Risico's deel 3

Is het iets typisch Oost-Europees of zijn we veel meer amateurschaker in het Westen? Het Europees teamkampioenschap in Servië was mijn 4de opeenvolgende tornooi in Oost-Europa (na eerder 2 in Tsjechië en 1 in Roemenië) dat er geen aparte analyseruimte met schaakborden werd voorzien. Ik heb het ooit gevraagd waarom en men vertelde mij dat partijen worden besproken thuis met de coach en niet met de tegenstander.

Dus als 2 Westerse schakers dan toch iets aan elkaar willen vertellen in zulk tornooi dan gebeurt dit met blindschaak op straat rechtstaand buiten de tornooizaal. Dat is precies wat er gebeurde na de laatste ronde in Servië die ik speelde tegen de Franse expert Alexis Cahen. Na de partij sprak ik mijn tegenstander in het Frans aan (iemand in zijn moedertaal kunnen aanspreken is altijd een plus) waardoor we nog een kwartiertje op de stoeprand van het hotel waar we speelden, bleven praten.

Zo kwam ik te weten dat Alexis niet alleen mijn lichess-artikel How to reveal the identity of an anonymous master had gelezen maar ook voorbereidingstijd had verloren aan het bekijken van mijn lichessprofiel met fake-openingsrepertoire. Ik had er veel tijd in gestoken (zie Schaakopeningen studeren deel 6) dus het was leuk om te horen dat mijn duivels plannetje ook werkt. Ik verwacht dat het nog veel andere schakers zal misleiden.

Ik weet niet of het poets wederom poets was maar Alexis vertelde mij ook dat de variant die hij had ingestudeerd eigenlijk verliest voor zwart. Hij legde mij zelfs haarfijn uit hoe je dit moet spelen met wit om te winnen. Dat spelers een inferieure of zelfs verliezende variant spelen is niet nieuw voor mij (zie o.a. Spelen op de man). Het was wel de eerste keer in mijn schaakcarrière dat iemand niet alleen openlijk toegaf dat wat hij speelde verliest maar ook nog eens achteraf de weerlegging ervan meegaf.

Vandaag kan iedereen met een computer heel snel een evaluatie zien van een variant dus het maakt nog weinig uit om een weerlegging niet te vertellen. Wat Alexis wel duidelijk maakte, was dat een verliezende opening niet perse een slechte openingskeuze is voor bordschaak. Wij als mensen zijn vaak niet in staat zonder computer om de weerlegging te vinden. Meer zelfs in het voorbeeld van Alexis scoort zwart veel hoger in de praktijk dan je met een "normale" openingskeuze kunt verwachten. Het openingsconcept bevat dan ook een zeer gevaarlijke val waar menig speler al is in verongelukt.

Gelukkig herinnerde ik tijdens de partij mijn artikel van 2013 schaakintuitie deel 2 dat hetzelfde idee toepassen in gelijkaardige stellingen erg riskant kan zijn. Ondanks ik de weerlegging niet zag van het winnende concept tegen 14...hxg6 t.o.v. 14...fxg6, vond ik het daarom verstandiger om iets anders te spelen.

Ik wist dat 14... fxg6 ook moest verliezen want anders had ik geen groot voordeel gezien op het computerscherm voor wit tijdens de partijvoorbereiding. Echter na 15 minuten nadenken realiseerde ik dat ik de computerwinst nooit zelfstandig zou kunnen vinden en besloot ik met een algemene afruil de stekker uit de partij te trekken.

Dat was laf zullen sommigen denken. Wat een zonde om niets te doen met zoveel potentieel die in de stelling aanwezig was. Mijn ploegmakkers waren minder kritisch en vonden het geen slechte keuze in belang van het team. Spelen tegen een voorbereiding gemaakt met een computer die ruim duizend elo sterker is, is geen gelijke strijd.

In deel 2 heb ik reeds enkele voorbeelden gegeven waarin spelers bewust afwijken met een (iets) minder goede zet om openingskennis te omzeilen. Dat is uiteraard niet altijd mogelijk. Soms zit je hoofd al in de muil van de leeuw en kan je enkel nog hopen dat het beest niet zal bijten.

Brabo