Voorkomt schaken Alzheimer?

Vorige week las ik op Susan Polgars blog, het volgende artikel over schaken en Alzheimer, zie: Does_playing_chess_prevent_Alzheimer. Hierin werd een oproep gelanceerd aan 50-plussers om o.a. te schaken als een preventiemiddel tegen Alzheimer. De laatste jaren zie je steeds vaker artikels opduiken waarin schaken als een soort wondermiddel wordt vermeld tegen Alzheimer. Schaakclubs en schaakbonden zien hierin uiteraard een nieuw drukkingsmiddel om fondsen of sponsorgelden los te weken bij de overheid.

Dit is geen overbodige luxe in een landje zoals België waarbij schaken zijn statuut als sport definitief heeft verloren. Ook in Nederland las ik dat binnenkort de sponsorgelden voor de schaaksport serieus zouden worden teruggeschroefd. Je kan er alles over lezen in het artikel op de schaaksite (ik raad iedereen aan om deze site in zijn favorieten toe te voegen want er valt heel wat nieuws te rapen). Toeval of niet maar in de reacties kan je trouwens al lezen over een ballonnetje met de link naar Alzheimer.

In deze materie wordt echter vaak een heel belangrijke studie vergeten of verkeerd geïnterpreteerd die een kleine 2 jaar geleden heel wat stof deed opwaaien, zie: neurology.org. Deze studie bracht enkele nieuwe elementen naar boven in de link tussen het oefenen van de hersenactiviteit en Alzheimer. Hierin werd niet alleen aangetoond dat schaken een uitbreken van Alzheimer serieus vertraagd maar eenmaal Alzheimer uitgebroken was, bij schakers tot een veel sneller verval leidde dan bij niet-schakers.

Dit laatste element van veel sneller verval is schrikwekkend uiteraard en wordt vaak verzwegen. De verklaring vernam ik in een radioprogramma. Klaarblijkelijk zou schaken of andere training van de hersenen niet Alzheimer voorkomen maar de symptomen onderdrukken. Het afsterven of disfunctioneren van de cellen vertraagt niet maar de overgebleven cellen nemen de taken over tot er een kritische massa ontstaan is wanneer het onaangetaste gedeelte van het brein te klein is geworden om alle taken op zich te nemen. Eenmaal die kritische drempel overschreden, zou er een veel sneller uitvallen van de functies gebeuren dan wat je bij normaal traag proces van degeneratie ziet gebeuren. Daar de gemiddelde duur van eerste symptomen tot uiteindelijke sterfte iets bij Alzheimer in de orde is van 7 jaren, gebeurt het wel vaker dat schakers of mensen die geregeld hun hersenen trainen eerder sterven aan andere oorzaken dan er zelfs duidelijk sprake is van het verschijnen van de symptomen van Alzheimer.

Conclusie, schaken zal Alzheimer niet voorkomen maar verhoogt wel gemiddeld voor vele jaren de levenskwaliteit. Dit is echter een twijfelachtig argument voor onze politici om effectief fondsen of sponsorgelden vrij te geven. Is de verhoging van de levenskwaliteit prioritair of staat de verlenging van het leven centraal?

De materie zal mij blijven boeien vooral omdat in mijn dichte familie er wel wat gevallen bekend zijn van overlijdens door progressieve neurologische ongeneeslijke ziektes.

Brabo