Oordopjes deel 2

Als je goede punten wilt scoren bij je vriendin of echtgenote dan is een weekendje Parijs steevast een goede keuze. Parijs verveelt nooit. Bovendien sinds we Time to Momo gebruiken voor citytrips, is er wandelen veel leuker geworden. Je wordt niet alleen geleid naar de meest interessante toeristische plekjes maar je komt ook langs leuke winkeltjes, aanbevolen restaurants, ...

Vorig jaar hebben 2 zulke weekendjes Parijs gemaakt. Dat is uiteraard niet goedkoop want Parijs is een heel dure stad. 1 keer hebben we daarom gelogeerd aan de rand van Parijs. Met een beetje wandelen en metro geraak je in minder dan een uur in het centrum. 1 keer logeerden we in een low-budget IBIS in het centrum. Echter ik vermoed dat laatste gaan we niet meer herhalen. Low-budget trekt vaak een apart type toeristen die het niet zo nauw nemen met hun medemensen. Mijn echtgenote heeft er toen geen oog dicht gedaan. Een groep Italianen maakte in de aangrenzende hotelkamer een feestnacht van. Klachten bij de receptie hadden geen gehoor. Ik plugde mijn op maat gemaakte oordopjes in en sliep als een roos.

Ruim anderhalf jaar heb ik die oordopjes ondertussen en ze zijn een van mijn beste investeringen ooit geweest. Ik vind steeds meer situaties waar ze heel handig zijn tot zelfs op mijn werk. Een open space waar iedereen elkaar ziet en hoort, is er de norm met soms 100 collega's in 1 ruimte. Ik hoor mezelf soms niet denken door hun gepraat. Sinds ik de oordopjes heb, neem ik ze af en toe mee naar het werk.

Thuis als ik partijvoorbereidingen maak of werk aan een schaakartikel, plug ik de oordopjes ook geregeld in. Muziek, de televisie, gekibbel .... Alles wordt weggefilterd waardoor ik niet meer in discussie moet treden met mijn huisgenoten. Kortom de oordopjes zijn een win-win voor iedereen en uiteraard het meest voor mezelf.

Vandaag ga ik niet meer naar een schaakwedstrijd zonder eens te checken of ik de oordopjes mee heb. Ze zijn onderdeel geworden van mijn vaste schaakuitrusting: balpen, drinkfles, koek/ stuk fruit, leesbril en dus oordopjes. Ik vermoed dat ik ze ondertussen in een kwart van mijn wedstrijden gebruik. Van zodra ik lawaai hoor, plug ik ze in en haal ik ze meestal niet meer uit tijdens een partij. Ze storen niet en ik weet dat ze hun werk doen.

Draadloze oortjes van 29 euro bij Decathlon

Recent was ik dan ook verrast dat een arbiter nog voor de wedstrijd begon, afkondigde dat oortjes verboden zijn. Het verschil tussen oortjes en oordopjes is niet altijd snel te onderscheiden. Goedkope draadloze oortjes zijn overal te koop. Wil je nog minder opvallen dan zijn er zelfs de duurdere transparante. Ik begrijp dat het onbegonnen werk is om in een speelzaal met 100 spelers ieders oren vooraf te controleren.

Desalniettemin 10 minuten nadat de wedstrijd begonnen was, deed ik mijn beklag over lawaai bij de arbiter. Een simpele glazen deur was de afscheiding met het aangrenzende café waar de muziek bleef draaien. Elke 5 minuten ging die deur open. Ik wou de partij niet verliezen door gebruik te maken van mijn oordopjes maar dit waren geen aanvaardbare speelcondities voor een wedstrijd. Dus toonde ik aan de arbiter mijn oordopjes en liet hem er eens in knijpen zodat hij zelf kon vaststellen dat er zeker geen elektronica in verborgen zat. Daar had hij geen zin in want de met oorsmeer bedekte oordopjes zagen er meer dan voldoende onschuldig uit. Ik kreeg gelukkig mijn zin.

Dat ik alsnog mijn partij bijna verloor door de oordopjes had dus niets te maken met de arbiter maar wel dat ze af en toe ook eens te goed kunnen werken. In onderstaande partij was mijn tegenstander en omstaanders erg verrast dat ik remise weigerde. Ik had het remisevoorstel totaal niet gehoord.

Zonder oordopjes had ik mezelf dus heel wat lijden kunnen besparen. Ik had het voorstel sowieso aangenomen indien ik het had gehoord. Dus een tip voor toekomstige tegenstanders die dit artikel lezen. Wil je remise voorstellen dan hou rekening met mijn oordopjes als ik ze heb ingeplugd! Spreek luider of maak het met gebarentaal duidelijk.

Brabo

Mijn allereerste Chessbase

Na ruim een jaar geen enkele schaakaankoop te hebben gedaan, trakteerde ik mezelf op een nieuwjaarscadeau: Chessbase 18 Starter package. Ik schaak sinds 1990 fanatiek maar dit is mijn allereerste Chessbase. Ik heb de boot altijd afgehouden want ik vond het te duur en de veel goedkopere Fritz-interface was meer dan voldoende voor mijn analyses.

Het was een artikel eind vorig jaar op Chessbase die mij overstag deed gaan: How to find a player behind their online profile with chessbase 18. Ik vermoed dat velen dit gemist hebben. Bovendien de weinigen die het gelezen hebben, vonden het veelal oninteressant. Ontdekken dat achter het lichess-account vincentkeymer2004, de Duitse topgrootmeester Vincent Keymer verscholen zit is een afknapper.

Rara wie is vincentkeymer2004 ?

De grootste ontwikkeling in jaren wordt door Chessbase bijzonder amateuristisch voorgesteld. Hiervoor zijn 2 redenen. In Duitsland zijn er heel strenge privacy-wetten. Je riskeert een rechtszaak als je lijsten publiceert van anonieme accounts gelinkt aan echte namen. Daarnaast is de tool gebaseerd op statistische analyses. In mijn vorig artikel zie je dat 100% match niet bestaat dus er blijft altijd een kans op fouten bestaan. Je zou dus de betrokken personen zelf moeten vragen of je juist bent maar die zullen daar uiteraard zelden of nooit op willen antwoorden.

Zelf vond ik dus bovenstaand reclamepraatje ook absoluut onvoldoende om mij te overtuigen maar het wekte voldoende mijn nieuwsgierigheid om op onderzoek te gaan. Ik vroeg daarom aan mijn netwerk wie al Chessbase 18 had en of ik enkele testen erop mocht uitvoeren. Vervolgens reed ik +50km naar mijn clubgenoot Richard Meulders om een welgekozen lijstje van online accounts te checken. De resultaten waren zelfs zonder aangepaste filters al meer dan voldoende goed om elke twijfel bij mij weg te nemen. Ik moest en zal Chessbase 18 kopen.

In mijn vorig artikel heb ik al een tip van de sluier opgelicht over hoe intensief ik deze nieuwe feature van Chessbase gebruik maar wat is er nog interessant voor mij? Eerlijk eigenlijk niets waarvoor ik Chessbase aangekocht zou hebben. Dat wil niet zeggen dat ik een aantal features niet apprecieer of er geen tijd wordt gewonnen.

1. 1 jaar abonnement op downloaden partijen (5000 partijen per week). Dat is ruimer dan twic en je hoeft niet meer naar een website te gaan. Anderzijds merk ik op dat ik onvoldoende gedisciplineerd ben om elke week mijn databases en openingsboeken hiermee up te daten.
2. Je eigen openingsboek (zie groene zetten) en/of database-extract van de Big Database creeren, duurt maximum 15 minuten met Chessbase 18. Met de Fritz-interface kostte het mij ruim 15 uren. Dat is dus een gigantische tijdswinst. Dat het geen must is, is dat ik het slechts enkele keren per jaar nodig heb.
3. Verwijder dubbels. Yottabase mag dan wel de meest complete database zijn. Het is ook een kwalitatief heel lage database met vaak meermaals dezelfde partijen. Dat is storend vooral als je zoals ik graag kijkt naar Statistiek.
4. Verbeter namen. In databases zijn namen vaak verkeerd geschreven of ontbreken deels. De functie biedt voor sommige gevallen een oplossing aan maar zeker niet voor alles. Juiste namen betekent minder partijen missen in de partijvoorbereiding, meer nauwkeurige statistieken, grotere kans op anonieme accounts te ontdekken.
5. Verbeter chronologie van de partijen. Als je databases laat samensmelten of je gebruikt Yottabase dan zal je zien dat de partijen vaak niet chronologisch staan. Een juiste chronologie zorgt voor een sneller en beter inzicht van iemands veranderend openingsrepertoire. Er zit wel een addertje onder het gras bij deze functie want niet de datum van de partij maar de datum van het tornooi wordt gebruikt. Een tornooi gestart in 2024 maar partij gespeeld in 2025 zal worden getoond als 2024!
6. Drag and drop. Het samensmelten van databases gaat iets sneller zonder openen en kopieren van databases. Het is telkens maximum een minuutje tijdswinst maar het is iets dat veelvuldig gebeurt.

Tips van andere gebruikers zijn welkom want ik heb nog veel te ontdekken in Chessbase. Veel lijkt mij pure spielerei zoals onderstaande "AI" gegenereerde stijlrapporten. Ik twijfel sterk of zoiets nuttig kan zijn en misschien is het zelfs schadelijk. Ik ben heel erg argwanend om zoiets te gebruiken in een partijvoorbereiding. Uiteraard keek ik eens naar wat Chessbase vertelt over mezelf.

Stijlrapport van Brabo in Engels want Nederlandse vertaling door Chessbase is pover.
Een stijlrapport bevat een aantal interessante vaststellingen.

Ik speelde vorige maand in het open Frans tornooi Cappelle La Grande. Slechts 1 keer heb ik een online account opgezocht met Chessbase en voor de rest heb ik het programma er toen niet gebruikt. Chessbase is vooral iets wat ik gebruik wanneer ik niet onder tijdsdruk sta. Bovendien gebruik ik vandaag Chessbase minstens 90% van de tijd om anonieme accounts te onthullen. Met de veel goedkopere Fritz-interface of zelfs het compleet gratis lichess hebben de meeste amateurschakers meer dan genoeg.

Brabo

Anoniem deel 3

Je kan geen omelet maken zonder eieren te breken. Mijn vorig artikel kon ik enkel schrijven door de geheime account van Frederic openbaar te maken. Het verhaal vond ik te speciaal om niet te vertellen en een blog bestaat nu eenmaal dankzij zulke verhalen. Desalniettemin geef ik toe dat het openbaar maken van geheime accounts stinkt. Een speler kiest bewust voor een anonieme account en dat wordt niet gerespecteerd.

Echter ik wil hierbij ook opmerken dat ik bijlange niet de enige ben die geheime accounts tracht te achterhalen. Magnus Carlsen vertelde in een recent interview dat een Russische grootmeester hem jaren geleden eens een lijst met Magnus' "geheime accounts" had toegezonden. Hierdoor realiseerde Magnus zich dat hij als nummer 1 nooit nog anoniem online zou kunnen spelen. Het verplichtte Magnus om meer dan ooit zijn repertoire uit te breiden en te variëren. Vooral dat laatste werd benadrukt in hetzelfde interview want Magnus vertelde heel verrassend over een app op zijn gsm die hij hiervoor gebruikte. Die app selecteert random een opening die hij dan speelt in de volgende partij. Zoiets is niet alleen compleet onvoorspelbaar maar het bespaart Magnus ook energie in het kiezen van een opening. Geniaal en typisch Carlsen om van een ingewikkelde materie als de juiste opening kiezen er iets triviaals van te maken.

In elk geval neem je een risico met online je repertoire te oefenen zelfs anoniem en dat risico is onlangs drastisch vergroot. Chessbase is de eerste die een programma heeft ontwikkeld waarmee iedereen de identiteit van een anonieme account kan achterhalen. Voor persoonlijk gebruik een anonieme account onthullen is al niet koosjer. Puur voor geld zoiets op grote schaal doen is schaamteloos. Chessbase heeft een lange geschiedenis met dit soort activiteiten. Zo was er in de nillies de twic-sage. Chessbase kopieerde wekelijks de twic-partijen en verkocht die dan zelf voor veel geld. In 2021 verkocht Chessbase Fat Fritz die 99,9% gekopieerd was van het gratis Stockfish.

Trouwens Chessbase is ook zo sluw om hun nieuw superwapen enkel te gebruiken voor lichess en chess.com-accounts. Accounts onthullen van het eigen online-platform Playchess is niet mogelijk. Kortom het zou mij niet verwonderen dat iemand met geld een klacht indient zeker na het lezen van dit blogartikel. Het programma staat duidelijk nog in zijn kinderschoenen maar levert zelfs vandaag al heel behoorlijke resultaten. De voorbije 2 maanden testte ik het uitgebreid dus hoogtijd om hierover iets te communiceren aan de schaakgemeenschap.

Vooreerst bestaat het programma uit 2 onderdelen. Ik begin met het kleinste onderdeel "Zoek lichess-account". Voorwaarde is uiteraard dat er van die speler een aantal partijen gepubliceerd zijn onder de echte naam in een publieke database. Het programma zoekt dan de beste match tussen het repertoire van die persoonlijke partijen en de repertoires van alle anonieme accounts binnen de gekozen groep. Dit werkt bijvoorbeeld perfect voor Arjen Van Amerongen die lid is van het lichess-team De Stukkenjagers ondanks er slechts een 42 partijen onder de eigen naam gepubliceerd zijn.

Zoek lichess-account van Arjen Van Amerongen in het lichess-team De Stukkenjagers

Voorlopig werkt deze functie dus enkel binnen lichess-teams. M.a.w. deze feature is slechts nuttig in heel uitzonderlijke gevallen maar ik zie wel potentieel. Als de gebruiker eigen groepen kan aanmaken van anonieme accounts op basis van een of meerdere specifieke openingslijnen + online rating-ranges dan kan zoiets heel interessant worden. Ik bedoel dus mijn methode beschreven in lichess deel 2 vol automatisch, veel sneller en veel nauwkeuriger.

Het tweede onderdeel en grootste is "Wie speelt met anoniem online account x?" Je wilt de echte naam onthullen van een anonieme online account dus je werkt nu in omgekeerde richting. Het programma vergelijkt het repertoire van het anonieme account met de repertoires van een database met spelers waarvan de echte naam bekend is. Hier stel ik vast dat een speler toch minstens 100 partijen onder eigen naam moet hebben staan in een publieke database om een serieuze kans op succes te hebben. Ook hier doet het programma wat het zegt want voor onderstaande accounts geeft het programma telkens op nummer 1 de juiste naam.

Chessbase 18 geeft voor bovenstaande accounts de juiste naam op nummer 1.
Het % stelt de overlapping in repertoires voor tussen de nummer 1 en anonieme account
T staat voor Titled Tuesdays

Dat is een mooi lijstje die elke week wat langer wordt maar veel is het uiteraard niet. Met deze versie van het programma lijkt het mij onmogelijk om op grote schaal anonieme accounts te onthullen. Het programma werkt vandaag te traag en er zit vaak te veel ruis op de resultaten. 

• De meeste accounts worden geanalyseerd in een 5 tal minuten maar in zeldzame gevallen kan het meer dan een uur duren. Cloudcomputing is niet beschikbaar vandaag om het tempo op te drijven.
• Bulletpartijen en oude online partijen kan je niet uitsluiten van de analyse waardoor de resultaten vaak nutteloos zijn.
• Er wordt geen rekening gehouden met diepte en zeldzaamheid van varianten. Een gewicht geven aan varianten zou de resultaten drastisch kunnen verbeteren.

Desalniettemin kan je als gebruiker toch een aantal trucs toepassen om de resultaten te verbeteren.

• Creëer extracten uit de standaard publieke database (Big Database 2025) waarbij je beperkt in tijd (bv laatste 3 jaar) en speeltempo (enkel blitz).
• Maak gebruik van een ratingrange. Op basis van de online elo maak een schatting van wat de fide-elo moet zijn.
• Vul de standaard publieke database aan met nieuwe of onbekende partijen. Laat Chessbase de namen van spelers nakijken en corrigeren. Hoe meer partijen een speler heeft om te vergelijken, hoe hoger de kans op succes.

Dankzij die trucs was ik o.a. in staat om parachesstamol aan Frederic te connecteren. Dat betekent zelfs een online account van een paar maand oud met slechts een paar honderd partijen gespeeld, kan je dus soms al onthullen.

Er valt nog veel meer te vertellen maar in dit artikel is de boodschap duidelijk. Als je het ethische buiten beschouwing laat dan is de nieuwe Chessbase 18 voor elke ambitieuze +2200 fide-speler een absolute must. Onder de 2000 fide lijkt het mij onzin om enkel hiervoor Chessbase 18 aan te kopen want het rendement ligt te laag. Anderzijds ik moet toegeven, het is telkens ook weer een beetje kicken als ik erin slaag om weer eens een anonieme account te onthullen. De jacht is open !

Brabo

De hypochonder

Na de 2de episode van de Lange Rokade schreef ik een mailtje naar de podcasters dat ik meer originele en persoonlijke content verwacht. Het was te veel opsommen van algemeen schaaknieuws dat je mits enig surfen ook kan vinden op andere sites. De podcasters waren te braaf voor elkaar. Mijn opmerking is blijkbaar gehoord want de derde editie was veel beter en veruit de beste editie van de 3. Vooral de Nederlandse grootmeester Koen Leenhouts was de smaakmaker met enkele heel persoonlijke aanvullingen. Zo gaf Koen verrassend toe dat hij binnenkort op vakantie gaat zonder schaken. Zijn grootmeesters dan niet altijd bezig met schaken? Waar gaan grootmeesters naar toe als ze niet schaken?

Koen gaat naar Lanzarote (een van de Canarische eilanden) en in het bijzonder het Papagayo-strand. Papagayo hoor ik sommigen denken dat komt mij bekend voor van lichess en jawel dat is Koens gebruikersnaam. Confrater Glen vroeg vervolgens aan Koen of hij met of zonder onderbroek naar dat strand ging. Met was zijn gedecideerd antwoord.

Dan geef ik Koen hier alvast de tip om vooraf goed te checken of er voldoende onderbroeken in de valies zitten want voor je het weet, heb je er niet genoeg. Dat laatste overkwam mij deze kerstvakantie. Grootmeesters gaan op reis naar zonovergoten zuiderse eilanden. Fidemeesters gaan op reis naar het regenachtige Den Haag met het Scheveningenstrand in de buurt. Halfweg kreeg ik een telefoontje van thuis dat ik mijn koffer met kleren was vergeten waaronder dus mijn onderbroeken. Het werd een citytrip zonder strand want terugkeren zag ik niet meer zitten.

Kortom ik ben wereldberoemd met mijn partijvoorbereidingen maar inpakken voor reizen gebeurt bij mij laatste minuut. Dan klop je beter aan bij de Belgische fidemeester Frederic Decoster. Zijn verslag "The secret sauce" over zijn Servisch avontuur liet geen twijfel bestaan over hoe gedisciplineerd het inpakken huize Decoster gebeurt. Zelfs vrouwlief werd ingeschakeld om in de apotheek een doosje Enterol te halen. Hij nam al een pilletje vooraf voor de zekerheid en het mocht van de apothekeres opgeschaald worden naar 2 in geval van een crisismoment (als shit happens).

Nu weet ik ook wat anderen denken over mijn partijvoorbereiding dus dat ik overdrijf. Bovendien weet ik uit ervaring dat het pro-actief nemen van medicatie vaak gelinkt is aan een zeer grote angst om ziek te worden: hypochondrie. Ik woon al vele jaren onder 1 dak met een hypochonder dus kan ondertussen heel snel andere hypochonders herkennen.

Een extract van Brabo's prive-apotheek:
5 thermometers, glucosemeter, bloeddrukmeter, saturatiemeter,...

Ik schonk er verder geen aandacht meer aan want meer viel er toen ook niet over te vertellen maar alles veranderde enkele weken later. 3 weken na de publicatie van de 'secret sauce', moest ik in de interclub spelen tegen Frederic Decoster. Zoals gewoonlijk startte ik een doorgedreven partijvoorbereiding op alhoewel ik op voorhand wist dat Frederic iets zou spelen dat hij nooit eerder had gespeeld. Bovendien wist Frederic ook welke van zijn online accounts ik kende dus daar zou ik evenmin iets kunnen uit halen.

Als ik echt een kans wilde maken op een succesvolle partijvoorbereiding dan moest ik een compleet geheim account van Frederic trachten te achterhalen waarvan hij absoluut niets zou vermoeden. Hiervoor gebruikte ik exact de methode die ik reeds beschreef in lichess deel 2. Ik koos een relatief zeldzame openingsvariant die Frederic 3 weken eerder in Servië had gespeeld.

Vervolgens filterde ik in mijn elite-lichessdatabase (ondertussen meer dan 23 miljoen partijen) op de stelling na zwarts 8ste zet. 1 account viel mij onmiddellijk op en bovendien een partij gespeeld slechts 3 dagen voor de interclubontmoeting op 17 november met Frederic Decoster.

parachesstamol speelde de lijn slechts 3 dagen voor mijn interclubpartij tegen Frederic Decoster

Wie noemt zich parachesstamol? Ik dacht onmiddellijk aan een hypochonder want er bestaat heel vaak een link tussen speler en gebruikersnaam. Uiteraard was ik ook nog niet dat Enterol-verhaal vergeten. Zou ik nu al prijs hebben? Dat is te mooi om waar te zijn of toch? Hoe meer ik manueel de repertoires van parachesstamol en Frederic Decoster vergeleek, hoe meer ik overlappingen zag. Ik was niet zeker maar wat zijn enkele online partijtjes extra bekijken voor een fanaticus zoals mezelf. 1 opening van parachesstamol was mij totaal onbekend.

Dus spendeerde ik een half uurtje aan een interessante anti-dote en checkte ik in de database hoe meesters in het verleden er op hadden geantwoord. In onze onderlinge partij viel eerst ik van mijn stoel want ik kon niet geloven dat ik juist had gegokt. Vervolgens was het Frederic die van zijn stoel viel toen ik 9.h4 a tempo op het bord kwakte.

De apres-schaak was hartelijk en amusant maar over parachesstamol werd geen woord gerept. Pas maanden later vond ik zelf de bevestiging van wat ik al met 99% zekerheid vermoedde. Iemand had een paar weken na onze interclubpartij een chess.com-account gecreëerd met niet alleen de gebruikersnaam parachesstamol maar bovendien onder de Belgische vlag. Echter het finale nekschot kwam van mijn gloednieuwe Chessbase 18. 

Frederic Decoster is beste match
voor het geheime lichess-account parachesstamol
volgens de nieuwe Chessbase 18.

De nieuwe functie in Chessbase 18 wordt een gamechanger maar dat is voor een ander artikel.

In de eerste podcast van de lange rokade werd de vraag gesteld waarom spelers geen verslagen willen schrijven of waarom die weinige verslagen afgeschermd zijn achter een paswoord. Ik schreef eerder over partijen die worden afgeschermd door een paswoord maar wat kan men aanvangen met een verslag? Dit artikel bewijst spijtig nogmaals dat spreken zilver is en zwijgen goud. Alles maar dan ook alles kan tegen je gebruikt worden.

Desondanks is het allerminst mijn bedoeling met dit artikel om elke schaakverslaggeving kapot te maken. Dit artikel toont net aan dat de beste verhalen enkel kunnen ontstaan als spelers zich durven open te stellen. Onderbroeken, glucosemeters en Chessbase 18 krijgt chatgpt nooit in een logisch verhaal verteld en is dit net niet waarom we allemaal van dit spelletje zoveel houden? Creatiever, absurder worden mijn artikels wellicht nooit meer.

Brabo

Security

Gukesh daagt Magnus uit voor een wereldkampioenschap. Gukesh beweert dat hij Magnus wereldrecord van 2882 elo kan verbeteren. Met 3 nederlagen en geen winsten uit 6 klassieke partijen maakte Gukesh een belabberde indruk in het net afgelopen Freestyle Weissenhaus toptornooi. Carlsen liet de kans niet voorbijgaan om keihard terug te slaan in een recent interview. "Gukesh heeft geen schaakintuitie, hij is enkel wereldkampioen in klassiek standaardschaken door zich kapot te werken.

In elk geval heeft het tornooi opnieuw getoond waarom Carlsen zo een grote fan is van freestyle-schaken. Spelers kunnen met geen enkel kleur een remise afdwingen. Er moet vanaf zet 1 worden geschaakt. 14 van de 26 gespeelde klassieke partijen hadden een winnaar. De remises zoals die in de laatste ronde tussen Caruana en de winnaar Keymer zijn telkens heel origineel en entertainend.

In april wordt het eerste grote open klassiek tornooi met freestyle-schaak georganiseerd: Grenke Open.  Zelfs ik overwoog even om mee te spelen. Echter als amateurschaker is mijn tijd en geld beperkt. Het is mij vandaag een stap te ver om standaardschaak op te offeren voor freestyle-schaak en het lijkt erop dat ik niet de enige ben die er zo over denkt. Vandaag kiezen slechts 197 van de 1330 Grenke-registraties voor freestyle-schaak ten voordele van standaardschaak (15% - 85%). Slechts want de prijzenpot is ruim 3 keer hoger bij freestyle-schaak en bovendien zal Magnus er meespelen.

M.a.w. ik begrijp dan ook de kritiek van de Poolse grootmeester Grzegorz Gajewski, hoofdcoach van Gukesh. Er bestaat geen enkele garantie dat zulke freestyle-schaak-evenementen over 2 jaar nog zullen bestaan. Wij willen liever investeren in standaardschaak voor Gukesh. Eenzelfde geluid hoorde ik in de derde podcast van de Lange rokade. De Nederlandse grootmeester Koen Leenhouts heeft geen interesse in Fischer Randomschaak.

Dit weet uiteraard ook de Freestyle-organisatie en verklaart waarom ze hun ultieme troef op tafel gooien: een clash tussen Niemann en Carlsen straks in Parijs. De wk-blitz kwartfinale in New York tussen hun beiden trok een record aantal bezoekers. Parijs zal wellicht samenvallen met de uitgave van de Netflix-serie over Carlsen - Niemann schandaal. Parijs zal en moet de doorbraak worden van freestyle-schaak of het zou wel eens daarna snel kunnen uitdoven.

Het is dan ook geen toeval dat net nu Magnus in een interview over Niemann zegt "I don't trust him". Kan je uberhaupt iemand die zelf heeft toegegeven ooit te hebben valsgespeeld, nog vertrouwen? Of wat te denken van Magnus' statement dat Niemann's resultaten wel heel toevallig gelinkt zijn aan de aanwezigheid van security-maatregelen in een tornooi. Enkel in een handvol tornooien worden serieuze anti-cheating maatregelen toegepast.

Het teamkampioenschap in Servië waar ik vorig jaar aan deelnam was voor mij het eerste tornooi dat ik ooit met doorgedreven anti-cheating maatregelen in contact kwam. Bovendien werd net voor het tornooi de sterke Roemeense grootmeester Kirill Shevchenko nog gepakt voor valsspelen in Spanje. Kirill stond op de deelnemerslijst voor Servië maar werd uiteraard niet meer toegelaten. Ik zag duidelijk angst bij de organisatie.

Screenshots van Youtube-filmpje

Zo werd ik elke ronde aan een complete body-check met scanner onderworpen. Net zoals in een luchthaven deed ik mijn armen omhoog om de oksels te laten controleren. Mijn riem werd doorzocht op geheime compartimenten en zelfs elk vakje in mijn portefeuille werd gecontroleerd of er nergens een elektronische microchip in zat verborgen.

Uurwerken, smartphones maar ook pennen of ander potentieel gevaarlijke items mochten niet worden binnengebracht in de speelzaal. Zelfs niet in een aparte doorschijnende zak mocht het niet. De organisatie zorgde zelf voor eigen goedkeurde pennen die iedereen moest gebruiken. Trouwens de controle op wat binnenkwam was dan wel heel streng, voor wat er uitging was helemaal geen controle. Ik nam per ongeluk 2 balpennen en mijn naamkaartje mee naar het hotel.

Oordopjes en mijn bijziende bril durfde ik niet mee te nemen naar de speelzaal. Vooral dit laatste was vervelend want met mijn leesbril en zonder GSM vond ik niet onmiddellijk de weg terug naar het hotel in de duisternis na de partij. Ik was dan ook opgelucht dat ik een teamgenoot ontdekte die mij als een blinde mol wilde begeleiden.

Misschien overdreef ik met die bril maar nog tijdens het tornooi in Servië verscheen op chess.com een artikel over een prototype-AI-bril waarmee je kan valsspelen. Begin januari 2025 las ik dan op hln dat die brillen weer heel veel progressie hadden gemaakt. 5 dagen later verscheen reeds de compleet afgewerkte AI-bril waarmee kan worden valsgespeeld in schaken zie schaaksite. Iemand schreef dat brillen moeten worden verboden maar ook dat is alweer achterhaald. Een paar minuten daarna wist de Nederlandse grootmeester Dimitri Reinderman al te vertellen dat er ook smartlenzen bestaan die nog veel moeilijker te detecteren zijn.

Dat die dingen zullen worden gebruikt voor valsspelen, is onvermijdelijk. Dat fide erin zal slagen om telkens een antwoord hier tegen te verzinnen, is twijfelachtig. 

Jammers (signaalstoorders), verplichte aanwezigheid in de speelzaal tijdens de partijen, vertragingen op live-uitzendingen, verplichte onmiddellijke verwijdering van de speelzaal na de partij, ... Het wordt allemaal al toegepast in tornooien georganiseerd door fide. Security-maatregelen kosten geld en creëren ongemakken zoals mij overkwam na de laatste ronde. Ik vergat mijn trui in de speelzaal en het was niet makkelijk om die nog achteraf te recuperen. 

Desalniettemin hoop ik dat fide nooit de strijd zal opgegeven tegen valsspelers. ICCF (correspondentieschaak) heeft dat wel gedaan en zal straks wellicht 10 wereldkampioenen tezelfdertijd moeten kronen zie Cross Tabel. Dan ben ik ook klaar met bordschaken.

Brabo

Fidetitels deel 2

Vorig jaar publiceerde ik 2 artikels over Fischer Random op deze blog (deel 2 en deel 3). In de schaakclub Chesslooks Lier gaf ik in december 2024 een presentatie over deze schaakvorm en nodigde ik de aanwezigen uit om er eens van te proeven in losse partijtjes zie flyer. Online speelde ik ruim 3000 Fischer Random partijen op lichess in het voorbije jaar. Begin januari 2025 won ik met 7/7 mijn eerste Fischer Random-bordschaaktornooi. Kortom het is geen verrassing dat schakers mij af en toe vragen of Fischer Random groeit en belangrijk zal worden.

De Freestyle Chess Grandslamtour 2025 die afgelopen weekend van start is gegaan, is zonder twijfel een gigantische reclame voor Fischer Random schaak. Echter ik denk niet dat het voldoende zal zijn om clubschakers massaal er toe aan te zetten. Op Lichess blijft de populariteit van Fischer Random veel kleiner dan 1% t.o.v. standaardschaak ondanks een groei van 10% in 2024. In de 22ste aflevering van De Schaakpod werd verteld dat de journalisten in Weissenhaus liever keken naar amateurpartijen uit de Nederlandse interclub i.p.v. de Fischer Random-partijen gespeeld door wereldtoppers als Carlsen, Nakamura ...

Desalniettemin fide neemt geen risico's meer sinds ze ruim een decennium geleden de online schaaktrein definitief gemist hebben. Met enkele wereldtoppers als ambassadeurs en een permanente campagne voor Fischer Random-schaak kan je onmogelijk vandaag zeggen of Fischer Random nooit groot en belangrijk zal worden. De schaakrel tussen fide en Freestyle gaat dus over macht en potentieel vele miljoenen in de toekomst.

Fide heeft liever geen wereldkampioenschap dan een wereldkampioenschap dat niet door fide is goedgekeurd. Je kan zoiets machtsmisbruik of een overlevingsstrategie noemen afhankelijk de kant je staat. Feit is dat fide niet terugdeinst om regels op te leggen aan de eigen leden om de eigen belangen zo goed mogelijk te beschermen. Fide-belangen of kunnen we zeggen fide-geld ?

Zo past fide al jaren aparte reglementen voor fidetitels toe voor de eigen georganiseerde tornooien. Op Europese, wereldkampioenschappen,... verdient fide grof geld dus zorgen ze met extra aantrekkelijke voorwaarden ervoor dat spelers eerder hun tornooi kiezen dan een ander tornooi. Voor een CM-titel moet je 2200 fide behalen maar in het Europees teamkampioenschap kan je al met 3,5/7 ongeacht de TPR dezelfde titel behalen. Voor een FM-titel moet je 2300 fide behalen maar in het Europees teamkampioenschap kan je al met 5,5/7 ongeacht de TPR dezelfde titel halen. Voor een IM- of GM-norm moet je minstens een TPR over 9 partijen gespeeld hebben maar in het Europees teamkampioenschap is een TPR over 7 partijen al voldoende.

Dus fide geeft zichzelf een concurrentieel voordeel maar daar stopt het niet bij. Fide verdient ook veel geld met het uitreiken van fide-titels. Het is te zeggen als de spelers die gerechtigd zijn die ook zouden aanvragen wat bijlange niet altijd het geval blijkt te zijn. Van de 4 Belgen die aan de CM-vereisten van 3,5/ 7 in het Europees teamkampioenschap voldeden, blijkt slechts 1 speler effectief de titel te hebben aangevraagd: Michiel Jacobs.

Als ik naar de Belgische elolijst kijk dan vind ik slechts 8 actieve CM (candidate masters) terug. M.a.w. heel weinig spelers zien er graten in om 50 euro voor die titel neer te tellen. Trouwens sommigen buitenlanders zijn nog zuiniger op hun geld en willen zelfs niet betalen voor een FM of een IM-titel. Echter waarom de Indische FM Vedant Panesar na 14 IM-normen en 2462 fide nog steeds de IM titel weigert, is ook voor mij een raadsel (zie Tata-Steel-Qualifiers-2025-report).

Dat spelers titels weigeren aan te vragen, is uiteraard zuur voor fide maar fide krijgt hulp uit een heel onverwachte hoek hiervoor. Het aantal deelnemers in Titled Tuesdays op chess.com is bijna verdubbeld in anderhalf jaar (zie Doubled prizes if 1000 participants in 2025) en om mee te spelen moet je een fide-titel hebben. Aartsvijand chess.com sponsort tandenknarsend fide want ze hebben geen eigen systeem van titels.

In 2023 schreef ik over de Titled Tuesdays dat ik niet begreep waarom spelers hieraan willen meespelen. Vandaag zie ik een "nieuw" fenomeen van spelers die koortsachtig op jacht gaan naar een scalp van een supergrootmeester. Een foto nemen van je idool (zie schaakidolen) is leuk om te tonen aan de vrienden maar met een scalp van je idool maak je pas echt indruk. Zelfs een 2500 fide zoals Alexander Rustemov is niet immuun hiervoor zie zijn chess.com-pagina waarin hij opschept over zijn blitz-overwinningen tegen Magnus Carlsen, Hikaru Nakamura en Alireza Firouzja.

Een neveneffect hiervan is dat heel wat deelnemers in de Titled Tuesdays hun A-spel bovenhalen om zo een supergrootmeester te kunnen verslaan. Velen spelen ongeacht de publicatie van de partijen, de beste varianten die ze bestudeerd hebben. Titled Tuesdays is hierdoor een ware goudmijn geworden voor openingsnieuwtjes en dat is de elite uiteraard niet ontgaan. De commentaar van de Braziliaanse grootmeester Rafael Leitao tijdens de meest recente Tata Steel is hiervan een duidelijk bewijs.

"As usual, this has been already tested in Titled Tuesday,
where nearly every opening idea can be found."

De tijd dat het "verboden" was om blitzpartijtjes te gebruiken in een theoretisch artikel, is zeker voorbij. Zelfs een grote website als chesspublishing.com gespecialiseerd in openingen, aarzelt vandaag niet om blitzpartijtjes van Titled Tuesdays te gebruiken zie hun meeste recent update voor "Darings Defences" 

Heel wat Belgen met een titel hebben al eens geproefd van Titled Tuesdays maar behalve onze Belgische nummer 1 Daniel Dardha is niemand echt grote fan. Daniel is ook de enige die reeds 2 keer won in Titled Tuesdays van Magnus Carlsen. De meest recente was slechts een maand geleden.

Brabo

PS

Daar was ik op zoek voor de losse partijtjes in Lier : Chess960-Generator

Default tijd deel 2

Vorige maand sloeg nogmaals een grootmeester alarm over hoe precair de financiële situatie is geworden als schaakprofessional: Being a chess professional in Europe sucks. De 22 jarige Duitse grootmeester Felix Blohberger vertelt dat zijn jaarlijks inkomen van 30.000 euro bruto te pover is om ooit een gezin van te kunnen onderhouden (in België is het gemiddeld bruto jaarlijks inkomen 48.448 euro).

In de commentaren onder het artikel las ik gelatenheid en zelfs enige vijandigheid om hier iets aan te doen. Niemand wordt verplicht om profschaker te worden en schaken zal nooit populair worden om grote sponsors te kunnen aantrekken. Bovendien heeft een amateurschaker die profschakers helemaal niet nodig.

Eind vorig jaar waarschuwde ik al in Uitdagingen deel 2 dat amateurschakers schromelijk de gevolgen onderschatten van een afkalvend profcircuit maar zelfs ik stond begin dit jaar verbaasd te kijken naar hoe snel het soms kan gaan. In de Open van Praag 2025 scoorde de winnaar 8 op 9 en een TPR van 2578 elo maar scoorde geen IM-norm wegens slechts 2 IMs als tegenstander.

Resultaat winnaar Praag 

Als slechts 1 + 2400 speler meespeelt in een tornooi zie chess-results dan wordt de kans heel groot dat niet IMs te actief worden op de topborden om nog normen te kunnen scoren. Normen zullen bijna onmogelijk worden om te behalen in open tornooien zonder de aanwezigheid van + 2400 spelers. Trouwens Fide eist dat minstens 1 norm in een open tornooi wordt behaald (dit heb ik eerder vermeld in het artikel zie fidetitels).

Ok maar de meeste amateurs nemen deel aan open tornooien zonder een realistisch kans te maken op een norm dus vinden het niet erg dat + 2400s afhaken. Open Marienbad 2025 demonstreert dat het ecosysteem helemaal kan instorten bij gebrek aan prijzengeld. In de meest recente editie speelde voor het eerst sinds de start 23 jaar geleden, geen enkele + 2200 elo mee.

Eindstand Open Marienbad 2025

"I Don't Have A Club" is uiteraard niet de naam van een club maar betekent dat de speler geen club heeft. Voor spelers die geen club hebben, zullen opens altijd de enige plek zijn waar ze klassieke partijen voor fide-elo kunnen spelen maar daar heeft de Belg geen behoefte aan. In De schaakclub deel 2 schreef ik reeds dat elke Belg verplicht is om zich aan te sluiten in een schaakclub.

M.a.w. een dalende prijzenpot zorgt ervoor dat er minder geschaakt wordt. Dat is ook slecht nieuws voor fide want dat betekent ook voor hen minder inkomsten. Sponsors moeten dringend worden aangetrokken. Nee onmogelijk kan dat zeker niet zijn als ik door de fantastische site van Niklaas Verhulst scroll. In talloze boeken, films, reclame wordt graag de metafoor van het schaken gebruikt met als achterliggend idee om iets of iemand als intelligent en gedisciplineerd voor te stellen.

Alleen spat die zeepbel snel uiteen als een potentiële sponsor kijkt naar een schaaktornooi. In de 2de podcast van de Lange Rokade wordt verteld over een grootmeester die gedurende meerdere dagen geen onderbroek draagt (hoe kan je uberhaupt zoiets zien of zelfs naar trachten te kijken ?). In Dieppe 2023 vond ik het ook maar niets dat mijn tegenstander met blote voeten zat te spelen. Daar wilt toch geen enkele sponsor mee gelinkt worden.

Kortom fide wil paal en perk stellen aan dit amateurisme die veel schade brengt aan het imago. Kledingvoorschriften zijn een logische stap hierin. Of jeans kunnen volstaan in een strak professionele context is zeker open voor debat. Ik herinner mij uit mijn studententijd dat jeans niet waren toegelaten door sommige leerkrachten op mondelinge examens en ook vandaag is het nog niet in elke bedrijfscultuur ok.

Daarnaast wil fide ook dat schakers veel meer discipline en inzet tonen in het schaken. Een sponsor zal als werkgever verlangen van zijn werknemers dat ze op tijd komen en hard werken. Zoiets wil je als sponsor ook terugvinden in het schaken. Defaulttijden (wachttijden) worden steeds vaker ingekort en steeds meer tornooien passen Sofiaregels toe.

Voor een complete nultolerantie t.o.v. laatkomers bestaat nog geen algemeen draagvlak maar we zien toch al reducties van 50 t.e.m. 75%. In Open Dortmund en Open Cap Negret is de wachttijd 30 minuten geworden. Fide gebruikte 15 minuten in het Europese teamkampioenschap. Onze ploegkapitein nam er geen risico's want we waren telkens 15 minuten vooraf aanwezig.

Ondertussen werd die richtlijn ook gekopieerd in de interclub. Het is voor de ploegkapitein veel aangenamer als 15 minuten voor de wedstrijd iedereen aanwezig is. Dat is een kleine moeite en appreciatie voor al zijn werk. Schakers houden veel te weinig rekening met elkaar. Dan kunnen we nog heel wat leren van de voetbal waar mijn zoon 75 minuten vooraf aanwezig moet zijn. Te laat betekent op de bank starten en als ploeg een minuut te laat aan de aftrap is verliezen met forfaitcijfers.

Brabo