Papua New Guinea

Het is een vanzelfsprekendheid voor een millennial  maar de oudere generaties hebben nog de tijd meegemaakt dat er helemaal geen internet was. Zelf kwam ik er pas mee in contact op 22 jarige leeftijd in 1998. Het was het jaar waarin ik begon te werken enkele maanden nadat ik mijn studies had afgerond. Zo kreeg ik voor het eerst een emailadres want van mijn werkgever moest ik in staat zijn om files en andere informatie te ontvangen/ versturen.

In de maanden daarna ontdekten enkele collega's dat je via de mailserver ook berichten van en naar nieuwsgroepen kon sturen. Groot was mijn verwondering om daar schaken tussen te vinden. Het was voor mij de start om het internet te gebruiken voor het schaken. De nieuwsgroepen rec.games.chess.misc, rec.games.chess.analysis en rec.games.chess.computer gaven mij talloze uren lees en schrijfplezier (tijdens de vele dode momenten op het werk). In die vroege dagen van het internet waren die nieuwsgroepen erg actief. Je kan ze vandaag nog steeds raadplegen en het is zelfs nog mogelijk om berichten van mezelf uit 1999-2003 terug te vinden (toen gebruikte ik nog geen pseudoniem).

Ik herinner mij niet meer het exacte tijdstip maar ik vermoed nog in 1999 dat we als werknemer toegang kregen tot het www (wereldwijd_web) en we dus de mogelijkheid kregen om te surfen. Echter omdat het allemaal vrij nieuw was en men niet goed wist wat de gevolgen zouden zijn voor de prestaties op het werk, werd elk surfgedrag toen nauwlettend gemonitord. Elke maand werden de werknemers die het meest gesurfd hadden op het matje geroepen en gewaarschuwd voor sancties wanneer de bezochte websites niet gerelateerd waren tot het dagelijkse werk. Online schaken was toen zeker geen optie voor mij alhoewel er al sites waren die het mogelijk maakten.

Het was pas toen mijn ouders een modem aanschaften dat ik rond mijn 25ste voor het eerst kennismaakte met online schaken. Yahoo bood een ruim gamma aan van online spelen waaronder het schaken. Veel heb ik er echter nooit gespeeld ook al omdat het enkel kon wanneer ik bij mijn ouders was (ik woonde op meer dan 100km afstand). Bovendien was internet vrij duur want je betaalde per gebruikte minuut bij gebrek aan een internetabonnement. Desalniettemin online schaken bleef mij sindsdien intrigeren.

Yahoo was 1 van de allereerste spelers op de markt. Het was een heel eenvoudig platform om te schaken en bovendien gratis maar dat trok ook heel wat ongure types aan. Langzaam kwamen steeds nieuwe en betere alternatieven beschikbaar waardoor Yahoo steeds minder relevant werd. In 2016 werd dan ook beslist om definitief de stekker uit te trekken. Daarnaast had je ook al heel vroeg premium-platformen zoals ICC waar je tegen betaling een veel betere service verkreeg maar zelf heb ik altijd geweigerd om te betalen om online partijtjes te spelen.

Pas in 2007 nam ik een internetaansluiting thuis na aandringen van mijn kersverse echtgenote. Al snel besefte ik wat ik allemaal in de voorbije jaren gemist had.  Het was voor mij de start van een heel actieve online schaakcarriere. Ik ontdekte Playchess en alhoewel het een betalend platform is, slaagde ik er toch in vele tienduizenden partijen de volgende jaren gratis op te spelen. Playchess laat toe om een beperkte tijd als nieuwkomer het platform te testen maar na het verlopen van een testperiode, maakte ik doodleuk weer een nieuwe account aan. Later werd Playchess bewust van deze taktiek en blokkeerde voor bepaalde periodes mijn IP-adres maar dat vond ik niet erg want een break vond ik af en toe heel nuttig.

Een decennium ging voorbij met Playchess waarbij alles min of meer hetzelfde bleef maar vanaf 2017 begon ik veranderingen waar te nemen. Steeds langer moest ik wachten om een tegenstander te ontmoeten die dezelfde of een hogere rating had dan ikzelf en dat was niet omdat ik beter schaakte. Ook de Belgische (sub-)toppers zag ik steeds minder vaak online en vandaag is het zelfs heel uitzonderlijk om er nog iemand te ontmoeten. Ik snap dat velen minder tijd hebben om online te schaken maar waar is de jeugd (zie onderstaande screenshot genomen op 13 januari om 8 uur 's avonds)?

Piekuur op Playchess met slechts 9 Belgen, slechts 1200 spelers in de hoofdkamer
en slechts 4 hoger gekwoteerde spelers aangelogd.

De verklaring is uiteraard dat Playchess zijn dominante positie van weleer heeft verloren aan alternatieven die gratis zijn en die functioneel nauwelijks of niet inferieur zijn. Gratis wint altijd van betalen. Vandaag zie ik dan ook dat de populairste online sites zoals lichess en chess.com respectievelijk 10x en 5x actiever zijn dan Playchess. Dit zijn niet toevallig ook de sites waarop nog recent onze huidige wereldkampioen Magnus Carlsen speelde. Jonge schakers kijken op naar Magnus en volgen hem massaal.

Het is een gouden tijd voor het online schaken met het ruime aanbod van gratis en goed werkende platformen maar ik zie ook enkele belangrijke nadelen. Lichess, chess.com, chess24, Fide Online Arena, gameknot zijn slechts een greep uit de vele mogelijkheden en dus zien we een diaspora van de spelers. Een platform zoals chess.com zou heel graag online kampioenen creëren die dezelfde status en publiciteit uitstralen als in bordschaak maar dit lukt nooit met deze verdeelde wereld. Voor de amateurspeler is de kans ook veel kleiner geworden dat je toevallig een bevriende bordschaker online ontmoet tenzij iedereen zich op meerdere sites tezelfdertijd abonneert zoals theunknownone op chess24, theunknownonex op chess.com en TheUnknownOnex op lichess.

Echter voor mij is het grootste nadeel van bovenstaande sites dat je gespeelde partijen online blijven staan in tegenstelling met Playchess. Ik heb het hierbij niet zozeer over de relatief kleine extra inspanning die je moet doen om de eigen gespeelde partijen down te loaden maar wel dat andere spelers ten allen tijde die ook kunnen bekijken. Dus dit kan makkelijk worden gebruikt als partijvoorbereiding tegen jezelf. Eerder schreef ik al in een artikel van 2017 dat het loont om anoniem op Playchess te spelen terwijl dat toen enkel de partijen betrof die je onderling had gespeeld. Het spreekt voor zich dat dit hier nog 100x meer van tel is.

Desondanks vorig jaar in Open Brasschaat had ik weinig moeite om van 5 van mijn 9 tegenstanders honderden tot soms duizenden van hun gespeelde online partijen terug te vinden. Ongelooflijk is het niet en dat terwijl we vandaag allemaal zoveel mogelijk trachten te vermijden dat onze partijen openbaar gepubliceerd worden (zie bv. paswoord). Hoe is dit mogelijk wat trouwens 1 van de betrokken 5 spelers mij ook persoonlijk vroeg na onze onderlinge partij?

Net als de anderen had hij een online account met een pseudoniem. Dit zou normaal moeten volstaan om de anonimiteit te verzekeren. Echter vandaag zie ik dat de meeste spelers geen rekening houden met een veiligheidslek die veroorzaakt wordt door de vriendschapsverzoeken. Eenmaal je 1 speler in de vriendenkring kent, is het vaak een koud kunstje om de anderen te ontmaskeren. 1 hilarisch voorbeeldje hiervan wil ik delen omdat het niet elke dag is dat je een Belg ziet spelen onder de vlag van Papua New Guinea (vandaar de titel !).

In de 4de ronde van de meest recente Open Leuven speelde ik tegen de Belgische expert William Boudry waarvoor ik enkele uurtjes had om mij voor te bereiden. Het eerste wat ik dan doe is een google search op chess.com & voornaam/naam. Bij de slechtst beschermde profielen heb ik dan al een hit en dat was hier al het geval zie jr-boetje maar ik kwam van een kale reis thuis want de laatste activiteit op het profiel dateerde al van 2012 dus volstrekt onbruikbaar. Vervolgens ga ik dan naar lichess waar 1 van mijn favoriete startprofielen die van FM Warre De Waele is omdat hij met 44 volgers 1 van de betere netwerken heeft in schakend Vlaanderen zie warredw/followers. 1 van zijn vrienden viel mij onmiddellijk op omwille van zijn merkwaardig pseudoniem en het feit dat hij van Papua New Guinea is: WBoe3.

Dankzij de televisieserie W817 die liep rond het jaar 2000 was ik bekend met het schrijven van woorden met een combinatie van letters en cijfers. Dus W817 = W-acht een-s even of iets vrijer genomen WBoe3 = William Boudry. Een check van de gespeelde lichess partijen met de meest recente partijen van William uit de megadatabase bevestigden mijn vermoeden. Ik had zo goed als zeker het juiste online profiel gevonden waarmee ik uiteraard aan de slag ging in de partijvoorbereiding.

Honderden of zelfs duizenden partijen vinden van iemand is leuk maar creëert ook stress want in enkele uurtjes kan je onmogelijk alles in detail bekijken. Ik concentreerde op de partijtjes gespeeld in de weken net voor het tornooi en dat bleek een correcte beslissing. Hierbij was onderstaande partij van William cruciaal, gespeeld net voor Open Leuven.

Dezelfde opening kwam al eens aan bod op mijn blog zie the hyper modern french maar in onze partij mocht ik ondervinden dat de theorie in de laatste 2 jaar weeral enorm geëvolueerd was. In elk geval de sub-variant die op het bord kwam, had ik nog nooit bestudeerd en dus koos ik logischer wijze evenmin voor de meest kritieke voortzetting.

Een halfje scoren was geen succes maar gezien de slotstelling zeker het maximaal haalbare. Hiermee is ook de relatieve waarde aangetoond van de online partijen. Het is twijfelachtig of het nuttig is om (veel) tijd te spenderen aan het opzoeken en bekijken van online partijen van een tegenstander. Het is ook twijfelachtig of het de moeite waard is om vrienden online te vermijden en dus eenzaam als anonieme schaker te schaken. In elk geval na dit artikel is iedereen gewaarschuwd.

Brabo