De expert deel 4

De grote meerderheid van de clubschakers heeft geen enkele officiële partij gespeeld het voorbije jaar. De laatste maanden was Daniel Dardha zelfs de enige Belg die uberhaupt competitie heeft gespeeld. Ik snap trouwens niet hoe hij tussen de mazen van het net is gekropen want ik dacht dat enkel essentiële reizen toegelaten zijn. In elk geval mijn laatste officiële partij dateert al van de voorbije zomer en toen was het al bijlange niet vanzelfsprekend meer zie de schaakmicrobe deel 3.

Ik heb ook geen idee wanneer ik opnieuw zal schaken buitenshuis. Als het met mondmasker moet dan zal ik sowieso ervoor passen en het ziet er naar uit dat we dit nog heel lang zullen moeten dragen. Eergisteren nog kondigde de Amerikaanse viroloog Fauci aan dat in 2022 mondmaskers mogelijk noodzakelijk zullen blijven. Klaarblijkelijk is men de bevolking langzaam aan het voorbereiden op een zeer lange periode van coronamaatregelen.

Ondertussen moet ik wel toegeven dat ik ook steeds meer de voordelen kan appreciëren van niet meer buitenhuis te schaken. Naast geld en tijdwinst vind ik het ook heerlijk dat ik mij plots helemaal niet meer moet bekommeren om partijvoorbereidingen (op een uitzondering na die er een halszaak van maakt wanneer hij mij partij geeft). Ik speel dan ook uitsluitend blitz online met zeer snel wisselende en meestal totaal onbekende tegenstanders. Bovendien voel ik dat dit formaat op mijn lijf geschreven is. Als aanhanger van de wetenschappelijke aanpak zie deel 1 en deel 2 pluk ik nu de vruchten van een scherp afgelijnd repertoire waarvan ik sommige openingen al meer dan 20 jaar speel.

Zelfs spelers soms met een fide-rating een paar honderd punten hoger dan ikzelf, zijn hierdoor plots niet meer onoverkomelijk. Veel (heel) sterke amateurs kunnen zich niet of moeilijk aanpassen aan de online condities. Zo ook de Nederlandse internationaal meester Xander Wemmers die nog recent in een interview toegaf dat hij ondanks zijn speelsterkte en 40 jaar schaak geen dichtgetimmerd repertoire heeft. In bordschaken omzeilt hij dat door goede partijvoorbereidingen maar online draait het steeds uit op een straftraining openingen.

Dus ik vind van mezelf dat ik mijn mannetje online best kan staan maar sommigen doen nog beter. Daarbij merk ik op dat die online-specialisten nog veel verder gaan in het aflijnen van hun repertoire. Online schaken staat/stond voor mij altijd grotendeels in functie van bordschaken (zie de on(zin) van blitz deel 1, deel 2, deel 3, deel 4 en deel 5). Echter dat geldt nooit (of dat vermoed ik toch) voor die online-specialisten. Voor hen tellen enkel de resultaten online en dus houden ze zich niet bezig met eventueel iets te kunnen hergebruiken in standaard bordschaken. Trouwens velen onder hen zijn zelfs helemaal niet meer actief volgens fide.

Een van de meest typische en succesvolle voorbeelden van een online-specialist is yanvar op lichess. Hij is een heel actieve speler want speelde ongeveer 15.000 partijtjes (uitsluitend blitz) op lichess over iets minder dan 2,5 jaar tijd. Daarbij schommelt zijn online lichess-rating voortdurend tussen 2500 en 2600. Ik kom hem geregeld tegen en telkens heb ik het enorm lastig. Mijn score van 1 op 7 is in elk geval ver onder de te verwachten score. De partijen volgen telkens hetzelfde patroon. Yanvar kiest een heel kleine variant waarin hij gespecialiseerd is en ik geraak al in de helft van de partijen niet zonder kleerscheuren door de opening. Zo stuurt hij met zwart steevast aan op de volgende stelling die ontstaat na slechts 6 zetten.

Dus volgens mijn openingsboek kan je slechts 15 meesterpartijen vinden in de megadatabase met deze stelling. Als ik dan ga kijken naar welke partijen dit zijn dan vallen onmiddellijk 4 partijen op gespeeld voor 1997. In elk van die partijen is de zwartspeler de Russische internationaal meester Igor Yanvarjov. Op lichess staat geen informatie over Yanvar maar alles zegt mij dat we het hier over dezelfde persoon hebben.

Igor speelt blijkbaar al 20 jaar geen competities meer volgens fide (op 1 uitzondering na in 2012). Dan ben ik toch wel erg verrast om te zien dat je in combinatie met een leeftijd van bijna 64 jaar nog op lichess kunt flirten met een 2600 online rating. Wie is die Igor Yanvarjov? Zou het echt zo zijn dat schaaktalent in Rusland overal zomaar te vinden is?

Mijn Russische echtgenote bracht al snel klaarheid. Na enig googlen ontdekte ze op enkele Russische schaaksites dat Igor Yanvarjov een zeer grote naam is in de Russische schaakwereld. Hij is veel meer dan enkel de internationationaal meester-titel. Hij is een absolute top-coach en werkte samen met de schaakscholen van Efim Geller, Anatoly Karpov, Garry Kasparov en Tigran Petrosian. Met die laatste was hij ook persoonlijk bevriend waardoor het niet verrassend is dat hij zelfs een boek over hem heeft geschreven The King's Indian According to Tigran Petrosian die in 2019 vertaald werd naar het Engels.

Verschillende van zijn leerlingen zijn ondertussen grootmeester geworden. Je kan hem trouwens nog altijd contacteren voor lessen op de Karpov-school. Veel meer over deze bijzondere persoonlijkheid kan je o.a. lezen op het verslag van zijn 60ste verjaardag want het wordt hoogtijd om terug te keren naar het thema van dit artikel en dat is natuurlijk de expert. Dus waarom beschouw ik Yanvar precies een model-expert? We beginnen met het downloaden van alle lichesspartijen van Yanvar dankzij https://lichess.org/games/export/yanvar (zie ook mijn artikel lichess ) en filteren daarna op onze eerder vermelde stelling. Het resultaat is verbluffend. Ik vond 667 partijen van Yanvar terug waarbij zwart 65% scoort netjes volgens zijn rating. Echter het wordt nog straffer wanneer we opnieuw kijken naar de expertpartijen van de laatste 3 maanden op lichess. Filteren op dezelfde stelling toont dat 1 naam heerst : Yanvar.

Dit is waarom ik denk dat Yanvar de model-expert is. Hij heeft behalve een heel klein beetje van KamranShirazi geen concurrentie. Hiermee is hij dus vrij zeker ervan dat al zijn online-tegenstanders zelden of nooit de stelling eerder op het bord hebben gekregen of tenminste nooit serieus bestudeerd hebben.

Op zich is het vinden van een unieke opening niet zo speciaal. Afwijken van de theorie kan iedereen maar weinigen slagen erin om dan die stelling 667 keer op het bord te laten verschijnen en daarmee een TPR dicht tegen 2600 elo te halen (dus eveneens een stuk hoger dan je eigen gemiddelde rating). Het succes van Yanvar bestaat omdat hij al heel snel afwijkt van de platgetreden paden (een stelling na zet 6) en we bovendien spreken over een universeel systeem i.p.v. een specifieke opening. Dan resteert ons enkel opnieuw de vraag in hoeverre de stelling gezond is. Wel na enkele dagen analyse met mijn beste schaakprogamma's en de export van Yanvar's partijen, denk ik niet dat Yanvar het zou overleven met deze aanpak in standaard bordschaken.

Dus niemand heeft tot nu toe de killer 12.a4 gespeeld en dat verwondert mij niet want heel weinig spelers (niemand ?) analyseren online gespeelde partijen zoals ik nu sinds enkele maanden doe voor enkele specifiek geselecteerde. Yanvar keert wellicht ook nooit terug naar het klassiek bordschaken zodus moet hij ook niet wakker liggen van voorbereidingen. Tenslotte verschilt de Yanvar-stelling ook van de Dubov-stelling (zie mijn vorig artikel). Copycats hoeft hij niet te vrezen waardoor hij wellicht nog heel lang de online expert van zijn stelling kan blijven en nog lang zal genieten van dit voordeel.

Brabo

Mode deel 3

De Amerikaanse grootmeester Grigory Serper vermijdt de polemiek niet in zijn blogartikels en dat legt hem geen windeieren. Hij is en blijft vandaag de populairste blogger op chess.com. Bovendien kan je hem ook nooit betrappen op puur sensatie creëren. Elke soms gewaagde stelling laat hij steeds gepaard gaan met bewijsmateriaal. Zijn meest recente artikel "Fabiano Caruana chess-revolution" was weer een modelvoorbeeld hiervan. Volgens Grigory kent de huidige nummer 2 van de wereld, de Amerikaanse topgrootmeester Fabiano Caruana bijzonder slecht zijn klassiekers. In het artikel haalt hij hierbij enkele recente uitspraken aan van Fabiano die hij dan telkens uitgebreid aftoetst aan oude partijen gespeeld  door oud-wereldkampioenen.

Hoe is het in godsnaam mogelijk om nummer 2 van de wereld te worden als je zo weinig afweet van de schaakgeschiedenis? Oud-wereldkampioen Michail Botvinnik hamerde altijd in zijn lessen op het intensief bestuderen van de partijen gespeeld door de oude meesters. Ook nu hoor je nog veel meesters en lesgevers vertellen hoe belangrijk de klassiekers zijn in de ontwikkeling van een schaker. Echter vandaag stelt Grigory maar zeker niet alleen hij vast dat veel jonge spelers deze raad niet alleen negeren maar vaak ook nog veel sneller en verder vooruitgaan.

Aan de start van de recente uitzonderlijke editie van Tata Steel Chess deed de Iraanse topgrootmeester Alireza Firouzja een opmerkelijke bekentenis. Hij had zich vooral met blitz en bullet voorbereid op het tornooi zie o.a. krantenrubriek 23 januari 2021. De reporter dacht dat Alireza een grapje maakte maar nee hij was bloedserieus. Deze anekdote toont heel mooi aan hoe in de laatste jaren een echte revolutie is gebeurd ook op het gebied van schaaktrainingen. Deze corona-crisis heeft dit proces nog versneld en dus is het niet verwonderlijk dat minder actieve of oudere schakers afgehaakt zijn.

In enkele recente artikels op deze blog zie o.a. de onzin van blitz deel 4 en revolutie in het millennium deel 3 gaf ik voorbeelden van mijn online blitzpartijtjes die ik gebruikte om mijn openingsrepertoire te verbeteren. Echter recent ontdekte ik hierop een interessante uitbreiding. Online schaken kan een belangrijke graadmeter zijn om te weten welke openingen trendy zijn. Dit is heel waardevolle informatie want dit laat toe om de beperkte studietijd veel efficiënter in te delen. Bovendien is het ook zo dat veel spelers online dezelfde openingen spelen als in bordschaak zie bv. mijn artikels anoniem en clubschaak en/of internetschaak deel 2.

In dit blogartikeltje wil ik dan ook eens inzoomen op misschien wel een van de meest opzienbarende modetrends sedert jaren online. Het betreft de stelling hieronder die ik plots 5 keer op korte tijd in mijn online partijen kreeg voorgeschoteld en dat trouwens telkens door een andere tegenstander. Tot eind vorig jaar had ik het slechts 1 keer eerder online ontmoet en dat op meer dan 70.000 online partijtjes gespreid over 13 jaar.

Toeval of was er meer aan de hand? Het leek mij daarom eens interessant om te kijken wat de database van lichess over deze stelling vertelt. Echter die database voor meerdere maanden downloaden is geen fun (zie mijn artikel lichess gepubliceerd eind vorig jaar). Gelukkig bestaat er ondertussen hiervoor een alternatief  want nikonoel biedt sedert enkele maanden de Lichess Elite Database aan. Deze elitedatabase is slechts een fractie van de totale database maar is kwalitatief wel 100 x gemiddeld beter en kwaliteit is exact wat we hier nodig hebben bij het onderzoeken van modetrends in openingen.

Zo was het een koud kunstje om de elitepartijen van de maanden november 2020, december 2020 en januari 2021 via die site down te loaden, die samen te gieten in 1 database en daarna te filteren op onze stelling. Vervolgens telde ik voor elke dag in die 3 maanden hoe vaak de stelling was voorgekomen. Die getallen goot ik dan uiteindelijk in onderstaande merkwaardige grafiek.

Dus in de eerste helft van de 3 maanden werd de stelling slechts 2 keer gespeeld. In de tweede helft daarentegen werd het niet minder dan 402 keer gespeeld. Dit kan geen toeval meer zijn en dat is het uiteraard ook niet. Zonder twijfel zullen al lezers de stelling herkend hebben want ze is inderdaad afkomstig uit de nieuwe onsterfelijke partij die jawel exact op 16 december 2020 werd gespeeld.

Ik ben niet verwonderd dat er na al de berichtgeving over deze fantastische partij heel veel spelers zich ook gewaagd hebben aan deze variant. Het helpt ook dat de witspeler bijzonder populair is bij de schakers want enkele Belgen hebben zelfs voor hem een Daniil Dubov fanclub opgericht.

Als Belg hou je er dus best rekening mee dat je straks zelf de stelling op je bord kunt krijgen (tenminste als die deel uitmaakt van je repertoire). Trouwens tussen de spelers van de elitedatabase met deze stelling vond ik al een groot aantal Belgen. Slachtoffers met zwart waren (behalve ikzelf):  IM Steven Geirnaert, FM Warre De Waele en IM Glen De Schampheleire. Die laatste koos daarom om ineens de kleuren te wisselen want ik vond van Glen ook enkele partijen met het witte kleur en deze variant. Verder zag ik ook nog FM Sim Maerevoet het eens testen en zelf leed ik een smadelijke nederlaag in de wekelijkse blitz van de Belgische online schaakclub door de hand van Emilio Martinez Rodriguez.

Dan blijft er natuurlijk nog de vraag over hoe gevaarlijk of goed is dit systeem? Dit probeerde ik eerst vanuit praktisch standpunt te bekijken door in de elite-database de spelers op te zoeken die het al minstens 10 keer getest hebben. Dat Karjakin (ook wel minister van de verdediging genoemd) het niet in een standaardpartij droog kon houden, zorgt wellicht dat onderstaande resultaten geen verrassing zijn.

M.a.w. als wit een beetje kennis heeft van het systeem en taktiek is je tweede naam dan kan je hiermee een dikke plusscore behalen.

In elk geval als zwartspeler heb je maar beter een anti-dote klaarliggen. Die kan je zoeken in de vele gepubliceerde analyses zoals chesspublishing maar ik doe altijd liever mijn eigen huiswerk als ik de tijd heb. Dus liet ik mijn sterkste PC en Stockfish 12 er eens een uurtje op rekenen en dat scheen een ander licht op de opening. Dubov vermeldt het in zijn  youtube-analyse niet maar 12...a5 ziet er mij zo goed als winnend uit voor zwart. Ik heb het prompt getest online zodra ik het kon.

Achteraf ontdekte ik dat de Slovaakse grootmeester Jergus Pechac 12...a5 ook al op lichess gespeeld heeft zie partij dus ik vermoed dat elke professional dit ondertussen al gevonden heeft. Ik denk zelfs dat Dubov al op de hoogte was hiervan op voorhand want in zijn filmpje zegt hij ook dat hij tegen een computer wellicht had verloren maar hem dat niet heeft weerhouden om het toch te spelen.

Meer dan waarschijnlijk kunnen we dus hier van een voorbijgaand modeverschijnsel spreken. Dit wil niet zeggen dat je over een jaar toch ineens verrast kunt worden door iemand die deze variant nog eens bovenhaalt. Online modetrends trachten te detecteren en de nodige aandacht eraan schenken, lijkt mij dan ook nuttig voor de competitieschaker.

Brabo

Schaakinitiatief Vlaanderen

“Liever een late ja, dan een vroege nee.” Zo startte Vlaams minister van jeugd Benjamin Dalle zijn persconferentie op 22 mei 2020. Na deze persconferentie was het voor ons alle hens aan dek. We kregen groen licht om vanuit Schaakinitiatief Vlaanderen vzw ons jaarlijkse schaakkamp te organiseren. Een noodzakelijk lichtpuntje voor de jeugd in een heel erg donkere periode. Ondanks de speciale regels, waren wij ervan overtuigd dat we opnieuw een kwalitatief schaakkamp konden organiseren, met voor vele kinderen de eerste kans in maanden om de stukken opnieuw vast te nemen.

Waarom een schaakkamp organiseren?

Deze foto toont op een prachtige manier waarvoor wij een heel jaar werken. De voldoening die wij als team krijgen, als we jeugdspelers (ongeacht de leeftijd of het schaakniveau) iets mogen bijleren, is ontzettend groot.

Los van het lerende aspect is op kamp gaan gewoon heel leuk! Het is een unieke ervaring (ook voor onze monitoren) om een week spelplezier te delen met zo een grote groep jongeren met dezelfde interesse.

Regelmatig krijgen we na ons schaakkamp berichten als: “Mijn kind wou stoppen met schaken maar heeft na kamp besloten om zich toch nog een jaartje in te schrijven in de club, dankjewel!”. Berichten zoals deze overtuigen ons dat onze schaakactiviteiten een meerwaarde zijn voor de schaakwereld en dat er nood is aan een schaakkamp om de jeugd te motiveren om voor de schaaksport te blijven kiezen.

Wat maakt ons kamp anders?

Er zijn over het algemeen naast tornooien niet bijzonder veel schaakactiviteiten. Degene die er zijn, zijn vaak toegespitst op een zeer beperkte groep. Toen we vier jaar geleden onze vzw oprichtten, wilden we het anders aanpakken: kwalitatief schaakplezier voor *iedereen* die het wil.

Verder zien schakers elkaar enkel op tornooien in een competitieve sfeer met weinig vrije tijd tussen partijen. Ook hier willen we het verschil maken door leeftijdsgenoten elkaar eens echt te laten leren kennen. Er zijn al veel vriendschappen gesmeed op kamp.

Ons schaakkamp onderscheidt zich door schaaklessen op het niveau van de deelnemers aan te bieden. Wij vinden het belangrijk dat iedereen op zijn eigen tempo kan bijleren. Door ons brede doelpubliek en het hoge aantal deelnemers (we krijgen veel verbaasde blikken wanneer we vertellen over een kamp met meer dan 150 schakers), is het voor ons ook eenvoudiger om schakers in te delen in hun ideale niveaugroep, en per groep dan ook een gepaste schaaklesgever te vinden.

Naast de schaaklessen is plezier natuurlijk een topprioriteit. Schaakactiviteiten worden daarom afgewisseld met leuke en gevarieerde spelmomenten. Onze deelnemers moeten zich amuseren en hiervoor halen we alles uit de kast. Hier hoort elk jaar ook een speciale activiteit bij, zoals te lezen in (Geen) spijt. Als er geen springkasteel op onze kamplocatie geraakt, bezoeken we een avonturenpark of zwembad op locatie!

Bubbel-editie

De editie van 2020 zal ons nog wel een tijdje bijblijven, ook al had de organisatie wel wat voeten in de aarde. Er waren redelijk wat praktische bezwaren waarop we zo goed mogelijk moesten anticiperen. Gelukkig wordt het schaakkamp door schakers georganiseerd, dus een stapje verder denken is meestal geen probleem.

Plots, 2 maanden voor het kamp begint, kregen we dan toch groen licht. We horen op het journaal de verlossende woorden, maar dat wordt dan ook snel gevolgd door de beperkingen. Het moet in bubbels van maximum 50, het moeten aparte kampen zijn, er moeten voorzorgen genomen worden. Onmiddellijk moet je dan de vragen beantwoorden: Kunnen we het doen? Blijft de kwaliteit bewaard? Willen we het doen?

Na veelvuldig en intensief overleg met alle betrokken partijen bleek het antwoord op al die vragen ja. Dan moet op anderhalve maand natuurlijk het kamp een hele andere vorm krijgen. We kochten allerhande beschermingsmaterialen, linten om wegen mee af te zetten, we herwerkten alle spelen naar groepen van 50, maakten aparte wandelwegen die elkaar in geen geval kruisen, etc. De werklast is tot nog toe nooit zo groot geweest als voor de editie van 2020. Maar de voldoening was ook des te groter toen we zagen hoeveel wij na een lange lockdown konden betekenen voor de kinderen. We zouden het alleszins onmiddellijk opnieuw doen.

2021

Dit jaar wordt een jaar vol hoop en verwachtingen. De overheid is gestart met een grootschalige vaccinatiecampagne en iedereen hoopt de real-life schaakactiviteiten weer te kunnen hervatten. De zotte activiteiten die we in de zomer van 2020 hebben moeten uitstellen, proberen we dit jaar tot leven te brengen. Bent u ondertussen ook enthousiast geworden voor het zomerkamp? Voor meer info, inschrijvingen en de dag- of fotoverslagen kan u terecht op https://www.schaakinitiatief.org/schaakkamp-2021 Tot volgende zomer!

SIV

Schaken in films

Dat de coronacrisis veel miserie meegebracht heeft en nog zal brengen, staat vast. Echter net zoals bij elke crisis heb je ook mensen die eerder profiteren dan afzien. Zelf heb ik zeker niet te klagen. Het voorbije jaar was een goed jaar op het werk want meer dan ooit was er vraag naar uitbreidingen en verbeteringen van de bestaande telecomnetwerken. Er was een grote toename van het internetverkeer en dat kwam mijn sector erg ten goede. Bovendien moest ik zelf mijn huis hiervoor niet uit en kon ik dus veilig telewerken.

Financieel voel ik dus (voorlopig) geen last van deze crisis. Integendeel want naast goed gevulde dagen op het werk, heb ik ook nog nooit zo hard gespaard. Vele duizenden euros die ik normaal jaarlijks spendeer aan het schaken (zie Hoeveel geld spendeer je aan het schaken?) bleven op het spaarboekje staan. Zelfs de vele extraatjes die we onszelf gunden, hadden daar nauwelijks invloed op. Ik vergat dus zeker niet om onszelf te verwennen tijdens de lockdowns.

Zo kocht ik meer dan ooit schaakboeken in de voorbije maanden. Thuis breidde ik ons internetabonnement uit zodat we nu onbeperkt konden surfen en aan een dubbele snelheid. Echter misschien de grootste cadeau die we onszelf gaven, was wellicht een abonnement op Netflix. Ja ik ben dus een van de miljoenen nieuwe gebruikers die er in de laatste maanden is bijgekomen.

Voor slechts 8 euro per maand (dus het goedkoopste abonnement) krijg je er een geweldig aanbod van films en series. Vandaag vraag ik me dan ook luidop af waarom ik zo lang hiermee gewacht heb. Mijn dochter Evelien was al lang vragende partij maar ik zag er eerder het nut niet van in omdat ik zelf toch weinig tv keek. Trouwens om heel eerlijk te zijn, weet ik zelfs niet of ik zonder The Queen's Gambit ooit lid was geworden. In elk geval het waren de vele zeer positieve berichten rond die serie die mij uiteindelijk overhaalde en daar ben ik zeker niet rouwig om.

Want alleen voor die serie al was het zijn geld waard. Het is zonder twijfel het beste dat ik ooit over het schaken gezien heb op tv. Anderzijds moet ik ook toegeven dat ik nog niet veel schaken in films gezien heb. Ik herinner mij dat ik lang geleden ooit eens Searching for Bobby Fischer gezien heb maar dat vind ik een heel kinderachtige film. Een 6 jarig jongetje krijgt interesse voor het schaken en verbetert snel o.a. door de hulp van een eigen coach die betaald wordt door zijn ouders. De gebruikte studietechnieken zijn op zijn minst merkwaardig en sommige zelfs vandaag opvoedkundig totaal onaanvaardbaar.

Nu ik kan wel begrijpen waarom Netflix naar aanleiding van het grote succes door the Queen's Gambit deze film van 1993 opnieuw aanbiedt. Er is vandaag zeker vraag naar nieuwe films over het schaken. Netflix was wel zo slim om de film een andere titel te geven: Innocent Moves (Onschuldige zetten) want wie van de jongeren kent nog Bobby Fischer? Als je kijkt naar het entertainende Wat een jaar! op VTM dan snap je onmiddellijk hoe weinig onze jeugd afweet van het verleden.

Een modernere versie van deze film is Queen of Katwe uit 2016. We zien in deze film hoe enorm onze maatschappij is veranderd in de laatste 20 jaar. Het rijke blanke jongetje als hoofdrolspeler is vervangen door het arme zwarte meisje. De harde vaak spartaanse opvoeding in de film van 1993 is getransformeerd naar fluweel zachte lessen.

Het is wel zo dat ik deze film beter vind dan die van 1993. De grote problemen naast het schaken voor Madina Nalwanga zorgen dat het verhaal veel rijker is. Anderzijds wil ik wel nog een kleine kanttekening maken met schaak studeren. Beide verhalen zijn gebaseerd op echte personages. Phiona Mutesi uit Uganda behaalde een maximumelo van 1686 terwijl Joshua Waitzkin uit US het veel malen verder schopte met een internationaal meestertitel en 2464 elo. Vandaag bestaat veel discussie over ons Vlaams onderwijs die in verval is maar ik denk dat je inderdaad de beste resultaten pas kunt behalen door de spreekwoordelijke duimschroeven aan te draaien.

Nu ik ben akkoord dat we schaaktechnisch sowieso heel weinig kunnen leren van films. Zelfs bij de netflix-serie the Queen's Gambit is dit het geval. Dit werd onlangs nog eens expliciet ons duidelijk gemaakt in een aparte mini-documentaire van deze serie Creating The Queen's Gambit waarbij de regisseurs en acteurs hun kijk geven over hoe de serie tot stand is gekomen en bepaalde details uitleggen.

De allereerste zin in deze documentaire begint over dat de serie eigenlijk niet gaat over het schaken. Voor alle schaakfans wellicht een shock maar als je luistert naar de uitleg dan moet je hen gelijk geven. Het gaat in de eerste plaats over de vele problemen die Beth in haar leven ervaart en hoe ze die heel langzaam probeert te overwinnen. Net daarom hoor ik ook van veel niet-schakers dat ze geweldig genoten hebben van de serie. Je hoeft helemaal niet te kunnen schaken om de serie te volgen. Meer nog schaken lijkt een makkelijk spel en dat zal wellicht ook ervoor gezorgd hebben dat velen de stap gezet hebben om het eens zelf te proberen.

Ook Magnus Carlsen zegt in een recent interview dat hij veel partijen niet kende in de serie. Nu het is sowieso al heel lastig om tijdens een film een positie te herkennen uit een partij. Zonder het beeld stop te zetten, is het al helemaal ondoenbaar. Bovendien geeft de regisseur Scott Frank ook toe in Creating The Queen's Gambit dat het volstrekt onmogelijk is om op televisie iets schaaktechnisch goed te tonen. Daar is het medium gewoon niet geschikt voor. Zelf kon ik slechts 1 keer een schaakpositie herkennen in een film. Eveneens op netflix heb je tegenwoordig ook de film The Coldest Game. Het is een spionage-film die zich afspeelt tijdens de koude oorlog (voor de jonge generatie dus voor 1990 toen er nog sprake was van het IJzeren gordijn en de Sovjetunie).

Deze film van 2019 kreeg geen goede recensies, ook niet van Chessbase maar bevat schaaktechnisch wel enkele mooie partijen. Daarbij trok 1 van die partijen mijn aandacht want in een flits herkende ik de combinatie. Ik heb het in mijn vorig artikel "Geometrie" al gezegd dat het hart van het schaken zich bevindt in patronen herkennen. Wel ondanks ik slechts een deel van het bord voor een luttele seconde zag, herinnerde ik mij onmiddellijk het verhaal van Tim Krabbe Strangest coincidence ever or hoax. Het betreft hier een buitengewone combinatie die 2 keer op een paar jaar in verschillende partijen zou gespeeld zijn. Tot op vandaag weet men nog altijd niet wat waar of vals is. Dat de Poolse regisseurs uiteindelijk kiezen voor de Poolse combinatie is dan ook weer geen verrassing.

Kortom schaken in films blijft een moeilijk huwelijk. In de meeste gevallen heb je na de film meer vragen over het schaken dan dat ze in de film beantwoord zijn. Net daarom heb ik op de site van de Belgische online schaakclub nu een faq (frequently asked questions = veel gestelde vragen) gepubliceerd in 2 talen: Nederlands en Frans. Veel nieuwe schakers hebben vandaag heel veel vragen over het spel. Die vragen hebben wij proberen te beantwoorden en gebundeld in 2 categorieën: beginnen met schaken en tips voor clubschakers.

Opmerkingen en aanvullingen zijn uiteraard welkom. De lijst zal blijven groeien als we  nieuwe vragen ontvangen maar ik denk dat we voorlopig al een heel ruim aanbod hebben. Dus als jij of jouw vrienden vragen hebben over het schaken na het bekijken van een schaakfilm dan is dit zeker een goed adres om eens te kijken of het antwoord er niet toevallig al tussen staat. Tenslotte bedankt Steven Keirse/ W84therook voor de vele uren werk aan deze faq.

Brabo

Geometrie

Dat de Netflix-serie The Queen's Gambit een visueel meesterwerk is, heb ik al eerder op deze blog vermeld maar ook de dialogen zijn vaak intrigerend. In het bijzonder de passage in episode 4 "Middle game" met de zeer jonge Russische grootmeester Giorgi Giev, maakte achteraf de tongen los. Op reddit ontstonden al heel snel discussies over wat er precies bedoeld werd zoals hier : i still don't fully understand beths interactions.

Netflix: The Queen's Gambit 

Dit is geen filmblog dus ik zal hier geen fragmenten ontleden maar 1 vraag die Beth stelt aan Giorgi, wil ik niet zomaar laten voorbijgaan. "Wat ga je doen als je wereldkampioen bent geworden?" Het is de grote vraag van de serie zoals ook de Canadese auteur en life-coach Patrick Mathieu opmerkte op zijn blog want de vraag kan natuurlijk veel ruimer worden geïnterpreteerd dan enkel wereldkampioen worden. Het is een vraag die eigenlijk aan ieder van ons wordt gesteld. We hebben allemaal dromen of doelen die we nastreven maar wat gaan we doen als we eenmaal die verwezenlijkt hebben.

Als ik rondom mezelf kijk en dan spreek ik niet alleen over het schaken dan merk ik op dat velen net als Giorgi geen antwoord hebben op de vraag. Men werkt soms heel hard om iets te bereiken maar wanneer men het uiteindelijk bereikt heeft dan voelt men zich totaal verloren. Dit is ook hoe de Schotse grootmeester Jonathan Rowson zijn complete terugtrekking uit het schaken beschrijft in zijn laatste boek The moves That Matter gepubliceerd eind 2019.

Als kind had Jonathan het ultieme doel om 2600 elo te behalen. Uiteindelijk werd het 2599 en virtueel even boven de 2600 geweest dus je kunt wel stellen dat hij het gehaald heeft. Die piek bereikte hij in 2007 op 30 jarige leeftijd. Aanvankelijk weet je niet onmiddellijk dat je je piek behaald hebt maar naarmate de jaren verstrijken wordt het steeds duidelijker dat je niet meer verder op de ladder kunt opklimmen. Jonathan schrijft ook in zijn laatste boek dat spelers zoals Anand en Kramnik gewoon van een totaal andere klasse zijn die hij ondanks alle inspanningen nooit zou kunnen evenaren.

Daarna ging het licht langzaam uit voor Jonathan. Het grote levensdoel was bereikt en nog iets groters nastreven in het schaken was onmogelijk geworden. Steeds vaker stelde Jonathan zich de vraag waarom hij nog zat te schaken. De schaakpauzes werden steeds langer en langer. Op een dag bleek dat Jonathan al een paar jaar gestopt was met schaken. Schaken werd alleen nog bekeken als een enorme verspilling van tijd en energie.

Het is een droevig verhaal maar eentje dat heel vaak terugkomt. In zijn boek schrijft Jonathan ook dat de Deense sterke grootmeester Peter Heine Nielsen (secondant van Magnus Carlsen) niet verwonderd was toen Jonathan recent hem vertelde dat hij niet meer bezig was met het schaken. Peter antwoordde heel droogjes dat hij Jonathan nooit als een echte schaker had beschouwd. Ik vermoed dat dit geen prettige opmerking moet zijn geweest maar Jonathan kon het wel plaatsen. Peter had gelijk dat Jonathan nooit zo passioneel van het schaken heeft gehouden zoals hij. Alles draaide voor Jonathan om punten scoren en prijzen winnen maar de echte schoonheid van het schaken werd veel te weinig gewaardeerd.

Met deze opnieuw lange intro komen we langzaam naar de kern van dit artikel. Er is niets mis met het zetten van doelen en dromen na te streven maar hierbij mogen we nooit vergeten te genieten tijdens het proces. Schaken is hard werken maar neem tezelfdertijd ook de tijd om even stil te staan bij alle verrassingen die je onderweg ontmoet. Zelfs in de meest saaie taken zit vaak schoonheid verscholen en dat ondervond ik laatst nogmaals bij het studeren van openingen. Ja openingen studeren kan fun zijn en dat staat natuurlijk haaks op de steeds grotere roep om te kiezen voor Fischer Random of andere vormen van het schaken waarbij openingen over boord worden gegooid.

Met de woorden van Peter noem ik die schakers geen echte schakers. Ik durf zelfs te stellen dat openingen misschien wel de meest interessante fase is van een partij. Het is de fase van een partij die geschiedkundig veruit het rijkst is. Het is ook de fase waar geometrie/ patronen meer dan ooit een rol spelen omwille van het feit dat er nog niet veel zetten zijn gespeeld. Ik kan nog begrijpen dan velen geschiedenis weinigen kan bekoren maar is geometrie/ patronen niet het kloppend hart van het schaken. De openingen afschaffen lijkt mij dan ook het kind met het badwater weggooien.

Recent heb ik mijn werkmethode om openingen te studeren ook weer een tikkeltje aangepast. Meestal hield ik het op bekijken wat de computer mij voorschotelde of wat er in de databases stond met een opening. Dat is op zich al een flinke berg materiaal maar het blijft voornamelijk uitvoerend werk zonder dat je er veel moet bij nadenken. Echter door het vele online schaak ben ik ook een nieuwe kant van openingen beginnen onderzoeken. Ik ontdekte dat heel veel spelers online spelen in vaste schema's waarmee ik bedoel dat ze heel vaak voor dezelfde type opstellingen kiezen dus zonder veel rekening te houden met wat exact de tegenstander doet. Dit levert vaak veel tijdswinst op en bovendien kennen ze hierdoor ook heel goed de geometrische motieven van de stelling.

Anderzijds weet ik ook dat elke kleine verandering in een stelling niet zomaar kan worden weggezet als iets onbelangrijk. Dit nieuw aspect introduceerde ik dan ook in mijn openingsstudie. Ik begon actief op zoek te gaan naar stellingen met grote geometrische overeenkomsten om te bepalen in hoeverre ze al dan niet toch verschillend waren en dat leverde al heel snel enkele opmerkelijke resultaten op. Ik begin met de Scheveningen die aan bod kwam in mijn vorig artikel. Wel nadat ik had vastgesteld hoe sterk het verrassende 9...e5 was in die grote opening, ging ik ook andere gelijkaardige stellingen controleren of het daar ook speelbaar was. Het duurde niet lang dat ik weer prijs had in een andere grote lijn van de Scheveningen en opnieuw nooit eerder gespeeld in een meesterpartij.

Bovenstaande partij kon ik downloaden van lichess en opnieuw betreft het een speler waarvan de account kort daarna gesloten werd wegens valsspelen: Tja ik blijf herhalen dat online schaken onmogelijk standaard schaken kan vervangen. E5 is ook dus hier opnieuw de eerste keuze van de computer.

Dit voorbeeld is dus evenmin een goed voorbeeld van zelfstandig zoeken naar geometrische overeenkomsten in de opening. Mijn 2de type stelling daarentegen is wel een modelvoorbeeld. Ik begin met eerst de ontdekking van het patroon dankzij een analyse in een kleine zijvariant van de Caro-Kann die mij al enkele decennia op mijn zenuwen werkte maar ik nooit de tijd had voor genomen om eens serieus te bekijken. De sterkste programma's verrasten mij met een briljant pionoffer om zwart onder druk te zetten.

Daarna vroeg ik mij af of dit pionoffer misschien niet speelbaar zou zijn in de grote momenteel erg populaire lijn zonder de extra zetten a3 en b5. Deze keer kreeg het pionoffer met Ld3 niet de voorkeur van de computer. Dat verwonderde mij niet anders werd het zeker regelmatig gespeeld. Echter wel was ik blij om te zien dat er evenmin een weerlegging bestond. Het was speelbaar en bovendien aartsgevaarlijk om tegen te krijgen. Ondertussen heb ik het al 20 keer in de laatste 2 maanden online getest. Jawel 20 keer !! dus we spreken hier over een enorm populaire variant. Ik scoorde 14,5/20 en TPR 2500 dus heel netjes. Opmerkelijk slechts 1 keer werd de pion aangenomen.

Ik vermoed dat dit soort geometrische ontdekkingen veel vaker te vinden zijn. Het brengt in elk geval leven in de brouwerij en maakt openingen studeren plots een stuk aantrekkelijker. Elke ontdekking is natuurlijk niet altijd geschikt om in een standaardpartij te spelen maar als ik zie wat men vandaag durft allemaal te spelen dan denk ik dat er heel veel mogelijk is.

Brabo

Revolutie in het millennium deel 3

Naast het reilen en zeilen van de Belgische online schaakclub ben ik ook nog steeds bezig met mini-analyse-projecten. Het zijn analyses van openingen die ik zorgvuldig geselecteerd heb uit blitzpartijtjes die ik in de voorbije 2 jaren gespeeld heb. In minder dan 3 maanden tijd staat de teller ondertussen reeds op 22. Ik vind het ongelooflijk interessant. In de eerste plaats omdat nu ook openingen aan bod komen die ik anders wellicht nooit zou bekijken daar de kans zeer klein is dat ze in een standaardpartij worden gespeeld. Zo ontdek ik vaak dat ik die "kleine" openingen al vele jaren (dus meestal online) verkeerd speel en bijgevolg serieus onderschat heb.

Grote openingen of hoofdlijnen staan natuurlijk ook op het menu. In eerste instantie probeer ik daarbij de kritieke varianten te ontrafelen. Niet zelden verbeter ik hierbij de analyses in mijn schaakboeken of van chesspub. Echter minstens even belangrijk bij dit onderzoek vind ik het ontdekken van alternatieve varianten die speelbaar zijn. Hierbij kijk ik al uit naar het schaken na corona dus als we terug standaardschaken op een bord. Dan is het heel praktisch om een repertoire te hebben waarbij je kunt kiezen uit verscheidene goed speelbare alternatieven. Dit maakt voorbereiden voor mijn tegenstanders een pak lastiger (meer dan ooit zal ik daar best mee rekening houden nu we met zijn allen erg veel informatie over ons repertoire online vrijgeven) en daarnaast creëert het ook meer flexibiliteit in de eigen spelstrategie.

Tenslotte is het bestuderen van die kritieke hoofdlijnen ook altijd bang afwachten of er geen zwakte in het repertoire wordt blootgelegd. Het laatste dat je wilt is ontdekken dat je een opening over boord moet gooien waarmee je al tonnen ervaring hebt opgebouwd en je in het verleden een karrevracht aan punten hebt verdiend. Ik weet dat sommige spelers hun ogen sluiten als ze zoiets pijnlijk ontdekken maar ik denk niet dat je jezelf hiermee een gunst doet. Ja het is best mogelijk dat je nog heel veel tegenstanders zult verschalken omdat ze de zwakte van de opening niet kennen maar dit betekent ook dat je een bepaald plafond nooit zult kunnen doorbreken. Een sterke speler (meester) heeft een neus om de zwaktes in een repertoire te vinden en met de huidige schaakprogramma's is het een koud kunstje om dit maximaal uit te buiten.

Jawel 1 keer was het inderdaad prijs in een van mijn mini-projecten. Een opening die al 20 jaar een vast deel is van mijn repertoire staat ter discussie nadat ik geen goed antwoord kon vinden op een concept gespeeld in een van mijn online blitzpartijen.

Ik heb deze opening met wit nog begin vorig jaar met succes gespeeld in Cappelle La Grande en in 2004 scoorde ik ermee mijn allereerste overwinning in een standaardpartij op een grootmeester. Dus ik heb veel mooie herinneringen aan die opening. Anderzijds als iedereen dit nieuwe concept begint te spelen dan moet ik geen tekening maken dat er nog weinig leuks met die opening te beleven valt. Echter tezelfdertijd is er net daar iets heel vreemds aan de hand. Deze opening werd reeds gespeeld in meer dan 1000 meesterpartijen (+2300 elo). Een hele resem oud-wereldkampioenen: Alexander Aljechin, Mikhail Tal, Tigran Petrosian, Boris Spassky, Anatoly Karpov, Garry Kasparov en Viswanathan Anand hebben met zwart die opening minstens 1 keer gespeeld in hun carrière maar niemand heeft ooit dit concept gespeeld.

Dus in een blitzpartijtje speelde iemand niet alleen een nieuw concept maar zette die speler ook nog eens 100 jaar openingstheorie op de helling opgebouwd o.a. door minstens 7 wereldkampioenen. Toeval of is er meer aan de hand? Wel mijn ervaring leert mij dat toeval in zulke situaties heel onwaarschijnlijk is en daarmee komen we dan eindelijk bij de kern van dit artikel. Wat ik al vreesde op voorhand, werd waarheid toen ik het profiel ging checken van mijn tegenstander.

De account van mijn tegenstander werd dus geblokkeerd wegens het schenden van de service-voorwaarden en dat betekent bijna altijd dat de persoon een computer gebruikt heeft tijdens het spelen van zijn partijen.

Het is een serieus probleem online en uiteraard is het een wederkerend punt op de agenda van de Belgische online schaakclub. Echter ik denk niet dat er een goede oplossing voor bestaat. Het is kiezen tussen draconische maatregelen om valsspelers te bemoeilijken maar die voor de meesten het online schaken niet meer aantrekkelijk maken of accepteren dat er valsspelers zijn. Ik kies voor het laatste met als gevolg dat we best aan online schaken nooit titels of prijzen koppelen.

Ik wijk af want ik moet nog uitleggen waar de link naar de titel is van dit artikel. Wel ik vermoed dat jullie niet zullen verrast zijn als ik vertel dat het concept met e5 de eerste keuze is van onze huidige topprogramma's zoals Stockfish en Leela. In deel 1 schreef ik over hoe de computers voor een revolutie zorgden in de openingen door alternatieven te tonen in platgetreden paden waar een mens nooit had durven aan denken. In deel 2 schreef ik hoe de nieuwe neurale netwerken ervoor gezorgd hebben dat we koningsveiligheid recent helemaal anders zijn gaan evalueren en er dus meer dan 100 jaar onbetwiste schaakkennis op zijn kop werd gezet. In dit 3de deel toon ik aan dat de huidige programma's er nu ook in slagen om grote openingen compleet te herzien. Dus meer dan ooit blijkt dat we nog steeds heel weinig afweten van het schaken ondanks bibliotheken vol openingsboeken.

Sommigen zullen wellicht denken dat ik overdrijf met mijn beoordeling van het e5 concept maar dan verwijs ik die non-believers fijntjes naar enkele quotes op chesspublishing.com van de Israelische grootmeester Michael Roiz: "I have to admit, that it looks really good so far" en "Undoubtely, ...e5!? should also be tested in human games."

Opnieuw niet verwonderlijk werd het concept wel ondertussen al getest in correspondentieschaak want bij iccf worden computers toegelaten. In dit niche van extreem hoge kwaliteit van schaakpartijen zien we trouwens dat het concept heel goed stand houdt. Op het allerhoogste niveau houdt zwart keurig remise en tegen iets minder goden wordt de laatste jaren zelfs een plusscore behaald.

Misschien als ik dit verhaal niet had gedeeld, had ik de opening langer op mijn repertoire kunnen houden. Anderzijds elke meester beschikt vandaag over zeer sterke schaakprogramma's dus vroeg of laat zou ik er toch op botsen in een standaardpartij. Dan spendeer ik liever toch mijn tijd aan partijen met openingen die relevanter zijn voor mijn ontwikkeling. Uiteindelijk is dit verleggen van je horizonten ook ideaal om de schaakhonger niet te laten verdwijnen.

Brabo

De Belgische online schaakclub deel 2

De Belgische online schaakclub heeft een vliegende start genomen. De lichess-pagina Belgisch vriendenteam heeft binnen een week meer dan 150 leden verzameld. Meerdere wekelijkse activiteiten zijn opgestart en er is zelfs een eigen facebook-pagina gecreëerd : belgianonlinechessclub terwijl ik zelf geen facebook-account heb. Ik had een sterk vermoeden vooraf dat er nood was om het online schaken in België te coördineren maar dit succes overtreft ook ruimschoots mijn verwachtingen. Blijkbaar zaten veel schakers te wachten op iemand die de eerste voorzet wou geven en enkelen waren zelfs onmiddellijk enthousiast om mee te helpen.

Dat is trouwens nog steeds hoe ik mijn rol in dit verhaal zie. Het project heb ik opgestart omdat ik niet langer wou staan kijken aan de zijlijn. Als vandaag schakers mij vertellen dat ze het beter kunnen dan ben ik onmiddellijk bereid een stap opzij te doen. Dit is voorlopig nog niet gebeurd maar ik vertel het hier omdat misschien iemand aarzelt om het mij te vragen. Uiteindelijk is mijn enige wens om online iets uit te bouwen voor alle Belgische schakers en het maakt mij volstrekt niets uit wie er aan het roer staat. Ik heb nog deze blog, tal van mini-analyse-projecten, zelf online schaken ... dus vervelen zal ik mij zeker niet doen.

In elk geval momenteel gaan de ontwikkelingen zo snel in de Belgische online schaakclub dat ik zeker nog niet kan zeggen dat alles al vanzelf loopt. Vooreerst is er de website die we vandaag als portaal gebruiken. Een site vind ik voorlopig de beste manier om statische informatie te delen die frequent wordt opgevraagd. Hiermee vermijd je enerzijds dat dit soort informatie bedolven wordt onder nieuwe posts. Anderzijds laat het je ook toe om die beter te structuren. M.a.w. het is de bedoeling dat (nieuwe) schakers heel snel antwoorden op hun (soms vele) vragen kunnen vinden op de site en dat is noodzakelijk want de gemiddelde surfer heeft heel weinig geduld. Een zeer eenvoudig menu op de homepagina in het Frans/ Nederlands leek mij daarom geen slechte keuze.

Bovenaan de lijst staat lid worden. Eigenlijk had ik liever gehad dat er geen lidmaatschap nodig zou zijn want elke drempel om online te schaken, vind ik er 1 te veel maar hier zie ik het als een noodzakelijk kwaad. Zonder de spelers te verzamelen op 1 plaats, wordt het heel lastig om te communiceren over activiteiten. Daarnaast eisen bepaalde type van tornooien ook lidmaatschap en die niet organiseren of aan deelnemen vind ik te jammer. Tenslotte is het ook een kwestie van zichtbaarheid geven aan dit project. Onzichtbare deelnemers trekken weinig of geen volk aan. Om succes te creëren, is het ook noodzakelijk om potentiele deelnemers te overtuigen dat ze iets leuks gaan missen. Dat lukt in de eerste plaats door duidelijk vooraf aan te geven welke deelnemers zich al hebben ingeschreven. Net daarom heb ik mij voorgenomen om aan zoveel mogelijk initiatieven deel te nemen en dit ook vooraf goed kenbaar te maken (mijn lichess-profiel hiervoor is mvha).

Uiteraard nog voor iemand lid wordt, zal men eerst graag meer details willen weten over het soort activiteiten die georganiseerd worden. Als het enkel blijft bij de site die sowieso open voor het publiek is dan lijkt het weinig zinvol om lid te worden. Bovendien vertelt de site dat leden verbinden met elkaar een belangrijke doelstelling is dus hoe gaat dit in zijn werk? Wel ik moet toegeven dat ik de laatste week heel veel steun hiervoor heb gekregen. Enkele leden heb ik prompt teamleider gemaakt zodat ik geen knelpunt word van hun enthousiasme. Het aanbod groeit snel maar hieronder is wat we al hebben.

• De zondagse battles. Wij nemen voorlopig met 1 ploeg deel aan de Beneliga in 1ste afdeling. De Beneliga is een interclubcompetitie tussen Belgische en Nederlandse ploegen online op lichess. Meer details hierover op een eerder artikel van deze blog.
• Op dinsdagavonden houden we een schaakbarak. Iets voor 20u komen we samen in ons virtueel schaakhuis. Tussen 20u-21u bespreken we dan nieuwe initiatieven, bekijken we partijen van elkaar of delen we nieuws.
• Op maandagavonden om 20u organiseren we interactieve sessies over een schaakthema. Welk thema het wordt, zal op voorhand worden aangekondigd.
• Op zaterdagochtends tussen 10-12u organiseren we ons wekelijks individueel rapidtornooi.
• Op vrijdagavonds tussen 20u30-22u30 organiseren we ons wekelijks individueel blitztornooi.

Afzeggingen/ verplaatsingen worden op voorhand aangekondigd op de teamsite of facebook dus hou die best in de gaten voor de planning. We proberen natuurlijk last minute aanpassingen te vermijden.

De volgende optie in het menu is leren schaken. We willen met de online schaakclub heel veel spelers aantrekken die hun eerste stapjes zetten dus leek het mij absoluut noodzakelijk om daar extra aandacht aan te schenken. Echter tezelfdertijd wil ik ook onmiddellijk eerlijk zijn. We hebben vandaag noch het budget noch de vrijwilligers om massaal veel nieuwe spelers op te leiden. Dus meer dan een doorgeefluik kunnen we voorlopig niet zijn. Hierbij steunen we op 3 pijlers:

• Zelfstudie waarbij we in de eerste plaats  de stappenmethode promoten maar ook alternatieven meegeven (online sites, aankopen van schaakmateriaal in schaakwinkels)
• Verwijzen naar de enkele schaakclubs die vandaag online lessen aanbieden
• Verwijzen naar coaches in België waar je individueel les tegen betaling kunt krijgen

Het spreekt voor zich dat aankopen van schaakmateriaal en coaches ook heel nuttig kunnen zijn voor de gevorderde schaker. Ik vermoed dat de meeste ervaren schakers al goede adressen hiervoor kennen maar het is niet slecht om die op 1 plaats te verzamelen. Ik heb zelf een bookmark geplaatst naar de site om het mezelf makkelijker te maken.

De volgende optie "online schaken" lijkt misschien minder relevant omdat we toch enkel op lichess zullen spelen maar vond ik zelf toch belangrijk genoeg om er een pagina aan te wijden. Een doelstelling van de site/club is online schaken te promoten en dus zijn we al blij dat schakers ergens online willen schaken. Bovendien lichess gebruiken we als platform omdat het mijn voorkeur krijgt maar we zijn niet verplicht om daarvoor te kiezen. De online wereld verandert voortdurend dus als er iets duidelijk beter bestaat dan lichess dan moeten we dat zeker in overweging nemen.

Schaakclubs is het volgende onderwerp en voor mij persoonlijk een heel belangrijke want ik heb flink wat tijd gestoken in het aanmaken van de pagina's.  Weliswaar promoten we in de eerste plaats met de site het online schaken maar ik zal zeker niet ontkennen dat het nooit standaard bordschaken voor mij kan vervangen. Het ene hoeft het andere ook niet uit te sluiten. Integendeel online schaken kan een belangrijke opstap zijn naar het bordschaken. De site zie ik dan ook niet als een concurrent voor de bestaande schaakclubs maar eerder als een motor zodat traditionele schaakclubs ook een graantje kunnen meepikken van het online-succes gecreëerd door de Netflix-serie The Queen's Gambit.

Gemakshalve had ik kunnen verwijzen naar de site van KBSB maar dan wist ik op voorhand dat ik bepaalde belangrijke aspecten zou missen. Vooreerst somt de KBSB enkel de clubs op die bij hen zijn aangesloten maar er bestaan ook andere clubs die interessant zijn. Zo zette onze Belgische hoop Daniel Dardha een aantal jaren geleden nog zijn eerste stappen in schaakkringdeurne-zuid, een club die woensdagnamiddag zijn activiteiten organiseert (dus ideaal voor de schoolgaande jeugd) en die niet aangesloten is bij de KBSB. Dit soort kleinere clubs kunnen dus ook een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van een schaker. Ken je nog zulke clubs open voor iedereen dan laat het mij weten zodat ik de pagina kan verder vervolledigen.

Daarnaast stellen nieuwe spelers maar ook spelers die verhuizen ook vaak vragen over welke schaakclub bij hen het best past. Behalve locatie en speeldagen is de informatie meestal heel beperkt over de schaakclubs waardoor ik meer dan eens zie spelers veranderen van schaakclub na enkele jaren omdat ze niet tevreden zijn. Net daarom heb ik getracht iets meer informatie op de site te zetten over wat een schaakclub doet. Oorspronkelijk wou ik een score geven maar dan besefte ik dat dit niet het beste idee was. Ik wil geen onnodige spanningen creëren tussen clubs en bovendien zoekt niet iedereen hetzelfde in een club. Desalniettemin geef ik wel toe dat ik soms een beetje moest gokken dus wees niet te streng.

• Sociaal: Als dit voor jou belangrijk is dat zal je het meestal toch eerder vinden in de kleinere clubs en niet in de mastodonten van meer dan 100 spelers. Dit wil niet zeggen dat het niet kan zeker in de rol van bestuurslid maar het is toch minder. Daarnaast is een clubkampioenschap meestal een heel goed bindweefsel tussen de leden. Dit is normaal een competitie over vele weken (sommigen zelfs echte marathons van 18 weken) waaraan een grote groep schakers deelneemt. Na de partijen blijft telkens veel tijd over om te socializen. Ik herinner mij in het decennium voordat ik trouwde dat ik speciaal afkwam voor de apres-schaak van de torrewachters dus toen ik er al lang geen competities meer meespeelde. Een schaaknamiddag liep al snel uit in een avondje tafelen in de lokale Griek of Italiaan met daarna soms nog een nachtelijke pokerwedstrijd.
• Jeugd: Het aanbieden van jeugdlessen lijkt een must maar ik weet uit ervaring dat niet elke volwassene zit te wachten om te spelen tegen de jeugd. Sommigen vinden het net een plus dat hun club geen jeugdleden heeft omdat jeugd erg luidruchtig kan zijn. Ik heb zelf 2 kinderen dus ik ga ook niet vertellen wat een club moet doen. Ik weet wel dat je als club zonder jeugd op lange termijn moeilijk kunt overleven. Omdat ook bij jeugdlessen nog heel veel varieteit bestaat, heb ik ook geprobeerd een onderscheid te maken tussen onder en boven de 1500 elo. Ik vermoed dat sommige clubs extra inspanningen zouden doen als een +1500 elo zich aanbiedt maar ik heb enkel willen rekening houden met de huidige situatie omdat tussen wens en werkelijkheid vaak nog een groot gat gaapt.
• Competitief: Een probleem die zich vaak stelt wanneer men opklimt op de eloladder is dat er onvoldoende uitdagingen zijn. Hierdoor is het ook belangrijk om te kijken welke clubs extra uitdagingen kunnen aanbieden. Hierbij spelen een aantal factoren een belangrijke rol: grootte van de club (hoe groter, hoe groter de tegenstand), interclub (het spelen tegen andere clubs biedt altijd extra uitdagingen), titelspelers (sterkere spelers zorgen voor extra kansen zowel om te leren als te spelen in sterkere competities).
• Informeren: Een goede website en een goed clubblad zijn grote inspanningen die ook een belangrijke meerwaarde voor de club betekenen. Dit is vrijwilligerswerk dus niet evident zeker in tijden waar mensen steeds minder tijd hebben. Ik heb geen onderscheid gemaakt in kwaliteit alhoewel ik besef dat daar ook heel veel variatie in bestaat.

Winkels heb ik als aparte keuze toegevoegd want vroeg of laat zal iedere schaker wel enkele adressen willen weten waar je iets kunt aankopen. Ik promoot vooral de lokale markt maar ik voeg hierbij onmiddellijk aan toe dat ik niets hierop verdien. Dus financieel maakt het voor mij niets uit wie je uiteindelijk kiest. De pagina is gewoon om de zoektocht makkelijker te maken.

Nieuws over het schaken kunnen lezen zowel lokaal als internationaal is erg belangrijk om de interesse in het schaken levend te houden. Zoals eerder gezegd is dit een statische site. Ik zal op deze site enkel verwijzen naar nieuws en dus zelf geen updates maken. We missen natuurlijk nog altijd schaakfabriek. Het blijft dus een beetje zoeken zeker betreffende lokaal nieuws. Ik beloof wel dat we onze best zullen doen om meer te delen via de teampagina op lichess en onze facebook.

Als laatste is er een contact-pagina. Er staan zonder twijfel fouten op de site dus aarzel niet om mij daarop te wijzen. Ik zoek ook steeds naar medewerkers want dan is meer mogelijk. We hebben nog veel ideeën en plannen dus hoogstwaarschijnlijk zal de site meerdere updates krijgen in de volgende weken. Alleen al met de vertaling naar het Frans ben ik al eventjes zoet alhoewel ik daarvoor nu gelukkig al goed google-translate kan gebruiken. In vergelijking met 15 jaar terug, merk ik op dat de kwaliteit er drastisch verbeterd is.

Brabo