Camouflage deel 2

In 2014 schreef ik een artikel over hoe leuk ik het vond dat live borden in meer en meer tornooien worden gebruikt. Vandaag 8 jaar later sta ik er een heel pak genuanceerder tegenover. Vooreerst is de rol van notatie bijhouden d.m.v. de live borden achterhaald omdat bijna alle tornooien spelen met increment (waardoor notatie altijd verplicht is door beide spelers). Echter het grootste nadeel vind ik dat door de live borden veel meer partijen van mezelf in de database terechtkomen. Alleen al door bv. de voorbije edities van Open Gent mee te spelen, zijn zo 97 !! van mijn klassieke partijen in de publieke databases opgenomen. Daar kan dus elk van mijn (toekomstige) tegenstanders van gebruik maken en wees maar zeker dat dit ook intensief wordt gedaan in de partijvoorbereiding.

Vroeger, zonder de live borden geraakten veel minder van mijn partijen in de database want niemand houdt van notatieformulieren te ontcijferen en die manueel zet per zet in een schaakprogramma gratis in te brengen. Je ziet dit trouwens ook duidelijk in tornooien met live borden. Behalve de partijen die automatisch worden bijgehouden door de live-borden, wordt er door de organisatie zelden nog de moeite gedaan om die aan te vullen met andere partijen. Dat betekent dus uiteraard ook dat het vooral een probleem is voor enkel de hoger gekwoteerde spelers die dus bijna uitsluitend de live borden bevolken.

Ik vermoed daarom ook dat de meeste schakers niet wakker liggen van dit probleem. Als je een sterke speler wilt zijn dan moet je daar ook de consequenties van dragen. Tja egoïstisch uiteraard maar zo zit de schaakwereld in elkaar. Dan ben ik trouwens ook niet verwonderd dat sommige sterke spelers consequent tornooien vermijden waar live borden zijn. Het is wellicht ook een belangrijke reden waarom de Belgische top al jaren Gent links laat liggen. Bovendien ook als zwakkere speler kan je wel eens "slachtoffer" worden bijvoorbeeld in de eerste ronde van een tornooi of als je toevallig met een sterke reeks bezig bent.

Dan is het kot plots wel te klein. Veel zwakkere spelers vinden het niet kunnen dat hun "slechte" partijen naast de meesterpartijen in de databases worden opgenomen. Velen haten het wanneer hierdoor hun "geheim" lievelingssyteempje te grabbel wordt gegooid aan Jan en alleman. Zo herinner ik mij een anekodote uit Open Brasschaat 2019. In de laatste ronde speelde ik er tegen de Belgische expert Bjarne Van Dijck (zie mijn artikel Welke partijen analyseren deel 2) waarin zwart vroeg afweek van zijn repertoire. Op zich niets bijzonder behalve dat Bjarne achteraf mij toevertrouwde dat de voornaamste reden waarom hij had afgeweken, was om zijn lievelingssysteempje uit de databases te blijven houden. Tot nu toe stonden er nog geen partijen van in en dat wou hij behouden om nog veel plezier in de toekomst ermee te hebben.

Dat hij daardoor misschien zijn kansen in onze onderlinge partij gehypothekeerd heeft (hij kwam in de opening snel in de problemen), vond hij achteraf een aanvaardbare ruil. Dat was de allereerste keer dat ik hoorde dat iemand zijn openingskeuze liet afhangen van het feit dat de partijen live werden uitgezonden maar verrast was ik allerminst want toevallig had ik een maand eerder iets gelijkaardigs gedaan in mijn partij tegen de Britse grootmeester Daniel Gormally door opzettelijk af te wijken van mijn repertoire en 10.Pd5 te spelen i.p.v. 10.Dd3. Die partij werd live uitgezonden en telde toch niet meer voor rating.

Zo vermeed ik dus dat een partij van mezelf met 10.Dd3 in de database terechtkwam en kon ik begin 2020 met succes de Belgische IM Francois Godart verrassen zie de partij in het artikel Clubschaak en of internetschaak deel 2.

Ook dit jaar in Open Gent koos ik daarom weer om een stukje van mijn repertoire te camoufleren. Zo greep ik in ronde 7 terug naar een systeempje dat ik sinds 2016 niet meer had gespeeld en geen deel meer uitmaakte van mijn repertoire (zie voor 2016: avrukh deel 2, 2017: geheim en 2021: de schaakmicrobe deel 5) in het bijzonder om nieuwe ideeën te sparen voor meer belangrijke wedstrijden.

Ik was trouwens niet de enige die in de meest recente editie van Open Gent op de live borden zijn repertoire aan het camoufleren was. De Belgische FM Sim Maerevoet vloog kort na Open Gent naar Chennia (India) om de schaakolympiade te spelen. Om zijn toekomstige tegenstanders in de olympiade op een dwaalspoor te brengen, koos hij daarom steevast voor openingen die geen deel uitmaakten van zijn voorbereiding op die olympiade. In de laatste ronde verraste hij zo vriend en vijand door de Ponziani van stal te halen.

In het recente boek Winning van de sterke Britse grootmeester Nigel Short wordt bovendien nog een andere reden aangehaald om geregeld je repertoire te camoufleren/ variëren. Een extra (nutteloze) opening van jezelf in de database is een goed wapen om je tegenstanders tijd te doen verliezen in de partijvoorbereidingen. Zeker in tijden waar je steeds minder tijd krijgt om voor te bereiden, wordt camouflage en misleiding steeds belangrijker.

Brabo