Enige tijd geleden las ik voor het eerst dat tennissers sorry zeggen wanneer ze een punt na aanraking van het net maken. Het is een punt met geluk gemaakt en niet met kunde dus niet helemaal sportief. Het verontschuldigen is een ongeschreven regel van de etiquette in het tennis. Echter sommige tennissers vinden zoiets flauwe kul en dan kan het soms tot een ruzie escaleren zoals laatst op de US open.
In het schaken heb je ook ongeschreven regels en ook daar gebeurt het wel eens dat iemand er zich niet aan houdt. Meer zelfs ik krijg tegenwoordig de indruk dat nog weinig spelers kennis hebben van die ongeschreven regels of er rekening mee houden. Zo keek ik laatst vreemd op toen mijn ruim 200 punten lager gekwoteerde tegenstander in onderstaande stelling remise voorstelde. Ik had nog bijna een uur op de klok en volgens de computer sta ik gewonnen.
.jpg) |
| Mijn beide topprogramma's geven ruim +3 voordeel aan voor wit. Zwart zag er geen graten in om remise voor te stellen die ik prompt weigerde door terug te slaan. |
Misschien had zwart niet door dat hij verloren stond maar dat was zeker niet het geval in een andere partij van hetzelfde tornooi. Zwart staat niet alleen totaal verloren maar had ook nog eens veel minder tijd dan ikzelf. Ik vind het een totaal gebrek aan respect om in zulke situatie remise voor te stellen aan een tegenstander die bijna 400 punten meer heeft.
.jpg) |
| Mijn beide topprogramma's geven bijna +5 aan voor wit. Zwart zag er geen graten in om remise voor te stellen die ik prompt met Dxe4 beantwoordde. |
Als lagere elo heb je m.i. maar 2 situaties waar je remise kunt voorstellen aan een veel hogere elo. Of je bent de enige nog met winstkansen (bv. eindspel toren + loper tegen toren) of de veel hogere elo heeft al eerder zelf remise voorgesteld. In alle andere gevallen stel je geen remise voor uit respect voor de veel hogere elo.
2 andere ongeschreven regels zijn hieraan verbonden. Je stelt geen 2 keer remise voor in een partij tenzij de tegenstander er tussen zelf eens remise heeft voorgesteld. Als enkel 1 kleur nog winstkansen heeft (bv. eindspel toren + paard tegen paard) dan heeft enkel dat kleur het recht om remise voor te stellen.
Een verloren stelling doorspelen is niet perse iets fout. Echter er zijn grenzen van fatsoen. Zo vertelde de Belgische IM Thibaut Vandenbussche in een blogartikel over een tegenstander die in onderstaande stelling een typische bulletzet speelde.
.jpg) |
| Tijd om op te geven maar Thibauts tegenstander probeerde nog Le3. Na Pxe3 gaf hij wel op. |
Ik herinner mij een gelijkaardige zet uit een van mijn klassieke partijen gespeeld jaren geleden in de Zilveren Toren. De zet voelde als een klap in mijn gezicht. Een schoonheidspartij werd met 1 lolzet een misbaksel.
.jpg) |
| Tijd om op te geven maar mijn tegenstander probeerde nog Dc5+. Na Dxc5 gaf hij wel op. |
Waar ik dan wel weer veel minder achtersta, is de ongeschreven regel dat je altijd terug-trakeert (tegenstander biedt je een drankje aan dus doe je hetzelfde later). In de 9de editie van de Podcast "de Lange Rokade" wordt verteld dat traktaties vele minder gebeuren dan vroeger en ik ben daar dus niet rouwig om. Ik heb er zelfs een licht trauma van toen het eens op een conflict uitdraaide. Ik had tijdens de partij door tijdnood geen tijd gehad om terug te trakteren en na de partij wou de chauffeur van mijn ploeg onmiddellijk naar huis want ik had al veel te lang doorgespeeld. In een verslag van de tegenstanders moest ik het ontgelden als gierige Belg. Trakteren en terug-trakeren tijdens het spelen van partijen geeft mij sindsdien enkel stress. Trouwens in Deurne moet je al snel 10 minuten wachten op bediening dus ik neem steevast mijn eigen water mee van thuis.
Clubkampioenschappen waren vroeger de plaats om die ongeschreven regels aan te leren maar veel clubs organiseren die niet meer. Veel nieuwe spelers komen van online schaken waar die regels helemaal niet bestaan. Het schaken is ook gewoon veel harder en competitiever geworden (met Hans Niemann als meest vermaarde bad-guy).
Thibaut gaf zijn tegenstander na de bulletzet een reprimande. Persoonlijk zal ik nooit mijn tegenstander apart nemen om over een ongeschreven regel iets te zeggen. Sommigen kunnen niet goed om met kritiek en gaat het potje snel overkoken. Nee ik maak mij liever zo snel mogelijk uit de voeten na zulke partijen. Aan foute personen spendeer ik geen tijd.
Brabo
Ik consumeer niet tijdens partijen, alleen zelf mee gebrachte spullen. En wat nog vreemder is: de klok stilzetten als de consumptie gehaald wordt: gekkenwerk.
BeantwoordenVerwijderenDe klok stilzetten voor toilet, consumptie halen of andere mag niet. Ik zie het soms wel gebeuren in een clubkampioenschap waar niet voor rating wordt gespeeld. Ik spreek in dit artikel dan ook enkel over klassieke wedstrijden voor fide-elo.
VerwijderenWat het 'trakteren' betreft kan je alleen maar gelijk geven. Ik vind het veel gemakkelijker en aangenamer dat ieder tijdens een partij (niet tijdens de nabespreking) zelf zijn drank haalt op het moment hij/zij dit wil. Maar dat er geen clubkampioenschappen meer worden gespeeld lijkt me niet te kloppen. Het remise aanbieden dient inderdaad te gebeuren zoals in de blog vermeldt: je stelt remise voor, je tegenstander weiger dan ga je niet nog eens remise voorstellen maar wacht je tot je tegenstander remise voorstelt. Eigen drank meenemen ligt gevoelig in vele lokalen.
BeantwoordenVerwijderenI suggest that it can be OK to offer a draw a second time if the situation has changed significantly since the first offer, either on the board or on the clocks.
BeantwoordenVerwijderenBut persistently offering a draw is against the FIDE Laws:
"It is forbidden to distract or annoy the opponent in any manner whatsoever. This includes unreasonable claims, unreasonable offers of a draw or the introduction of a source of noise into the playing area."
I know making multiple draw offers is on lower levels quite common but you won't see this on masterlevel.
VerwijderenIf the opponent refuses then it is clear signal the opponent is only happy with a win (except I once didn't hear the draw see https://schaken-brabo.blogspot.com/2025/03/oordopjes-deel-2.html).
Asking again a draw against a person only happy with a win, becomes begging. It also gives the signal that you think the opponent is too stupid to know when he can't play for a win anymore and won't be smart enough to propose a draw himself.
Asking multiple draws will not be immediately distracting or annoying a person so it is not clearly against the fide-rules. However it is definitely not how a gentleman/ lady plays chess and therefore against etiquette.
Het is een ongeschreven regel in de neurodivergente wereld dat er niet met ongeschreven regels gewerkt wordt.
BeantwoordenVerwijderenVraag: stel je bent 201 punten lager gekwoteerd dan je tegenstander, maar je bent een jeugdspeler die een 300-tal punten ondergekwoteerd bent. Mag je dan remise voorstellen? Wie berekent dan hoeveel punten je ondergekwoteerd bent? Weet je, mijn ongeschreven regel is: ga niet te ver met al die ongeschreven regels.
In verband met dat terug trakteren, ik zou misschien gevraagd hebben aan mijn tegenstander of ik het van hem gekregen drankje mocht terugbetalen, aangezien ik door overmacht naar huis moest. De ongeschreven regel (lol) is dat die persoon dan waarschijnlijk uit beleefdheid gaat weigeren, en dan kan hij je achteraf niet meer van gierigheid beschuldigen.
In sommige contexten geldt een traktatie als een traktatie, nl. iets dat vrijblijvend aangeboden wordt, dus niet met de verwachting dat er 1 op 1 terug getrakteerd wordt.
Ik focus mijn klein beetje energie liever op het schaakspel zelf dan op die ongeschreven regels. Ik ben net aangetrokken door het schaken omwille van de duidelijkheid rond het schaken zelf. Het is niet zoals poker (verbergen van kaarten) of ganzenbord (afhankelijk van een dobbelsteen).
Aantal punten ondergekwoteerd is totale onzin. Dat is toogpraat.
VerwijderenGeld geven ipv terugtrakteren is belachelijk. Dan aanvaard je geen traktatie en betaal je zelf voor je eigen drankje.
Dat hele traktatie-gedoe ontstond in de 19de eeuw toen er bijna uitsluitend vrijblijvend werd geschaakt in cafes door de elite (graven, dokters, officieren, bisschoppen...) . Trouwens er speelt vandaag zoveel jeugd mee die geen centen hebben dat de traktatieregel niet meer kan werken.
De door jou aangehaalde ongeschreven regels zijn niet ongeschreven, ik heb ze hier op het internet teruggevonden: https://schaken-brabo.blogspot.com/2025/09/etiquette.html . Iemand heeft daar een ganse analyse gemaakt van deze regels, waardoor ze per definitie niet meer ongeschreven zijn.
BeantwoordenVerwijderenFlauwe plezante.
VerwijderenIk schreef dit artikel omwille van 2 redenen.
1) Veel spelers zijn niet op de hoogte van ongeschreven regels in het schaken. Dankzij dit artikel die enkele honderden en misschien zelfs duizenden schakers bereikt (tegenwoordig + 10.000 bezoekers per maand) , hoop en verwacht ik dat dit zal verbeteren.
2) Dit artikel is een unieke gelegenheid om eens de ongeschreven regels met talloze spelers samen te bespreken en ter discussie te stellen. Wat is zinvol en welke zien we beter afgeschaft (zoals de terug-traktatie).
Uiteindelijk is het de bedoeling dat we het allemaal gezellig houden tijdens het spelen van onze partijen. Sommige irritaties kunnen heel makkelijk worden vermeden.
Ik vind dan weer de etiquette dat je niet mag doorspelen als je los verloren staat zeer irritant. Er kan nog steeds vanalles gebeuren in het eindspel, zelf al pat moeten toegeven of bv MVL die een simpele oppositie stelling misspeelde. Soms is het ook leerrijk om door te spelen. Laat aub de zwakkere speler doorspelen tot wanneer hij wil. Niet zoals in Queen's gambit "you must resign now!"
BeantwoordenVerwijderenPuur toeval maar tijdens mijn lunchpauze won ik net een partijtje van een fidemeester waarin ik 2 dames achterstond. Met een halve minuut op de klok en increment moet zoiets altijd verliezen maar garanties zijn er niet.
Verwijderenhttps://lichess.org/dRVoyCfN/white#60
Ik speel altijd heel lang door maar ik geef wel op als ik besef dat het echt helemaal voorbij is. Heel wat slechte verliezers nemen wraak op hun tegenstander met het laatste wapen dat ze nog hebben en dat is de klok.