Tactiek deel 5

Mijn zoon Hugo droomt ervan profvoetballer te worden. Ik merk op dat hij daar heel veel voor wilt doen. Hij traint dagelijks zelfs nu het voetbalseizoen voorbij is en het examens zijn. Daarnaast let hij erg op zijn voeding en ben ik geregeld verwonderd over welke producten hij hiervoor aanschaft. Ik vind het fantastisch om te zien maar ik stel wel vragen of het niet een beetje te fanatiek en vooral te laat is. Het is voor een reden dat veel voetbalclubs weinig of geen interesse tonen in beginnende spelers ouder dan 12 jaar. De kans is erg klein of zelfs onbestaande om nog als late starter de kloof te dichten op de talentvolle voetballers. Zij zijn vaak al actief competitie aan het spelen vanaf hun 5de levensjaar dus dat is een achterstand van 7 jaren.

Voor het schaken heeft Hugo heel weinig tijd hierdoor nog over maar compleet stoppen gebeurde niet. Ook dit seizoen speelde hij weer 2 klassieke tornooien : clubkampioenschap van Deurne (7 partijen) en Belgisch jeugdkampioenschap schaken (9 partijen).  Online zag ik hem geregeld eens op zijn gsm een bullet of blitzpartijtje spelen maar het was vooral zijn puzzelscore op lichess die mij opviel. 2611 haalde hij enkele weken voor de start van het bjk (19-25 februari).

Mijn piek ligt net boven de 2800 en daar moet ik krankzinnig moeilijke puzzels voor oplossen dus hoe kan iemand met een fiderating van slechts 1700 zulke score halen. Klopt dat wel? Speelt Hugo vals? Zien we die tactiek terug in zijn partijen? Wel daarvoor wil ik in dit artikel even inzoomen in enkele van zijn recente partijen te beginnen met de spectaculairste zet wellicht van het voorbije bjk. In onderstaande stelling ben ik zelfs een beetje jaloers op Hugo want zelf heb ik in een klassieke partij nooit zulke zet kunnen spelen (zie o.a. De schaakmicrobe).

Hugo speelde na slechts enkele seconden nadenken de killer Dg6 ! 

"Die had je niet gezien!" riep Hugo triomfantelijk uit in de speelzaal. Ik vermoed dat dit technisch niet helemaal door de beugel kan maar dat ik denk niet dat iemand er aanstoot aannam. Heel wat spelers kwamen ook een kijkje nemen naar de stelling.

Echter misschien nog opvallender is dat Hugo mij achteraf vertelde dat hij de killer al een zet eerder had gezien en vooral had uitgelokt met het voor de hand liggende Ph5. Hugo ziet niet alleen de tactiek maar stuurt ook expliciet naar stellingen waar zulke kansen kunnen verschijnen. In de volgende partij herhaalt dit patroon opnieuw heel duidelijk. Tactisch wordt zijn 100 punten hoger gequoteerde tegenstander compleet weggeveegd vanuit een nochtans inferieure opening.

Zelfs spelers meerdere honderden punten hoger dan hijzelf zijn tactisch niet veilig voor Hugo. In onderstaande partij is zijn tegenstander zelf een notoire tacticus maar ik vermoed op een vrijdagavond is de jeugd scherper.

Die laatste partij laat ook voor het eerst duidelijk zien dat Hugo er niet voor terugdeinst om strategisch en positioneel de regels te breken (waar hij zelf niet eens van bewust is want hij heeft ze nooit geleerd). Dat zoiets niet altijd goed afloopt, zien we in de volgende partij. De Belgische -14 jeugdkampioen Maxime Hauchamps smoort alle tactiek in de kiem in de onderlinge partij waarna de vele gaten in Hugo's stelling uiteindelijk de doorslag geven.

Met dit artikel probeer ik aan te tonen dat je met zuiver tactiek heel ver als amateur kunt geraken. Zelfs zonder noemenswaardige schaakkennis maar met een goed tactisch oog is een heel mooie 2000 elo haalbaar. Echter hoger wordt onwaarschijnlijk en dat zie ik vaak bij talentvolle spelers die geen zin hebben schaak te studeren.

Tenslotte wil ik ook nog even een waarschuwing geven voor die lichess puzzels of andere online puzzels. Het oplossen van die online puzzels zal iemands tactiek serieus helpen zoals Hugo aantoont maar zo sterk als een computer worden we nooit. Ik ben het dan ook eens met de Amerikaanse grootmeester Eugen Perelshteyn in het recente online interview How to prepare for an otb tournament. Online puzzels zijn computergegenereerd waardoor de link naar praktisch bordschaak niet altijd bestaat (dat merk ik vooral op eenmaal je +2700 oefent bij lichess). Puzzelboeken met puzzels geselecteerd door mensen, levert vaak beter trainingsmateriaal. Bovendien is meer dan 10 minuten spenderen aan een puzzel evenmin een zinvolle activiteit. Een bordpartij is vooral een aaneenschakeling van vele mini-tactische problemen oplossen. In deze context is het dus veel logischer om in de tactiektraining moeilijk en traag te vervangen door iets makkelijker en snel.

Brabo