dinsdag 10 september 2013

Inactiviteit

Als ik lange tijd weinig of niets geschaakt heb dan merk ik op dat mijn schaakspel roestig is. Het kost meer tijd dan gewoonlijk om de openingskennis te herinneren en ook het rekenen in de partij gebeurt niet zoals je zelf verwacht. Tijdnood staat dan ook geregeld op het appel als ik na een periode van inactiviteit opnieuw begin te schaken. In een tornooi zoals Open Gent over 9 ronden is inactiviteit (voor mij) een erg beperkt probleem. Mijn rating beschermt mij 3 of 4 ronden waardoor ik niet hoef van bij de start reeds 100% in vorm te zijn om punten te scoren. Trouwens zelfs als ik eens een steek laat vallen in de eerste ronden dan nog zorgt het Zwitsers systeem ervoor dat ik in de volgende ronden voldoende kansen krijg om de situatie terug recht te zetten. Anders is het echter als je enkel de Belgische interclub zou spelen. De data van de speelronden liggen ver uiteen op de kalender waardoor je onmogelijk met alleen de Belgische interclub in een zeker speelritme kunt geraken. Mijn ploeggenoot Daniel Sadkowski zal dit zeker kunnen beamen want kon dit vorig jaar zelf ervaren.

De oplossing ligt voor de hand. Je speelt een 2de competitie parallel zodat je bijna elk week wel een partijtje speelt. In mijn blogartikeltje de favoriet heeft honderden punten meer gaf ik eerder aan dat ik voor het lokale Deurnse clubkampioenschap heb gekozen. Sommige tegenstanders hebben wel 800 elo minder maar normaal krijg je toch 1800 - 2000 gemiddeld tegen wat ik ideaal vind om zo voldoende geprikkeld te worden en scherp te blijven tijdens het seizoen. Tegen een +1800 speler is het zelden een walk-over en ben ik als + 2300 speler steeds verplicht om goed te concentreren als ik tenminste geen rating wil weggeven.

Net zoals vorig seizoen werden de inschrijvingen voor het clubkampioenschap afgesloten op de algemene vergadering (vrijdag laatstleden). Echter in tegenstelling met de vorige 5 edities waaraan ik deelnam, werd al snel duidelijk dat deze editie geen ratinggemiddelde van 1800 zou halen. Uiteindelijk zouden slechts 2 + 1800 spelers zich inschrijven. Omdat ik geen backup-tornooi had voor dit scenario, vond ik het erg moeilijk om de juiste beslissing te maken. Na kosten en baten meermaals te hebben vergeleken, besliste ik teleurgesteld om niet deel te nemen. 

Na de algemene vergadering vertelde Robert Schuermans mij dat het een droevige evolutie is dat we bijlange niet alleen zien in het clubkampioenschap van Deurne. De Handel stelt slechts een fractie voor van wat het 10 jaar geleden was. De ligakampioenschappen zoals Antwerpen hebben grote moeite om deelnemers aan te trekken. De vraag die we ons hierbij moeten stellen is of dit een algemene tendens is in het Belgisch schaken of specifiek voor een bepaalde categorie van tornooien. In mijn blogartikeltje elo inflatie gaf ik reeds aan dat het aantal leden met 15% verminderd is de laatste 6,5 jaren dus dat zal zeker een substantiële rol spelen maar verklaart niet alles want we zien vandaag. Minstens even belangrijk is te kijken hoeveel partijtjes onze leden gemiddeld spelen want dit speelt uiteraard ook een grote invloed op de bezettingsgraad. Om dit te kunnen beantwoorden heb ik gekeken naar de activiteit van de Belgische top 100 spelers in 2 ratinglijsten gespreid over 7 jaren: juli 2013 en juli 2006. Ik heb de grens op het jaar 2006 gelegd om zeker te zijn dat ook de fidepartijen worden meegeteld en we dus geen appelen met peren vergelijken.


Uit de tabel zien we een niet te verwaarlozen achteruitgang in activiteit bij de top 100 spelers. Gemiddeld werd 1,2 partijtjes per speler minder gespeeld voor Belgische rating t.o.v. 7 jaren geleden of 120 potjes in totaal voor de top 100 spelers. Ik vermoed dat heel wat lezers zoiets niet verwonderlijk zullen vinden en het gewoon een logische evolutie is in onze steeds hectischere maatschappij. We moeten toegeven dat mensen steeds minder tijd hebben om geregeld te schaken en ons er beter bij neerleggen dat tornooien minder deelnemers zullen hebben. Dit is de makkelijke conclusie die m.i. gevaarlijk is voor de toekomst van het schaken in België omdat ze bepaalde aspecten uit het oog verliest.

15-16 geregistreerde partijtjes per 6 maanden gemiddeld is al erg weinig (Botvinnik vertelde dat je minstens 50 serieuze partijen per jaar moet spelen om voldoende actief te blijven) en het wordt nog minder als we de heel actieve spelers wegnemen in de statistieken die het gemiddelde drastisch omhoog trekken. In juli 2006 waren er 40 spelers van de top 100 spelers die minder dan 10 geregistreerde partijen lieten optekenen. Vervolgens stelde ik ook vast dat na juli 2006 er 12 spelers van de top 100 spelers waren die vandaag niet meer lid zijn van de schaakbond. 11 van de 12 spelers kwamen uit de groep van de 40 zeer weinig spelende schakers !! In de laatste ratinglijst zijn er 52 spelers van de top 100 spelers die minder dan 10 geregistreerde partijen lieten optekenen dus dat betekent weinig goeds voor de toekomst van het Belgisch schaken.

In mijn blogartikeltje nieuwe wedstrijdreglementen heb ik aangegeven dat de visie van de Belgische schaakbond o.a. erin bestaat om het ledenaantal te verviervoudigen in 5 jaren. Als we zulk cijfer willen benaderen dan zal er ook een serieuze inspanning moeten worden gemaakt om te kijken hoe we de huidige leden kunnen vasthouden. Ik hoor allerlei actieplannen om nieuwe leden aan te werven maar geen woord over hoe de huidige leden warm te krijgen om meer te spelen. Nochtans is het voor mij duidelijk dat niet alle inactiviteit volledig te wijten kan zijn aan onze steeds drukkere agenda's. Ik meen dat heel wat spelers best wel bereid zijn om een beperkte hoeveelheid tijd vrij te maken aan het schaken maar vinden geen geschikt tornooi qua kwaliteit en speeldata. Dit probleem verscherpt zich als speler met een hogere elo want gemakkelijk is het vandaag niet om evenwaardige of sterkere tegenstanders te vinden.

In elk geval behoor ik in die categorie van schakers die wel willen schaken maar weinig of geen geschikte tornooien meer kan vinden. Interne tornooien zoals clubkampioenschappen worden door veel sterkere spelers genegeerd. Van slechts 12 spelers uit de top 100 kon ik geregistreerde partijen uit interne competities terugvinden in de laatste ratinglijst. Nu we hoeven niet eens te kijken naar de top 100. Als ik de elolijst van Deurne onder de loep neem dan merk ik op dat slechts 2 + 1800 spelers van de 18 aangesloten + 1800s, dit jaar meespeelt aan het clubkampioenschap in Deurne. De redenen van dit gebrek aan interesse zijn uiteenlopend. De formule is achterhaald, men wil eens ergens anders spelen en/of tegen andere spelers of simpel het sneeuwbaleffect : de ene speler stopt dus de andere speler houdt er dan ook maar mee op (een beetje zoals in mijn geval).

Het lijkt mij geen overbodige luxe om de exacte redenen eens duidelijk in kaart te brengen aan de hand van een enquête. Zoiets raad ik aan voor elk tornooi die vandaag kampt met dalende deelnemersaantallen maar ook voor onze verschillende beleidsniveaus (clubs, liga's, federatie, bond) die het kader bepalen van heel wat tornooien. Persoonlijk hecht ik vooral belang aan nabijheid, een zekere minimumsterkte van gemiddelde elotegenstand en flexibiliteit qua speeldata (makkelijk in te passen in een drukke agenda). Een ideetje voor mijn regio waaraan ik denk, is een soort expertenkampioenschap (+2000 elo?) te organiseren voor groot Antwerpen met eenzelfde soort flexibiliteit zoals momenteel in het Deurnse clubkampioenschap van toepassing is. De winnaar is de kampioen van 't Stad. Alles zou kunnen worden geleid onder de vleugels van het Antwerps schaakcollectief. Spelers spreken onderling af waar en wanneer gespeeld wordt (binnen de krijtlijnen uiteraard van een tornooireglement). Het grote voordeel t.o.v. het lokaal Deurnse clubkampioenschap is dat een veel grotere poule van spelers wordt betrokken. Hierbij wil ik ook even aanstippen dat ik zeker niet wens dat de lokale clubkampioenschappen verdwijnen. De lokale clubkampioenschappen zijn erg belangrijk om het interne clubweefsel te versterken dus dit idee moet eerder als een verlengde worden gezien voor sterkere spelers. Ik ben benieuwd naar reacties (vooral vanuit het Antwerpse) om te horen of voor zulke formule uberhaupt interesse is.

Nu ik sta uiteraard ook open voor een compleet andere formule. Het blogartikeltje is dan ook niets meer dan een aanzet om de discussie over inactiviteit op gang te trekken. In elk geval blijf ik op zoek naar een tornooi in de omgeving om enkele interessante partijtjes te spelen in parallel met de Belgische interclub. Hints of aanbevelingen zijn welkom !

Brabo

Addendum 12 september 2013
Op het Franstalige forum las ik zonet een emotionele oproep om iets te doen tegen de wegsmeltende ledenaantallen (erg verwant met inactiviteit uiteraard). Blijkbaar staan meerdere clubs in Wallonië op het punt om te verdwijnen. Om deze informatie te checken, keek ik naar de KBSBsite en daar zag ik inderdaad een drastische vermindering van het totaal aantal leden op de elolijst (4162 spelers in januari, t.o.v. slechts 3597 spelers in juli wat overeenkomt met bijna 14% minder). Ik vermoed dat er wel wat spelers zijn die nog niet in orde zijn met hun lidgeld en er dus in de nabije toekomst een correctie zal gebeuren. Desalniettemin is het wel een alarmsignaal voor alle instanties om vandaag nog te reageren.

8 opmerkingen:

  1. Beste Brabo,

    Ik heb met veel belangstelling jouw blog rond inactiviteit gelezen.
    Het bedroeft mij evenzeer dat een Clubkampioenschap op zo weinig belangstelling kan rekenen van de "sterkere spelers". Een ongunstige evolutie want je stelt terecht dat het Clubkampioenschap bij uitstek geschikt is om het sociale weefsel in een Schaakclub te versterken.
    Een enquête brengt mogelijk enkele pijnpunten aan het licht.
    Waarom stel je er geen op ? Verspreiding via website of email, neem ik wel op me.
    Ik wil ook even reageren op je vraag naar hints of aanbevelingen mbt. trainingsmogelijkheden.
    Een Expertenkampioenschap (Kampioen van 't Stad) onder de vleugels van het ASC lijkt mij overbodig : dit soort tornooi bestaat al en het heet Ligakampioenschap. De Liga lijkt mij hiervoor de aangewezen organisator.
    Een hint nog. Ik denk vaak met enige weemoed terug aan de "oude dagen" toen er in de regio Antwerpen nog tweekampen werden georganiseerd tussen lokale sterspelers. Ik herinner me nog levendig de match Boey - Weemaes of Schuermans - Meulders.
    Daarom deze aanbeveling ; zou een tweekamp tegen een gelijkwaardige of sterkere speler geen prachtige training zijn voor jou ? Een match over 6 of 8 partijen (de modaliteiten zijn volledig open) zou ongetwijfeld op regionale belangstelling kunnen rekenen.
    Wat denk je ? Daag eens iemand uit en van mijn kant doe ik mijn best om mee te werken aan de praktische omkadering.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Bedankt Loperke voor de interessante reactie.
    1) Ik herinner mij dat we in de club slechts een paar jaar eerder al een enquête hebben gelanceerd voor het clubkampioenschap. Ik wil de spelers zeker niet elk jaar lastig vallen met enquêtes. Anderzijds is de situatie wel vandaag drastisch veranderd met pakweg enkel jaren geleden dus een nieuwe enquête is wellicht te rechtvaardigen. Ik ben in elk geval bereid om aan zulke nieuwe enquête mee te helpen indien het bestuur hiermee akkoord gaat.
    2) Ik geef je helemaal gelijk dat er relatief weinig verschil is qua titel en deelnemers tussen mijn voorstel en de liga. De reden waarom ik toch dit voorstel lanceer, is om af te stappen van de zondagen als speeldagen. Voor heel wat (de meeste ?) spelers is zowel liga als interclub samen spelen teveel van het goede omdat dan gedurende ongeveer 6 maanden bijna alle zondagen bezet zijn. Echter om de liefhebbers van de bestaande liga-formule te respecteren, dacht ik dat een nieuwe formule parallel creëren beter is.
    3) Een match, driekamp, vierkamp,... lijkt mij heel interessant tegen stevige tegenstand. Ik zoek voornamelijk partijtjes om bij voorkeur op een aantal vrijdagen te kunnen spelen op maximum half uurtje rijden. Ik vermoed +2200 elo is al erg mooi voor mij maar het mag ook van het kaliber Docx of Hovhanisian zijn (die ook dichtbij wonen).

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Interessant dat iemand deze discussie eens aanhaalt. Het is één van de moeilijkste zaken voor elke club/ federatie. Hoe spelers blijven engageren. Er spelen telkens zoveel verschillende factoren mee. Studies, interesses, werk...

    Andere sporten moeten hiermee toch ook te maken krijgen?
    Daar valt het mss minder op omdat daar een grote groep aan deelnemers zijn dan in het schaken.

    Hard....

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Owja betreffende 2-kampen.
    Een aantal jaar geleden heb ik een gelijkaardige vraag gesteld via ons forum. Hier kwam helaas weinig respons heb. Het heeft wel een aantal vriendenmatchen opgeleverd, waar ik altijd voor te vinden ben.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Ik ben niet het type persoon dat bij de pakken blijft zitten dus gisteren mij ingeschreven in het open tornooi van TSM: https://docs.google.com/spreadsheet/ccc?key=0AiTlHe2tvC-YdGthNXFXOE10ak12cWw4N3duNEw3MVE#gid=0
    Met 1+ 2400, 1+ 2300 (2 mijzelf incluis) en 5 + 2100 belooft het best interessant te worden. Een flexibele formule is de sleutel: je kiest zelf hoe vaak je wilt spelen, zelf tegen wie je wenst te spelen en zelf het tempo.
    Gisteren al een goede opwarmer voor de interclub gespeeld tegen Vanparys (2170).
    Afstand clublokaal-thuis deed ik in minder dan 20 minuten.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Jammer dat Zottegem niet bij de deur ligt. Vrijdagavond even heen en weer rijden naar Zottegem, is er over voor mij maar ik zal je voorstel wel onthouden.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. De ligakampioenschappen trekken nu inderdaad weinig deelnemers. De voornaamste reden zijn m.i. hiervoor: de te grote spreiding van de kalender (geen tornooigevoel) en de speeldag. Mij lijkt zaterdagnamiddag (vb: om de 2 weken op niet IC weekends) het meest aangewezen moment. Als men naar de handel kijkt trekt (vorige seizoenen toch) het persoonlijk kampioenschap meer deelnemers dan het liga-kampioenschap wat zeer verwonderlijke is vermits de handel veel minder leden heeft dan de liga. De reden is duidelijk (zaterdag, korter tempo, en een regelmatige speelkalender).

    BeantwoordenVerwijderen
  8. De meeste spelers met een gezin, kiezen vandaag om niet op zaterdag te spelen. Vroeger werd verondersteld dat de vrouw voor de kinderen en het huishouden zou zorgen maar dat wordt vandaag nog zelden geaccepteerd.
    De betere spelers zonder een gezin, kiezen voornamelijk om in het buitenland interclub te spelen: Nederland, Frankrijk, Duitsland.
    Regionaal blijven dus enkel de minder ervaren spelers over zonder gezin: gepensioneerden of vrijgezellen wat erg goed overeenstemt met de samenstelling van het persoonlijk kampioenschap in de handel.
    Dit is geen gezonde situatie voor de lange termijn. Het is m.i. belangrijk om een flexibele formule te creëren die aansluit op de hedendaagse maatschappelijke verwachtingen zodat ook spelers met een gezin een actievere rol kunnen spelen.

    BeantwoordenVerwijderen