Romantisch schaak deel 2

Als je het jaar 1997 vandaag nog beschouwt als de moderne tijd dan is de kans heel groot dan je zelf niet meer jong bent. Ik was dan ook helemaal niet verwonderd om te ontdekken dat de auteur van het recente artikel a romantic opening in modern times reeds de respectabele leeftijd heeft van 53 jaar. In de laatste 2 decennia heeft het schaken een metamorfose ondergaan.

Advertenties mag je natuurlijk nimmer klakkeloos accepteren. De bedoeling van het artikel is om in de eerste plaats de nieuwe DVDs over het Koningsgambiet van de Britse grootmeester Simon Williams te verkopen en dan ga je niet vertellen dat het de laatste jaren zeer zelden of nooit nog in klassiek schaak gespeeld werd op topniveau.

Trouwens als je geen wereldtopper bent dan kom je vandaag nog steeds regelmatig in contact met romantische openingen. Er zijn nog heel wat amateurs die de objectieve evaluatie niet zo belangrijk vinden en geloven dat hun tegenstanders (meestal ook amateurs) niet in staat zullen zijn om van de dubieuze reputatie in de praktijk te profiteren. Echter ik bemerk wel een duidelijke wijziging in het type amateur dat vandaag nog durft te kiezen voor een romantische opening. Toen ik meer dan 2 decennia geleden begon met het schaken, waren het vooral jonge spelers met een agressieve speelstijl. Vandaag zijn het bijna uitsluitend spelers op leeftijd die teruggrijpen naar vaak vergeten gambieten.

In bovenstaande tabel, heb ik een samenvatting gemaakt van de romantische openingen die ik in klassiek schaak op het bord heb gekregen van +2100 spelers. Je kan discussiëren over wat precies een romantische opening is of niet maar de trend is duidelijk. In de eerste jaren zien we vooral geel dus sterke spelers jonger dan 30 jaar die de openingen spelen. In de meest recente jaren is het bijna uitsluitend groen dus spelers ouder dan 50 jaar die de openingen spelen.

Een groeiende nostalgie zal wellicht hierin een rol spelen maar ik hoor ook geregeld oudere spelers zeggen dat de jeugd hun klassiekers niet meer kennen. De jonge schakers bekijken enkel de openingen van de huidige wereldtoppers waardoor ze vaak zeer kwetsbaar zijn in een romantische opening. Anderzijds vinden jonge schakers het flauw van de oudere schakers om hen met valletjes trachten te verslaan. Je scoort hiermee misschien wel geregeld een makkelijk punt maar je leert er niet mee bij en zoiets lukt je nooit 2 keer tegen dezelfde speler.

Bij veel oudere spelers is de wilskracht om zichzelf te blijven verbeteren en/of ontwikkelen dan ook al lang verdwenen. Het is geen toeval dat boven de 2300 elo bijna niemand nog een romantische opening speelt in standaard schaak. Slechts 3 van de 63 tegenstanders in bovenstaande tabel hadden een rating van +2300 elo. Als ik spreek met jonge sterke schakers dan krijg ik ze niet overtuigd om toch eens een romantische opening te proberen zelfs al heb ik een fris idee voor hen klaar liggen. Waarom al die moeite doen voor 1 partijtje want volgende keer zal de tegenstander al een anti-dote voorbereid hebben met de computer. Tijd is kostbaar dus je spendeert het beter aan solide openingen die in een repertoire veel langer kunnen worden gebruikt.

Nu iedereen botst vroeg of laat tegen zijn maximum. Er is niets mis om dan te kiezen voor een romantisch repertoire waarbij je jezelf goed voelt. Uiteindelijk is fun de enige weg om te blijven schaken en niemand behalve jezelf weet beter waar er fun kan worden gevonden. Bovendien als je onder de radar kan blijven van de databases (vooral dus voor -2300 spelers) dan is het vaak mogelijk om heel succesvol met romantische openingen te worden.

Een mooi voorbeeld hiervan is de Gentse expert Nouri Zouaghi. Vorig jaar in de interclub verraste hij mij met een dubieuze lijn uit het Schliemanngambiet maar de twijfelachtige reputatie compenseerde hij ruimschoots met een veel beter begrip van de stelling. Het werd een leuke pot schaak.

Achteraf bleek hoe uiteenlopend onze stijlen wel zijn. Terwijl ik erop hamerde dat de opening niet goed kan zijn, vond Nouri een 0,6 nadeeltje compleet accepteerbaar voor zwart.

Echter toen ik dit jaar opnieuw Nouri toevallig met dezelfde kleuren in de interclub ontmoette, werd ik opnieuw verrast door dezelfde dubieuze lijn uit het Schliemanngambiet. Hoezo, wel ik had nooit gedacht dat iemand 2 keer zoiets zou durven spelen tegen dezelfde tegenstander. Ik weet niet of het onverschilligheid was van Nouri of iets anders. In elk geval ben ik 1 van de laatste om een duel uit de weg te gaan (zie een theoretisch duel in de svechnikov.)

De topprogramma's mogen dan wel 6.Ph4 verkiezen over 6.Pg5, gemakkelijker spelend is het voor wit allerminst. Zwart voelde opnieuw veel beter de complicaties aan en ik kon alleen maar constateren achteraf dat het niet altijd eenvoudig is om een romantische opening te weerleggen.

Het spreekt voor zich dat zoiets nog meer tot uiting komt in partijen met een sneller tempo. De tijd om de nauwkeurige zetten te herinneren/ vinden ontbreekt waardoor een romantische opening een gevaarlijk wapen kan zijn. Het is dan ook vaak veel praktischer in die snelle partijen om niet perse een weerlegging te willen spelen maar gewoon de complicaties te vermijden. Een succesvol voorbeeldje hiervan paste ik vorig jaar toe in een beslissend rapidpartijtje tegen de Belgische FM Sim Maerevoet.

Ik had enige noties van het Olifantgambiet (Quality Chess kondigde eind vorig jaar aan hierover een boek te publiceren) maar 3..Pf6 was mij totaal onbekend. Achteraf ontdekte ik dat je de stelling ook via het Russisch kunt verkrijgen: 1.e4 e5 2.Pf3 Pf6 3.Pxe5 d5 en een zoveelste petvariantje is van de flamboyante Georgische grootmeester Baadur Jobava. Meer dan waarschijnlijk haalde Sim dan ook bij hem de mosterd.

In het artikel maak ik van romantisch schaak en romantische opening 1 pot nat. Echter we zouden ook de 2 kunnen opsplitsen in een theoretische kant (de opening) en een praktische kant (het middenspel). Jobava toont aan dat romantisch schaak vandaag nog steeds een plaats verdient zelfs op topniveau op voorwaarde dat de tegenstander het idee nog niet eerder bestudeerd heeft. De romantische openingen (19de eeuw vooral) zijn daarentegen enkel nog aanvaardbaar voor de amateurschaker.

Brabo