt. Van Chess.com krijg ik een 96,9% score voor nauwkeurigheid of gelijk aan wat we kunnen verwachten van een 2600 elo. Desalniettemin mijn tegenstandster met slechts 2033 elo deed nog beter.

Scorebordjournalistiek is helemaal niet nieuw maar ik zie wel een trend van steeds meer zulke onzin in het schaken. Grote platformen zoals lichess en chess.com herleiden partijen al dan niet bewust tot het op en neer gaan van evaluatiebalken. Die zijn veel makkelijker te begrijpen voor het publiek dan zetten.

Partijen bekijken wordt herleid tot het op en neer gaan van evaluatiebalken (rood omcirkeld).

Het toppunt van dit evaluatiebalk-kijken was dan ook voor mij Dings blunder in de 14de en laatste wk-partij. Duizenden, tienduizenden schakers riepen simultaan blunder na het verschijnen van een compleet zwarte evaluatiebalk.

Echter wat mij vooral stoorde hierbij was dat talloze zelfs heel zwakke spelers claimden dat ze zelf zulke fout nooit zouden maken. Zelfs een Marc Coucke vertelde in een interview met Sporza dat hij Dings blunders niet had gemaakt.

Het is altijd lastig om zulke statements te ontkrachten maar deze keer had ik geluk want de slotstelling is geen onbekende voor de databases. Je hebt zelfs geen Chessbase nodig om heel snel partijen te vinden waarin die slotstelling voorkomt.

153 partijen vond ik met bovenstaande Fritz-filter in de Big Database

Daarvan zijn 91 partijen met wit aan zet dus een gewonnen positie voor zwart. Echter 6 partijen waaronder eentje van een +2300 fidespeler zie partij werden alsnog remise. Met zwart aan zet is de stelling remise maar in 12 van de 62 partijen won zwart desondanks. Trouwens het is evenmin een zekerheid dat dit eindspel behoort tot de theoretische eindspelen die iedere profschaker kent. De Braziliaanse grootmeester Rafael Leitao doet geen moeite om het eindspel uit te leggen in het chess.com verslag van de 14de wk-partij. Echter het meest veelzeggende bewijs is het geklungel van niemand minder dan huidig +2800 speler Fabiano Caruana in een Titled Tuesday-partij.

Het lijkt mij evenmin toeval dat Fabiano heel mild was over Dings blunder in zijn podcast. Hij kampt ook met amnesia over zijn Titled Tuesday-partij want daar wordt geen woord over gerept.

Scorebordjournalistiek leidt tot misvattingen maar dat betekent evenmin dat er geen positieve kant aan is. Platformen merken op dat heel wat spelers echt plezier beleven van kijken naar evaluatiebalken en wie ben ik om dat plezier hen te ontnemen. Trouwens een recent experiment op chess.com doet vermoeden dat we misschien het beste van de evaluatiebalken nog moeten ontdekken. Ik vond het in elk geval fascinerend om de invloed van de evaluatiebalk te zien op partijen als de spelers zelf tijdens het spelen er konden naar kijken.

Brabo

Chessable deel 2

Vorig jaar schreef ik over hoe Chessable een impact heeft op het schaken en daar zit vandaag nog geen sleet op. Integendeel want ik sta steeds vaker versteld over hoeveel spelers vandaag Chessable gebruiken. Op de eigen website claimt men dat er reeds 2 miljoen gebruikers zijn.

Zo vertelde mijn teamgenoot, de 25 jarige zeer ambitieuze Sam Baselmans mij na onze partij met de Stukkenjagers tegen LSG dat hij enkele Chessable cursussen had bekeken om zo voor het eerst in zijn carrière het Siciliaans te kunnen spelen dus tegen 1.e4. Hij hield er een plusremise aan over tegen de heel ervaren IM: Edwin Van Haastert.

Met steeds meer partijen die in de database gepubliceerd worden (zie AI beinvloedt competitieschaken) merk ik op dat ook meer spelers veel sneller openingen variëren. Zoals een  Belgische FM mij laatst zei, verbrandt een opening telkens als een partij van jezelf met die opening in de database gepubliceerd wordt. Wil je dus verrassen en zelf niet verrast worden dan moet je weer naar een andere opening en dan is het relatief goedkope Chessable (in vergelijking met boeken) een zeer welgekomen oplossing.

Dat heeft uiteraard ook als effect dat steeds meer schakers zelf cursussen aanbieden (+400). Een aantal professionals verdienen vandaag een leuke bonus dankzij Chessable en sommigen nog veel meer dan dat. Een naam als Anish Giri moet er vandaag een klein fortuin verdienen want hoe verklaar je anders dat ik 4 keer in slechts 93 opeenvolgende wit-partijen zijn Najdorf 12..h5 aanbeveling op het bord kreeg.

De eerste keer in 2021 was ik totaal onvoorbereid maar de tweede keer in 2023 was dit uiteraard niet meer het geval. Desalniettemin waren mijn analyses nog steeds onvoldoende om de Chessable-cursus te ontkrachten.

Echter toen de 22 jarige Engelse FM Moreby James het mij in European Chess Club 2024 voor een 4de keer voorschotelde, was het mijn beurt om victorie te kraaien. Ook aan de analyses van Anish Giri zijn er limieten.

Achteraf was mijn tegenstander James bijzonder ongelukkig over hoe dom hij was geweest om zo een "oude en zeer populaire" Chessable-cursus blindelings te vertrouwen. Hij had kunnen vermoeden dat ik dit idee al had gezien en bestudeerd mits ik nauwelijks iets verander in mijn repertoire.

De populariteit van Chessable brengt dus ook nadelen mee want heel veel spelers bekijken dezelfde cursussen en spelen dus dezelfde ideeën. Chessable lijkt mij een blijver maar voor goede resultaten hou je best rekening met de leeftijd en bekendheid van een cursus.

Brabo

Uitdagingen deel 3

Vorige maand schreef ik over hoe het steeds lastiger wordt als ambitieuze Belg om uitdagingen te vinden. Zelf heb ik geen grote ambities maar ook ik vind het prettiger om tegen sterkere tegenstand te mogen spelen. Trouwens het gaat mij daarbij niet enkel over wat je kan leren van zulke partijen. Vaak leveren ze ook de beste verhalen voor een blogartikel.

In bovenstaande tabel kan je zien welke toprating ik tegenkreeg volgens type-competitie. Dat geeft een speler een idee van wat je mag verwachten maar staar er niet blind op. Een zwaluw maakt de zomer niet en veel van de bovenstaande data liggen al ver achter ons.

Toen ik in de voorbije zomer uitgenodigd werd om met mijn Nederlandse club, de Stukkenjagers mee te spelen in de European Chess Club Cup 2024, aarzelde ik daarom geen seconde. Waar krijg ik nog eens de kans om te spelen tussen absolute wereldtoppers zoals Gukesh, Erigaisi, Abusattarov, Wei, ...? Of nog beter, misschien mocht ik zelfs een partij tegen 1 van hen spelen.

We hadden geluk. De European Chess Club Cup wordt als een Zwitsers tornooi gespeeld. Met de Stukkenjagers zaten we net in de onderste helft dus de eerste ronde kwamen we uit tegen een absoluut topteam Novi Bor Chess Club (een Tsjechisch team met 6 van de 8 buitenlandse professionals). Achteraf bleek dat we tegen de kampioen hadden gespeeld.

Ik werd opgesteld op bord 5 en kreeg met zwart Nils Grandelius voorgeschoteld. Met plaats 79 op de wereldranglijst is hij de beste speler die ik ooit in een klassieke wedstrijd mocht bekampen. Nils is een Europees jeugdkampioen, kampioen van Zweden en secondant geweest van zowel Carlsen als Nakamura (meer info zie wikipedia).

Voordeel van zulke wedstrijden spelen, is dat je live te volgen bent voor het thuisfront. Het was bovendien een primeur voor mezelf dat men mij in levende lijve op camera kon bezig zien en niet enkel de positie op het bord. Nadeel was dan weer dat iedereen zag dat ik kansloos verloor. Zelfs mijn zoon Hugo (die niet meer actief competitieschaak speelt) had thuis heel snel door dat ik afgemaakt werd door Nils.

Verliezen van iemand als Nils kaliber is geen schande. Ik vond het wel doodjammer dat ik al na de opening verloren stond omdat ik mijn eigen partij van 2023 was vergeten. Een analyse vergeten van jaren geleden waar je eens een half uurtje naar gekeken hebt, vind ik persoonlijk pijnlijk maar begrijpbaar (zie het geheugen). Echter deze keer vergat ik voor een 2de keer in een jaar de juiste voortzetting die ik correct had gespeeld in een eerdere klassieke partij.

Daarnaast had ik geen rekening mee gehouden dat Nils het nieuwe boek The London against the Dutch van de Bulgaarse grootmeester Kiril Georgiev had gelezen. Daar wordt exact de lijn die Nils koos, aanbevolen. Ik had het vooraf gezien maar dacht iedereen koopt vandaag Chessable-cursussen en leest geen boeken meer. Voor het gros van mijn tegenstanders die vandaag mijn kinderen kunnen zijn, is dat ook zo. Echter Nils was mijn enige tegenstander die + 30 is en die "oudere" topspelers lezen nog graag een ouderwets schaakboek.

Bovendien ook toppers maken fouten. In mijn partij krabbelde ik even recht van compleet verloren naar een slechte maar wellicht nog houdbare stelling. Mijn landgenoot de Belgische internationaal meester Francois Godart bewees tegen de nummer 12 van de wereld, de Indische supergrootmeester Praggnanandhaa dat je als amateur soms zelfs kunt stunten. De partij ging de wereld rond zie o.a. Chessbase.

Voor de meeste amateurs is een ontmoeting met een veel sterkere schaker enkel mogelijk in een online blitzpartijtje of in een simultaan. Alleen daarom al is het Europees teamkampioenschap een uniek tornooi. Heb je verlof en de centen dan aarzel niet om jezelf kandidaat te stellen bij een van de diverse Belgische of buitenlandse teams die meespelen. Heel misschien reageer je dan net zo euforisch als in dit filmpje wanneer amateurvoetballers horen dat Real Madrid hun tegenstander wordt.

Brabo

Belgische schaakwereldkampioenen

Sommige schakers beschouwen het wereldkampioenschap zonder de sterkste speler Magnus Carlsen geen echt wereldkampioenschap. Echter ik stel vast dat de schaakwereld ook verder draait zonder Magnus. De 7de matchpartij tussen Gukesh en Ding werd een van de meest bekeken partijen ooit.

Tijdens de laatste zetten van de partij telde ik op de 4 grote platformen 342.500 kijkers die tezelfdertijd aanwezig waren. Dat is gigantisch wetende dat dit midden een werk/ schooldag is. Carlsen trok nauwelijks meer publiek.

Een wereldkampioen blijft hoe dan ook iets magisch. Een wereldkampioen kan een hele natie doen schaken. Het is daarom geen toeval dat Nederland met de 5de klassieke wereldkampioen Max Euwe vandaag een veel groter schaakland is dan België.

Dit wilt niet zeggen dat België geen schaakwereldkampioenen gekend heeft. Weinigen zijn hier op de hoogte van dus ik dacht hoogtijd om er verandering in te brengen. Bovendien de echte aanleiding van dit artikel is het recent overlijden van de enige klassieke fidewereldkampioen die België ooit heeft gehad: Piet Devos.

1. Piet Devos (8 november 1983 - 5 november 2024)

Piet Devos, jeugdwereldkampioen blinden in 1999

Enkele weken geleden kreeg ik het verrassende nieuws dat Piet is overleden. Piet was al enkele jaren niet meer actief als schaker maar kreeg wereldfaam in 1999 toen hij in zijn thuisstad Kortrijk jeugdwereldkampioen werd bij blinden en slechtzienden. Ik herinner mij dat ik toen zelf ter plaatse ben gaan kijken om te "supporteren" voor mijn mede-West-Vlaming.

Ik ken Piet niet persoonlijk dus wil je meer weten over deze sterke persoonlijkheid dan raad ik warm zijn zeer interessante website pietdevos.be aan. Ik heb 1 keer tegen hem gespeeld in de Belgische interclub waar ik ontsnapte uit een misspeelde opening. Piet was een heel sterke speler met een piekrating net onder 2300. Dat is uitzonderlijk zeker als je zelf eens probeert blind te spelen. Ik probeerde het recent op Lichess en geregeld ging ik zwaar de mist in.

Blindfold-optie in lichess

2. Daniel Dardha (1 oktober 2005)

Daniel Dardha, wereldkampioen snelschaken -14 jarigen in 2017

De 2de Belg die ook een fide-wereldkampioenschaptitel behaalde is Belgisch sterkste schaker Daniel Dardha. Zijn palmares wordt elke dag nog groter. Ik zou hem eens moeten vragen of hij zelf de wereldkampioenschaptitel snelschaken bij - 14 jarigen in 2017 als belangrijk beschouwt of niet maar een wereldtitel is altijd iets uniek. Ik vermoed dat het erg moeilijk wordt om nog een tweede ooit te halen maar ik hoop dat hij mij ongelijk geeft.

3. O Kelly (17 mei 1911 - 3 oktober 1980)

O Kelly kwam al als grootste Belg aan bod in de blogreeks over grootste Belgen met zelfs een eigen artikel 1 Alberic O'Kelly de Galway dus ik wil het hier dan ook kort houden. O Kelly was wereldkampioen correspondentieschaken in 1962. Titels in correspondentieschaken zijn geen fidetitels maar worden wel erkend door fide als "echt".

4. Marigje Degrande (7 augustus 1992)

Marigje Degrande, wereldkampioene amateurschaken in 2021

Marigje is nog een West-Vlaming die een wereldkampioenschaptitel haalde. Amateurchess is een zelfstandige organisatie opgericht voor amateurschakers. In 2021 werd ze knap 1ste dame in de -2000 elo-categorie waarmee ze de eerste Belgische dame ooit werd die de titel van wereldkampioene kreeg zie Lichterveldse wordt wereldkampioene schaken in amateurklasse.

5. Marcel Van Herck (2 augustus 1948)

Marcel Van Herck, wereldkampioen + 60 oplosschaak 2011

Mea culpa maar mijn eigen clubgenoot en schaakduizendpoot was ik aanvankelijk vergeten in de lijst van Belgische schaakwereldkampioenen. Marcel kan je een legend in de Belgische schaakwereld noemen zie o.a. Catenaccio. Hij heeft met mij eens zijn enorm oeuvre aan schaakpartijen gedeeld maar hij doet veel meer dan enkel schaakpartijen spelen. Ik vermoed dat het zelfs moeilijk wordt om in 1 artikel al zijn activiteiten en verdiensten op te sommen wat Marcel zeker eens verdient. Zo is hij al jaren penningmeester in zowel mijn club Deurne als Arves (Afkorting voor Alexander Rueb Vereniging voor SchaakEindspelStudie). Het is in die laatste discipline oplosschaak, dat Marcel in 2011 +60 wereldkampioen werd zie Eindtabel 35ste wereldkampioenschap oploschaak 2011.

6. Eddy Van Beers (11 mei 1973)

Eddy Van Beers, winnaar wereldbeker oplosschaak in 2023

Een wereldbeker is technisch gezien niet hetzelfde als een wereldkampioenschap maar dit is een fenomenaal resultaat waaraan veel te weinig aandacht werd geschonken. Eddy ken ik al sinds ik uitweek naar het Antwerpse in 1998. Eddy heeft de fide-titel van internationaal meester maar nog indrukwekkender vind ik zijn grootmeester-titel in oplosschaak. Vorig jaar won hij de wereldbeker voor meervoudige wereldkampioenen zoals Piotr Murdzia en Kacper Piorin. Eddy heeft zich gespecialiseerd in oplosschaak want je mag niet onderschatten wat zulke topprestatie vergt van een schaker.

7. Jan Rooze (7 maart 1947)

Jan Rooze, 1ste + 75 jarige op wereldkampioenschap senioren in 2023

Jan Rooze is een fenomeen en wellicht uniek in de schaakwereld. Na decennia van inactiviteit kwam hij terug en verbaasde hij iedereen met prestaties die je enkel verwacht van jonge supertalenten zie o.a. Sterke Jan scoort een grootmeesterresultaat. Vorig jaar breide hij een vervolgstuk aan die imposante zegereeks met een 1ste plaats bij de + 75 jarigen op het wereldkampioenschap van senioren zie o.a. Vlaamse schaakfederatie.

Dus ik tel mits enige vrijheid 7 Belgische schaakwereldkampioenen. Dat is niet slecht voor een klein niet-schaaklandje en misschien ben ik nog iemand vergeten. Het is dan ook erg jammer dat bovenstaande kampioenen veel te weinig worden uitgespeeld in de media om het Belgisch schaken te promoten. Wereldkampioenen zijn het uithangbord in elke sport of discipline.

Brabo

Coaches deel 3

In mijn 2 vorige blogs schreef ik over hoe moeilijk of zelfs onmogelijk schaakprofessionals kunnen leven van prijzengeld. Desalniettemin zijn er vandaag meer dan ooit tevoren. Ik vernam dat er in Nederland alleen al meer dan 100 zijn. Door het succesverhaal van de Indiërs weet iedereen vandaag dat coaches een cruciaal onderdeel zijn in het leerproces. Sinds enkele jaren zie ik een explosieve vraag naar coaches (ik word meermaals per jaar door ouders gecontacteerd hiervoor). De uurprijzen blijven stijgen want er zijn massaal veel nieuwe spelers na covid begonnen met schaken en nog altijd te weinig coaches.

Een Griekse IM zei me in Dortmund dat een +2600 vandaag al gemiddeld 70 euro per lesuur kan vragen. Dat is heel veel geld dus coaching is echt big business geworden. Tal van spelers maar ook organisaties springen op de coachtrein om een stuk van de koek te krijgen. Fide was natuurlijk (Fide heeft een enorme geldhonger) als eerste met een fide trainers commission.  Vorige maand verschenen 2 artikels op Chessbase over ECU (European Chess Union) met een compleet eigen systeem van coaches zie  deel 1 en deel 2.

Van bijna elke + 2400 fide-speler die ik tegenwoordig aan het bord tegenkom, lees ik online dat hij/zij profschaker/coach is. Dat lijkt mij geen toeval. Als actieve speler + 2400 fide vasthouden kost tijd en geld. Iemand die graag lesgeeft, zal het leuk vinden om competitieschaak te kunnen afwisselen met coaching.

Trouwens ik merk op dat ook het cliënteel diverser aan het worden is. Het zijn zeker niet enkel meer jonge/ startende spelers die coaches om hulp vragen. Op schaaksite las ik bijvoorbeeld over de Britse 61 jarige FM Tom Wiley die als coach de sterke Oostenrijkse grootmeester Markus Ragger heeft. Echter het toppunt vind ik tot nu toe wat ik enkele maanden geleden overkwam in Dortmund. Een coach van + 2400 elo die ook nog eens zelf een coach heeft.

Ik heb het hier over mijn tegenstandster van ronde 7, de 32 jarige internationaal meester Klaudia Kulon. Ik wist via gegoogle vooraf dat ze online lessen aanbiedt zie offertes maar het was pas achteraf dat ik te weten kwam dat ze zelf ook nog een coach had. Toen ik haar vroeg hoe ze op het openingsidee was gekomen, zei ze zonder verpinken dat haar coach een pgn (Portable Game Notation) had opgestuurd waar ze 15 minuten voor onze partij naar had gekeken.

Klaudia is een bijzondere persoonlijkheid wat ook af te leiden is uit haar instagram en vooral haar facebook 😀. Echter ik wil het hier uiteraard eerder hebben over zin of onzin van coaches die werken met pgns. Chessmood raadt sterk af om met pgns te werken als coach of zeker niet zonder bijkomend huiswerk. Desondanks vernam ik dat er een heus profcircuit bestaat van pgns die geruild worden maar vaker tegen betaling worden aangeboden.

Ik vermoed dan ook dat er een onderscheid moet worden gemaakt tussen de modale clubschaker en meesters die vaak heel snel zelf hun weg kunnen vinden. Trouwens Klaudia won dan wel de onderlinge partij maar gezien het verloop van de partij blijft het erg twijfelachtig of de gekregen pgn echt heeft geholpen.

Ik wil afsluiten met een quote die ik heel recent las over de nieuwe Europese kampioen de sterke Servische grootmeester Alexander Indic op chess.com: "He said he could thank dozens of grandmasters who have helped him in his chess journey but named two: GMs Milos Perunovic and Alexander Morozevich." Met leren schaken ben je nooit klaar en je kan van talloze spelers iets leren. De allerbeste schakers zijn daarom voortdurend op zoek naar nieuwe coaches die hen aan de top kunnen brengen of houden.

Brabo

Uitdagingen deel 2

Dat + 2600 spelers vandaag niet meer hun kost kunnen verdienen met partijen spelen is m.i. in de eerste plaats te wijten aan vele jaren apathie van amateurschakers voor topschakers. Ik schreef het al eerder in amateurs deel 1 en amateurs deel 2 dat de meesten niet weten wat topschaken inhoudt. Bovendien heeft de computer in de voorbije decennia het respect voor meesterschap compleet ondermijnd.

De bescheiden poging van enkelen in de Belgische schaakbond om Daniel Dardha financieel te ondersteunen, lijkt daarom een bij voorbaat verloren strijd. Nochtans is 30.000 euro zeker geen overdreven bedrag die er werd gevraagd als je weet dat de gemiddelde Belg vandaag een brutojaarloon van 58.000 euro heeft. Echter met de huidige bugdetering is er totaal geen ruimte voor de KBSB om überhaupt iets op te starten van fondsen voor profschakers.

Jaarbalans KBSB 2024-2025

Dit jaar wordt dus een verlies begroot van 14.580 euro. 15 euro per jaar is dan ook een belachelijk laag lidgeld. Zonder vrijwilligers had men de boeken al lang moeten toedoen. Trouwens ik zie geen beterschap want elke lidgeldverhoging wordt afgewezen en er heerst vandaag een klimaat van enkel meer besparen. In het nieuws kan je geregeld lezen van sportbonden die de broeksriem aanhalen zie o.a. oktober 2024: atletiek stopt prive-subsidies en november 2024: afschaffen van premies bij wielrennen.

Vele decennia heeft de gemiddelde schaker geen impact gevoeld van het voortdurend afkalven van het profcircuit maar ik merk op dat het sinds kort niet meer zo is. Verscheidene Belgische open tornooien zijn sedert een paar jaar niet veel sterker meer dan een veredeld clubkampioenschap.

Deelname sterke spelers in open tornooien 2024

In 2015 schreef ik in het artikel overleven dat er in Open Gent 2013 7 grootmeesters deelnamen en in Brasschaat 2015 4 grootmeesters deelnamen. In Leuven en Geraardsbergen namen in het verleden ook vele keren grootmeesters aan deel. Ik bedoel de cijfers zijn te duidelijk om van toeval te spreken.

Slechts enkele jaren terug had iedere amateurschaker een redelijke kans om in een open Belgisch tornooi eens tegen een grootmeester te spelen. Vandaag is die kans herleid tot bijna 0. Echter erger is het cascade-effect die ontstaat hierdoor. +2400 spelers haken ook massaal af bij gebrek aan uitdagingen. Vervolgens haken +2300 spelers weer af omdat ze tegen +2400s willen spelen. Het gaat vandaag al zo ver dat + 2200 Belgen uitwijken naar tornooien in het buitenland. Spelen internationaal is erg duur (zoals o.a. te zien in de jaarbalans van de KBSB). Als de Belgische tornooien het prijzengeld niet opschroeven (hoger inschrijvingsgeld, extra sponsors, ondersteuning KBSB) dan zullen enkel de rijke ambitieuze Belgen overblijven.

Tenslotte wil ik er ook nog op wijzen dat ook in het buitenland veel grote tornooien moeten besparen. Open Dortmund Sparkassen had dit jaar 5000 euro minder prijzengeld dan vorig jaar. De organisatie week met de speelzaal naar een veel goedkopere buitenwijk uit. Door de B-groep 's ochtends en de A-groep 's namiddags te laten spelen, werd tevens voor een veel kleinere zaal gekozen. In de speelzaal was geen airco waardoor tijdens een hittegolf moest gespeeld worden in temperaturen ver boven 30 graden.

Dortmund had dit jaar daarom slechts 3 + 2600s  t.o.v. 9 + 2600s in 2023. In Cap d'Agde zag ik hetzelfde met 5 + 2600s in 2022 en 0 + 2600s in 2023. Het verval lijkt dus overal plaats te vinden en gebeurt erg snel. Als er geen kentering gebeurt dan verwacht ik dat sommige tornooien zullen verdwijnen. Niet iedere organisator is geïnteresseerd in een tornooi zonder topschakers.

Brabo

Profschaken deel 3

Podium Europees kampioenschap voor teams 2024
Topteams met profschakers dragen uniformen (amateurs zelden)

Eind vorige maand speelde ik voor het eerst een Europees kampioenschap voor teams mee. Het was ook voor het eerst dat ik te maken kreeg met een dresscode zie b-13 dress-code for the participants and the officials. Vooral de passage over geen gaten in de kleren en je mag niet stinken, werd als belachelijk beschouwd door mijn teamgenoten.

Echter zoiets wordt niet zomaar in een reglement geplaatst. In eerdere edities waren er deelnemers die het niet zo nauw namen met hygiëne waardoor er talloze klachten waren. Ik kom ze al decennia tegen en ze behoren bijna altijd tot dezelfde groep. Het zijn profschakers die enkel competitiewedstrijden spelen en van dag tot dag overleven op de kruimels die hen worden toegeworpen.

Ik zie geregeld schrijnende situaties. Ik herinner mij dat de stank in diverse open tornooien niet te harden was in de laatste ronden op de topborden. Een grootmeester (+2500 elo) ging telkens drinken aan het kraantje in de toiletten omdat hij geen geld had. Een andere grootmeester zag ik na het beëindigen van zijn partij, muziek spelen op het marktplein met zijn gitaar om als straatmuzikant een extra cent te verdienen. Nog een andere professional vertelde mij dat hij aan het begin van een tornooi telkens een groot brood kocht met een groot stuk kaas waar hij dan de hele week van leefde.

Dus geld voor basis-hygiene is er gewoon niet voor zij die in extreme armoede leven. Bovendien wordt het steeds moeilijker om nog te overleven van enkel competitieschaak. De voorbije 2 jaren zag ik meerdere alarmerende berichten hierover van zelfs heel sterke spelers. In de blog Am I a chess-tourist? vertelt + 2600 Vasif Durarbayli dat tornooien spelen voor hem vandaag verlieslatend zijn zelfs als hij elowinst boekt. In het youtubefilmpje Was I a top chess earner? legt + 2600 Eric Hansen in detail uit dat hij recent geen geld verdiende aan bordschaken. Op X kloeg +2650 Jorden Van Foreest over vluchten die hij zelf moet betalen, delen van kamers en een lage prijzenpot.

Tot enkele jaren geleden dacht ik dat een +2600 zeker kan leven van competitieschaak te spelen maar dat blijkt recent niet meer te kloppen. Tal van profspelers zijn vandaag genoodzaakt om iets anders te doen binnen of buiten het schaken. Een eerste prijs van 1500 euro voor Open Gent is niet ernstig in 2024 voor zulk groot tornooi. Een eerste prijs van 10.000 euro voor een Europees teamkampioenschap in 2024 is niet ernstig. Gedeeld door 8 spelers in een team betekent dit slechts 1250 euro per speler zie 2024 Regulations ECC final. In Cap d'Agde 2022 zag ik 3 +2500 grootmeesters spelen in de laatste ronde voor samen 100 euro (9 ronden over 8 dagen).

Tot 1990 had je 2300-spelers zoals Bernard De Bruycker die al spelend met schaken hun kost konden verdienen. Tussen 1990 en 2000 was 2400 elo voldoende zoals Yuri Vetemaa, Ekrem Cekro, Olav Seppe, Andrej Adamski die in onze contreien tornooien wonnen. Vanaf 2000 werden het +2500 spelers zoals Chuchelov, Ikonnikov, Barsov, ..die we geregeld zagen. Vanaf 2010 mocht ik spelen tegen + 2600 spelers zoals Fedorchuk, Negi, Istratescu, ... die de broodspelers waren en nu? Ik denk niet dat ik in de toekomst tegen + 2700s ooit zal spelen.

In een volgend artikel wil ik dan ook eens buigen over de vraag van ons bondsbestuur of we profschaker Daniel Dardha financieel kunnen/ moeten ondersteunen zie GM Daniel Dardha: Verkennen van een mogelijke samenwerking. De jaarlijkse algemene bondsvergadering is voor binnenkort: 23 november maar ik zie het onderwerp niet op het programma staan noch een lidgeld-verhoging om zoiets te bekostigen. Het blijft moeilijk of onmogelijk om schaken uit te bouwen in België of mis ik iets? 

Brabo

AI beïnvloedt competitieschaken deel 2

We staan wellicht aan de drempel van een maatschappij waarin AI een zeer grote rol zal spelen in alles wat we doen of denken. Overal zie ik vandaag nieuwe toepassingen ontstaan die een paar jaar geleden nog ondenkbaar waren maar nu door AI kunnen worden uitgevoerd.

Zo was er de voorbije maanden een explosie aan klassieke bordpartijen die geregistreerd werden in databases dankzij AI. Live streaming met DGT-borden blijft te duur om op grote schaal te worden gebruikt maar nu bestaat een veel goedkoper alternatief. Je neemt een foto van een notatieformulier. Je laadt die foto op in bv het nieuwe AI-programma moveread. Klik op vertaal en binnen enkele seconden zorgt het programma ervoor dat de partij van het notatieformulier in een database netjes gedigitaliseerd staat. Het programma heeft geleerd om het even welke taal en handschrift correct te lezen. Dat is niet alleen vele malen sneller dan je als mens kan maar ook nog vele malen slimmer.

Open Dieppe 2024 was 1 van de eerste tornooien die de moveread gebruikte maar gaf er na slechts 3 ronden en 197 gedigitaliseerde partijen de brui aan. 30% (59/ 197) mislukte omdat spelers al dan niet opzettelijk foute zetten op hun notatieformulier schreven. Fouten kunnen niet worden rechtgezet door het programma waardoor het telkens vastliep.

In Sparkassen Chess Trophy 2024 (Dortmund) gebruikte men daarom een ander en verbeterd AI programma pgnApp waarmee een bijna 100% nauwkeurigheid wordt bereikt (je moet voor deze wel betalen). De pgnApp heeft dan ook de grote bonus dat je als mens zelf kunt bijsturen als het programma vastloopt. Een foute zet kan makkelijk door een schaker worden gecorrigeerd met de meest waarschijnlijk gespeelde zet. Een mooie demo van hoe het werkt, kan je hier vinden: Demo-Video-EN.mp4.

Open Dortmund was dan ook het eerste open tornooi in mijn schaakcarriere waarvan al mijn partijen gedigitaliseerd werden ondanks ik de meeste niet speelde op een live-bord. Slechts enkele uren na elke ronde kon je alle gespeelde partijen van het hoogste tot het laagste bord al naspelen. Leuk of onzin? Wie speelt al die partijen na of wie heeft mijn 9 partijen nagespeeld? Zit er echt iemand te wachten op onderstaande partij waar ik al na 5 zetten compleet gewonnen sta?

Nee ik ben niet blij met de digitalisatie van mijn Dortmund-partijen want er zitten enkele tussen waarvan ik graag de opening nog een keertje had willen gebruiken zonder een partijvoorbereiding te vrezen. Persoonlijk vind ik dat er al veel te veel partijen van mezelf in de publieke databases staan maar ik vermoed elke potentiële tegenstander denkt hier het tegenovergestelde over. Dus vroeg ik mij eens af hoe het zit met mijn digitale afdruk in de databases. Ben ik meer of minder zichtbaar dan Belgen met eenzelfde rating?

Digitale afdruk top 100 Belgische elo op 2 september 2024

• Sommige spelers hebben door de inclusie van de Titled Tuesday-partijen (gespeeld op chess.com) meer partijen in de Yottabase dan het aantal klassieke partijen verwerkt voor Belgische elo (ik heb daarom gecapt op 100%).
• Veel oude klassieke partijen van immigranten staan in de publieke databases maar telden niet mee voor een Belgische eloverwerking omdat men toen nog geen Belg was.
• De geïmmigreerde schaakprofessional en grootmeester Igor Glek heeft de meeste partijen (3208) in de publieke database.
  
• De geïmmigreerde Dirk-Stephane Lorenz heeft het minst aantal partijen (2) in de publieke database.
  

Hoe kan je 2370 Belgische elo halen zoals Roel Goossens met 776 klassieke partijen verwerkt en slechts 59 daarvan in de publieke databases? Is dat puur toeval of is dat bewust kiezen om geen tornooien met partijpublicaties te spelen?

Zonder twijfel zal de digitale afdruk sterk afhangen van welke tornooien je speelt en die waren de laatste jaren geregeld niet in mijn voordeel. Ik laat geen leuk/ interessant tornooi aan mij voorbijgaan door partijpublicaties maar spelen tegen iemand met nauwelijks partijen in de database is niet prettig. Ik vrees dat AI programma's die verschillen tussen spelers enkel nog zullen vergroten. Spelers die geregeld open tornooien spelen, zullen nog vaker eigen partijen zien verschijnen in de publieke databases.

Brabo

AI beïnvloedt competitieschaken

Begin deze maand was er het schaaknieuws dat een kandidaatmeester de nobelprijs in chemie gewonnen had zie o.a. Demis Hassabis wins Nobel Prize for chemistry. Demis had in 2020 het programma Alphafold2 ontwikkeld waardoor de meest complexe proteïne-structuren nu in kaart kunnen worden gebracht. Met dit nieuw programma wordt geschat dat 2 miljoen wetenschappers en onderzoekers van 190 landen nieuwe ontdekkingen betreffende proteïne-structuren kunnen maken.

Echter de belangrijkste link tussen de nobelprijs en het schaken is uiteraard dat Demis enkele jaren eerder eind 2017 de voorloper Alphazero had ontwikkeld. Schaken was het eerste domein waarin Demis met succes een zelflerend programma had ontwikkeld die beter speelde dan om het even wie of wat. Begin 2018 schreef ik nog meewarig over een zelflerend programma maar ik moest al snel dit oordeel aanpassen. Eind 2019 sprong ik zelf op die AI-trein met Leela (Lc0).

Desalniettemin is het pas heel recent dat ik ook een impact in het competitieschaken heb gemerkt. Deze zomer in Dortmund kwam ik voor het eerst in contact met spelers die gebruik maakten van de typische AI-opgebouwde kennis in hun openingskeuzes. Ik heb het hier niet over een lastig te begrijpen/ implementeren computerevalutie waar ik het enkele maanden eerder over had zie mei-artikel. Nee ik heb het over totaal nieuwe zeer kansrijke concepten die een mens wellicht zelfstandig nooit had kunnen bedenken.

Met slechts 1 partij per dag in Dortmund en paringen die al de avond voordien worden aangekondigd, was er veel tijd om voor te bereiden. Voor mijn 3 + 2400 tegenstanders die ik tegenkreeg was het dan ook telkens een koud kunstje om tegen mijn vast repertoire een totaal nieuw concept met behulp van AI succesvol te ontwikkelen. Ik begin met de Griekse internationaal meester Georgios Gkoumas die een partij van 2018 verbeterde.

In de slotstelling heeft wit een gevaarlijk initiatief op de koningsvleugel die mij veel later de partij ook doet verliezen. In bovenstaand voorbeeld kan je nog opperen dat AI slechts een beperkte toegevoegde waarde creëerde maar volgend voorbeeld is 100% AI. De Poolse internationaal meester Klaudia Kulon toverde een prachtig staaltje AI-openingsvernuft op het bord waar ik tevergeefs een antwoord trachtte op te verzinnen.

Zwart staat bijna volledig ontwikkeld. Wat heeft wit ondertussen gedaan? 4.a3, 7.h4 en 8.Ph3 zijn allemaal de topkeuze van de huidige generatie Stockfish en Leela. Jawel wit heeft een duidelijk voordeel. In de partij spendeerde ik erg veel tijd om iets speelbaars van plan te vinden. Dat leidde later tot tijdnood en ook de bijhorende blunder die mij uiteindelijk de partij kostte.

Echter het toppunt van een AI-voorbereiding moet mijn partij tegen de Duitse FM met 2400 elo Mortiz Weishaeutel zijn. Eerst offert wit 2 pionnen waarvoor de compensatie allerminst duidelijk is. Daarna volgt een compleet absurde repositionering van de witte dame naar h2 via h5. Alles wordt goedgekeurd en aanbevolen door de computer.

Als FM met ongeveer 350 klassieke partijen gepubliceerd in de publieke databases en een heel rigid repertoire ben ik een sitting duck voor dit soort AI-partijvoorbereidingen. Het maakt mijn wetenschappelijke aanpak (deel 1 en deel 2) in klassiek schaken met ruim op voorhand aangekondigde paringen steeds minder aanvaardbaar.

Anderzijds is het wellicht ook zo dat zulke AI-partijvoorbereidingen niet voor iedereen zijn weggelegd. Een Nederlandse grootmeester vertelde mij heel recent nog dat hij geen specialist was met de computer. Echter het grootste obstakel is wellicht de interessante AI posities eruit filteren en correct interpreteren. Het lijkt mij bijgevolg geen toeval dat het telkens + 2400 spelers waren die succesvol hierin waren.

Ik vermoed dat voor de meeste amateurs er nauwelijks iets veranderd is in hun competitieschaken omdat ze niet of zeer zelden in contact komen met +2400 spelers. Bovendien stel ik mij ook de vraag of die + 2400s soms niet te veel risico's nemen met die AI concepten in de eigen partijen te implementeren. In het 2de voorbeeld kwam Klaudia eenmaal uit boek snel slecht te staan omdat ze geen vervolg kon breien. Persoonlijk ben ik dan ook eerder terughoudend om te vreemd uitziende AI-concepten zelf te gebruiken. Ik kies dus sneller voor een zet in de openingsstudie die volgens de topprogramma's lichtjes inferieur is maar makkelijker te begrijpen valt.

Brabo

Online rapid

Op de voorlaatste dag van het tornooi in Munster 2021 ontwaakte ik met hevige rugpijn. Ik heb wel vaker te kampen met rugpijn maar deze keer voelde het helemaal anders aan. Ik werkte het tornooi nog af maar de pijn verdween niet. Integendeel na enkele dagen werd de pijn steeds feller en verspreidde die ook naar mijn rechterarm. Het werd zo erg zelfs dat ik die arm niet meer kon opheffen. Verscheidene dokters werden geconsulteerd maar men zag niets op de vele scans. Vele sessies bij de kinesist hadden geen of nauwelijks effect. Echter na enkele maanden verdwenen de pijn en ongemakken net zo onverwacht als ze gekomen waren. Ik vermoed dat het een hernia moet geweest zijn want tot op vandaag is er nooit een echte diagnose gesteld geweest.

Het is weer een vreemde intro maar die helse maanden zijn de aanleiding geweest om toen rapid online te beginnen spelen. Blitzen was onmogelijk in die toestand dus stapte ik over naar rapidpartijen van 15 minuten + 10 seconden per zet increment. Het was van moeten als ik online wou blijven spelen want ik ben nooit fan geweest van rapidtornooien. Anderzijds wou ik ook eens weten of rapid online voor een fidemeester een interessante trainingsmethode kan betekenen. Ik hoor geregeld spelers mij vertellen dat rapid veel beter is om schaak te studeren dan blitz maar is dat zo?

Het online rapidexperiment duurde uiteindelijk tot mei 2024. In die 2,5 jaar speelde ik 102 rapidpartijen. 46 op Lichess en 56 op Chess.com. Dat is vrij weinig voor zo een lange periode maar ik speelde dan ook slechts in de maanden wanneer ik geen competitieschaak speelde. Desondanks 102 is ruimschoots voldoende om vandaag te kunnen vertellen wat je kan verwachten als FM.

Lichess:

• Hoogste elo bij willekeurige computerparing: +20 elo
• Laagste elo bij willekeurige computerparing: -275 elo
• Maximum wachttijd bij willekeurige computerparing: + 60 minuten (niet ok)

Chess.com:

• Hoogste elo bij willekeurige computerparing: +60 elo
• Laagste elo bij willekeurige computerparing: -570 elo (niet ok)
• Maximum wachttijd bij willekeurige computerparing: 1 minuut

Vooreerst stelde ik vast dat ik zowat de enige FM was die op dat tempo rapid online speelde. In 102 partijen kreeg ik slechts 2 keer een speler tegen die lichtjes hoger gekwoteerd was. Openingen waarvan ik dacht dit kan interessant zijn in mijn klassiek bordschaak, kwamen nauwelijks aan bod. 53/102 openingen klasseer ik als pure onzin. 42/102 openingen hebben een heel beperkte meerwaarde. Slechts 7 openingen kreeg ik op het bord die echt de moeite waren om serieus te bestuderen (eentje hiervan kwam toevallig heel recent op het bord in de Nederlandse interclub). Dat vind ik een heel magere oogst. Onderstaande partij was tegen de hoogste elo die ik heb tegengekregen en demonstreert heel duidelijk hoe waardeloos de meeste rapidpartijen waren.

Dat wil niet zeggen dat ik nooit een partij verloor. Nee 16 keer beet ik in het zand ondanks de beperkte tegenstand. Trouwens beperkt is ook met een flinke korrel zout te nemen. 10 van de 16 werden achteraf geband voor valsspelen. Eentje waarvan ik 100% zeker ben dat die ook valsspeelde, is zelfs tot vandaag nog steeds niet gepakt.

Naast de vele waardeloze partijen is dit nog eerder de reden waarom ik gestopt ben met online rapidpartijen. Vanaf je bij de 1% beste online rapidspelers behoort dan kom je valsspelers tegen zowel op lichess als chess.com. 11/16 verliespartijen door valsspelers vind ik onaanvaardbaar. Bovendien duurt het vaak ook te lang voor er wordt opgetreden.

Lichess detectie valsspelen:

1. 6 maanden (niet ok)
2. 7 maanden (niet ok)
3. 1 dag
4. 0 dagen
5. 1 jaar (niet ok)

Chess.com detectie valsspelen:

1. 5 maanden (niet ok)
2. 4 maanden (niet ok)
3. 2 dagen
4. 0 dagen
5. 3 dagen

In discussie gaan met die valsspelers heeft geen enkele zin en je riskeert zelf in de problemen te komen zoals mij overkwam op lichess. Ondanks mijn tegenstander later verbannen werd om valsspelen, kreeg ik toch een waarschuwing omdat ik hem in een privechat hierover had aangesproken. 

Nu het moet gezegd dat verscheidene van mijn verliespartijen tegen die valsspelers ook een bepaalde schoonheid bevatten die je in gewone partijen nooit zult zien. Na de slotcombinatie in onderstaande partij barstte ik spontaan uit in lachen vooral omdat mijn tegenstander alles in luttele seconden had gespeeld.

Trouwens na de partij vertelde de tegenstander mij nog dat hij al enkele maanden schaakte en hij graag vriend wou worden online met mij. Eerst iemand bedriegen en dan vriend willen worden? Ik schrik al lang niet meer hiervan want ik ben al te veel mensen (schakers) tegengekomen die een masker dragen. 

Als je niet bij de 1% sterkste online rapidschakers behoort dan heeft het zeker zin als trainingsmethode. Zelf acht ik de kans zeer klein dat ik het in de toekomst opnieuw zal spelen zelfs bij een nieuwe hernia.

Brabo

PS

Ik ontdekte een "nieuwe" gadget van blogspot die het mogelijk maakt om de blog te volgen zodat je automatisch een mailtje krijgt wanneer iets nieuw op de blog gepubliceerd is. Ik heb die bovenaan rechts toegevoegd "Volgen" want ik vermoed dat sommige lezers dit willen gebruiken.

Meedogenloos

Zondag 29 september begon een nieuwe editie van de Belgische interclubs. Het is mijn 28ste opeenvolgende deelname (als we geen rekening houden met het covid-seizoen) maar een eerste ronde blijft spannend. Wie speelt waar? Zal mijn club Deurne dit jaar opnieuw kunnen bewijzen dat leeftijd slechts een nummer is? In de eerste ronde kwam het Deurnse vlaggenschip (1ste ploeg) op met een gemiddelde leeftijd van 62 jaar (een record voor 2de afdeling?). Met een 4-4 tegen een jong en ambitieus Chesspirant werd alvast de start niet gemist.

Desalniettemin zulk record is weinig positief. Er zijn dringend jonge spelers nodig of we riskeren met Deurne hetzelfde lot te ondergaan als KASK. Het was het eerste wat mij opviel deze interclub. De spelers van de Koninklijke Antwerpse Schaakkring zijn overgestapt naar Borgerhout. De oudste club van het land komt niet meer op in de Belgische interclub en lijkt zelfs niet meer aangesloten te zijn.

Niets blijft eeuwig bestaan maar hier was zeker sprake van een kroniek die de dood had aangekondigd. De website van een club is meestal een heel goede graadmeter hiervan. Als die zelden wordt geupdate of erger niet meer bestaat dan is het bijna zeker dat de club op stervens na dood is. Daarom als nieuwe spelers mij vragen om een club te kiezen dan raad ik hen altijd aan om zeker eerst eens de website te bekijken.

Een mooi voorbeeld van een erg actieve website en bloeiende club is mijn Nederlandse club de Stukkenjagers (Tilburg). De gepensioneerde FM Cesar Becx is de drijvende kracht en zorgt bijna dagelijks voor 1 of meerdere blogartikels met nieuws over de club of de eigen leden. Niets onttrekt zich aan zijn arendsogen want hij heeft het nieuws al gemeld op de website. Als een volleerde journalist gebruikt hij graag sterke koppen om de lezers aan te trekken.

Toen ik een maand geleden dan ook de titel "Opeens meedogenloos in Dortmund" las, moest ik onmiddellijk glimlachen. Dat ging over mijn avontuur in Dortmund. Cesar had het weer gezien en jawel een tornooi zonder remises dat is abnormaal voor Brabo.

Brabo's scoreverloop Dortmund 2024

Ik heb het eens opgezocht en het blijkt de eerste keer in mijn schaakcarriere (1993 -2024) te zijn dat ik geen enkele remise speelde in een 9 ronden open klassiek tornooi. Als ik goed geteld heb dan heb ik dus 44 deelnames moeten wachten hiervoor en "de fout" ligt natuurlijk helemaal bij mezelf.

Remises horen bij het schaken maar het is een feit dat ik niet vies ben van een remise voor te stellen of te aanvaarden zonder dat de partij is doodgebloed. Zondag laatst was weer het geval. Ik was al aan het denken remise voor te stellen maar mijn tegenstander was nog sneller. Ik ben nog geen notoire remisekoning (spelers die altijd tevreden zijn met remise) maar velen weten ondertussen wel dat ik het lastig heb om mijn angsten onder controle te houden.

Een remise maak je dan ook samen. Als al mijn tegenstanders altijd zouden spelen tot op het bot (zie Sofia-regels) dan zou ik zelf nooit de remisevraag moeten stellen. Ik merk dan ook op dat een remise-percentage erg afhangt van de omgeving waar gespeeld wordt. Welke club je begint te schaken, kan een belangrijke invloed hebben op hoe een speler zich ontwikkelt. In mijn eerste club de Torrewachters (Roeselare) zijn snelle remises heel normaal (de apres-schaak is er heel populair) en die invloed kan je duidelijk zien in mijn eerste honderden partijen.

Brabo's activiteit in klassiek schaken

Aan mijn ex-leerlingen vertelde ik steeds dat ze gladiatoren moeten zijn in de competities. Ze moeten onbevreesd zijn en meedogenloos. Zeker als je jong bent, heb je voldoende energie om elke partij tot het laatste stuk te blijven spelen. Je blijft niet eeuwig jong dus het is best om die beperkte tijd optimaal te gebruiken door zoveel mogelijk ervaring op het schaakbord te verwerven.

Ik wil geen excuses zoeken maar er valt zeker iets te zeggen voor doseren van de krachten als je ouder wordt. Dat ik net in een groot internationaal tornooi zoals Dortmund op +48 jarige leeftijd geen remises speelde, is dan ook eerder het resultaat van de omstandigheden dan mijn eigen stoute ambities. Ondanks een A en B-groep volgens rating werd ik 8 ronden heen en weer gegooid tussen ofwel veel hoger ofwel veel lager gekwoteerde spelers (nadeel van veel grote open tornooien + mixen van Duitse met Fide elo). Pas in de laatste ronde kreeg ik de eerste speler tegen die dicht bij mijn speelsterkte aanleunde. Trouwens ook die overwinning kwam pas tot stand omdat mijn tegenstandster eerst mijn remisevoorstel weigerde en daarna haar hand helemaal overspeelde.

Tenslotte wil ik ook nog opmerken dat mijn partijen in Dortmund gemiddeld 2 zetten minder lang duurden dan de partijen van het debacle begin dit jaar in Marienbad waar ik 6 remises scoorden. Dus kijken naar het aantal zetten schetst slechts een pover beeld over iemands vechtlust. Mijn kortste partij in Dortmund was een hyperscherp en complex gevecht tegen de uiterst aardige Arjen Van Amerongen die er een knalprestatie neerzette ruim 250 punten boven zijn eigen elo.

Arjen is ook een clubgenoot bij de Stukkenjagers dus dat is misschien wel eerder de reden waarom ik meedogenloos werd genoemd door Cesar. Tja iemand die mijn "grap" herinnert met mijn zoon Hugo (zie familieschaak deel 4) weet dat ik geen cadeaus geef op een schaakbord. Mijn keuzes laat ik afhangen van hoe ik mijn kansen tijdens de partij inschat, niet of mijn tegenstander een vriend, mijn zoon of zelfs de paus is.

Brabo

Marathonpartijen

Het kort ziekteverzuim (<1 maand) ligt op de Belgische werkvloer vandaag rond de 3%. In onze zomerse schaaktornooien zien we echter vaak een veel hogere uitval. Tijd vond ik dus om eens in kaart te brengen welke tornooien meer last hebben van uitval dan anderen. Een nieuw klein projectje was geboren want ik heb mij weer goed geamuseerd met het collecteren en verwerken van tonnen aan data.

1. In de 69ste editie van het Brusselse schaakblad stond al aangegeven dat de Open van Charleroi problemen heeft met zijn aantrekkelijkheid. Echter van de 23,4% die de laatste ronde(n) niet meespeelden, werd geen woord gerept en lijkt mij nog meer symptomatisch. Wat was er aan de hand?
2. In België trekken de tornooien zonder extra tijd beduidend meer spelers aan dat met extra tijd. Nu hoogstwaarschijnlijk heeft dit te maken dat dubbele ronden per dag veel makkelijker te plannen zijn zonder extra tijd. We zien trouwens niet toevallig dat buitenlanders ook liever kiezen voor tornooien met kortere duur en dus goedkoper (hotel, uit eten...). Het helpt ook dat Gent (tijdens de feesten) en Brugge net populaire toeristische trekpleisters zijn.
3. De uitval verhoogt met het aantal speeldagen van een tornooi. Ik merk geen groot verschil tussen lokale en buitenlandse spelers want beiden verlaten met ruim 10% de tornooien.
4. Open Geraardsbergen is de beste van de klas maar ook de enige die een "normaal" cijfer kan voorleggen betreffende uitval. Toeval of ligt het toch aan de formule ?

Daarnaast was ik ook eens geïnteresseerd welke tornooien het meeste vechtschaak produceerden. Ik heb hiervoor geen Fighting Chess Index zoals de Australische grootmeester David Smerdon maar ik schreef een klein programmaatje om de zetten te tellen van alle geregistreerde partijen.

1. Het aantal geregistreerde partijen van Dortmund is torenhoog in vergelijking met de andere tornooien. Daar is een speciale reden voor die in een apart blogartikel zal worden besproken.
2. Het was in Geraardsbergen heel gezellig want er werden heel weinig lange partijen gespeeld.
3. In Brugge had de Belgische expert Elias Ruzhansky het geluk/ pech om betrokken te zijn in 2 centuries (partijen van +100 zetten).
4. Centuries komen gemiddeld eens om de +100 partijen voor.
5. +2000 spelers spelen gemiddeld enkele zetten meer per partij dan -2000 spelers (ambities ?)
6. 30 minuten extra na zet 40 levert slechts gemiddeld 1 extra zet op per partij
7. Eloverschil tussen tegenstanders heeft geen noemenswaardige invloed op de lengte van de partij. Ik vermoed korte winstpartijen en spelen tot het laatste stuk compenseren elkaar bij partijen met groot eloverschil.
8. Een klassieke partij duurt gemiddeld 41 zetten (op basis van de 1385 geregistreerde partijen van bovenstaande zomertornooien).

De langste partij van alle 1385 geregistreerde partijen werd gespeeld in Sparkassen Chess Trophy 2024 (Dortmund). Een bekend eindspel van toren + randpion tegen verkeerde loper stond op het bord. Dit wint maar puur op 30 seconden increment is het erg lastig als je het nog nooit bestudeerd hebt. De Israelische FM Nadav Zemach had geen geluk.

Die partij werd gespeeld in de 8ste ronde waardoor de paringen voor de 9de ronde pas om 22uur 's avonds werden gepubliceerd. Begin je dan nog die avond aan de partijvoorbereiding of wacht je beter tot de volgende ochtend (wetende dat de laatste ronde begint om 10u30)? Ik koos om toch eerst een uurtje voor te bereiden en dan pas te gaan slapen (anders is het risico dat ik pieker over de tegenstander).

Een marathonpartij in de laatste ronde heeft dan weer als enige nadeel dat de prijsuitreiking en aansluitende receptie moet worden uitgesteld. Jawel ik was de speler die betrokken was in  de langste marathonpartij in de Belgische zomertornooien. Met 128 zetten brak ik ruim mijn vorig persoonlijk record en bovendien won ik de partij. Het was een bijzonder ingewikkeld dame-eindspel die wellicht altijd gewonnen stond voor mij.

Ik vermoed dat dit soort partijen spelen of bekijken niet ieders meug is. Ik was dan ook lichtjes verwonderd toen ik achteraf de foto's bekeek van het bk in Lier (doen jullie dat ook na deelname aan een tornooi?) en zag dat er heel wat spelers aandachtig mijn geklungel hadden gevolgd. Of doe ik mezelf te veel eer aan en was het eerder een teken geven van maak er een eind aan want we hebben dorst?

Brabo en Dimitri Allaert in een 128 zetten marathonpartij
9de ronde van Open Belgisch kampioenschap Lier 2024

Ik weet niet of het iets persoonlijk is maar als ik bezig ben aan het spelen dan heb ik geen idee wat er rondom mij gebeurt (indien geen lawaai). Live borden, toeschouwers of zelfs een fantastisch ogende tegenstandster, ik ben helemaal geabsorbeerd door wat er op mijn bord gebeurt. Dat ik na zulke marathonpartij even moest bekomen spreekt voor zich maar een lekker biertje hielp mij al snel weer bovenop (jammer dat er geen lunch meer te verkrijgen was, tsja wat had ik verwacht om 16uur). Dus goed dat het een laatste ronde betrof want ik zie vaak dat spelers in de ronden na een marathonpartij minder presteren.

Brabo