Copycats deel 3

Eind vorig jaar was het weer van dat in de Nederlandse interclub. Ik kreeg weer een tegenstander die ik kende van haar noch pluimen. Ik had begot geen idee welke rating hij had en ik herinnerde mij nog al te goed hoe sommigen mij uitlachten vorig jaar dat ik een speler zonder rating remise had gegeven. Op mijn blog schreef iemand in een reactie "het is de verantwoordelijkheid van de speler om de rating van de tegenstander te achterhalen".

Dus deze keer legde ik mij niet meer braaf neer bij de situatie. Van zodra mijn tegenstander in de denktank ging, zocht ik een toeschouwer die mij de rating van mijn tegenstander kon vertellen of wilde opzoeken. Na 10 minuutjes had ik succes en kreeg ik op die manier de gevraagde informatie. Ik paste mijn spelstrategie onmiddellijk aan want remise was geen goed resultaat.

Ik vermoed dat ik in de problemen kan komen als ik meer details vertel en al een serieus risico neem door dit hier te vertellen. Ik vind het zelf ook triestig dat ik zulke handelingen moet doen want bevorderlijk is dit niet voor de concentratie en de gemoedsrust. Vooraf van alle mogelijke tegenstanders (hier staat in theorie geen limiet op) de ratings instuderen, vind ik onzin. Bovendien laat het KNSB-reglement ook nog toe dat er tijdens het seizoen extra spelers worden aangesloten.

Trouwens dit was niet eens het enige wat mij die wedstrijd nerveus maakte. Terwijl ik in de openingsfase contact trachtte te leggen met een toeschouwer, merkte ik plots ook op dat op 2 borden exact dezelfde stelling stond. In elk team speelde iemand met wit de stelling op een bord en iemand  met zwart de stelling op een ander bord. M.a.w. niets stond in de weg om door de 2 spelers van het andere team beide stellingen identiek te houden en dus de zetten van het ene naar het andere bord telkens te kopiëren. Zoiets zou tactisch ook een heel logische keuze zijn want zo zouden ze gegarandeerd 1 op 2 scoren tegen hun veel hoger gequoteerde tegenstanders. 

Tja en ik zat natuurlijk te spelen op 1 van die 2 borden. De copycats zouden mij verplichten via een omweg te spelen tegen mijn veel hogere gequoteerde ploeggenoot. Het is te zeggen als ze ook zouden opmerken dat de 2 borden identiek waren en ik realiseerde mij dat dit wellicht nog niet was gebeurd. De 2 borden lagen niet naast elkaar en mijn tegenstander had nog niet de kans gekregen om eens rond te lopen want ik had tot dan toe alles a tempo gespeeld. De keuze was bijgevolg snel gemaakt om te blijven blitzen tot de 2 stellingen zouden divergeren.

Ik weet niet of de duplicatie had blijven doorgaan tot het einde van beide partijen zonder mijn plannetje maar ik vermeed het risico. Toen ik uit boek was en ik voor het eerst lang begon na te denken, bleken beide partijen al een uniek pad te zijn ingeslagen. Ik en mijn teamgenoot wonnen allebei ondanks de verwisselde kleuren.

Ik vermoed sommigen zullen mijn verhaal als te ongeloofwaardig beschouwen maar er zijn gevallen bekend waar de bovenvermelde truuk van copycats in bordschaken werd toegepast. In 2019 gebeurde het zelfs op het allerhoogste niveau met + 2700 spelers in een klassiek tornooi. Het was niet duidelijk wie kopieerde van wie maar het was wel duidelijk dat het gebeurde want ook de fouten werden gekopieerd. Uiteindelijk besliste de wedstrijdleider om de 2 borden van elkaar af te zonderen waarna beide partijen prompt hun eigen koers vaarden.

In bordschaken is niet iedereen het eens over wat er precies moet gebeuren met dit type copycats. De arbiter motiveerde in 2019 zijn beslissing dat het beter voor de gemoedsrust was van iedereen dat de borden naar verschillende kamers werden verhuisd maar dat is technisch niet altijd een mogelijkheid. Hij gaf hierbij ook aan dat hij niet expliciet het gekopieer afkeurde. Dat is dus een duidelijk verschil met de correspondentieschaak-reglementen waarin expliciet staat dat "mirror-partijen" onaanvaardbaar zijn.

Anderzijds bij het napluizen van mijn correspondentiedatabase op dubbels ontdekte ik dat toch heel wat spelers zich niets of heel weinig aantrekken van dit copycat-reglement. De absolute copycat-wereldkampioen is zonder twijfel de Tsjechische expert Milan Vodicka.

Honderden slachtoffers maakte hij de voorbije jaren en dan vermoed ik dat de lijst hierboven nog bijlange niet compleet is want ik mis de niet-ICCF partijen sinds 2018 (hiervoor zou ik de nieuwe UltraCorr 2024 moeten aanschaffen). De langste identieke partij is 78 zetten (zie oranje hierboven). Een aantal spelers werden zelfs meermaals het slachtoffer waaronder Christian Koch minstens in 5 partijen (zie rood hierboven). Ook minstens 3 Belgen waren onder zijn slachtoffers: Willy Vertongen, Andre Michiels en Hasan Kutlu.

Door partijen op diverse websites (ICCF, LSS en FICGS) aan elkaar te linken, slaagde hij erin om grotendeels onder de radar te blijven. De laatste jaren is hij wel iets voorzichtiger geworden door slechts halve partijen te kopiëren maar het blijft uiteraard onethisch. Trouwens het is ook niet altijd makkelijk om het kopiëren consequent vol te houden want af en toe zien we in bovenstaande tabel dat er iets fout gaat (soms ook in Milans voordeel).

De correspondentieschaakfederaties weten niet hoe hoe ze hierop moeten reageren of beseffen onvoldoende de grootte van deze misbruiken. Het is ook niet makkelijk want soms geraken partijen pas bekend jaren nadat ze beëindigd zijn dus controles gebeuren veel te laat. Persoonlijk zie ik geen enkel nut meer in correspondentieschaak als er geen garanties kunnen worden gegeven over de identiteit van de tegenstanders. Correspondentieschaak was al dood en nu ook nog eens helemaal begraven.

In bordschaken is dit soort gekopieer onmogelijk om op grote schaal toe te passen maar als de melk bij de kat wordt gezet dan zullen sommigen zeker trachten te profiteren. Een schaker is geen heilige en voor enkele extra puntjes zijn velen best bereid om de kantjes ervan af te lopen.

Brabo