woensdag 30 april 2025

Extra tijd deel 4

Partijen van het eerste grote klassiek Freestyle-tornooi in Grenke (17-21 april 2025) heb ik nauwelijks live gevolgd of zelfs nagespeeld. Desondanks viel het mij wel op dat er veel partijen beslist waren in minder dan 20 zetten. 46 op 621 gespeelde en gepubliceerde partijen in de Freestyle A-groep waren miniaturen = 7% van het totaal. Daar zaten bovendien verliespartijen van heel sterke spelers zoals Dardha, Movsesian en Smeets tussen. Zoiets heb ik nooit eerder gezien in klassiek schaak. Ter vergelijking in de parallel lopende Standaard A-groep waren slechts 4 op 584 gespeelde en gepubliceerde partijen beslist in minder dan 20 zetten. De hoogste verliezende speler in die 4 partijen had slechts 2266 elo. In mijn database met persoonlijke klassieke partijen (+1000) vond ik slechts 1 partij terug waarin ik in minder dan 20 zetten heb opgegeven.
Dit Freestyle-fenomeen werd ook door andere spelers opgemerkt zoals bijvoorbeeld in de meest recente editie van de C-Square Podcast. Volgens de Amerikaanse supergrootmeester Fabiano Caruana is het gelinkt aan een gebrek aan ratings voor Freestyle waardoor spelers hun motivatie verliezen. Ik denk dat het vooral te maken heeft met dat veel spelers zeer weinig ervaring hadden met Freestyle-schaak. Zo zag ik de Nederlandse grootmeester Jan Smeets 3 weken voor de start van Grenke plots op lichess Chess960 spelen. Hij speelde er in totaal 42 blitzpartijtjes zie smeets Chess960-lichess. Dat is niet ernstig. Ter vergelijking ik heb ruim 300 fide-elo minder dan Jan. Online heb ik slechts 80 Chess960-elo minder op lichess dankzij 5000 Chess960 partijenDe verliespartij in minder dan 20 zetten van Jan in Grenke moet dus eerder gelinkt worden aan dit gebrek aan oefenen.

Magnus Carlsen laat zelden in zijn kaarten zien maar hij heeft zonder twijfel al een zeer groot aantal partijen Freestyle-schaak gespeeld. Hiermee had hij een groot voordeel t.o.v. alle andere Grenke-deelnemers. In de eerder vermelde podcast zegt Fabiano daarom ook dat de 9 op 9 van Magnus voor hem geen al te grote verrassing was. Het formaat van het tornooi was precies op maat van Magnus. Magnus zei in een Grenke-interview dat het de eerste keer was in 20 jaar dat hij nog eens dubbele ronden op een dag speelde. Dat is uiteraard geen toeval.

Freestyle-schaak betekent dat de uren partijvoorbereiding niet bestaan. 2 klassieke partijen per dag wordt hierdoor veel makkelijker verteerbaar. Bovendien werd ook nog eens in Grenke de extra tijd na zet 40 weggelaten. Dan vermoed ik dat je zelfs gemiddeld minder tijd bezig bent met 2 klassieke Freestyle-partijen per dag dan 1 klassieke partij met extra tijd standaardschaak. Magnus leidt met ruime voorsprong de wereldranglijst rapid dus was zeker vragende partij hiervoor. Het legde hem geen windeieren want hij scoorde 5 winstpunten waarbij de tijdnood van de tegenstanders een cruciale rol speelde.
  • 2de ronde: 30 ste zet Finek - Carlsen: 1 minuut tegen 15 minuten waarna Finek helemaal instort
  • 3de ronde: 30 ste zet Carlsen - Grandelius: 26 minuten tegen 6 minuten waarna Grandelius de verliezende fout maakt
  • 7de ronde: Carlsen wint op tijd tegen Maghsoodloo op zet 31 reeds
  • 8ste ronde: 43ste zet Mamedov - Carlsen: 4 minuten tegen 24 minuten waarna Mamedov er niet meer in slaagt om een constructieve verdediging te vinden
  • 9de ronde: 25ste zet Carlsen - Keymer: 10 minuten tegen 1 minuut waarna Keymer de verliezende fout maakt
In deel 1 schreef ik al dat ik geen fan was van klassieke partijen zonder extra tijd maar soms is extra tijd ook echt wel te veel van het goede. Op speeldag 5 (19 februari 2025) in Cappelle La Grande was ik ruim 14 uur intensief bezig met schaken.
  • 6 uur: Opstaan en 2 uren voorbereiden op ronde 6.
  • 8 uur: douchen, ontbijten, pendelen met auto naar tornooizaal
  • 9 uur: Start ronde 6
  • 14 uur: Einde ronde 6, snel terugrijden naar hotelkamer, middageten binnen schrokken, voorbereiden op ronde 7 want paringen zijn er al
  • 16 uur: Naar de tornooizaal, start ronde 7
  • 21 uur: Einde ronde 7, terug naar hotelkamer. Tijdens avondmaal, checken van de 2 gespeelde partijen met smartphone.
Het blogartikel I don't like chess-tournaments van de Amerikaanse FM Nathan Solon begrijp ik dus helemaal. Of het eten is niet goed, of er is te weinig rust of je speelt oninteressante partijen, of het is te duur, .... Je vindt altijd wel een reden om ergens niet te willen spelen.

Zeker volwassen spelers zullen daarom afhaken of proberen een open tornooi te combineren met toerisme. Afgelopen weken zag ik heel leuke verslagen van Pascal De Kaey in open tornooi Reykjavik (IJsland)Wouter Schuurbiers in open tornooi Bangkok (Thailand) en uiteraard ook nog Koen Leenhouts in open tornooi Menorca (Balearen eilanden van Spanje).

Ik vroeg Pascal achteraf hoe combineer je toerisme in IJsland met dubbele ronden van extra tijd in een tornooi. Niet voorbereiden was deel van zijn antwoord. Door niet voor te bereiden win je al snel 4 uren per dag t.o.v. wat ik doe in CLG. Koen lanceerde dan weer een poll om te zien of byes nemen een goed idee was zie toernooidagboek Menorca 2

Niet voorbereiden en dan achteraf ontdekken dat ik de opening van de partij vooraf had kunnen weerleggen. Ik zou het mezelf niet kunnen vergeven. Een week mijn gezin in de steek laten om te schaken en dan ter plaatse beslissen om een partij niet te spelen. Ik voel mij nu al erg schuldig dat ik dit niet aandurf. Het perfecte tornooi bestaat niet maar BK Lier vorig jaar kwam aardig in de buurt. De extra tijd beschouw ik nog steeds als een bonus maar ik stel geen veto aan open tornooien zonder.

Brabo

20 opmerkingen:

  1. 'Niet voorbereiden en dan achteraf ontdekken dat ik de opening van de partij vooraf had kunnen weerleggen. Ik zou het mezelf niet kunnen vergeven.'

    Ik win toch liever partijen doordat ik goed gespeeld heb dan doordat ik een betere voorbereiding had... Dus daar zou ik totaal niet wakker van liggen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Vorige zondag kreeg ik in de interclub 1.e4 e5 2.Dh5 op het bord. Dat had ik nog nooit eerder in een klassieke partij tegengekregen. Ik had vooraf veel goesting om te spelen die ronde maar die was onmiddellijk verdwenen na wits 2de zet.
      Ik parafraseer Tom uit de 5de editie van de Lange Rokade podcast, "Brabo heeft met de jaren geleerd dat spelers schaken op de meest uiteenlopende manieren." Tom slaat hiermee de nagel op zijn kop. Ik besef dat vandaag voor mij de opening belangrijk is maar voor velen helemaal niet.

      Verwijderen
    2. Dat vind ik eerlijk gezegd een heel vreemde reactie, Helmut. Het doel van het spel is nog altijd om te winnen. Schaak en mat. De manier waarop doet er niet erg toe. Ik zou inwendig jubelen als ik die 2.Dh5?! op het bord zie verschijnen. Je tegenstander doet geen enkele poging om zijn witvoordeel te laten gelden. Bovendien mag een sterke speler geen enkel probleem hebben om een goed antwoord te vinden op die dubieuze tweede zet. Ik heb het dan niet per se over een directe weerlegging, maar een reactie waardoor zwart na 5 à10 zetten al erg comfortabel staat.

      Ik verwijt mijn tegenstander niet dat hij geen openingstheorie speelt, maar ik ga zijn misstap wel uitbuiten.

      Verwijderen
    3. De psychologische aanpak van je tegenstander werkt dus.

      I.v.m. openingen is deze recente podcast (ergens in de tweede helft) ook interessant:
      https://youtu.be/MeBT-QEp27s?si=IL9DI7ZUW0a1L4Qm

      Verwijderen
    4. Mijn tegenstander vertelde mij achteraf dat hij een Chessable-curus had gekocht over 1.e4 e5 2.Dh5. https://www.chessable.com/secret-blitz-weapons-wayward-queen-attack/course/235159/
      15 kritiek lijnen worden er in uitgelegd met heel wat tips over hoe op voordeel met wit te spelen. Ik kwam ook slecht te staan zonder iets vreemds te hebben gedaan. Mijn tegenstander had een zee van tijd meer op de klok.

      Ik ben al enkele dagen bezig met de opening en ik durf nog steeds niets aanraden voor zwart. Ik schrijf er misschien wel eens een artikel over. Schaken blijft mij na 3 decennia nog steeds verrassen.

      Verwijderen
    5. Die heb ik ooit eens bekeken maar het kon mij toch niet overtuigen.

      Verwijderen
    6. "Het doel van het spel is nog altijd om te winnen. Schaak en mat."

      Met Chessbase 18 kan je van een speler bepalen in hoeverre iemand een killer instinct heeft zie https://en.chessbase.com/post/killer-instinct-fischer-spassky-carlsen-and-many-young-stars

      Mijn AI-beoordeling publiceerde ik in https://schaken-brabo.blogspot.com/2025/03/mijn-allereerste-chessbase.html.
      Tenacity = 52%. De meeste topspelers behalen beduidend hogere scores dus ja ik moet meer spelen op winst. Het is ook niet normaal om de ene week in gewonnen stelling remise te maken tegen een +2600 en de week daarna remise na 20 zetten te geven in gelijke stelling aan een -2000 elo.

      Ik nader 50 jaar maar ik kamp al mijn hele carriere met het remise-demon. Het helpt ook niet dat in België remises bijna deel van ons DNA zijn. In het buitenland wordt veel meer doorgespeeld.

      Verwijderen
    7. "Ik zou inwendig jubelen als ik die 2.Dh5?! op het bord zie verschijnen."
      Elke klassieke partij zie ik als een unieke kans om iets bij te leren over mijn repertoire (https://schaken-brabo.blogspot.com/2013/02/de-wetenschappelijke-aanpak.html). Veel openingen in mijn repertoire zijn als het ware kindjes die ik laat ontwikkelen.

      Als mijn tegenstander Dh5 speelt dan beschouw ik de partij bijna als tijdsverlies. Die partij zal mijn repertoire niets leren. Dat Dh5 achteraf toch nog meer venijn inhoudt dan ik oorspronkelijk dacht, vind ik wel interessant.

      Ik win ook graag maar het is bijlange niet het enige wat telt voor mij. Ik snap dat je daarmee geen optimale resultaten haalt. Ik schrijf binnenkort een artikel over ouder worden in combinatie met actief schaken. Wat betekent dit voor mij en mijn lotgenoten.

      Verwijderen
    8. Ik heb toch een aantal opmerkingen ...

      "Als mijn tegenstander Dh5 speelt dan beschouw ik de partij bijna als tijdsverlies." Ik had andere openingen overwogen tegen 1. ... e5 maar zou alsnog makkelijk van het bord kunnen geschoven worden, want jij hebt een pak meer ervaring in de doorsnee 1. e4 e5 structuren. Dat gezegd zijnde vind ik dat je je teveel focust op Dh5, want nadat alle stukken ontwikkeld waren, kwamen we in een structuur die niet zo heel ongewoon is, waar je meermaals niet met de juiste ideëen naar voor kwam. Hier wil ik toch uit afleiden dat er toch nog wat te leren viel vanuit jouw kant... (en die van mij ook natuurlijk) Uiteindelijk is Dh5 even gelijk als klassiek italiaans of spaans... maar ik schatte mijn kansen in -voor onze partij specifiek- hoger met Dh5. De dame vroeg naar buiten brengen is meestal dubieus door ontwikkelingszetten met tempo, maar met Dh5 aanzie ik 3. ... g6?! als een zwakte en moet je opletten met Lg5 ideëen. De zwartspeler is ook meestal minder verwant met de fianchetto opstellingen.

      "Mijn tegenstander vertelde mij achteraf dat hij een Chessable-curus had gekocht over 1.e4 e5 2.Dh5." Dit klopt niet, ik zei dat ik een video heb gezien van Miodrag "TheButcherMio" Perunovic. Een video die 50 minuten duurt maar vooral de plannen uitlegt en hier en daar thematische trucjes. (https://www.youtube.com/watch?v=yT-RkFYPLi8) Een investering van 50 minuten voor een goed resultaat tegen een getitelde speler ben ik niet ontevreden mee...

      "Vorige zondag kreeg ik in de interclub 1.e4 e5 2.Dh5 op het bord. Dat had ik nog nooit eerder in een klassieke partij tegengekregen."
      Je zei nog tegen mij dat je het 2 keer eerder hebt tegengekregen, waarvan éénmaal 2. Df3 (wel lang geleden maar soit)

      Verwijderen
    9. Vreemde kerel die Miodrag Perunovic. Je publiceert eerst gratis een video en 3 jaar later een betalende Chessable-cursus (32 euro vind ik niet weinig maar ik ben niet vertrouwd met Chessable). Bedankt voor de link want ik was niet van plan om te betalen voor de Chessable-cursus en ik denk dat de gratis video al heel wat informatie bevat.

      688 Lichess-partijtjes speelde Miodrag met 1.e4 e5 2.Dh5 zie https://lichess.org/@/TheButcherMio Die partijtjes zijn een handige gratis aanvulling t.o.v. de video.
      Hij heeft zich er dus duidelijk in gespecialiseerd.

      Verwijderen
    10. Ik heb 2 keer 1.e4 e5 2.Lc4 Pf6 3.Df3 Pc6 op het bord gehad waarna ik telkens ook koos voor een fianchetto met g6. Die dateren van 2017 en 2018. Die partijen zaten vol fouten. Mijn tegenstanders speelden het toen zonder iets op voorhand te hebben bekeken of bestudeerd. Ik publiceerde er zelfs een artikel over zie https://schaken-brabo.blogspot.com/2017/06/herdersmat.html

      Dus 1.e4 e5 2.Dh5 heb ik nooit eerder op het bord gehad in een klassieke partij. Op mijn blog heb ik al eens een artikel geschreven over hoe vaak ik iets vergeet zie https://schaken-brabo.blogspot.com/2020/04/het-geheugen-deel-2.html

      Verwijderen
    11. "Hier wil ik toch uit afleiden dat er toch nog wat te leren viel vanuit jouw kant... (en die van mij ook natuurlijk)".
      Het viel mij op dat mijn analyses van 2017 en 2018 over dit soort posities (zie mijn blogartikel over de herdersmat) door de huidige engines compleet worden weerlegd. Het toont nogmaals aan dat alle kennis voor 2020 nog heel weinig waarde heeft vandaag en ik geen enkele illusie heb over hoe weinig ik afweet van het schaken. Ik meen mij te herinneren dat het Ivanchuk was die zei dat hij niet begreep waarom veel sterke schakers stopten met schaken. Volgens Ivanchuk kan je nooit als mens zelfs in de buurt komen van alles te weten in het schaken.

      Verwijderen
  2. Het is toch vrij evident dat er meer fouten gemaakt worden in de opening bij freestyle. Iedereen is meteen, of toch zeker na enkele zetten, uit boek.
    Bijgevolg ook meer miniaturen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Mag ik daar uit afleiden dat openingskennis een grote invloed heeft op onze speelsterkte? Dat zullen veel schakers niet graag horen.

      Verwijderen
    2. Tuurlijk heeft openingskennis een grote invloed op het resultaat in standaardschaak, toch vanaf een zeker niveau (+2000 zou ik zeggen). Er is een reden dat er zoveel tijd in opening en partijvoorbereiding gestoken wordt door zowat alle sterke spelers.
      In feite wordt de opening nog nauwelijks gespeeld maar volledig gememoriseerd door een speler zoals u.
      Velen haken daar echter ook op af omdat dit niets meer te maken heeft met waarom men als beginneling het spel zo leuk vond.
      Dat is net de charme van freestyle voor gevorderde spelers. Er is terug plaats voor creativiteit in de opening, en zelfs plannen in het middenspel, aan het bord.

      Verwijderen
    3. openingskennis heeft een grote invloed op resultaat (=ELO), maar niet op intrinsieke speelsterkte

      Verwijderen
    4. Eindspelkennis, patroonherkenning, ... Waar ligt de grens van intrinsieke speelsterkte? Ik vermoed dat heel veel van onze zetten ergens kunnen worden gelinkt met aangeleerde informatie.
      7 maanden geleden was er een podcast met Fabiano Caruana waarin hij eenzelfde mening geeft zie https://www.youtube.com/watch?v=sLd7FlVHrbc

      Verwijderen
  3. Wat betreft fouten maken in 960: zie dit artikel: https://lichess.org/@/jk_182/blog/looking-at-the-quality-of-play-in-chess-960/cUgcbBuZ
    Dat er minder fouten gemaakt worden in klassiek-schaak openingen, is logisch: je bent al een heel leven vertrouwd met die opstelling (en resulterende middenspelen). Dat je dan snel en meer fouten maakt in 960 is niet meer dan logisch - je stellingsoordeel moet zich aan nieuwe strategische en taktische mogelijkheden aanpassen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Magnus toont aan dat het verschil in foutenlast tussen 960 en standaardschaken heel klein kan worden: https://www.facebook.com/taketaketakeapp/videos/magnus-just-solved-freestyle-chess-with-a-987-accuracy-win/1132266828094896/

      Is het omdat hij minder afhankelijk is van openingskennis in standaardschaken? Is het omdat hij veel openingsonderzoek gedaan heeft in 960? Is het omdat hij ontelbaar veel 960 partijen tegen sterke spelers al gespeeld heeft?

      De echte vraag is echter, kunnen andere spelers Magnus inhalen in 960-schaak of is Magnus een buitenbeentje. Magnus vertelt in een interview dat hij denkt dat 9 op 9 herhalen onmogelijk is dus dat zijn naast concurrenten (mits voldoende sponsorgeld) de kloof zullen dichtrijden.

      Verwijderen
    2. "klassiek-schaak openingen"
      Klassiek schaken is een langzame vorm van schaken of ook wel standaardschaken genoemd. Die uitleg kan je terugvinden op het internet.

      Ik heb ook lang nagedacht over hoe ik gewoon schaken in het Nederlands moet noemen want consensus bestaat hierover niet (in het Engels evenmin). Ik gebruik tegenwoordig de vaste regel: klassiek gaat over tempo en standaard gaat over type-schaak dus normaal.

      Op zich maakt het weinig uit wat er gebruikt wordt van terminologie als we elkaar begrijpen.

      Verwijderen