Minachting

Eerder dit jaar schreef ik dat het een grote fout zou zijn om Stockfish naar de prullenmand te verwijzen na zijn nederlaag tegen Alpha Zero (zie analyseren met de computer deel 3). In het voorbije TCEC seizoen 11 werd voor iedereen duidelijk dat het programma in de nabije toekomst nog steeds een zeer belangrijke rol voor het schaken zal spelen. Eerst kwalificeerde Stockfish zich voor de superfinale met 7 punten voorsprong op de nummer 2 Houdini. Daarna zagen we een zeer opmerkelijke in deze tijd van zeer geadvanceerde programma's eenzijdige superfinale. De overtuigende eindoverwinning van Stockfish op Houdini met 20 overwinningen tegen slechts 2 nederlagen (verder alleen maar remises) was er eentje die we in het laatste decennium niet meer hadden ontmoet.

De suprematie van Stockfish kwam misschien nog het meest tot uiting in de dubbele overwinning tijdens de superfinale wanneer de Mar del Plata variant van het Koningsindisch moest worden gespeeld. Eerst won Stockfish met wit.

Daarna zoals alle gekozen openingen in de superfinale, werden de kleuren verwisseld voor de programma's (zo wordt zeker geen programma bevoordeeld door de openingskeuze). Opnieuw won Stockfish dus deze keer met zwart.

Achteraf was er natuurlijk heel wat speculatie hoe Stockfish zoveel vooruitgang op relatief korte tijd heeft kunnen maken. Hierbij werd al snel de focus gelegd op een nieuw parameter van Stockfish: de contempt-factor of vertaald naar het Nederlands: minachting. Dit vergt meer uitleg. Vooreerst nieuw is die parameter helemaal niet. Een contempt-factor bestaat al heel lang maar pas recent hebben de programmeurs van Stockfish beslist om er intensief gebruik van te maken. Het voordeel is ook bijlange niet altijd duidelijk. In het vorige TCEC seizoen maakte Stockfish iets te veel remises tegen zwakkere programma's zodat het de superfinale miste. Als remedie werd het programma voor het nieuwe seizoen aangepast om zetten te spelen die ruil zoveel mogelijk vermijden dus langer de spanning in de stelling houden en zo meer kansen creëren op fouten. Dus af en toe worden zetten gespeeld die Stockfish niet als beste beschouwt binnen een bepaalde marge (bepaald door de contempt) om meer winstkansen te behouden. Deze strategie is trouwens welbekend en aanvaard onder schakers zie mijn artikel spelen op de man maar computerschaak is heel verschillend.

De winst op de zwakkere programma's mag niet ten koste gaan door verlies tegen de sterke programma's. Zo wordt tegenwoordig driftig geëxperimenteerd met een dynamische contempt i.p.v. een puur statische zie tests op Stockfish. Hierin wordt bijvoorbeeld de grootte van de minachting aangepast volgens de evaluatie van een stelling. Je kan afruil sneller toelaten wanneer het programma zijn stelling als slecht beoordeelt of net omgekeerd.

Computerschaak blijft zich dus verder ontwikkelen. Trouwens verwacht niet dat Stockfish in de toekomst alleen zal heersen. Zo was er vorige maand groot nieuws voor grote concurrent Komodo. Het programma werd opgekocht door chess.com zie nieuws en dat zal zeker weer een boost geven. Dit laatste blijkt al waarheid te worden in het lopende TCEC seizoen 12 waarin Komodo eerst al de kwalificatie won maar ook de superfinale begon met een overwinning op Stockfish.

Fans van computerschaak hebben dus zeker weer wat om naar uit te kijken. Echter computerschaak blijft desondanks een nichemarkt wat we vertaald zien in de aantallen bezoekers. Stockfish is vele honderden punten sterker dan de regerende wereldkampioen Magnus Carlsen maar toch worden Magnus partijen 1000 keer meer bekeken. Voor de modale schaker is de computer bijna uitsluitend een middel om een oordeel van een stelling te krijgen of ruimer genomen analyses te maken. Bijna iedereen kiest hiervoor het sterkste programma en daarbij is het dan ook nog mooi meegenomen dat vandaag toevallig dat programma dus Stockfish ook gratis is.

Echter wat weinigen weten is dat je met de laatste versie van Stockfish moet opletten in de analyse. De evaluaties zijn zonder de correcte interpretatie een stuk minder nauwkeurig dan eerdere versies van hetzelfde programma of t.o.v. andere topprogramma's. Dit komt door de contempt-factor die de evaluaties beïnvloedt. Wanneer wit afruil vermijdt door een zet dan wordt een bonus gegeven van 0,2 voor wit. Omgekeerd wanneer zwart afruil vermijdt wordt een negatieve bonus van -0,2 gegeven voor een zet. Dit geeft als vreemde effect dat de evaluatie zeker in de beginfase voortdurend op en neer gaat met bijna een halve pion zelfs wanneer er geen fouten worden gemaakt. Dit wordt heel visueel met een evaluatie-profiel gemaakt door de Fritz-interface op een partij waarin geen grote fouten werden gemaakt.

Stockfish 9 met contempt (10 seconden per zet)

Deze schommelingen in de eerste 20 zetten ontbreken wanneer we van dezelfde partij een evaluatieprofiel door de Fritz interface laten maken maar waarbij we de contempt van Stockfish verwijderd hebben. Onderstaande screenshot toont dit opnieuw heel duidelijk aan.

Stockfish 9 zonder contempt (10 seconden per zet)

Dit is ons normaal evaluatie-patroon die we als basis nodig hebben voor het commentariëren van partijen zie leestekens of om diepe openingsanalyses te maken zie schaakopeningen studeren deel 2. In de analyse willen we in de eerste plaats een objectief oordeel over hoe sterk de zetten zijn en niet welke zetten in computerschaak de beste winstkansen zullen geven.

De contempt of minachting uitschakelen kan door in de Fritz-interface naar de instellingen te gaan van Stockfish. Je moet enkel de contempt-waarde van 20 naar 0 resetten zie hieronder screenshot.

Stockfish parameters

Het enige probleem van deze oplossing is dat de Fritz-interface niet toelaat om de nieuwe instelling als standaard te bewaren. Dus telkens je Stockfish opstart, moet je het opnieuw doen. Dit is ok als je maar heel sporadisch een keertje Stockfish gebruikt maar als intensieve gebruiker is het erg vervelend. Op het internet ging ik dan ook op zoek naar een beter alternatief die ik uiteindelijk vond op stockfish 9 for analysis. Daar kan je een speciaal gecompileerde versie downloaden van Stockfish om te gebruiken in de analyse. Als je die versie gebruikt dan hoef je helemaal niet meer telkens de contempt-parameter op 0 te zetten.

Het is niet de enige beperking i.v.m. standaardinstellingen van de Fritz-interface. Zo slaag ik er niet in om het programma te laten onthouden geen naam van de commentator toe te voegen. Telkens ik de analyses bewaar, moet ik handmatig mijn naam verwijderen. Dit is slechts 2 seconden werk maar in een paar maanden tijd gebeurt het soms 1000 keer dus dan loopt het tijdverlies toch op.

Nog een ander tekortkoming is in de standaardinstellingen van de nieuwe toepassing automatische analyse van partijen gespeeld op playchess. Ik speel de laatste tijd weer heel wat blitz online (bij gebrek aan serieuze competitie). Echter wanneer ik de openingen van die blitzpartijtjes daarna wil checken met een schaakprogramma draaiende op de Fritz interface zie mijn artikel de (on-)zin van blitz, word ik steeds gestoord door pop-up schermen over tactische blunders gespot door de computer-trainer. Het is vandaag onmogelijk om die trainer definitief uit te schakelen.

Er bestaan vandaag andere interfaces dan die van Chessbase voor schaakprogramma's maar geen enkele kan op basis van functionaliteit concurreren. Chessbase heeft dus vandaag een absoluut monopolie en dit is zeker niet goed voor de eindgebruiker. Vandaag zien we dat de klemtoon uitsluitend ligt op steeds meer functionaliteit voor het brede publiek om hen te overtuigen nieuwe versies te blijven kopen van hun producten. Het optimaliseren van bestaande functionaliteit voor de weinig intensieve gebruikers (slechts enkele percenten van het klantenbestand) is financieel niet rendabel. Bovendien zijn weinig of geen van de Chessbase programmeurs vandaag actieve sterke tornooispelers zie o.a. interview met Matthias Wuellenweber in 2018. Professioneel schaken en programmeren valt dan ook bijzonder moeilijk te combineren.

Brabo

Vakantie deel 4

De zomermaanden staan voor de deur en dat is voor veel ouders met jonge kinderen een periode van extra stress. Zeker als je allebei fulltime werkt in de privé-sector dan moet je tijdig nadenken over hoe de kinderen deze maanden zullen doorbrengen. Persoonlijk is onze situatie nog extra uitdagend omdat we evenmin kunnen rekenen op familie. Als je dan ook niet wenst afzonderlijk verlof te nemen (deze keuze maakten mijn ouders waardoor ze uiteindelijk zeer weinig vakantie samen doorbrachten) dan moet je extern zoeken naar oplossingen voor een groot aantal vakantiedagen.

Concreet in ons geval zullen onze kinderen 5 weken van de schoolvakantie naar kampen gaan. Ja dat vind ik zelf ook waanzinnig veel en ik vermoed dan ook dat sommigen het geen goed voorbeeld van opvoeden zullen beschouwen. Ik had het liever ook anders gezien wat niet wil zeggen dat ik mijn eigen keuzes slecht vind. Zo zijn er ook wel duidelijk voordelen. Mijn kinderen vinden de kampen best ok. Er treedt snel verveling op wanneer men hele dagen thuis zit. Daarnaast bieden de kampen ook vaak mogelijkheden om zichzelf niet alleen te amuseren maar ook te ontwikkelen. Sport, taal, goochelen, creatief knutselen... zijn een greep uit de diverse interessante activiteiten waarvoor ze ingeschreven zijn.

Dit jaar hebben we ook voor het eerst actief op zoek gegaan naar schaakkampen. Zoon Hugo had hiervoor duidelijk zijn voorkeur getoond en uiteindelijk botsten we op 2 mogelijkheden in België: Schaakinitiatief Vlaanderen en Sportakampen. Hij wou beiden meedoen maar spijtig vielen ze samen (enkel het gevorderde schaakkamp van sportakamp was voor Hugo interessant) waardoor een keuze gemaakt moest worden. Ik vernam dat de meeste schaakvriendjes voor Schaakinitiatief Vlaanderen hadden gekozen dus volgden wij.

Een paar dagen geleden kreeg ik toevallig via gimme zelfs nog een nieuw aanbod voor een schaakkamp die niet samenvalt met de 2 vorige. Chessconsult biedt een combinatie aan van Frans en schaken in de regio van Dinant tijdens de eerste week van juli. In deze formule was zelfs mijn dochter zeer geïnteresseerd alleen komt dit voorstel gewoon veel te laat. De planning werd al opgemaakt in maart, noodzakelijk om zeker te zijn van plaats. Daarnaast zijn de kampen ook al betaald dus moeilijk of niet te annuleren.

Dus dankzij het schaakkamp zal mijn zoon Hugo tijdens de zomer als schaker actief blijven. Anderzijds we spreken hier slechts over 1 weekje dus erg actief is dit niet.  Echter hem meer laten spelen is niet vanzelfsprekend ondanks wat sommigen denken zie reactie op mijn artikel "hoeveel geld spendeer je aan het schaken".  Ja er zijn talloze tornooien tijdens de zomermaanden maar een goede ouder zal nooit een kind laten meespelen zonder er een garantie bestaat op permanente begeleiding. Dit is een enorme struikelblok voor de ontwikkeling van het Belgisch schaken waardoor slechts een handvol jeugdspelers uberhaupt de kans krijgen om zich te ontwikkelen. Er zijn bijna 400 aangesloten spelers in de categorie -10 maar slechts 7 die vandaag een vaste rating hebben dus 20 of meer officiële partijen gespeeld.

Categorie 10 jarigen

Jammer natuurlijk maar het is op 1 of 2 clubs na, ieder voor zich. Dus als ouder moet je normaal alles zelf regelen. Trouwens daarbij komt ook nog dat de meeste ouders niets van de schaakwereld afweten en dus informatie van tornooien moeilijk kunnen vinden. Geregeld krijg ik dan ook de vraag om tips te geven welke tornooien interessant kunnen zijn voor zoon/ dochter. Vakantiegidsen zijn er in overvloed maar de eerste schaakgids moet nog worden gemaakt.

Wel het is te zeggen er bestond er geen tot begin dit jaar want de Nederlander Rob Spaans zorgde voor een primeur met zijn Reisgids voor schaakliefhebbers. Eindelijk hebben we een gids die ons zal vertellen waar de sterkste schaaktornooien zijn, de leukste vakantiecombinatie schaken-andere bezienswaardigheden, de best georganiseerde jeugdtornooien, schaken op exotische bestemmingen,... Ik kocht het boek prompt aan en begon er onmiddellijk in te lezen.

Nu gelukkig wist ik op voorhand dat het inhoudelijk over iets helemaal anders gaat zodat ik helemaal niet teleurgesteld was dat tornooien zelfs niet eens aan bod komen. Nee, de titel is misleidend want het betreft uitsluitend locaties die je kan bezoeken waar schaakcultureel erfgoed kan worden bezichtigd. De auteur heeft honderden plekjes gevonden in Europa waar unieke vaak erg oude waardevolle schaakborden of schaakstukken staan of afgebeeld zijn.

Je moet een kunstliefhebber zijn en schaker om het boekje te kunnen appreciëren. Zelf vond ik het een zeer aangenaam werkje waarin duidelijk heel veel tijd is ingestoken. Het boek over Henry Bird leerde mij dat clubschaak begin 19de eeuw zijn eerste levenslicht zag en tornooien langzaam in de 2de helft van de 19 de eeuw populair werden. Daarentegen leerde mij de schaakgids dat schaken al veel eerder in Europa voorkwam dan ik zelf ooit had gedacht. Rob bewijst met meerdere voorbeelden dat schaken al in Europa gespeeld werd rond het jaar 1000. Dat is dus veel eerder dan de 16de eeuw van Ruy López de Segura en Gioachino Greco.

Spijtig is er geen enkele vermelding van schaakcultureel efgoed in België. Ja Rob beschrijft het hotel-restaurant Damier van Kortrijk en de wok-restaurants van chesscafe in Gent en Leuven omdat er schaakmotieven verwerkt zijn in hun design maar serieus kun je dat niet noemen. België heeft duidelijk niet de minste schaakgeschiedenis. Het verklaart wellicht deels waarom België tot op vandaag een schaakdwerg gebleven is.

De eerste schaakgids voor de tornooispeler moet dus nog worden gemaakt. Anderzijds is zulk project wel realistisch? Tornooien komen en gaan. De Open Gent waaraan ik wellicht weer deelneem is 1 van de weinige die we al enkele decennia zien doorgaan. Mijn eerste deelname dateert er al van 1993 dus 25 jaar geleden. Daarnaast zien we ook dat tornooien veranderen van gedaante. Het formaat wordt gewijzigd. Er wordt uitgeweken naar een andere lokatie. De datum verschuift. Ik bedoel zulke schaakgids zou in elk geval slechts een zeer beperkte houdbaarheidsdatum hebben.

Nee als een speler wilt zoeken naar tornooien dan gebruikt hij vandaag best de online beschikbare schaakkalenders. Wij volgen momenteel zeer nauwlettend World's Biggest Chess Tournament Calandar. Fide heeft ook zijn kalender met alle tornooien die zij erkennen zie fide tournaments. Daarnaast bestaan er ook nog heel wat kleinere kalenders zoals die van schaaksite voor tornooien in Nederlandstalig gebied: overzicht meerdaagse toernooien eind mei t.e.m. begin augustus 2018. Tja de geïnteresseerde zomerschaker raad ik dus aan om enkele van die kalenders eens te doorpluizen en dan nog is het mogelijk dat je een leuk tornooitje mist omdat ze er niet vermeld wordt. Het is een gedoe want hulpmiddelen zijn er zelden om gericht te zoeken. Trouwens je kijkt best naar alle condities van een tornooi om nare verrassingen te vermijden.

Ja ondertussen hebben we al enkele ideeën maar uit veiligheidsoverwegingen schrijf ik die niet op de blog. Er is niets handiger voor minder correcte figuren om op voorhand te weten wanneer iemand een schaaktornooi van meerdere dagen ver weg van huis zal spelen. Schrijf dus ook nooit op bv. facebook wanneer je op verlof bent tenzij het al voorbij is. Geniet van de deugddoende vakantie en veel schaakplezier.

Brabo

BJK deel 4

September 2016 begon ik met lesgeven in KMSK aan hun sterkste jeugdspelers zie de schaakmicrobe. Wekelijks wanneer er geen interclub is, tracht ik hen tijdens het schooljaar iets bij te brengen. Als leidraad volg ik de thema's uit de instructieboeken van stappen 5 en 6 maar de lesinhoud bouw ik volledig rond origineel materiaal. Hiervoor heb ik 2 belangrijke redenen. Mijn leerlingen zijn allemaal voldoende gevorderd als schaker om zelfstandig door de boeken van stap 5 en 6 te gaan. Trouwens sommigen hebben dit al gedaan. Daarnaast vind ik dat de thema's in die boeken vaak onvoldoende zijn uitgediept. Geregeld kan ik zelf nog heel wat extra vertellen of een les aantrekkelijker maken door te verwijzen naar de actualiteit zie bv. piondoorbraken. Dat laatste is geen overbodige luxe want gisteren werd ik nogmaals geconfronteerd met hoe weinig onze jeugdige schakers geïnteresseerd zijn in schaakgeschiedenis. Geen van mijn leerlingen had ooit gehoord van Efim Bogoljubov terwijl hij ooit bijna wereldkampioen was.

Vandaag na bijna 2 jaar lesgeven durf ik een balans op te maken. Enkele van de minder ambitieuze leerlingen zijn afgehaakt. Zij vonden het niveau te hoog en/of de werkdruk te veeleisend. Anderen vonden het dan net wel een pluspunt dat ik in mijn lessen moeilijkere en complexe thema's durfde aan te snijden. Dus je kan nooit voor iedereen even goed doen zeker in een heterogene groep. Desalniettemin ben ik in elk geval blij om te horen dat sommigen wel graag les bij mij volgen. Anderzijds ben ik natuurlijk ook erg benieuwd of ze dankzij mijn lessen uiteindelijk ook beter schaken. Wel ik mag zeker niet klagen over de successen van mijn leerlingen. Afgelopen 2 jaar behaalden ze 3 Belgische jeugdtitels (2 van mijn zoon en Deon Lee in de hoogste categorie), 2 Vlaamse jeugdtitels (opnieuw Deon en daarnaast Thijs De Bock) en tenslotte zijn er nog een resem ereplaatsen. Helemaal niet slecht vind ik als je werkt met slechts 5/6 leerlingen van eenzelfde club.

Recent zorgde mijn beste leerling Sterre Dauw voor misschien wel de grootste stunt door als outsider (slechts 9de op startrating) bij de volwassen het open kampioenschap van Vlaanderen te winnen zie klassementen. Sterre is mijn meest toegewijde en ambitieuze leerling wat je heel duidelijk aan zijn traject kunt zien van de voorbije (kleine) 2 jaren. Hij won maar eventjes 400 fide-elo zie onderstaande elocurve die ik haalde van chessgraph.

Zelf ondervond ik ook al laatst hoe sterk hij was geworden want in het rapidtornooi van Aalter moest ik als witspeler remise claimen om erger te voorkomen. Ik stelde hem daarom in de vorige les de vraag of mijn lessen nog wel zinvol waren voor hem. Ik heb nog ongeveer honderd fide meer en ik schat dat een leraar best minstens een 300 punten meer heeft. Sterre liet mij verstaan dat hij graag nog les bij mij zou willen blijven volgen. Enerzijds omdat ik er nog steeds in slaag nieuw dingen hem aan te leren. Anderzijds omdat het natuurlijk organisatorisch en financieel zeer moeilijk zoniet onmogelijk is om een trainer van 2400- 2500 elo aan te trekken. Tenslotte zijn mijn lessen nog steeds gratis en daarmee hoor ik een grote uitzondering te zijn als FM.

Heb ik mijn roeping als leerkracht gemist? Zoiets durf ik niet te stellen. Trouwens er bestaat geen enkel hard bewijs dat mijn lessen gelinkt kunnen worden aan de bordresultaten van mijn leerlingen. Misschien hadden ze het zelfs nog beter gedaan als ik mij niet men hen had gemoeid. Dit klinkt uiteraard vreemd maar zo voel ik mezelf grotendeels de schuldige in het falen van 2 leerlingen in de laatste ronde van het bjk. Ik begin met de partijvoorbereiding van mijn zoon Hugo. In de laatste ronde moest hij tegen de ongekwoteerde Duitser Matthias Heilligtag. Ik had gezien uit de eerdere ronden dat we meer dan waarschijnlijk de afruilvariant van het Spaans op het bord zouden krijgen dus maakte ik een eenvoudige strategie voor de partij klaar. Hugo zou alle stukken mogen/ moeten afruilen en dan makkelijk het resulterende pionneneindspel winnen. Zelfs de Nederlandse oud-wereldkampioen Max Euwe had al lang geleden aangetoond hoe dit pionneneindspel gespeeld moet worden zie hieronder.

's Ochtends hadden we samen door het pionneindspel gegaan dus Hugo begreep wat te doen. Echter de partij werd een debacle. Vooreerst was Hugo zo bezig met afruilen dat hij een elementaire winst al miste net na de opening. Vervolgens had hij niet door dat de pionnenstructuur na de opening afweek t.o.v. wat we bestudeerd hadden en dus het plan niet kon doorgaan. Tenslotte was Hugo zo hard bezig met afruilen dat hij uiteindelijk te passief speelde. De rest van de partij geef ik mee ter volledigheid maar is verder in dit verhaal niet belangrijk.

Mijn andere leerling Kobus Michielsen overkwam eenzelfde scenario in zijn partij tegen Parcival Rogge, spelend voor LSV. Ik had gezien dat Parcival al 2 keer eerder op het bjk tegen de versnelde Draak een systeem met c3 - Ld3 - Lc2 had gekozen en vermoedde dat hij dat ook wel eens zou durven spelen tegen andere Siciliaanse systemen. Kobus wou winnen met zwart dus kozen we een scherpe anti-dote op basis van onderstaande partij.

G5 ziet er natuurlijk riskant uit maar de topengines tonen aan in de diverse varianten dat zwart uitstekend tegenspel heeft. Nadat Kobus de raad meekregen had om nog eens met de computer alles te herhalen, leek het mij een aanvaardbare openingskeuze. In de partij ging het echter grondig mis. We kregen de voorbereiding op het bord maar Kobus zag niet dat er een belangrijk detail verschillend was wanneer hij g5 speelde. Wit had nog niet gerocheerd in tegenstelling tot onze analyses waardoor g5 natuurlijk averechts werkt. In de partij implodeerde Kobus.

Achteraf besef je dat je eigenlijk beide leerlingen door de voorbereiding naar een nederlaag geleid hebt. Zonder voorbereiding hadden ze zonder twijfel een veel betere partij gespeeld. Nu kregen ze niet eens de kans om hun speelsterkte te tonen en dat is jammer vooral in een laatste ronde van het belangrijkste jeugdtornooi op het jaar. Een geluk bij een ongeluk had Hugo want zijn concurrent verloor ook zodat hij alsnog de tornooi-overwinning kreeg (de Belgische titel had hij toen al).

In mijn vorig artikel toonde ik een succesverhaal van voorbereiden maar bovenstaande voorbeelden tonen ook de andere kant van de medaille. Jonge onervaren spelers zijn vaak niet in staat om te beseffen hoe belangrijk een ogenschijnlijk detail kan zijn voor de evaluatie van een stelling. Als men niet op tijd omschakelt van een bepaalde voorbereide strategie dan kan dit heel nare gevolgen hebben. Toch blijf ik erbij dat voorbereiden nuttig is zelfs voor kinderen. Leren schaken gebeurt nu eenmaal met vallen en opstaan. Nieuwe dingen niet durven aanleren omwille van verkeerde interpretaties zal op lange termijn niet renderen.

Brabo

BJK deel 3

De hoogmis van het Belgisch jeugdschaak ligt weeral anderhalve maand achter ons. Ik bedoel natuurlijk het Belgisch jeugdkampioenschap dat doorging in Blankenberge tussen 8 en 14 april. Ondertussen is dit dus allang geen actualiteit meer maar dit vind ik net een pluspunt om eens bepaalde zaken uit te lichten van het bjk. Net na het bjk krijg je sowieso weinig of geen aandacht behalve voor de individuele resultaten.

Het eerste waar ik wil naar kijken is het succes van de huidige formule. Vorig jaar schreef ik al in deel 1 dat de meeste kinderen zich enorm geamuseerd hadden op het bjk. Dit was niet anders dit jaar. Trouwens dit jaar hadden we bovendien ook gekozen om zelf ons eten klaar te maken waardoor mijn kinderen beter aten. Echter de beste graadmeter van succes blijft de opkomst van het aantal deelnemers. Als men tevreden was dan komt men terug en worden nieuwe spelers aangetrokken door o.a. mond aan mond reclame. Mits heel wat speurwerk slaagde ik erin om een redelijk accurate grafiek te maken van de deelnemersaantallen in de laatste jaren.

De cijfers spreken voor zich. Sinds het bjk in Blankenberge doorgaat, zien we jaarlijks een stijging van het aantal deelnemers. Echter daar is ook een keerzijde aan want vandaag hebben we zeker de maximum-capaciteit bereikt van de huidige locatie. De spelers zitten als sardientjes gepakt in de speelzalen. Het is een enorm verschil met de condities die we recent zagen in Maastricht waar bijna 500 spelers in 1 zaal comfortabel speelden zie onderstaande foto.

Zaal Open Limburg 2018

Tevens betekende het dat men niet meer allemaal in 1 hotel kon logeren. De organisatie zocht voor een alternatief zie verblijf maar uiteindelijk kon een versplintering van het logement niet worden vermeden. De grote troef van gezelligheid/ samenhorigheid tussen de spelers zoals vorige jaren, geraakte hierdoor onder druk. Anderzijds nevenactiviteiten georganiseerd door de organisatie en eigen initiatieven beperkten dit ongemak zodat ik dit eerder zie als een licht minpunt.

Daarnaast wil ik er ook nog op wijzen dat we de aangroei van deelnemers niet kunnen linken aan een stijgend aantal aangesloten jeugdleden in België. In mijn artikel vakantie deel 2 toonde ik een lichte groei van een paar percenten tijdens het laatste decennium dus een totaal andere orde dan de 60% die we in bovenstaande grafiek konden aflezen. Anderzijds zag ik wel meer niet-Belgen deelnemen in de reeksen (4 dit jaar t.o.v. 1 vorig jaar in de reeks waarin Hugo meespeelde). Het lijkt voor de meesten vreemd om in nationale kampioenschappen niet-Belgen te zien maar er is een logische verklaring hiervoor. Deze kampioenschappen staan onder de auspiciën van de bond en zijn in de eerste plaats dus bondskampioenschappen. Iedereen die lid is van de Belgische bond mag deelnemen aan deze kampioenschappen.

Echter aan deze bondskeuze zijn er gevaren zeker als in de toekomst het aantal niet-Belgen blijft stijgen in de reeksen. In 2002 werden bijna alle geldprijzen in het Brits kampioenschap gewonnen door niet-Britten met als gevolg een complete boycot van de Britse topspelers in 2003. Het bestuur van de Britse bond bezweek uiteindelijk onder de druk en besliste vanaf 2004 alleen nog Britse spelers toe te laten (zie wikipedia).

Het prijzengeld op de Belgische jeugdkampioenschappen is (zeer) laag dus een grote toeloop verwacht ik niet maar het toelaten van niet-Belgen creëert nog andere problemen. Zo is het tot op vandaag volstrekt onduidelijk wie wat won op het bjk. De resultaten op de officiële website maken totaal geen onderscheid tussen wie Belg en/ of niet-Belg is. Nergens heb ik een lijst gezien met de medaillewinnaars behalve tijdens de prijsuitreiking. Dat er weinig animo is voor het schaken van de gewone media, hebben we zeker ook grotendeels aan onszelf te danken.

Tenslotte zien we ook dat de niet-Belgen vaak een belangrijke rol spelen in het toekennen van de nationale titels. In de -10 reeks was de hoogst-gekwoteerde speler Midhulan Aravindan, een Indiër maar Fide-Duitser met meer dan 150 elo meer dan alle andere deelnemers. Ik wist dus op voorhand dat wie kon winnen van Midhulan, zeer goede kansen zou verkrijgen op de Belgische titel. In zulke situatie kan een "sterke" schakende papa die een neus heeft voor wat er op het bord kan komen, bijzonder handig zijn.

Om een voorbereiding op het bord te krijgen moet je uiteraard een dosis geluk hebben en medewerking van de tegenstander maar wat gebeurde in ronde 5, grenst toch aan het onwaarschijnlijke. In die ronde stond de clash op het programma tussen de 2 overblijvende leiders met 4/4 bij de -10 namelijk mijn zoon Hugo en Midhulan. Van Midhulan kon ik geen partijen terugvinden behalve deze natuurlijk die hij in de eerste 4 ronden op het bjk had gespeeld. Slechts 1 keer had hij 1.e4 tegengekregen waarop hij 1...d5 had geantwoord.

Wits 2de zet is natuurlijk zwak. Exd5 is de normale zet die Hugo zou spelen. Echter daar bovenstaande partij de enige is die we van Midhulan hebben met 1...d5, was er een probleem. Met 2.exd5 bestaan tienduizenden unieke meesterpartijen in de database. Het is compleet onbegonnen werk om ze allemaal te bekijken. Ik vermoed dan ook dat hier de meeste zoniet iedereen stopt met de voorbereiding. Het is ook logischer om de vrije tijd te gebruiken met rusten of nog wat taktiek oefeningen maken dan het kind moe te maken met het studeren van zinloze varianten die naar zeer grote waarschijnlijkheid toch niet op het bord zullen komen.

Wellicht had ik dezelfde keuze gemaakt, mocht het niet toevallig zijn dat het Scandinavish net de opening in mijn repertoire is waartegen ik mijn beste score behaal. Mijn persoonlijke score is er in de laatste 2 decennia ongelooflijk goed geweest waardoor ik tegenwoordig zelfs bijna een punt automatisch bijschrijf wanneer de opening in een standaardpartij op het bord komt. Onderstaande screenshot toont de dump van al mijn gespeelde standaardpartijen in die opening als bewijs dat ik niet overdrijf.

Mijn standaardpartijen tegen het Scandinvisch

Dus ik weet wel een paar dingetjes af van het Scandinavisch. Echter het blijft natuurlijk een ander paar mouwen om die kennis snel en efficiënt te transfereren naar mijn zoon. Nu het was mij ook opgevallen uit de enkele bjk-partijen van Midhulan dat hij graag klassieke stellingen speelt. Ik bedoel normaal gezond ontwikkelen zonder pionoffers waardoor ik een sterk vermoeden had dat hij wel eens voor een klassieke lijn in het Scandinavish zou gaan met 2...Dxd5. De opdracht die ik dus 's morgens net voor de partij gaf aan Hugo, was enkele van mijn eigen partijen met die variant eens na te spelen. Zo leerde hij snel waar de stukken best staan en welke plannen er bestaan. Ik achtte onderstaande partij als meest interessante waar we samen meerdere minuten naar keken.

Een uurtje later begon de ronde en jawel bullseye. Niet alleen 11 zetten voorbereide openingszetten op het bord maar Hugo herinnerde zich ook nog goed hoe het witte spel zich moest ontwikkelen. Onder druk beging Midhulan een tactische fout en de rest werd netjes afgewerkt. Ik ben er zeker van dat vele spelers met honderden punten meer dan Hugo, niet beter hadden kunnen spelen.

Dit succes maakte de weg helemaal vrij voor een 2de Belgische jeugdtitel voor Hugo. Die kwam er ook snel want 2 overwinningen volgden waardoor de titel al voor de laatste ronde mathematisch zeker was. Op zulke momenten vergeet je even alle opofferingen die gemaakt zijn zie mijn artikels hoeveel tijd spendeer je aan het schaken en hoeveel geld spendeer je aan het schaken. Anderzijds maakte ik daarna al snel de beslissing om niet naar het Europees- of Wereldjeugdkampioenschap te gaan. Hugo speelt niet alleen veel te zwak om daar mee te dingen naar een medaille maar het financiële kostenplaatje weegt niet op t.o.v. hoe Hugo kijkt naar het schaken. Voor hem blijft het slechts een leuk spelletje waarvoor hij niet wenst te werken.

Thuis verkiest Hugo op zijn gloednieuwe playstation 4 te spelen. Als ik niet oplet dat speelt hij 4-5 uren non-stop het razendpopulaire Fortnite. Ik kijk soms mee naar zijn avonturen en begrijp onmiddellijk dat schaken hier nooit kan van winnen. Het spel is talloze malen meer aantrekkelijker zowel visueel als interactief. Ik wil het hem niet verbieden maar ik moet natuurlijk wel grenzen trekken. Bovendien is het zijn beloning voor de nieuwe Belgische schaaktitel. Een groot deel heeft hij trouwens zelf bekostigd met het prijzengeld die hij via het schaken heeft behaald. Het is te zeggen dat hij de waardebons voor schaakartikelen geruild heeft voor cash met mij. Schaakartikels interesseren hem vandaag totaal niet.

Op zowel het Antwerps jeugdkampioenschap als het Vlaams jeugdkampioenschap als dus het Belgisch jeugdkampioenschap kreeg/koos hij de grootste waardebon. Ondertussen weet ik zelf nog nauwelijks wat er allemaal van te kopen. Ik kocht laatst het boek Modern chess preparation geschreven door de Oekraïense grootmeester en beroemde trainer Vladimir Tukmakov maar vond het weinig inspirerend. Ik had al een voorgevoel maar die waardebonnen kan ik niet eeuwig laten liggen en in de laatste jaren had ik ongeveer al alles gelezen wat ik als prioritair had beschouwd.

Ik snap best dat waardebonnen voor schaakartikels als educatief beste keuze worden beschouwd. Echter ik vermoed dat veel spelers liever cash zouden krijgen. Ik kreeg bovendien een aanbod van een sterke speler om zijn waardebon over te kopen voor verminderde waarde omdat hij evenmin gebruik hiervan wou maken. Uiteraard weigerde ik want ik wist zelf niet eens hoe al mijn waardebonnen op een nuttige manier ten gelde te maken. Je wilt ook niet zomaar iets kopen om te kopen.

Brabo

Promoties deel 2

In het rapidtornooi van Aalter was ik na mijn partij tegen Giovanni Callebaut zie het geheugen bijzonder uitgelaten. Als 2300 speler winnen van een 1600 speler is uiteraard niets speciaal maar het was de manier waarop met een dubbel torenoffer dat mij enorm bekoorde. Het dubbeltorenoffer stond al lang op mijn verlanglijst om eens in een partij te spelen (zie o.a. partijpublicaties). De Amerikaanse grootmeester Gregory Serper schreef er zelfs een artikeltje over "typical patterns everyone should know double rook sacrifice" maar gaf toe dat hij het zelf nog nooit heeft kunnen spelen.

Het broertje is natuurlijk het dubbel loperoffer waarmee de koningsvleugel ontmanteld wordt. Hiervan bestaan uit de praktijk heel wat voorbeelden zie o.a. chesscollection Double Bischop Sacrifices en een artikeltje van de sterke Amerikaanse grootmeester Daniel Naroditsky zie "the double bishop sacrifice".  Zelf kreeg ik begin dit jaar voor het eerst de kans om het eens te spelen. Alhoewel het slechts een online blitzpartijtje met 3 minuten bedenktijd betreft, ben ik er toch vrij trots op.

Andere uitdagingen die op mijn verlanglijst staan of stonden zijn o.a. een koninklijke vork, een zelf-vork, excelsior,... Dit zijn allemaal stuk voor stuk zeer uitzonderlijke thema's. Een minder ambitieuze lijst kan je ook maken zoals in het artikel "chess moves to play before you die". Daarnaast is het ook perfect mogelijk om na het behalen van een doel, condities toe te voegen. Zo zal ieder van ons wel al eens een minorpromotie gedaan hebben al is het maar om fun te hebben (opgelet voor het Nakamura-scenario zie zijn partij tegen Mamedyarov die ik vermeldde in het artikel grapjes). Moeilijker wordt het om een minor-promotie te vinden wanneer ze als noodzakelijk kan worden beschouwd. Een voorbeeldje hiervan konden we terugvinden in mijn artikel promoties. Pas echt uitzonderlijk wordt het wanneer niet alleen 1 type minorpromotie moet maar die tevens uniek is. Met uniek bedoel ik dan geen stelling die al eens eerder in de praktijk voorkwam.

Op de site van Tim Krabbe staat een artikel "Practical underpromotion" die aantoont hoe weinig voorbeelden er bestaan die voldoen aan alle bovenstaande voorwaarden. Wel laatst was ik stomverbaasd om te zien dat er in 1 van mijn partijen zelfs 2 unieke en verplichte minor-promoties hadden kunnen gebeuren. Ik zeg 'hadden' want in de partij werd prematuur remise overeengekomen. Spijtig natuurlijk maar begrijpelijk want ik had net voordien een stuk weggeblunderd en enkel met de computer werden deze parels ontdekt. Ik begin met de makkelijkste.

Zwart offert loper, 2 torens en maakt een minorpromotie. Toch kan het nog gekker als wit kiest voor de kritieke zet 32. Df6.
 

+3000 elo schaak zonder twijfel. Het aantal verplichte zetten om het winnend voordeel vast te houden in de diverse varianten lijkt mij teveel om als mens achter het bord allemaal te vinden. Bovendien zijn het gros allemaal stille zetten dus zonder schaak.

Een verlanglijstje of bucketlist in het schaken kan dus ook iets helemaal anders zijn dan ratings of titels winnen. Trouwens behalve speciale zetten kan het ook gewoonweg deelnemen zijn aan bepaalde schaakactiviteiten. Zelf kijk ik bijvoorbeeld erg uit om straks samen met mijn zoon competities te spelen. Dit kan zijn in 1 team of in grote internationale tornooien of misschien wel ooit onze eerste officiële onderlinge partij.

Brabo

Dame-eindspelen deel 2

Na de vliegende start van Deurne in de Belgische interclub zie artikel records waren de verwachtingen hoog. De titel leek toen absoluut haalbaar. Echter nog voor nieuwjaar was de droom aan diggelen geslagen. Nederlagen in de toppers tegen Jean Jaures en Borgerhout creëerden een onoverbrugbare kloof. In de 2de helft van het seizoen stond er al snel niets meer op het spel voor Deurne en wellicht verklaart dit ook deels waarom de resultaten bergaf gingen. Met 3 opeenvolgende nederlagen aan het slot werd het zelfs uiteindelijk nog een blamage. Deurne scoorde slechts 1 matchpunt meer dan de degradatiezone. Het is het slechtste resultaat voor Deurne in 20 jaar dat ik er speel. Misschien moeten we toch toegeven dat een gebrek aan nieuwe jonge spelers langzaamaan een afbrokkeling van de ploeg/club betekent. 4 jaar geleden speelden we nog in 1ste klasse.

Zelf speelde ik desondanks een goed seizoen. Met 5 overwinningen, 5 remises en slechts 1 nederlaag tegen de Russische grootmeester Vyacheslav Ikonnikov was ik ruim topscorer van de ploeg en zelfs Deurne. De 7,5/11 waren goed voor een 25 fide-elo winst. Ik ben daar best tevreden mee zeker rekening houdend dat ik zo weinig schaak. Extra partijen voor fide heb ik het voorbije jaar niet gespeeld. Anderzijds gewoon geregeld bezig zijn met schaak-gerelateerde activiteiten (zie Hoeveel tijd spendeer je aan het schaken?) zal ook wel iets opleveren in het competitieschaak. Ik kan/mag mezelf zeker niet verkopen als een standaard inactieve speler die sporadisch nog eens een potje speelt.

Dus mijn persoonlijke score was dik ok. Toch had het nog een pak meer kunnen zijn indien ik overal het maximale uit de vaak riante stellingen had gehaald. Na het analyseren van de partijen werd duidelijk dat ik minstens 5 extra halfjes had kunnen scoren. Nu eerlijkheidshalve moet ik er onmiddellijk bij vertellen dat het vaak niet eenvoudig was. De computer mag dan wel in een nano-seconde de juiste zet opgeven, achter het bord zonder assistentie is het een ander paar mouwen. Sommige zetten miste ik door tijdnood daar er enkel increment overbleef. Andere miste ik door een gebrek aan ervaring. Nog andere miste ik omdat het simpelweg te moeilijk was om allemaal correct door te rekenen. Een voorbeeldje van dit laatste was een wondermooie kans die ik kreeg in mijn partij tegen de Nederlandse FM Bonno Pel. Dame-eindspelen zijn in de regel niet eenvoudig en het was dan ook pas achteraf dat ik met behulp van de computer in onderstaande stelling winst ontdekte.

In dame-eindspelen deel 1 demonstreerde ik welke belangrijke rol de koning heeft in dit type eindspelen. Hier zien we een ander aspect namelijk de transpositie naar het pionneneindspel. Niet zelden kan er met de dames op het bord onvoldoende progressie gemaakt worden en dan is het goed om uit te kijken naar eventueel gunstige pionneneindspelen. In de partij deed ik dit pas later maar dan kon mijn tegenstander de dameruil vermijden. Trouwens toen was ruil zelfs speelbaar maar het pionneneindspel vertrouwde hij niet. Dit is geen slechte taktiek bij onzekerheid want vele pionneneindspelen zijn erg verraderlijk terwijl verdedigen met schaakjes vaak makkelijker is. Dit had ik al eens terloops vermeld in mijn artikel praktische eindspelen bij de commentaar op de partij tegen Jan Gooris. Recent werd dit ook bevestigd in de partij Anish Giri - Yifan Hou gespeeld te Wijk aan Zee.

Trouwens Yifan verloor al eens op een gelijkaardige wijze een dame-eindspel een paar jaar eerder tegen de wereldkampioen Magnus Carlsen.

Dus in beide gevallen was het pionneneindspel theoretisch remise maar misrekende de nummer 1 van de dames zich. Voor ons gewone stervelingen is het bijgevolg absoluut nuttig om in dame-eindspelen steeds uit te kijken naar dameruil. Het kan een excellente winstpoging zijn wanneer alle normale middelen opgedroogd zijn en de tegenstander zijn laatste energie-reserves aan het gebruiken is.

Brabo

Het geheugen

De meeste ouders met jonge kinderen hebben het superdruk. Weekends en avonden staan volgepropt met allerlei activiteiten zodat hun oogappels niets hoeven te missen. Het vergt vaak een zeer strikt schema om alles geregeld te krijgen.  Zo heeft mijn zus een groot bord in huis geplaatst waarop per uur en per dag alle activiteiten van haar 3 kinderen staan vermeld met daarbij ook wie (pa/ ma/ ...) verantwoordelijk is voor de taxi-service.

Competitie-schaak past in dit moderne plaatje totaal niet. Enerzijds heb je de eendaagse tornooien maar dan betekent het dat er bijna steeds een conflict is met de andere wekelijkse niet-schaak activiteiten. Anderzijds heb je de kampioenschappen over een reeks vaste speeldagen maar waarbij je als ouder nooit weet op voorhand hoeveel uren de activiteit zal duren. Dus in tegenstelling met de meeste niet-schaak activiteiten zit er meestal niets anders op dan ter plaatse vele uren te wachten. Veelal is men wel bereid om de vele kilometers te rijden maar dat wachten zorgt ervoor dat vele ouders afhaken waardoor slechts een klein aantal kinderen echt de kans krijgen om hun schaaktalent te ontwikkelen.

Natuurlijk speelt het ook een rol dat schaken in België vrij onbelangrijk is. Het is geen bekende sport en buiten de eigen schaakwereld zal je nauwelijks of geen erkenning krijgen. Trouwens we zijn daar zelf ook voor een groot deel schuldig aan. Zo won recent mijn zoon Hugo de titel van Belgisch kampioen bij de -10 jarigen nadat hij vorig jaar nog de titel bij de -8 jarigen won. Echter een maand na het tornooi kan ik nog steeds hierover niets terugvinden op het internet. Ik vind het zowel persoonlijk teleurstellend als een gemiste kans voor het schaken om zichzelf te profileren.

We ontbreken dus duidelijk aan schaakcultuur. Het is geen toeval dat onze sterkste spelers in de diverse categorieën veel meer dan gemiddeld een band hebben met schaaklanden. Hun ouders vinden het veel natuurlijker om zeer grote inspanningen te maken voor het schaken. Het schaakland bij uitstek is Armenië. Sinds 2011 is schaken er een verplichte les voor 6 tot 8 jarigen op school. Kampioenen worden er als echte helden ontvangen zie deze ongelooflijke video van de triomftocht in Yerevan na de gewonnen Olympiade van 2012. Deze extreme toewijding voor het schaken zien we ook duidelijk in een foto van een rij Armeense moeders geduldig wachtend op wanneer hun kind terugkomt van de schaakwedstrijd.

Wachtende Armeense (groot-)moeders op hun kinderen die schaken.
Bron: http://www.bbc.com/news/stories-43084816

Zoiets heb ik zelf nog nooit gezien in België. De enige uitzondering die dit benadert is het Belgisch jeugdkampioenschap waar heel veel jonge kinderen voor het eerst standaardwedstrijden spelen of ten minste meerdere in 1 week. Dit vlaggenschip van de jeugdtornooien is de laatste jaren enorm gegroeid (waarover meer in een later artikel) en vele ouders vinden het een ideale combinatie van schaken en vakantie. Daar dit plaatsvindt in het paasverlof is het ook veel makkelijker om te plannen. Trouwens de partijtjes van de kleinste duren meestal ook niet al te lang zodat het wachten veelal meevalt. Veel ouders verkiezen daarom ook gewoon in de speelzaal te blijven tijdens de wedstrijden maar dit kan gelukkig niet meer sedert enkele jaren. Het creëerde stress bij de spelers en wrevel bij de organisatoren. Vandaag zien we daarom dat men zich verplaatst heeft net voor de deur van de speelzaal. Die plaats probeer ik dan ook zo snel mogelijk te verlaten.

Gezellige drukte voor de deur van de speelzaal op het bjk ????
Bron: http://www.demercatel.be/

Voor de meeste schaakouders houdt het dus hierbij op betreffende grote tornooien. De enkele uitzonderingen zoals ikzelf (zie Hoeveel tijd spendeer je aan het schaken?) kan ik op een hand tellen. Uiteindelijk kan ik het ook best begrijpen. Als ouder heb je zeker ook rechten en ben je niet verplicht om jezelf helemaal weg te laten cijferen voor de kinderen. Bovendien soms is het ook gewoon geen optie. Ik bedoel wat met meerdere eigen kinderen die elk hun specifieke wensen hebben, onregelmatige werkuren, zieke ouders waarvoor je ook wilt zorgen,...

Helemaal altruïstisch is mijn tijd en geld aan het schaken van mijn zoon evenmin. In mijn artikel Hoeveel geld spendeer je aan het schaken? gaf ik al aan dat ik het ook als een persoonlijke investering zie voor mezelf. Het zorgt voor heel wat extra eigen plezier en in de toekomst hoop ik zelf ook veel meer te kunnen schaken. Dit laatste ben ik recent beginnen testen in enkele rapidtornooitjes met mijn zoon. Dit betekent dat hij nu na de partij niet meer direct bij iemand terechtkan en dus soms 15 tot 30 minuten op zichzelf is aangewezen. Het blijft een risico want je weet nooit wat er kan gebeuren in die tijd op een vreemde locatie met een 9 jarig kind. Natuurlijk zijn er altijd wel andere volwassen in de buurt maar die zullen zeker nooit verantwoordelijkheid nemen.

Sinds begin dit jaar heb ik ondertussen 3 eendaagse rapidtornooitjes samen met mijn zoon gespeeld. De tijd vliegt zo veel sneller voorbij. De geldprijzen die ik win, zijn natuurlijk ook leuk maar het is voor mij ook een beetje de enige mogelijkheid om enig competitieritme te behouden. Ik speel op 6 maanden slechts 6 standaardwedstrijden (enkel de Belgische interclub) dus bijzonder weinig als gepassioneerde schaker.

Tot nu toe ontstond er slechts 1 keer een probleem tijdens een tornooi. Toen mijn rapidpartij tegen de hoogst gerangschikte tegenstander in het rapidtornooi van Geel (zie Catenaccio) al 5 minuten bezig was, werd ik door de arbiter zachtjes op de schouder getikt om mij te vertellen dat Hugo niet aan zijn bord zat. Hugo was nog buiten aan het spelen met zijn leeftijdsgenootjes maar had geen rekening gehouden dat hij in een hogere schaakcategorie (-12 jarigen) speelde die een verschillend tijdschema hanteert. Het duurde even voor ik Hugo te pakken had maar uiteindelijk kon hij toch nog die partij winnen met een tijdshandicap van 10 minuten. Mijn tegenstander en toevallig ook medepassagier was sportief om mijn klok stil te zetten maar kreeg hiervoor geen punt van mij cadeau.

Vorige jaren sprak ik vaak met vele ouders tijdens de rapidtornooitjes waaraan mijn zoon deelnam. Tegenwoordig ontmoet ik af en toe iemand aan het bord want ik ben zeker niet de enige ouder die kan schaken. In de partij hieronder was ik iets handiger dan de papa van Norah Dechamps (zij is een jaartje ouder dan Hugo) op het rapidtornooi in Lokeren.

Echter tegen de geoefende rapidspelers heb ik het lastig. Sommigen nemen rapid duidelijk even serieus of relax (kwestie van perceptie) als standaardschaak. In de interclub had ik vorig jaar nog vrij vlot gewonnen van de Belgische expert David Roos zie herdersmat maar in onderstaande rapid was hij duidelijk handiger. Ik stond lang heel goed tot gewonnen maar zijn tijdsindeling was gewoon veel beter.

In standaardschaak is taktiek al heel belangrijk maar in rapid is dit nog veel meer het geval. Zo goed als elke partij wordt beslist door combinaties. Koffiehuisschaak maar dit betekent niet dat het allemaal kommer en kwel is. Zo leverde ik gisteren een erg leuk miniatuurtje af in het rapidtornooi van Aalter.

We zijn aan het einde van dit blogartikel dus hoogtijd om de link met de titel te verklaren. Tijdens de rapidtornooitjes zag ik meerdere spelers de zetten noteren van hun eigen partijtjes. Echter ik heb alle rapidpartijen op deze blog (en nog meer op de computer) puur gereconstrueerd uit mijn geheugen. 's Avonds of zelfs een dag later kon ik mij nog steeds bijna alle partijen compleet herinneren. Dit is een talent waarvan ik vermoed dat niet iedereen ze heeft. De bekende Oekraïense grootmeester-trainer Vladimir Tukmakov beschrijft in zijn boek Modern Chess Preparation hoe belangrijk vandaag een goed geheugen is voor de speler die meesterniveau ambieert. Misschien kan het geheugen getraind worden maar wanneer spelers mij achteraf vertellen dat ze zelfs niet meer de eerste zet herinneren of wie hun tegenstander was dan denk ik dat er weinig hoop is.

Brabo