donderdag 9 oktober 2025

Statistiek deel 3

Toen ik laatst het verslag las van HWP Haarlem over hun nederlaag in de eerste ronde van de Nederlandse interclub "Harde kennismaking met meesterklasse voor k1", realiseerde ik mij nogmaals hoe verschillend zelfs topschakers onderling zijn. De ene speelt 6 tornooien in de zomer (zie het mooiste tornooi deel 2) en de andere speelt 5 maanden helemaal niets. Ik zit daar ergens tussenin. Ik hield ook een schaakpauze van 2 maanden maar speelde in de zomer toch 2 tornooien.

Bovendien vermeed ik ook in die schaakpauze om te hervallen in eindeloos online blitzen of erger bullet. De Nederlandse grootmeester Koen Leenhouts schreef over dit fenomeen in motivatie2 en hij is zeker geen alleenstaand geval. Ik merk op dat veel spelers zich hieraan bezondigen eenmaal het regulier schaakseizoen voorbij is.

Tijdens de covid-jaren ontdekte ik het plezier van openingen uit mijn online schaken te bestuderen zie o.a. de onzin van blitz deel 4. Na covid ervoer ik dat veel van die gemaakte studies ook nuttig waren voor mijn klassieke bordpartijen. Ik nam bijgevolg het voornemen om die studie van openingen uit online partijen ook in de toekomst verder te onderhouden. De jaarlijkse schaakpauze na een lang slopend schaakseizoen bleek ideaal hiervoor.

Zo maakte ik ook de voorbije schaakpauze weer interessante analyses van openingen die ik al veel eerder eens had willen bekijken. Soms waren die analyses heel uitgebreid maar in onderstaande positie bleef het bij een enkele variant. Na 4... Pb4 geeft de computer reeds +2,5 aan voor wit dus daar wil ik niet veel tijd aan spenderen.

Ondanks +2,5 voor wit volgens Stockfish,
 scoort zwart 56,2% met een +2400 TPR over bijna 1000 partijen

Hoe is het mogelijk dat iemand met slechts 1946 fide-elo erin slaagt in een positie met zulk groot verliezend nadeel om 56,2% te scoren  en +2400 TPR behaalt over bijna 1000 partijen? Hoe is het mogelijk dat ik zelf slechts +4,=1,-7 scoor met wit in deze positie volgens mijn persoonlijke online partijendatabase? Hoe is het mogelijk dat zelfs een Nepomniachtchi dit met zwart eens durfde te spelen in een blitztornooi met een mooie prijzenpot? Hoe is het mogelijk dat Magnus Carlsen met wit de weerlegging niet kende en ook niet speelde?

5.Da4+ P8c6 6.d5 b5 7.cxb5 Pd4 8.Pa3 Lf5 9.b6+ c6 10.Dxb4 dxe5 11.b7 Tb8 12.dxc6 e6 13.Da4 Dc7 14.Pf3 Lxa3 15.Pxd4 exd4 16.bxa3 De5+ 17.Le2 0-0 18.0-0 Dxe2 19.Lf4 e5 20.Tfe1 en wint. 1 speler vond dit op chess.com en werd prompt gebannen voor valsspelen zie partij. Kortom ondanks de heel negatieve computerevaluatie is het praktisch een heel aanvaardbare keuze.

2 weken geleden kwam ik weer zo een voorbeeldje tegen van een opening die heel slecht is maar de speler scoort er wellicht beter mee dan met normale openingen. De Belgische expert Gilles Regniers is gestopt met bordschaken maar online speelt hij nog wel geregeld. Ik vermoed dat hij daarom ook puur voor de fun het Halloween-gambiet speelt. 

Ondanks -1,8 voor wit volgens Stockfish,
 scoort wit 56% met een 2300 TPR over +2000 partijen

Dit gambiet is veel beter bekend dan het vorige. Mijn online score met zwart +70,=6,-27 toont dit duidelijk aan. Desalniettemin ik scoor evenmin geen 100% ondanks ik een stuk cadeau krijg. Elke nederlaag smaakt dubbel zo zuur t.o.v. een normale.

Dan blijft nog de vraag wat zou er gebeuren als iemand dit soort zottigheden ook in klassiek schaken durft te spelen. Of erger wat gebeurt er als de tegenstander zelfs op voorhand dit zou weten? Het overkwam mij in de 5de ronde van mijn recente tornooi in Saint-Antonin-Noble-Val. Eerst had ik via Chessbase 18 zijn online profiel kunnen vinden, gebruikmakend van "zoek Lichess-account" zie Anoniem deel 3.

Zo kon ik snel de Franse expert Philippe Aveline koppelen aan DearmadamBarnum en ontdekken dat hij online bijna uitsluitend 1 opening met zwart tegen mijn repertoire speelde. In bijna 2000 online partijen koos hij in meer dan 90% voor dezelfde Scandinaaf die naar onderstaande kritieke positie leidt.

Ondanks +1,5 voor wit volgens Stockfish,
 scoort zwart 58% met een 2200 TPR over 26 partijen

In de Big Database vond ik ook nog eens 26 partijen van Philippe met deze variant. Sinds 2001 was dit bijna het enige dat hij had gespeeld. Desondanks was ik er niet gerust in want de weerlegging had ik al eerder gespeeld en een van mijn partijen stond in de Big Database. Ik won de onderlinge partij maar vlekkeloos was het niet. Er was 1 moment waar ik duidelijk de controle was verloren.
1 partij zegt weinig maar het doet vermoeden dat online veelvuldig oefenen, zelfs heel slechte openingen speelbaar kan maken voor vele soorten tempi. De meeste tornooispelers zijn onvoldoende sterk om op eigen kracht weerleggingen te vinden aan het bord. De Belgische FM Jacob Dreelinck is een grote fan van experimenten met dit soort zeer gewaagde openingen. Echter zoiets spelen als hoofdwapen lijkt mij enkel goed voor spelers die geen verdere ambities meer hebben. Ik vind het persoonlijk tijdsverlies maar ik hou niemand tegen om zo fun te vinden in het schaken. Uiteindelijk is schaken slechts een spelletje waar weinig of geen geld mee te verdienen valt.

Brabo