Regressietesten

Ongeveer 20 jaar was ik al aan het schaken toen ik eindelijk werk begon te maken van mijn openingsrepertoire. Ik heb mij achteraf regelmatig afgevraagd waarom ik uberhaupt zo lang daarmee gewacht heb. Ik ben niet alleen veel te lang slechte openingen blijven spelen (en doe ik wellicht nog altijd voor een stuk met het Hollands) maar meestal wist ik totaal niet waarmee ik bezig was in de opening. Ik hoop nog vele jaren te kunnen schaken maar die 20 jaren die wellicht mijn beste waren, krijg ik niet meer terug.

20 jaar of langer geleden zei ook niemand dat je openingen moet studeren. De Gentse FM Gunter Deleyn vertelde mij net voor de lockdown dit jaar zelfs dat het in zijn jonge jaren totaal ongehoord was om openingsboeken te raadplegen. Dit werd bekeken als pure doping en een kaakslag voor het schaakspel die een zuivere intellectuele strijd tussen 2 mensen moest zijn. De tijdsgeest is duidelijk veranderd. Vandaag lees ik dan ook steeds vaker dat coaches zelfs al vrij vroeg ook aandacht schenken aan openingen.

Dus pas rond 2013 begon ik eindelijk openingen serieus te bestuderen. Ik vermoed dat het een mix van factoren moet geweest zijn die mij overtuigd heeft om ermee te starten. Vooreerst waren mijn openingsdebacles beschreven in een artikel van 2012: een uitgebreid zwartrepertoire een openbaring voor mij. Ik realiseerde dat ik nergens stond met mijn repertoire. Ja ik had uiteraard ook vroeger al eens gekeken naar openingen maar dat volstond duidelijk niet om goed door de opening te komen tegen een meester. Bovendien dwongen de snelle technologische ontwikkelingen mij ook tot actie indien ik niet snel wou afglijden op de ladder. Steeds meer van mijn partijen verschenen in de databases en de steeds sterkere engines toonden vaak haarfijn aan waar mijn openingen tekort schoten.

In 2016 schreef ik op deze blog voor het eerst over die verandering in mijn aanpak van openingen zie openingen studeren deel 2. Toen had ik het vooral over de methode zelf en hoe traag het ging om op die wijze mijn repertoire aan te pakken. Vandaag 4 jaar later gebruik ik nog steeds dezelfde aanpak en sta ik uiteraard een pak verder. In 2016 had ik ongeveer 100 openingen in detail bekeken. Vandaag zijn dit er reeds meer dan 300 (de definitie van een opening blijft voor mij een stelling waarvan er ongeveer 100 partijen in de megadatabase staan waarbij 1 van beide spelers minstens 2300 fide-elo heeft).

Ik weet niet hoeveel openingen ik uiteindelijk moet bekijken vooraleer ik mijn hele repertoire behandeld heb. Ik vermoed dat je dit wel zou kunnen uitrekenen aan de hand van een script die je eigen repertoire koppelt aan een megadatabase maar ik weet al op voorhand dat het resultaat mij niet zou plezieren. Ik ben er vrij zeker van dan ik nog niet eens halfweg ben. Echter dit betekent niet dat ik vandaag al geen vruchten kan plukken van het geleverde werk. Mijn database van +300 in detail geanalyseerde openingen is een oase aan killernieuwtjes en ideeën. Dit komt zeer geregeld van pas in mijn partijen en dan spreek ik niet alleen over het weerleggen van varianten maar ook het verrassen van mijn tegenstanders.

Daarnaast heeft de studie ook geleid tot talloze aanpassingen aan mijn repertoire zelf. Vele varianten verdwenen uit mijn repertoire en werden vervangen door (hopelijk) betere. De trouwe lezer herinnert zich wellicht nog deel 1 en deel 2 van Hollandse stappen in de Engelse opening. Daarbij zijn het niet enkel oude maar ook recente openingen uit mijn repertoire die op de schop gaan. Van de +300 in detail geanalyseerde openingen die ik tussen 2013 en 2020 maakte, zijn er ondertussen al 60 weggegooid. Dus al de gemaakte analyses die daaraan gekoppeld zijn, zijn uiteindelijk ook waardeloos geworden.

Dit vond ik toch zonde en daarom doe ik sinds een paar jaar ook regressietesten. Oude (weerlegde) openingen bekijk ik nu soms opnieuw met nieuwere en veel krachtigere beschikbare hardware en software. Ik kijk ook of er met die openingen recent toppartijen zijn gespeeld, die de evaluatie zouden kunnen veranderen. Ik noem het regressietesten omdat de terminologie bekend is uit de software-wereld. Wanneer nieuwe software wordt toegevoegd aan oude software (bijvoorbeeld bij een nieuwe release) dan is het belangrijk dat de programmeur checkt dat de oude software nog werkt. Niet zelden zorgt de nieuwe software voor onverwachte neveneffecten op de oude software waardoor bepaalde oude functies niet meer werken naar behoren. Het opnieuw testen van de oude software wordt in het jargon van de programmeurs regressietesten genoemd.

Ondertussen doe ik zo al een jaar of 4 regressietesten dus analyseren van mijn oude (weerlegde) openingen in de hoop van ze terug leven in te blazen. Bovendien tussen 2 speelbare openingen (oude en nieuwe) kunnen kiezen, is altijd een pluspunt in standaard-schaken. Echter de resultaten vallen tot nu toe erg tegen want ik heb hiermee nog geen enkele opening kunnen reanimeren. Af en toe is er wel eens een subvariant die iets minder slecht blijkt te zijn dan oorspronkelijk gedacht maar van een echte ommekeer is nooit sprake. Een mooi voorbeeldje hiervan zijn mijn recente regressie-testen van de opening 1.d4 f5 2.Lf4.

Online zie ik dat de opening enorm aan populariteit aan het winnen is. Volgens mijn database heb ik het ondertussen al in meer dan 500 blitzpartijtjes ontmoet. Ik was dan bijgevolg ook nieuwsgierig wat het nieuwe boek van de Servische grootmeester Nikola Sedlak: Playing the Stonewall Dutch hierover zou vertellen.

Slechts 1 pagina over deze variant kon ik terugvinden en dat is een teleurstelling. Dit staat in schril contrast met de 38 pagina's !! in het boek The Modernized Dutch Defense die ik al eerder in mijn artikel chess position trainer deel 3 aankondigde. Mijns inziens zijn de 38 pagina's zeker terecht en dus onderschat Nikola deze variant enorm.

Voor een ruimere beoordeling van Nikola's boek verwijs ik naar de commentaar die ik al schreef op chesspub. Dit artikel gaat dan ook over regressietesten en anders maak ik een te grote digressie.

Dus ik keer terug naar waarom de regressietesten weinig of geen resultaten opleveren voor mij. Meer dan waarschijnlijk moeten we dit linken aan de ouderdom van mijn analyses die gemiddeld slechts 5 jaar geleden zijn gemaakt. In 2016 schreef ik in mijn artikel vooruitgang van schaakprogramma's deel 2 dat het sterkste schaakprogramma de voorbije jaren gemiddeld 55 elo per jaar verbeterde zonder rekening te houden met de hardware. Met de opkomst van de neurale netwerken is die trend absoluut niet afgevlakt, eerder integendeel. M.a.w. op 5 jaar tijd is de kwaliteit van mijn analyses met minstens 200 elo en wellicht een pak meer verbeterd.

Desalniettemin leidt deze duidelijke boost aan sterkte dus zelden (zeg nooit nooit) tot het weerleggen van mijn oude weerleggingen. Ik heb hiervoor geen sluitende verklaring maar wel een theorie gebaseerd op het dagelijks werken met de sterkste schaakprogramma's. Vooreerst 5 jaren geleden waren engines al ongelooflijk sterk (veel sterker dan onze huidige wereldkampioen Carlsen) waardoor de kwaliteit van die analyses al erg goed was (dit is een enorm verschil t.o.v. bijvoorbeeld analyses gemaakt in het pre-computertijdperk). Als een engine 5 jaar geleden ontdekte dat iets niet werkte dan stel ik vandaag vast dat nieuwe programma's dit niet meer kunnen rechtzetten. 

De toegenomen sterkte van de nieuwe schaakprogramma's zit dan ook vooral in het vinden van nieuwe complexere weerleggingen in stellingen waarvan vroeger werd gedacht dat ze ok waren. Dit is ook de reden waarom ik vorig jaar schreef in mijn artikel computers worden autonoom deel 2 dat veel dubieuze openingen vandaag onder druk staan. Steeds meer openingen/ varianten worden theoretisch gesloten en die deuren gaan niet meer open.

Ik wil ook nog even meegeven dat dit geen reden is om pessimistisch te zijn over het schaken. De computer mag dan wel veel deuren gesloten hebben maar het heeft tezelfdertijd ook talloze nieuwe deuren geopend. Ik vind dagelijks nieuwe en prachtige varianten. Het is dus vooral een kwestie van durven los te laten en bereid te zijn om je repertoire aan te passen wanneer je ziet dat een opening niet meer werkt.

Brabo

De schaakmicrobe deel 3

Nog tijdens Open van Cappelle La Grande (eind februari) was het mij al duidelijk dat het coronavirus geen lachertje zou zijn ondanks dat de berichtgeving het probleem toen nog minimaliseerde. Echter ik had toen eveneens nog goede hoop dat we er snel zouden vanaf geraken. China kon het dus ik veronderstelde dat Europa en zeker België met zijn veel hogere gemiddelde levensstandaard dit ook makkelijk zou kunnen. We weten ondertussen dat dit dus niet gebeurde.

We faalden omdat we niet wilden/ in staat waren om aan onszelf de draconische maatregelen op te leggen die noodzakelijk waren om het coronavirus definitief te doen verdwijnen. Zowel economische belangen als het taboe van de individuele vrijheden stonden in de weg van een doeltreffende aanpak. Het gevolg is dat we 6 maanden later er nog steeds mee zitten en het ziet er nu naar uit dat dit zo zal blijven tot er een goed werkend vaccin voldoende verspreid zal zijn bij de bevolking.

Uiteraard zijn mensen vandaag deze situatie moe. Virologen en beleidsmakers blijven ons wel oproepen om vol te houden en ons voor te houden dat dit een nieuw normaal is maar steeds minder mensen zijn hiertoe bereid. Tegen alle adviezen in trokken 3 miljoen Belgen toch naar het buitenland op vakantie. Na maanden van een complete stop aan schaaktornooien, merk ik dat steeds meer clubs een (kleinschalige) competitie opstarten. M.a.w. steeds meer mensen nemen steeds grotere risico's en dat zien we de laatste paar maanden ook in het aantal besmettingen.

Hoe je het ook draait of keert, fysiek schaken is niet zonder risico's. Het Belgisch kampioenschap in Brugge mag dan wel goed zijn verlopen zonder besmettingen, de recente uitbraak na de Spaanse ploegencompetitie laat verstaan dat zelfs het nemen van een resem hygiëne-maatregelen zoals mondmaskers, gels,... geen garantie biedt op 100% veiligheid. Het blijft vandaag gissen over welke risico's er exact zijn. Elk contact vermijden blijft de enige echte regel die ons absoluut beschermt. Niet verwonderlijk stapten daarom vele deelnemers uit het Spaans individueel kampioenschap  (dat net volgde op de Spaanse ploegencompetitie) ondanks dat de autoriteiten claimden dat het gevaar onder controle was.

Zelf heb ik mij ook lang gehouden aan elk contact te vermijden. De angst zat er bij mij zeker in om ziek te worden. Echter langzaam begon ook het gemis steeds meer te knagen. In de eerste maanden viel het nog mee omdat ik de massa vrijgekomen tijd gemakkelijk kon invullen met andere activiteiten maar dit werd steeds moeilijker. Je kan je huis niet blijven opruimen en mijn tuin had er nog nooit zo verzorgd uit gezien. Aan mijn partijen van Cappelle La Grande spendeerde ik 2 maanden analyse maar op een bepaald moment is dat vaatje ook leeg gedronken. Mijn huisgenoten had ik Catan, Rummikub en Risk aangeleerd maar na een tijdje hadden ze er genoeg van om boksbal voor mij te zijn. Om het even welk spel ben ik fanatiek in en het is uiteraard niet leuk wanneer ik als enige online mezelf allerlei gevorderde technieken aanleer waardoor ik bijna alles win.

In mijn artikel online schaaktornooien gaf ik nog mee dat ik mezelf dan maar steeds meer begon toe te leggen op online schaken maar dat was slechts een doekje voor het bloeden. Steeds vaker had ik geen idee wat te doen met de vrije tijd. Gemakshalve stortte ik mezelf daarom maar op mijn werk. Ik nam geen verlof en werkte extra lange dagen om de vrije tijd te beperken tot ik gecontacteerd werd dat ik nu toch echt wel mijn vakantieplanning moest doorgeven. Mijn oorspronkelijke bedoeling was elke verlof uit te stellen tot wanneer de coronacrisis zou bezworen zijn maar dit bleek dus niet haalbaar te zijn.

6 weken verlof had ik nog staan dus ik moest een aantal weken dringend opnemen maar een staycation dicht bij de deur zag ik helemaal niet zitten. Uiteindelijk hakte ik de knoop door. Mijn angst voor het coronavirus zou mij niet langer bepalen wat ik wel of niet zou doen. Schaken maakt mij gelukkig en daarvoor ben ik bereid om risico's te nemen. Een schaaktornooi moest en zou ik vinden en dus ging ik op zoek. 

Het Belgisch kampioenschap in Brugge was de meest voor de hand liggende keuze maar zoals ik in het vorig artikel al aangaf is spelen met mondmasker voor mij geen optie. Echter veel alternatieven bestaan er niet in corona-tijden en al zeker niet zonder mondmasker. Ik stelde al snel vast dat er in de buurlanden Nederland, Duitsland, Frankrijk voor mij niets was. Noodgedwongen zocht ik verder. Ik overwoog tornooien in Zwitserland en Oostenrijk maar mijn oog viel uiteindelijk op een tornooi in Tsjechië (Praag): 9 ronden standaard schaken (tempo interclub) met speelzaal in het hotel waren we konden verblijven. Er was geen verplichting van mondmaskers. 1000 km dus nog net te doen met de auto (vliegtuig met mondmasker zag ik niet zitten),  2 speelgroepen volgens rating waardoor mijn kinderen ook zeker leuke tegenstand zouden kunnen krijgen. Na enig aarzelen hapte ik toe maar ik besefte tezelfdertijd ook dat er geen garanties waren.

Dat laatste werd snel duidelijk toen de tweede corona-golf begon. Elke dag naarmate we dichterbij het tornooi kwamen, werd de situatie onduidelijker en complexer. Tot de laatste minuut was ik aan het twijfelen om de stekker uit het avontuur te trekken en wellicht had dat elke redelijk persoon ook al lang gedaan want het avontuur waarin ik ons gezin stortte, grensde dan ook aan het onwaarschijnlijke.

Vooreerst werd Praag al snel zone oranje dus veel corona-besmettingen maar nog net niet genoeg om reizen te verbieden. Vervolgens werd Antwerpen getroffen door een zeer snel stijgend aantal corona-besmettingen. Voor Nederland werden we zelfs zone rood dus verboden terrein. Een week voor het tornooi kondigde dan de Tsjechische regering plots aan dat voor alle binnen-evenementen met meer dan 100 deelnemers men verplicht een mondmasker zou moeten dragen. Dat zag ik uiteraard niet zitten en dus contacteerde ik de organisatie om onze deelname te annuleren (op dat moment zaten ze al aan 250 deelnemers) maar zij stelden mij gerust dat die regelgeving niet van toepassing zou zijn tijdens het tornooi. Schaken wordt in tegenstelling tot in België als sport gezien in Tsjechië en sporters zijn vrijgesteld van mondmasker tijdens het uitoefenen van hun sport. Ik moest hen vertrouwen op hun woord dus comfortabel voelde ik mij niet meer (onnodig bleek achteraf).

Echter de grootste tegenslag gebeurde 2 dagen voor ons vertrek. Mijn echtgenote werd ziek en zat te snotteren met lichte koorts. Dus beslisten we om onmiddellijk een coronatest te laten uitvoeren. Hierbij werd ons gevraagd om met de rest van het gezin ook onmiddellijk in quarantaine te gaan tenminste tot we zeker waren dat de test negatief was. Echter de vrijdag van vertrek was het resultaat nog steeds niet beschikbaar en langer wachten zou betekenen dat we tenminste de start van het tornooi zouden missen. Tja dan mis je de start van het tornooi zou je veronderstellen maar dan hou je geen rekening met het creatieve denken van een fanatieke schaker. Ik overtuigde mijn vrouw dat ik alleen kon vetrekken samen met de kinderen en dat zij dan onderweg van thuis het resultaat van haar test zou doorbellen. Mits we in de auto zouden zitten al die tijd, was er geen risico voor anderen. Dit betekende ook dat indien de test positief zou zijn dat we onmiddellijk zouden terugkeren en het avontuur voorbij zou zijn.

Maar enkele uren na ons vertrek kwam dan gelukkig het verlossende bericht dat het een gewone verkoudheid betrof van mijn echtgenote en dus geen corona. Als Russische heeft ze niet de immuniteit tegen ons klimaat waardoor ze elk jaar meerdere keren ten prooi valt aan verkoudheden. Uitzieken is dan altijd de boodschap maar dat betekende dus wel dat ik er alleen voor stond een hele week in Tsjechië met de kinderen. Mocht het gedoe met de coronatest er niet zijn geweest dan had ik zeker nog een andere volwassen (schaker) uitgenodigd want uiteindelijk was alles al gereserveerd.

Alsof dit al niet genoeg was, kwam een dag voor het vertrek plots ook het bericht dat Duitsland van Belgen uit de provincie Antwerpen eist dat ze een negatieve coronatest kunnen voorleggen of 14 dagen in quarantaine gaan. Nu had ik om de reis meer dragelijk te maken op voorhand een stop gepland met overnachting in de prachtige Duitse stad Dresden (op 150km van Praag) om dan de volgende ochtend rustig de laatste kms te doen. Echter 24 uren voor vertrek krijg je zulke test onmogelijk nog georganiseerd. Ik belde het hotel op waar we zouden verblijven maar die hadden nog niets gehoord van de zonet aangepaste wetgeving. Ja maar dat zou wel eens anders kunnen zijn wanneer ik een dag later voor hun deur zou staan. Ach dat risico kon er nog wel bij, dacht ik en in het slechtste geval zouden we dan maar moeten overnachten in de auto.

Gelukkig hoefde de soep niet zo heet te worden opgedronken als ze werd voorgeschoteld. In Dresden maakte niemand een probleem van onze euros zodat we een gezellige eerste dag van onze schaakvakantie er konden afronden met ons drietjes. De volgende dag bij het ochtendkrieken waren we al op weg naar Praag. Het volgend obstakel was het Tsjechisch wegenvignette want dat moest ik ook nog snel op de kop tikken om boetes te vermijden. Dit lukte in het eerste tankstation over de Tsjechische grens maar niet zonder slag of stoot want Tsjechisch spreek ik niet en mijn erbarmelijk Duits werd aanvankelijk slecht begrepen.

De resterende 100km verliep vlotjes dankzij mijn gps en enkel ter plaatste was het nog even uitzoeken waar ik mijn auto veilig zou kunnen parkeren. Eenmaal dat achter de rug konden we dan eindelijk ons aanmelden voor het tornooi en het hotel (zelfde locatie dus). Een vriendelijke man hielp ons in het Engels en stelde ons gerust dat alles in orde was met de kamers en de inschrijving. Nog even uitrusten op de kamer en om 16 uur konden we opnieuw echt schaken. Met meer dan 300 spelers (50% meer dan vorig jaar) waren we. Zelfs een +2600 elo-speler deed mee ondanks een eerste prijs slechts van 500 euro (en die hij zelfs niet gewonnen heeft). Ik ben duidelijk niet de enige die klassiek bordschaken erg gemist heeft in de voorbije maanden.

9 ronden “echt” schaken. Ik heb er elke minuut weer van genoten en rondom mij zag ik dat velen er zo over nadachten. Het viel mij ook op dat er heel veel jeugd aanwezig was, meer dan eerdere tornooien waaraan ik deelnam. Ik vermoed dat corona ook hier deels verantwoordelijk voor was want jeugd wordt nu eenmaal als meer corona-bestendig beschouwd. In elk geval was het voor het eerst dat ik mezelf als een oudje beschouwde. 7 van mijn 9 tegenstanders waren veel jonger dan ik: 12 jaar, 13 jaar, 14 jaar,…. Trouwens die jonge spelertjes hadden allemaal ratings tussen 2000 en 2100 en hadden al diverse jeugdtitels op zak. Je hoort het al dat het niet het tornooi was om te hopen op ratingwinst maar dat kon bij mij de pret absoluut niet drukken.

Trouwens tegen de 3 jongste scoorde ik 2,5/3 dus de 20 fide-elo die ik verloor had eerder te maken met het feit dat ik vaak te traag speelde (typisch voor mij na maanden geen klassieke partijen gespeeld te hebben) en ook het feit dat ik in elk van mijn 9 partijen met nieuwe openingen te maken kreeg. Zeker in 4 partijen kwam ik met een verloren positie uit de opening en kon ik enkel trachten ratingverlies te beperken soms door tactische remisevoorstellen.

Ik heb in elk geval nu weer voor vele weken plezier thuis aan analyses die ik kan maken want zulk tornooi spelen gaat voor mij veel verder dan enkel de tijd die je aan het bord zit. Bovendien ook ter plaatse namen we zeker de tijd om ook het prachtig centrum van Praag te bezoeken. Hierbij zagen we ook een pluspunt van de coronacrisis want het was er overal erg kalm. Het moet al een eeuwigheid zijn geleden dat je in volle zomervakantie overdag nog zo weinig volk voor de beroemde astronomische klok kon vinden in hartje centrum van Praag.

Daarnaast is het Madame Tussauds- museum in Praag ook een aanrader om met kinderen te bezoeken. De poppen zijn levensecht en volgens bezoekers van andere Madama Tussaud-museums van bijzonder goede kwaliteit. Af en toe moest ik wel een woordje uitleg geven aan mijn kinderen want bepaalde sterren zijn natuurlijk van voor hun tijd.

Freddie maakte geen probleem van mijn anti-corona-pose.

Een tornooi zelf spelen en ook nog voor 2 kinderen zorgen is geen sinecure maar het lukte. Warme maaltijden waren te verkrijgen in het restaurant van het hotel en mijn kinderen vonden die gelukkig ok. Daarnaast was er een supermarkt op een paar honderd meter van het hotel waar we heel goedkoop allerlei extraatjes konden kopen.

Voor de terugreis besliste ik wel wijselijk om niet meer te stoppen in Duitsland. Ik had graag nog Leipzig bezocht maar ik vermoedde dat men een week na de nieuwe wetgeving strenger zou zijn op Belgen uit de provincie Antwerpen. Ik heb ook geen enkele Belg gezien onderweg toen we terugkeerden. In een kleine 9 uren later waren we terug thuis vanuit Praag dank aan de Duitse snelwegen.

Eenmaal thuis contacteerde ik onmiddellijk onze huisarts om een coronatest te laten doen. Dit is geen verplichting voor Praag maar gezien het hoog-risico door het spelen in een zaal met meer dan 300 spelers zonder mondmasker, vond ik dit toch absoluut noodzakelijk (mijn angst was zeker nog niet verdwenen). Wij gaven weliswaar geen hand aan onze tegenstanders en zetten altijd een mondmasker op als we niet speelden maar de overgrote meerderheid trok zich niets aan van corona. Dit werd extra in de verf gezet door mijn tegenstander van de 4de ronde. Een jonge gespierde man met tatoeages gaf mij net geen dreun op mijn gezicht toen ik weigerde bij aanvang van de partij hem een hand te geven.

3 dagen na de test (niet echt aangenaam met een stok diep in je neus) kregen we gelukkig negatief voor ons allen terug. Er werd ons wel gevraagd om contacten nog voor 2 weken te vermijden omdat zulke testen geen absolute zekerheid geven. Die periode is ondertussen voorbij dus de schaakmicrobe heeft gewonnen van het coronavirus. Echter ik snap ook dat het volgende keer andersom kan zijn. Een aanrader kan ik dus dit avontuur niet noemen want je moet zonder twijfel een heel fanatieke schaker zijn om er uberhaupt aan te beginnen. Ik ben dan ook vooral dankbaar dat ik dit hier kan vertellen. Alhoewel dit avontuur mij geweldig veel plezier verschafte, zal ik het enkel opzoeken bij gebrek aan een beter en veiliger alternatief.

Brabo

De schaakmicrobe deel 2

In België is er vandaag geen plaats voor het schaken en dan bedoel ik natuurlijk fysiek schaken aan een bord. Dat is de conclusie die ik maak nu het al 6 maanden tornooi-afzeggingen regent en het er naar uit ziet dat er nog lang geen opklaringen op komst zijn. Het verslag van de voorbije algemene bondsvergadering blijft op zich wachten maar eigenlijk weten we al de uitkomst. Er wordt niet geschaakt tot er een goedwerkend vaccin voor iedereen beschikbaar zal zijn en dat betekent dus dat we misschien wel nog x jaren zullen moeten wachten.

De overgrote meerderheid van de (Belgische) schakers ligt er niet wakker van. Als je echt wilt schaken, zijn er talloze mogelijkheden online die zowel goedkoper zijn als organisatorisch gemakkelijker. De meesten vinden het ook totaal absurd om je leven te riskeren voor een spelletje. Trouwens tijdens de 2de wereldoorlog werd ook nauwelijks of niet geschaakt gedurende meerdere jaren en daarna werd weer snel de draad opgepikt. Een succesvolle comeback hebben al talloze schakers in het verleden gemaakt zie bijvoorbeeld sterke Jan die na decennia werken als topprioriteit alsnog erin slaagde om internationaal meester te worden eenmaal hij gepensioneerd was.

Desalniettemin vrees ik dat we ook een groot risico nemen voor het Belgisch schaken als we gewoon wachten op het vaccin. Nu al hoor ik dat er veel spelers hun lidmaatschap niet meer vernieuwen. Waarom zou je ook als je toch niet kunt spelen en er niets gepland staat. De maatschappij is vandaag ook totaal anders dan net na de 2de wereldoorlog dus herstel zou wel eens veel langer kunnen duren of zelfs helemaal nooit meer hetzelfde niveau als voorheen kunnen bereiken. Tenslotte denk ik aan de kleine groep schakers die echt de schaakmicrobe goed te pakken hebben. Wat als schaken je leven is?

leuke artikels met o.a. dit soort schaak-logos kan je aankopen op de website
https://shop.spreadshirt.nl/chesstshirts/collections
gecreëerd door Patrick Verrijssen (ex-speler bij mijn club Deurne)

Die mensen staan vandaag in de kou. Slechts 1 lichtpuntje was er afgelopen maanden met de organisatie van een beperkt Belgisch kampioenschap in Brugge. Mits het naleven van een resem corona-regels was het de enige mogelijkheid in België om officiële partijen te spelen en zelfs dan ging dit recht tegen de publieke opinie in. Dit werd bijvoorbeeld duidelijk toen 2 TV-reportages vrt en focus-wtv werden gemaakt van het voorbije BK. Ik las achteraf op brugsemeesters.be maar ook in de meeste recente Vlaanderen Schaak Digitaal dat men erg blij was met eindelijk persbelangstelling voor het schaken maar dat is op zijn minst heel naïef. In de reportages draaide alles om corona en niet de schaakresultaten (vandaar ook dat men bij de start van het tornooi er was). M.a.w. het ging vooral om het ontdekken wie de zotten waren die hun leven op spel zetten (ondanks alle genomen maatregelen) voor een spelletje waarvan de computer toch al lang aangetoond heeft dat mensen er niets van bakken (opnieuw kwam de vergelijking met lopen/ auto er aan te pas).

Je moet echt wel zot zijn om en mondmaksers hele dagen te dragen, en bereid zijn om uren op je stoel vastgekluisterd te zitten en toelaten dat een scanner je lichaamstemperatuur meet en.... allemaal voor een spelletje waar er voor de meesten geen euro mee te verdienen valt. Volgend jaar verwacht ik die tv-ploegen niet meer. Anderzijds toont het ook aan wat voor fenomenale prestatie het was om uberhaupt het BK georganiseerd te krijgen. De Brugse ploeg mag dan ook heel terecht trots zijn op het fantastische werk dat men geleverd heeft. Dankbaarheid overheerste uiteraard bij de deelnemers om in deze uitzonderlijke tijden eindelijk nog eens te kunnen "normaal" schaken.

De vraag die ik dan ook regelmatig krijg is waarom ik als een van de grootste Belgische schaakzotten er niet aanwezig was. Iemand die al jaren een schaakblog onderhoudt en die dus zonder twijfel talloze uren aan het schaken spendeert, mag toch niet afwezig zijn op het (enige) tornooi van het jaar. Waarom speelde ik niet mee? Ik heb het zeker overwogen. Vooreerst wou ik niet toehappen omdat de website aangaf dat de regels op elk moment konden worden aangepast. Je kan dan natuurlijk gewoon inschrijven en op het laatste moment afhaken zoals blijkbaar heel wat spelers gedaan hebben (als ik vergelijk met de finale deelnemerslijst en de eerste versies) maar dat vind ik persoonlijk flauw. Ik ben wellicht ouderwets maar een gegeven woord is voor mij nog altijd belangrijk.

We weten ondertussen dat de regels diverse keren zijn aangepast. Aanvankelijk zou op 2 borden per partij worden gespeeld. Daarna werd dit veranderd naar 1 bord. Vervolgens kwamen mondmaskers erbij. De open werd gesplitst in 2 groepen met 2 verschillende starturen. Het maximum toegelaten aantal deelnemers veranderde meermaals. Enz... Ik snap best de noodzakelijkheid van dit alles maar ik snap ook dat weinigen hiermee konden akkoord gaan.  Uiteindelijk speelden slechts enkele % van de Belgische schakers mee ondanks er geen alternatieven zijn. Persoonlijk voor mij waren de mondmaskers de finale doodsteek. Ik heb al decennia last van huidproblemen waarvoor ik al meerdere dermatologen gecontacteerd heb en dan is voor mij het dragen van een mondmasker een hel (zonder te spreken van mijn brilglazen die steeds bedampen). Ik probeer dan ook de plaatsen tot een absoluut minimum te beperken waar een mondmasker verplicht is.

Ik kreeg achteraf ook nog de vraag of ik eens geprobeerd heb om te experimenteren met diverse mondmaskers om te zien of er 1 tussen zat die geen allergische huidreactie veroorzaakte bij mij. Jawel dat heb ik zeker gedaan. Ik heb er een heleboel getest en daarvoor zelfs speciaal online bestellingen gemaakt. Je mag jezelf niet te ernstig nemen dus jullie mogen allemaal eens goed lachen met onderstaande foto's. Elke foto werd genomen door mijn assistente Evelien tijdens of net na het spelen van enkele partijtjes (met tijdshandicap) tegen mijn zoon Hugo.

Links zien we een chirurgisch mondmasker. Het levert een zekere bescherming maar wordt niet gebruikt in het ziekenhuis bij coronapatienten daar het absoluut onvoldoende bescherming oplevert. Daarnaast is het zeker ook oncomfortabel om lange tijd te dragen.

Rechts zien we een meer comfortabele stofmasker. Deze verkies ik wanneer ik op plaatsen moet komen als een mondmasker verplicht is maar het levert minder bescherming dan de eerste. Na een uur dragen krijg ik ook bij dit masker huidirritaties.

Links zien we het gezichtsscherm. Dit levert bij mij geen problemen op voor de huid maar wordt op veel plaatsen niet aanvaard als alternatief voor het mondmasker. O.a. op school bij mijn dochter wordt dit geweigerd. In Duitsland zag ik dan wel dat het als een volwaardig alternatief beschouwd wordt. Tenslotte wil ik ook opmerken dat de zichtbaarheid door dit scherm niet ideaal is. Het is alsof je plots een bril nodig hebt want je ziet niet meer scherp. Ik heb niet gevraagd aan de Brugse organisatie of dit voor hen aanvaardbaar zou zijn maar ik vrees van niet.

Rechts zien we een FFP2-mondmasker en degene die officieel wordt gebruikt in ziekenhuizen met coronapatienten. Deze levert de beste bescherming van de 4 maar je mag niet vergeten dat in ziekenhuizen men dit nog combineert met o.a. het gezichtsscherm, handschoenen,.... Het is dus een utopie om te denken dat je als je alleen dit draagt niet besmet kunt geraken wanneer je een lange partij over meerdere uren speelt op 1 bord met een persoon die al geïnfecteerd is door corona. Ik beschouw het masker tenslotte ook minder comfortabel daar het iets harder drukt op de huid.

Ik heb er nog enkele andere getest maar jullie hebben genoeg gelachen. Veel verschillen waren er soms ook niet tussen de mondmaskers alhoewel ik op foto's van het BK enkele heel originele exemplaren zag. In elk geval ik heb beslist voor mezelf dat ik niet zou spelen met mondmasker. Het is te irritant waardoor het mijn spelplezier vergalt. Ik vermoed trouwens ook dat het mijn spelniveau niet ten goede zou komen. Ik kan mij bovendien niet van de indruk ontdoen dat er op het BK wel meerdere last hadden hiervan want sommige fouten vond ik voor sommige spelers onverklaarbaar.

Veel deelnemers hadden maanden niet meer gespeeld en inactiviteit is sowieso nefast voor het spelniveau. Dit werd o.a. toevallig aangekaart in de laatste VSD door de Belgische FM Arno Sterck die als laagst gekwoteerde speler beslag nam op zowel de 2de plaats in het eindklassement als een tweede internationaal meester norm behaalde. Hij was een van de enige die relatief actief was gebleven door online de schaarse tornooien mee te spelen met een langzame tijdscontrole. Anderzijds sommige blunders blijven zeer vreemd en dan zou ik toch eerder kijken naar het effect van de mondmaskers.

Uiteindelijk won de hoogst gekwoteerde speler de Belgische grootmeester Alexander Dgebuadze verdiend zijn 5de (?) Belgische titel. Voor mij springt zijn overwinning op de Belgische IM Steven Geirnaert het meest er uit. Met het heel rustige 4.a3 verlaat Alexander heel snel de theoretische paden wat zeker verstandig is tegen Steven maar dat betekent niet dat je daarom een rustige partij krijgt. Net als in eerdere partijen offert Alexander (24.e6). Het is objectief niet altijd het beste maar praktisch erg lastig om aan het bord correct te pareren.

De toekomst ziet er mager uit. Interclub, Open Leuven,... zijn allemaal al afgeschaft. Sommigen hopen dat het model van Brugge gekopieerd kan worden maar ik acht heel weinig clubs in staat om dit huzarenstukje klaar te krijgen. Hiervoor ontbreekt bij de meeste clubs financiële middelen en vrijwilligers. Een Belgisch jeugdkampioenschap lijkt alleen nog online een mogelijkheid. Ik zie nog op lokaal vlak enkele kleine initiatieven zoals aangepaste klubkampioenschappen maar ik betwijfel sterk of daarvoor goedkeuring is gekregen van de overheid. Soms is het ook best om bepaalde zaken niet te vertellen of er gebeurt niets meer.

Tenslotte is het mij onduidelijk of er vandaag nu een mondmaskerplicht geldt voor schaken in België of niet. De Bond geeft het als richtlijn mee maar verplicht men de clubs nu om dit toe te passen? Ik zie dat clubs voor 2 snelheden kiezen. Met ratingverwerking zie ik meer en meer clubs kiezen om een mondmasker te verplichten want die partijen vallen onder de jurisdictie van de bond. Echter zonder ratingverwerking dus bijvoorbeeld losse blitzpartijtjes worden beschouwd buiten de jurisdictie van de bond waardoor mondmaskers veelal niet worden gedragen. Opnieuw wat niet gezien wordt, kan niet worden aangeklaagd. In elk geval lijkt het erop dat de kans klein is dat ik in de nabije toekomst nog in België (fysiek aan een bord) zal schaken.

Brabo