Chess position trainer deel 3

In mijn vorig artikel trachtte ik aan te tonen dat voor mij de 7...De8-variant in de Leningrader onvoldoende solide is om zorgeloos vaak te spelen tegen sterke spelers. Ik sloot het artikel af met enkele alternatieven voor te stellen maar liet de lezer in het ongewisse over welke precies ik zou willen spelen en hoe ik die dan zou aanleren. In dit artikel breng ik meer duiding zonder natuurlijk te ver in detail te gaan over de gemaakte keuzes want tenslotte lezen veel van mijn toekomstige tegenstanders dit artikel ook.

De eerste knoop had ik al snel doorgehakt. Ik zou switchen van 7...De8 naar 7...c6 die vandaag veruit de populairste keuze is bij de sterkste spelers. Trouwens hiermee geef ik geen grote geheimen prijs want sinds de Open van Cappelle La Grande 2020 staat er al een partij van mij met 7...c6 in de database (meer hierover in een later artikel). Echter toen ik vorig jaar die keuze had gemaakt, stelde ik vast dat ik een probleem had. Ik kon geen goed recent werk over de Leningrader met 7...c6 vinden die ik als leidraad kon gebruiken. In de meest recente megadatabase alleen al staan meer dan 7000 partijen met 7...c6. Hoe kan ik snel het kaf van het koren scheiden?

Wel ik ga te rade bij een expert natuurlijk. Dit bedoel ik figuurlijk want ik stel geen echte vragen maar kijk naar zijn/ haar partijen. Dus het eerste wat ik deed, was een expert vinden. Chessbase kan je hierbij op weg zetten want vandaag is het een koud kunstje om in Chessbase te weten te komen welke sterke spelers meermaals een specifieke variant gespeeld hebben. Echter bij het doorscrollen van de partijen stelde ik vast dat het merendeel blitz en rapid was. Sommige +2700 spelers speelden het zelfs uitsluitend op een sneller tempo. Het leek mij heel dubieus om de kern van mijn standaard-repertoire te laten steunen op een mix van blitz en rapidpartijen. Bijgevolg bleef er niets anders over om filters zelf te creëren en zo een echte expert te vinden.

De ultieme expert is een +2700 speler die vandaag uitsluitend kiest voor de opening. Spijtig bestaat die niet. Ik heb zelfs geen +2500 speler gevonden die de Leningrader met c6 altijd durft te spelen. Ik heb wel een handvol spelers gevonden die het afwisselend durven te spelen maar niemand boven 2700 elo. Tot vorig jaar zou ik David Anton Guijarro als grootste expert hebben beschouwd maar sinds kort is hij +2700 elo en speelt hij de opening enkel nog in partijen met een snel tempo of als uitzondering. Vandaag denk ik dat de sterke Franse grootmeester Maxime Lagarde de eer verdient van grootste expert. Alhoewel want hij mixt diverse systemen in de Leningrad en ik krijg het gevoel dat hij vaak gewoon zonder veel studie varianten kiest. De bekende quote van Korchnoi geldt hier zeker ook: I don't study, I create. Wetenschappelijk is zulke aanpak dus absoluut niet.

Veel wijzer werd ik niet. Gelukkig bezit ik ook een goed up to date correspondentiedatabase en daar vond ik wel een handvol spelers die op hoog niveau (+2400 ICCF) zeer vaak de Leningrad met c6 speelden. Sommigen van hen hadden zelfs nog geen enkele partij ermee verloren en dat is uiteraard heel goed nieuws rekening houdend met de engines die iedereen vandaag kan gebruiken om voor te bereiden. Dit betekent in elk geval dat een weerlegging nog niet voor onmiddellijk is. Hieronder geef ik een tabel van de experten in correspondentieschaak met hun titel, hun huidige iccf-rating en score met de opening volgens mijn database.

Ik heb de lijst beperkt tot de spelers met minimum 10 partijen maar elke recente partij van een +2300  correspondentiespeler is zeker de moeite om te bestuderen omdat iedereen zeer intensief gebruikmaakt van de computer.

We kennen nu de experten maar we moeten ook nog bepalen welke varianten we willen bestuderen. Daarin kan je zo ver gaan als je zelf wilt. Echter op het einde moet je het ook nog allemaal kunnen onthouden dus het is best hiermee van bij de start rekening te houden. Het is daarom praktisch om te beginnen met de meest gespeelde varianten. Hierbij maakte ik nogmaals gebruik van de 100 meesterpartijen-regel die ik introduceerde in mijn artikel schaakopeningen studeren deel 2. Echter i.p.v. achter naar voor werkte ik deze keer van voor naar achter. Onderstaand screenshot legt het beter uit.

Dus voor alle kandidaatzetten waarmee meer dan 100 meesterpartijen staan in de database in dit geval 8.d5, 8.b3, 8.Tb1, 8.Dc2, 8.Te1 en 8.Db3 zocht ik in eerste instantie op wat de experten zouden spelen. Vaak was er unanimiteit maar af en toe was er ook verdeeldheid. Willekeurig wou ik niet kiezen dus maakte in die twijfelgevallen een aparte speed-analyse geconcentreerd op de 2 of 3 weerhouden zetten. Ik liet dan Stockfish tientallen soms honderden verkorte blitzpartijtjes tegen zichzelf spelen (zie computers worden autonoom) waardoor ik een vrij goed idee kreeg van de plussen en minnen.

Hetzelfde proces herhaalde ik voor de volgende zet. Weer zocht ik via mijn openingsboek op welke zetten in meer dan 100 meesterpartijen werden gespeeld en weer bepaalde ik voor ieder van hen via de experten en eventuele speed-analyses mijn antwoord. Daarna herhaalde het proces weer voor de volgende zet en de volgende zet tot er geen enkele zet meer was waarmee 100 meesterpartijen gespeeld waren. Dit klinkt erg complex maar ik had uiteindelijk slechts 7 varianten die maximaal 4 zetten diep waren dus daarmee wist ik nog niet veel over de nieuwe opening.

Vervolgens breidde ik mijn openingsstudie stelselmatig uit door ook zetten te bekijken die minder dan in 100 meesterpartijen werden gespeeld. Eerst trachtte ik het voor alle zetten die in minstens 50 meesterpartijen werden gespeeld. Daarna zakte ik zelfs naar 30 meesterpartijen. De variantenboom groeide van 7 naar 12 varianten met maximaal 5 zetten diepte dus nog steeds heel beperkt maar onderschat niet hoeveel tijd zelfs zoiets vraagt. Ondertussen zat ik al een maand verder waarmee ik wil onderstrepen dat je best niet twijfelt om een boek/dvd te kopen als die beschikbaar is over je opening.

Toen in augustus dan ook plots een nieuw boek over de Leningrader met c6 werd aangekondigd door Thinkers Publishing, was ik er als de kippen bij. De Franse grootmeester Adrien Demuth had vanuit zijn eigen tornooiervaring een lijvig boek van bijna 500 pagina's over het Hollands geschreven met als kern dus de Leningrader met c6.  Net als meerdere boeken van deze relatief jonge uitgeverij  kreeg het boek als label modernized mee dus werd het logischerwijze The Modernized Dutch Defense.

Deze titel is zeker niet gestolen. Het boek staat volgepropt met originele analyses op een paar uitzonderingen na. Toeval of niet maar in de enkele overlappingen met het boek van Malaniuk staan ook exact dezelfde foute evaluaties die ik al vermeldde in de leningrader deel 1. Hadden die fouten kunnen vermeden worden dan was ik helemaal tevreden geweest van mijn aankoop.

Dus eindelijk had ik een compleet modern werk van de Leningrader met c6 maar wat moest ik nu doen met de zelf-gemaakte analyses? Het viel mij bovendien ook op dat Adrien vaak iets anders had gekozen als hoofdvariant. Wel eigenlijk was de beslissing eenvoudig. Ik varieer nog veel te weinig in mijn repertoire zie o.a. nog mijn recent artikeltje verrassingen deel 3 dus waarom niet beide in mijn repertoire houden. De eerste keer speel ik volgens mijn eigen analyses en een volgende keer kan ik het boek volgen. Dit betekent trouwens niet dat ik beide keuzes moet kunnen onthouden op hetzelfde moment. Een tweede keer dezelfde lijn gebeurt nooit in standaardpartijen op dezelfde dag.

Nu de meeste varianten in het boek had ik helemaal nog niet bekeken dus viel er ook niets te kiezen. Anderzijds bedankte ik feestelijk voor bijna 500 pagina's van buiten te leren. Een tip op chesspub vertelde mij om enkel te concentreren op de vet gedrukte zetten en die in een eigen boek te gieten via chessable maar dan bedacht ik mij dat ik ook nog chess position trainer bezit zie deel 1 en deel 2. In tegenstelling met chessable hoef ik helemaal niet online te gaan. Dat dit geen overbodige luxe is, ondervond ik laatst tijdens Cappelle La Grande toen ik enkel een uurtje had om mij voor te bereiden in de analysezaal waar geen wifi beschikbaar was. Natuurlijk kan je dat proberen te omzeilen met zelf een hotspot te creëren via je smartphone maar dan ben je weeral kostbare minuten kwijt zonder maar te spreken van extra kosten. Schakers die wensen te werken met chessable in het vliegtuig zijn al helemaal de pineut.

Ik vreesde vooraf dat het nog steeds veel werk zou zijn om de vet gedrukte zetten in een pgn te converteren maar dat viel best mee ook al omdat ik enkele hoofdstukken negeerde (ik speel iets anders of zie ze als te zeldzaam). In iets meer dan 2 uren had ik gedaan waardoor mijn oorspronkelijke analyses bestaande uit 25 zetten, werden uitgebreid met 133 nieuwe zetten. Op Chess Position Trainer kost het me een dik half uur om alles 1 keer correct te hebben nagespeeld dus dat lijkt mij voorlopig de limiet. Het is een mooi evenwicht tussen kwaliteit en kwantiteit. Dat ik hiervan vrij zeker ben is omdat zelfs de vrij zonderlinge variant aanbevolen door Sim Maerevoet in het artikel ideeen deel 2 niet vergeten is (stond dus in het boek bij de vet gedrukte zetten).

Kortom toen ik in 2017 voor het eerst kennismaakte met Chess Position Trainer stond ik sceptisch t.o.v. de mogelijkheden van de software. Ondertussen heb ik mijn visie aangepast alhoewel ik vermoed dat ik het programma wellicht niet gebruik volgens hetgeen de ontwikkelaar voor ogen had. Tenslotte wou ik ook nog meegeven dat ik onlangs probleemloos mijn compleet repertoire kon overhevelen naar een nieuwe PC met Chess Position Trainer. De licentiesleutel kan je 3 keer gebruiken en die bleek nog steeds actief.

Brabo