Pionstructuren

Elk van mijn leerlingen heeft zijn eigen repertoire. In mijn lessen zal ik dan ook niet trachten hen te overtuigen om andere openingen te spelen. Slecht 1 uitzondering maakte ik dit seizoen hierop toen we het over het thema "materiaal en tijd" hadden. Mits gebruikmakend van een bijzonder interessant en zeer onbekend idee in de hoofdlijn van het Evans gambiet trachtte ik mijn leerlingen te stimuleren om eens in de bordpraktijk minder vast te houden aan materiaal en meer aan tijd te spenderen.

Dus normaal gaan mijn lessen niet over openingen. Er bestaan genoeg goede openingsboeken waarin ieder snel en eenvoudig voldoende kan leren om een leuke partij te kunnen spelen als clubschaker. Bovendien kost het specialiseren in een opening niet alleen ontzettend veel tijd maar is dit vandaag zinloos zonder gebruik te maken van de beste schaakprogramma's (zie schaakopeningen studeren deel 2).

Desalniettemin valt er toch ook iets te zeggen om jezelf niet alleen te beperken tot het kijken naar partijen binnen je repertoire. Niet zelden kan je een idee uit een andere opening gebruiken in je eigen repertoire. Verschillende openingen hebben eenzelfde type pionstructuur waarin eenzelfde idee mogelijk blijkt te zijn. De Amerikaanse grootmeester Grigory Serper schreef hierover onlangs 2 geïnspireerde artikels zie how to study master chess games en more lessons from master games. Een grote stap verder gaat het meesterwerk Chess structures A grandmaster guide geschreven door de Chileense grootmeester Mauricio Flores Rios en gepubliceerd in 2015.

In 22 hoofdstukken beschrijft de auteur de belangrijkste pionstructuren en de standaardplannen die er aan verbonden zijn. Mauricio vertelt in de inleiding dat hij dit boek miste wanneer hij opgroeide als speler tot grootmeester en dus het hoogtijd vond om hieraan iets te doen. Het is geen opschepperij want zo las ik op chessexpress.blogspot dat ook andere schakers al vele jaren op zoek waren naar dit soort boek.

Ik vermoed dat het boek vooral voor spelers tussen 2000 - 2300 elo het meest waardevol zal zijn. In dit elo-segment start je best met een iets serieuzer repertoire op te bouwen en dan komt de kennis van de diverse belangrijkste pionstructuren zeker van pas. Ook voor spelers in de hogere eloregionen is het zeker nog interessant. Zo ben ik het eens met de review in New in Chess van de Britse sterke grootmeester Matthew Sadler dat het hoofdstuk over de Hedgehog of ook wel egelopstelling vanuit wits standpunt bijzonder informatief is. Zelf kon ik zo al de vruchten plukken van zijn aanbevolen aanvalsplan met Dc1 zie de online blitzpartij hieronder.

In onze openingen zijn dus talloze connecties. Goede schakers doen dan ook geregeld aan kruisbestuivingen in hun openingen met ideeen/ plannen uit soms totaal andere openingen. Echter evident is het zeker niet altijd. Zo speelde ik een paar jaar terug met wit tegen een Caro Cann. Zwart slechts 1700 elo kende het typisch kenmerkend pionoffer in deze pionstructuur en kreeg goed spel.

Onlangs ontdekte ik in een partijanalyse dat ik ditzelfde pionoffer had kunnen doen in een compleet andere opening: het oud-Hollands. Mijn gespeelde zet was niet slecht maar zonder twijfel was b5 kritieker geweest. De resulterende stelling is zeer scherp waarbij vooral wit moet opletten.

In de partij heb ik geen seconde gedacht aan dit concept. Ondertussen heb ik gelijkaardige stellingen in het oud-Hollands al enkele keren online op het bord gehad en met succes de nieuwe verworven kennis toegepast.

Lange zettenreeksen van buiten leren is soms noodzakelijk om de opening te overleven. Minstens even belangrijk vind ik het kennen van de grote schema's in veel voorkomende pionstructuren. Veel schakers hebben geen flauw benul hoe ze moeten spelen na de opening. "Chess Structures" biedt natuurlijk niet overal een antwoord op maar lijkt mij alvast vandaag het beste medicijn om je kansen in weinig tijd te verbeteren.

Brabo