Online schaaktornooien

Begin dit jaar schreef ik in mijn artikel Papua New Guinea dat ik al ongeveer 20 jaar online schaak maar het is nog maar sinds een paar maanden dat ik ook online schaaktornooien meespeel. Dus daarvoor speelde ik altijd enkel losse partijen die wel meestal voor een online rating meetelden. Online schaaktornooien interesseerden mij niet. Er zijn geen prijzen te winnen. Een rangschikking zegt weinig want je weet nooit wie of wat tegen je speelt. Tenslotte is het vooral veel praktischer om je eigen tijd te kunnen indelen waarin je zelf bepaalt wanneer je start/ stopt en hoe snel de partijen op elkaar mogen volgen.

Dit voelde nooit als een gemis aan omdat ik natuurlijk altijd actief was al die jaren in reguliere bordcompetities. Echter naarmate de lockdown steeds langer duurde, begon ik steeds meer de muren op te lopen bij gebrek aan schaakcompetities. Ik begon mij steeds meer af te vragen of ik misschien toch eens de stap moest zetten naar online schaaktornooien. Geld was nooit voor mij een drijfveer geweest om te schaken. Bovendien denk ik ook dat je online beter geen geldprijzen geeft want daarmee trek je enkel nog meer valsspelers aan die nu al zo moeilijk te detecteren zijn. In elk geval valt het mij op dat meerdere tornooi-organisators gestopt zijn met geldprijzen te geven en er wordt nu soms gekozen voor alternatieven zoals een 1-1 training met een grootmeester of een online abonnement.

Dus tijdens de lockdown speelde ik mijn allereerste online schaaktornooien. Mijn interesse ging daarbij uit naar ofwel blitz ofwel standaard. Rapid heb ik nooit echt leuk gevonden (zie o.a. rapidtornooien). Ofwel kies je voor snelheid ofwel kies je voor kwaliteit maar rapid is gewoon een flauwe mix van beide. Anderzijds ben ik een aantal jaren geleden gestopt met bullet spelen. Het testen van mijn repertoire, vind ik een belangrijk onderdeel van online schaken maar dat kwam er zelden van in bullet waar meer dan ooit anti-theorie wordt gespeeld.

Echter al snel stelde ik vast zelfs in tijden met zo goed als geen klassieke bordtornooien dat standaardschaak spelen niet evident is. Ook de online Schaakolympiade waarvoor een groep Belgen zich geëngageerd hebben, is gedegradeerd tot een ordinaire rapid. Een uitzondering werd in het begin van de lockdown georganiseerd: sunway sitges online classical chess tournament maar daar kwam geen vervolg op ook wellicht omdat opnieuw valsspelers de boel hadden verpest. Bovendien zien we ook veel minder discipline bij de spelers online. Als je van thuis speelt dan is de sociale druk natuurlijk veel kleiner om te blijven schaken wanneer de resultaten niet meevallen. Bijgevolg is het er voor mij niet van gekomen om klassieke online tornooien te spelen en speelde ik dus de afgelopen maanden enkel blitz online.

Waar anders kon ik beter mijn vuurdoop ondergaan dan de online tornooien die mijn eigen club Deurne organiseerde? Ik creëerde een nieuwe account en speelde exact 1 maand alle online blitztornooitjes mee die Deurne organiseerde. Het was de ideale rustige manier om kennis te maken met de speciale dynamiek van online schaaktornooien op lichess maar daarna was ik er op uitgekeken. In die tijdspanne was ik van een ongekwoteerde speler naar +2500 opgeklommen en na x keer tegen dezelfde spelers gespeeld te hebben, vond ik het niet meer zo interessant. Ondertussen wist ik van de meesten hoe ik hun repertoire moest aanpakken want achteraf bekeek ik telkens hoe ik mijn spel kon verbeteren. Hierdoor werd de kloof ook steeds groter daar mijn clubgenoten dit niet of slechts oppervlakkig deden.

Vervolgens ging ik op zoek naar online blitztornooien bij andere Belgische clubs die externe/ anonieme spelers toelieten. Ik maakte opnieuw een nieuwe account aan en klom weer op van ongekwoteerde speler naar 2500. Hierbij probeerde ik opnieuw zoveel mogelijk informatie in te winnen van het repertoire van mijn tegenstanders. Het zette mij o.a. toe om een moderne variant in het Berlijns eens wat van dichterbij te bekijken en ik heb ondertussen al opgemerkt dat dit mij (online) geen windeieren oplevert want de variant blijkt vrij populair te zijn op meesterniveau. Kortom ik kreeg de smaak te pakken en won ook steeds meer van die tornooien. Groot was dan ook mijn teleurstelling toen plots massaal midden juni gestopt werd met het organiseren van online tornooien.

Midden juni werd het licht op groen geplaatst om terug samen te komen door de regering en die mogelijkheid werd door beide handen aangegrepen door de meeste clubs. Dat online schaken was maar een zoethoudertje voor de meesten maar zelf zag ik weinig heil om terug naar de club te gaan. Vandaag blijkt ook nog maar eens hoe onstabiel de situatie was met de 2de golf van besmettingen die nu vooral Antwerpen en omstreken teistert. In elk geval ik zocht naar alternatieven online en zoals Loperke in een reactie op mijn vorig artikel al aangaf zijn er meer dan genoeg op Lichess. Elk uur van de dag starten er bijna een dozijn tornooien.

Dus maakte ik de sprong midden juni van lokale tornooien naar de internationale tornooien georganiseerd op lichess. Ook voor dit maakte ik opnieuw een nieuwe account aan. Deze keer niet zozeer om de anonimiteit maar wel omdat ik had opgemerkt dat die internationale tornooien toch een heel verschillende aanpak vergen t.o.v. gewoon losse partijen te spelen. Ik bedoel als je zulke tornooien wilt winnen dan mag je niet omkijken naar je online rating en moet je durven gebruik maken van de berserk-optie.

Berserk betekent dat je speelt met de helft van de tijd waardoor je kans maakt om een extra punt te verkrijgen. In tornooien met 5 minuten elk weegt dit niet zo zwaar door maar in tornooien met 3 minuten betekent het dat je eigenlijk bullet (1,5 minuut per partij zonder increment) speelt en dat is toch een zware handicap. Sommige tegenstanders zijn ook zo sluw om als je berserk gaat, te kiezen voor een heel trage opstelling waardoor veel zetten gespeeld moeten worden en dus de kans veel groter wordt dat je verliest op tijd en/of blundert. Ik heb daarom ontdekt dat het ook vaak loont om pas berserk aan te klikken met zwart als wit zijn eerste zet al gespeeld heeft. Zo verhoog je de kans drastisch dat wit een normale opening (e4/d4) speelt.

Uiteindelijk speelt in blitz/ bullet de exacte evaluatie van een opening vaak een zeer beperkte rol en is het verschil in ervaring meestal veel belangrijker. Het is absoluut geen toeval in online schaken dat mijn score met dubieuze openingen die reeds uit mijn repertoire van standaardschaak verdwenen zijn, veel beter is dan wanneer ik hoofdlijnen speel. Een mooi voorbeeldje is gligorics systeempje tegen de spaanse opening waarmee ik 31/37 scoorde met het zwarte kleur in de voorbije 2 maanden ondanks het een "weerlegde" variant is. De hoofdlijn die ik daarentegen tegenwoordig speel tegen de Svechnikov is veel correcter maar daarmee scoorde ik slechts 9/16 of 130 TPR lager. Dus het heeft niets te maken met sterkere tegenstanders maar dat mijn tegenstanders veel meer op hun gemak zijn tegen mijn hoofdlijnen dan tegen mijn dubieuze zijlijnen.

Ik zie zelfs dat sommige spelers soms heel ver gaan in het uit boek spelen van de tegenstander met dubieuze varianten. Laatst kreeg ik nog door de Nederlandse expert Arne Moll een compleet weerlegde variant op het bord (1.e4 e5 2.Pf3 d6 3.d4 f5) waarmee hij onmiddellijk op -2 stond volgens de computer (dus +2 voor wit) maar die tactisch heel scherp bleef. Echter terwijl hij die stelling al meerdere keren op het bord had gezien en dus alle valletjes kende, moest ik alles voor een eerste keer ontdekken. Uiteindelijk blunderde ik met de vlag op vallen dus zijn strategie werkte maar voor volgende keer heb ik de anti-dote wel klaarliggen dus dat lapt hij mij geen tweede keer. Ik bedoel dat het meer dan ooit in dit soort snelle partijtjes er op aankomt om je tegenstander te trekken op een terrein waarin je je extra ervaring kunt uitspelen.

Daarnaast zijn er nog enkele eigenaardigheden aan de lichesstornooien want in de uurlijkse tornooien wordt geen gebruik gemaakt van een zwitsers paringsysteem. Zo wordt niet de hoogste helft tegen de onderste helft tegen elkaar gepaard maar krijg je steeds een tegenstander die zo dicht mogelijk tegen je in de rangschikking staat. Dit heeft bijvoorbeeld als pervers effect dat het vaak loont om te laat te starten aan een tornooi of zelfs met opzet de eerste partij te verliezen. Dit lijkt absurd maar zelfs als ik de eerste partij win tegen meestal een medekandidaat voor de tornooioverwinning dan krijg ik slechts 2 tornooipunten. Op dat moment hebben sommige spelers al 3 partijen met berserk gewonnen en staan ze al op (3+3+5) 11 punten. 9 punten inhalen op minder dan 50 minuten is dan geen sinecure meer. Dus ik begin nu steevast 1 minuut te laat en haal dan ook vaak veel meer punten dan wanneer ik op tijd had begonnen.

Trouwens berserk betekent ook meestal dat je veel meer partijen kunt spelen. Elke speler speelt dus niet hetzelfde aantal partijen waardoor het aantal ook een grote invloed heeft op de uiteindelijke eindstand. M.a.w. je moet niet alleen goed kunnen schaken om zulke tornooitjes te winnen maar ook goed afwegen welke strategieën je wanneer toepast waardoor ik al meer dan eens een IM of GM ben voorgebleven. Door de lockdown zie je nu ook geregeld heel sterke spelers (zelfs af en toe +2600 fide) meespelen want ook voor hen is er geen bordschaken. Desalniettemin kan ik ondertussen al terugblikken op 12 tornooioverwinningen en een resem ereplaatsen die ik behaalde in de voorbije 2 maanden.

Dus op zeer korte tijd heb ik een mooi palmares opgebouwd want je mag de concurrentie niet onderschatten. In sommige tornooien doen meer dan 1000 spelers mee. Anderzijds moet ik toegeven dat het een beetje uit de hand is gelopen want het aantal uren dat ik in de laatste maanden gespendeerd heb aan online schaken, kan je toch moeilijk nog gezond noemen. Hieronder kun je duidelijk zien hoe snel het ontspoorde bij gebrek aan serieuze alternatieven.

1000 partijen van gemiddeld 5 minuten per partij gespeeld in een maand betekent meer dan 80 uren online schaken in een maand of ook wel bijna 3 uren per dag gemiddeld. Dit combineren met full time werken, gezin, ... heeft mij doen inzien dat ik overdreef en misschien wel voor een stuk verslaafd er aan was. Uiteindelijk moet ik ook toegeven dat je met het spelen van die tornooien heel weinig bereikt. Voor de roem moet je het zeker niet doen want die uurlijkse tornooien zijn puur bandwerk waarvoor je nauwelijks of geen erkenning krijgt. Ook het niveau schommelt sterk en om te verbeteren speel je beter losse partijen op je eigen niveau. Dus ja ik ben het eens met Loperke dat er een groot aanbod van tornooien is online maar het lijkt mij toch niet iets waar je best veel tijd insteekt, laat staan dat het bordtornooien kan vervangen.

Brabo