Chivalry

Als je een podcast publiceert waarin je klaagt over te weinig Vlaamse schaakartikels dan wordt ergens ook verwacht dat je zelf de handen uit de mouwen steekt. Dat is precies wat de nieuwe blog van De Lange Rokade doet. Ze zijn sinds 27 februari 2025 online en met 15 posts hebben ze een vliegende start genomen. 2 van de 3 podcasters (komt Tom er nog bij of houdt hij zich liever afzijdig?) schrijven over diverse thema's waarop ik al af en toe eens een reactie achterliet. Ik juich het initiatief uiteraard toe want het is erg leuk om te lezen.

Tezelfdertijd valt het mij ook op dat zowel Glen als Koen bijzonder voorzichtig zijn met iets van persoonlijke schaakkennis te delen die ook maar op 1 of andere wijze tegen zichzelf kan worden gebruikt. Eigen partijen worden niet gedeeld (ik stel mezelf de vraag of dat misschien de reden is van Substack te kiezen waardoor geen partijen kunnen worden afgespeeld) . Koen geeft zelf toe tijdens de review van deze blog dat het wringt om over iets te schrijven maar steeds op de rem te moeten staan. Het is best mogelijk om een interessante/ entertainende schaakblog te schrijven zonder waardevolle informatie over jezelf te delen maar het is sowieso een grote handicap.

Kritiek op deze blog heb ik dan ook nauwelijks gehoord in de 5de editie van de podcast de Lange Rokade. Wel was het zo dat ik als bordschaker met de grond gelijk werd gemaakt. Bepaalde openingen in mijn repertoire zijn barslecht. Ik werk totaal inefficiënt aan het schaken. Mijn openingsaanpak is complete onzin. Het is absurd om je schaakkennis zomaar te grabbel te gooien op een blog.

Het zijn allemaal terechte opmerkingen over mij als bordschaker waarvan ik zelf al heel lang bewust ben. Tevens ben ik akkoord dat een schets maken van de auteur nuttig is in een review van een blog. Anderzijds mis ik nuancering hierbij. Het was hoogstwaarschijnlijk niet de bedoeling van de review maar er is op zijn minst de schijn gecreëerd dat de kwaliteit van een schaakblog sterk afhangt van de auteur als bordschaker.

Bloggen en bordschaken hebben vaak tegenstrijdige belangen. Openheid/ chivalry is een enorm pluspunt in bloggen maar is een enorm nadeel in bordschaken. Zelfs ik maak altijd een afweging. Is het verhaal belangrijker dan mijn schaakkennis? Hoe groot is de persoonlijke schade als ik iets deel? Zoals terecht werd opgemerkt in de Lange Rokade-podcast, durf ik hierin heel ver te gaan. Schakers zijn gelukkig lui en vergeten snel maar het achterste van mijn tong laat ik niet altijd zien. Zeker relevante openingsnieuwtjes voor mijn repertoire verwijder ik geregeld in partijanalyses als ze niet kritisch zijn in een verhaal.

Nee in vergelijking met mijn tegenstander uit de 2de ronde van Cappelle La Grande ben ik klein bier betreffende openheid. De Luxemburger Claude Kaber nomineer ik als de ultieme schaakridder die altijd de tegenstander met open vizier zal bekampen. Tijdens de partijvoorbereiding was ik totaal verbaasd over hoe Claude geen enkele moeite deed om iets te verbergen. + 16.000 partijen op chess.com en + 26.000 partijen op lichess zijn gesigneerd met zijn volledige naam. Bovendien stuurt hij steevast aan op het koningsgambiet in zijn witpartijen zowel in online als bordschaken. Trouwens alsof dat niet genoeg chivalry is, speelt hij een variant op het Muzio-gambiet waar de hedendaagse computers geen fan van zijn. 1 keer raden hoe onze onderlinge partij verliep?

In de 19de eeuw had Claude zich als een vis in het water gevoeld. In de 21ste eeuw is deze manier van spelen tegen een goed voorbereide speler bijna gegarandeerd een nul. Het verklaart wellicht ook waarom Claude in de voorbije 25 jaar ongeveer 300 elo heeft verloren. Chivalry heeft geen plaats meer vandaag.

Desalniettemin is niet alles zwart-wit in dit verhaal. Zo viel het mij op dat in +42.000 online partijen van Claude niemand van zijn tegenstanders "mijn" weerlegging had gespeeld. Online heeft Claude geen last van partijvoorbereidingen. Bovendien vertelde Claude mij achteraf dat ik de eerste was in bordschaken die hem met deze weerlegging geconfronteerd heeft. Heel weinig schakers in zijn elo-range doen de moeite om online profielen op te zoeken. De weinigen die het doen spelen bovendien zelden of nooit de Fischer-verdediging. Tenslotte is de weerlegging op zich ook niet zo makkelijk om als mens goed te doorgronden. Sommige varianten zijn best pittig. Onderstaande computerpartij toont aan dat het zelfs met een partijvoorbereiding nog fout kan gaan aan het bord.

Ik was er niet 100% gerust in tijdens de partij. Ik moest Claude achteraf ook gelijk geven dat we geen computers zijn en bovenstaand schaak als mens niet kunnen produceren. Claude lijkt dan ook niet van plan om zijn chivalry op te geven. Ik sluit af met een losse interpretatie van een quote die ik 2 maanden geleden hoorde op de perpetual chess podcast van de sterke Duitse grootmeester Jan Gustafsson. "Oudere schakers moeten bezig zijn met fun in het schaken ipv zichzelf nog grote doelen te stellen." Dat hoef je Claude niet te vertellen. Hij verbaasde iedereen in CLG door na zijn val in de sneeuw te blijven schaken tot zelfs enkele uren voor de geplande arm-operatie. Schaken is voor hem pure fun en de rest is bijzaak.

Brabo

Paringen deel 2

Iedereen speelt in 1 groot tornooi. Je ziet het vandaag steeds minder (zie ook Grote open tornooien) want de meeste organisatoren van grote tornooien kiezen om te splitsen in meerdere kleinere tornooien volgens leeftijd of elo. De open van Cappelle La Grande (afgekort CLG) trekt zich echter niets aan van deze moderne trend. Men houdt er vast aan de oude formule en laat alle 533 !! spelers in 1 grote groep spelen. Het zou wel eens de grootste open kunnen zijn die zoiets vandaag nog doet maar de lezer mag mij uiteraard verbeteren. Ik ken niet alle opens in de hele wereld.

Sfeerbeeld van de speelzaal
Foto Leuvencentraal verslag CLG 2025

Het heeft wel een zekere charme om iedereen in dezelfde groep te zien spelen. Bij subtornooien krijg je al snel dat spelers enkel nog oog hebben voor hun eigen subtornooi. In 1 groep maakt iedereen in theorie kans op de hoofdprijs. Iedereen kan in theorie spelen tegen om het even wie dus ongeacht de elo. Leuk maar tezelfdertijd zie je onmiddellijk ook een probleem. Je krijgt een massa totaal oninteressante partijen door een complete mismatch in speelsterkte. De sterkste speler had in CLG bijna 2600 elo (dichtbij de top 100 van de wereld). De zwakste spelers hadden (nog) geen elo (sommige waren beginners).

Trouwens het waren er niet weinig in CLG die ongekwoteerd waren. De 33 spelers zorgden voor een moeilijk in te schatten elowinst/ verlies voor veel spelers onderaan het klassement. Een reisgenoot keek raar op toen hij ipv elo te winnen uiteindelijk elo verloor omdat de winst tegen ongekwoteerde niets opleverde. Ik vermoed dat het probleem in de volgende jaren bij ongewijzigd fide-beleid alleen zal vergroten. Ik keek vandaag op de Belgische elo-site en telde 4049 spelers met een Belgische elo. Slechts 3006 hebben een fide-elo.

Vorig jaar waarschuwde ik al in Is/ was het ratingsysteem kapot voor spelers die hun fiderating kwijt zouden spelen maar ik zie vandaag ook veel beginners die er niet in slagen om de 1400 minimum te behalen. Het verklaart wellicht waarom we het voorbije half jaar niet veel meer gehoord hebben over de afschaffing van de Belgische elo. Het lijkt mij twijfelachtig dat het op korte termijn goedgekeurd zal worden.

Of ongekwoteerde spelers uberhaupt in een groot open als CLG moeten kunnen spelen, is een andere discussie. Ik vermoed dat je ze als organisator niet mag weigeren als ze een fide-id hebben. Zoveel alternatieven om klassiek schaak te spelen en een fide-rating te krijgen, bestaan er trouwens ook niet. Meer dan ooit is het dus belangrijk om interessante paringen te creëren.

CLG gebruikt daarom al decennia een speciaal programma met versnelde paringen over 7 ronden zie 320.pdf onderaan. Een fide-tornooi mag afwijken van klassieke paringen mits het paringsprogramma werkt met strikte regels (geen manuele aanpassingen zijn mogelijk/ zelfde resultaten ongeacht de gebruiker) en goedgekeurd zijn door de fide.

Desondanks ben ik een heel koele minnaar van die versnelde paringen. Je zou zogezegd tegenstanders moeten krijgen die veel dichter bij je rating aanleunen maar in mijn 3 deelnames merkte ik dit helemaal niet op. Integendeel, gemiddeld zat er 234 elo verschil tussen mijn rating en die van mijn tegenstanders. De dichtste match was nog steeds een stevige kloof van 136 elo. Misschien is het voor spelers in andere elo-categorieën beter maar ik heb mijn bedenkingen bij het effect van die zogenaamde versnelde paringen.

Wat mij wel opviel door de versnelde paringen, is dat ik veel meer dan in andere tornooien tegen hoge elo's kan spelen in CLG. Dat is interessant voor een ambitieuze +2200 speler die een norm wilt scoren. Ik kwam 2 keer heel aardig in de buurt (halfje tekort) maar het is nooit een doel geweest voor mij.

Brabo's tegenstanders in 27 partijen / 3 tornooien CLG

Ik ken geen/ weinig open tornooien waar ik in ongeveer de helft van de partijen kan spelen tegen spelers die gemiddeld bijna 200 punten hoger gekwoteerd zijn. Dat alleen is al de moeite op zich om eens mee te spelen in CLG. Normaal moet ik veel (meer) betalen om zoiets te kunnen meemaken.

Met 5 op 13 scoorde ik dus ook boven mijn rating. 8 halfjes waren het en een (gestolen) overwinning. Die overwinning scoorde ik in 2005 op de Slovaakse internationaal meester Tomas Likavsky die duidelijk van slag was na onze partij.

Tomas liet het gelukkig niet aan zijn hart komen. Nog hetzelfde jaar haalde hij zijn grootmeestertitel (zie wikipedia) en werd het Brabo-fiasco voor eeuwig verbannen naar de vergeetput. Het risico om een tweede keer Brabo tegen het lijf te lopen, heeft hij niet genomen want CLG heeft hij nooit meer gespeeld.

Brabo

Arbiters deel 2

De 5de editie van de podcast de Lange Rokade is zowel flatterend als confronterend voor mezelf. Een bijna hele podcast praten 3 (groot-)meesters dus sterker dan ikzelf over deze blog en mezelf. Ik vind het jammer dat ik niet uitgenodigd was want dan had ik onmiddellijk enkele misverstanden kunnen vermijden. Anderzijds nu kon ik niet storen en konden de 3 tenoren vrij hun mening verkondigen. Heel wat conclusies zaten er pal op.

Zo vermeldt Tom dat ik hou van reacties op mijn artikels. Meer zelfs dat die reacties ook liefst het niet eens zijn met wat ik schrijf zodat ik in discussie kan gaan. Door de jaren heen heb ik een select groepje opgebouwd van schakers die dat ook doen. Onder de meeste artikels staan een of meerdere reacties.

Toms conclusie is helemaal juist. Je kan mij geen groter plezier doen dan eens een reactie op een artikel te plaatsen. Enkele duizenden zijn er geplaatst over de jaren. Echter het hadden er veel meer mogen/ kunnen/ moeten zijn want dat betekent slechts 1 reactie per 1000 bezoekers. Dat 99,9% van de bezoekers niets te vertellen heeft, geloof ik niet. Tijdsgebrek, privacy, angst voor feedback.. of gewoon onze Vlaamse mentaliteit om de aandacht niet op onszelf te richten. Ik begrijp het maar jammer.

Nu ik heb 1 superkritische fan van deze blog en dit is mijn briljante dochter Evelien. Een dochter hebben als papa verlengt niet alleen je leven als papa met 74 weken volgens een recente studie maar het levert ook een fantastisch klankbord op. Ik vind het bovendien heerlijk dat de rol leerling/ leraar steeds vaker omgedraaid wordt. Mijn dochter kan mij haarfijn uitleggen waar ik weer eens schrijffouten gemaakt heb in de artikels. In de autoritten van Antwerpen naar pepe en terug, krijg ik telkens een uitgebreide update van alle moderne muziek. Kendrick Lamar, Doechii ... passeren de revue en iets minder modern maar waar ze grote fan van is: Arctic Monkeys. Ik luister aandachtig en geregeld vind ik iets echt goed maar onthouden kan ik het niet meer.

Kwissen over muziek is niet aan mij besteed en dat kwam ook nog eens tot uiting tijdens mijn meest recente schaaktornooi: Cappelle La Grande. Voor elke ronde toonde de arbiter zich van zijn beste DJ-kant door telkens de zaal tot een paar seconden voor de start op zijn muziekkeuzes te trakteren. Maneskin was de enige die ik duidelijk herkende (van het Eurosongfestival). Na het tornooi stuurde ik de arbiter een mail. Welke muziek werd er afgespeeld voor de ronden? Ik werd afgewimpeld maar kreeg hulp uit onverwachte Belgische hoek. Kevin Demiddele heeft wel een muzikaal oor en had geen moeite om Bob Dylan, Queen, Radiohead, AC/DC ... op te sommen in zijn CLG-verslag op de website van Leuven Centraal.

Van Magnus Carlsen is geweten dat hij graag muziek hoort tijdens het schaken zie Titled Tuesday spelen met eigen DJ. Van het ondertussen legendarische verslag The secret sauce weten we dat muziek een belangrijk ingrediënt kan zijn in succes op het bord. Metal, jaren 80 muziek, indianenmuziek , ... is een greep uit het brede scala aan genres die aan bod kwamen. Persoonlijk speel ik graag radiomuziek af wanneer ik alleen in de auto rij naar een schaakpartij maar dan moeten het wel a tempo nummers zijn. Bij een traag nummer verander ik van kanaal want zulke nummers doen mij enkel onmiddellijk remise maken.

Of de muziek vooraf bij elke ronde in Cappelle La Grande een impact op mijn partijen heeft gehad, weet ik niet. Wat ik wel weet is dat ik met een gemiddelde van bijna 60 zetten per partij veruit mijn meest actieve tornooi ooit gespeeld heb. Ook met de inspiratie zat het snor zoals in onderstaande partij die ik mijn beste vind van het tornooi. De Franse FM Mario Mancini is mijn ex-teamgenoot bij Lille/ Rijsel en speelde ik in een strakke partij van het bord.

Desalniettemin ben ik geen fan van de muziek vooraf in Cappelle La Grande. Vooral op de topborden zag ik irritatie. Velen zijn minuten (ik zag zelfs iemand een kwartier) voor de start van de ronden al aan hun bord om zich mentaal op te laden voor het gevecht.

Enkele minuten voor de laatste ronde CLG.
Mijn tegenstander is er nog niet maar de meesten zijn wel al in focusmode.

Van de regerende wereldkampioen Gukesh Dommaraju is geweten dat hij graag mediteert aan zijn bord voor een partij zie o.a. de thriller Gukesh - Giri van Wijk aan Zee 2025. Luide muziek is dan echt wel een stoorzender op zulke momenten.

Hiermee komen we eindelijk aan de kern van dit artikel. Het is iets wat ik al terloops vermeldde in 2023: Amateurs. Arbiters hebben vaak geen flauw benul dat er een verschil bestaat tussen de gewone clubschaker en de ambitieuze schaker op gebied van concentratie, aanpak, ... 

Ik zag het laatst weer eens in de Nederlandse interclub. Voor het eerst in mijn schaakcarriere maakte een arbiter foto's van mezelf tijdens een schaakpartij. Meerdere keren kwam hij hiervoor in mijn gezichtsveld staan terwijl ik aan zet was en haalde hij mij dus uit mijn concentratie. Het moet gezegd dat zijn foto's bijzonder knap en professioneel er uit zien.

Brabo in actie tegen Amstelveen
Foto Frans Peeters https://www.flickr.com/photos/suspeeters/54376218380/in/photostream/

Het is leuk om zulke mooie foto's van jezelf gepubliceerd te zien. Echter ik zou het gefotografeer beperken tot de eerste 5-10 minuten van een partij of uit het gezichtsveld blijven van de spelers. In veel toptornooien bestaan trouwens hier speciale regels voor.

Een oproep voor scheidsrechters door de Belgische schaakbond doet ons begrijpen dat er niet alleen te weinig arbiters zijn maar het zeer uitzonderlijk is dat een topspeler als arbiter wil functioneren. Echter in 3 recente wedstrijden ontdekte ik telkens dat de arbiter nog nooit een competitiewedstrijd had gespeeld.

Sommigen zullen het niet eens zijn met mij maar ik heb liever geen arbiter dan een arbiter die zelf geen/ nooit competitieschaak speelt. Ik snap evenmin waarom iemand die geen competitiewedstrijden speelt, uberhaupt arbiter wil zijn in competitiewedstrijden. De vergoedingen van arbiters compenseren nauwelijks de onkosten.

Brabo

Voldemort

Een tijdje geleden verloor ik kansloos een partij van Voldemort. Ik vond het een van mijn meest vreemde nederlagen ooit omdat Voldemort nauwelijks aanwezig was geweest aan het bord. Erger Voldemort bevond zich een groot deel zelfs niet eens in de speelzaal. Ik wou er aanvankelijk niets over zeggen maar het voorval bleef in mijn achterhoofd hangen. Is zoiets normaal in tijden waar we steeds strengere anti-cheating-regels hanteren? Na enkele dagen twijfelen trok ik uiteindelijk toch mijn stoute schoenen aan en meldde het voorval aan de organisatie.

Klokkenluiders of boodschappers worden zelden met open armen ontvangen maar de tegenreactie kwam zelfs voor iemand met een pantserhuid bijzonder hard aan . "Iemand van vals spel beschuldigen zonder bewijs dan kan daar zeker gevolgen van komen voor de klager." "Hou deze kwestie uit de publiciteit." "Attendeer de arbiter tijdens de wedstrijd van zulk gedrag en niet nadien."

Dat organisaties geen zin hebben om zich bezig te houden met mogelijke inbreuken op fairplay is mij al heel lang duidelijk en ook wel begrijpelijk. Spelers die veroordeeld worden, gaan steevast naar de rechtbank om de veroordeling ongedaan te maken. Alle mogelijke technische fouten worden dan aangehaald om de zaak te laten seponeren. Voor de beschuldigde speler staat gigantisch veel op het spel. Een publieke veroordeling leidt tot niet alleen gezichtsverlies in het schaken maar heeft ook gevolgen op het werk en prive. Een werkgever of zakenpartner wil vaak niet meer met zulke personen samenwerken. Kortom een dure rechtszaak heeft de beschuldigde speler er voor over terwijl dat helemaal niet zo is voor een schaakorganisatie.

Slechts als de bewijslast van valsspelen niet meer kan worden genegeerd, komt een schaakorganisatie in actie en dan vaak enkel om damage-control/ doofpotoperatie uit te voeren. Een standaard aanpak is de op heterdaad betrapte speler vragen om het tornooi "vrijwillig" te verlaten in ruil dat zijn/haar naam nergens nog vermeld wordt met het tornooi. Bullshit zullen sommigen denken maar hoeveel schakers kennen de namen van spelers die vorig jaar uit HZ-schaaktoernooi en Open rated Gent werden verwijderd omwille van valsspelen? Of hoe denk je dat ik reageerde toen ik ontdekte via een forum dat jawel Voldemort enkele jaren geleden al eens uit een groot tornooi was gezet wegens valsspelen.

Valsspelen is een existentiële bedreiging voor het schaken werd heel recent nogmaals herhaald door de fide maar een doortastend overkoepelend beleid ontbreekt compleet. Sommigen vinden de discussie over valsspelen fel overdreven zoals de reactie vorig jaar van de Zwitserse grootmeester Noel Studler in Forget Cheaters. In bordschaken is het probleem (veel) minder groot dan in onlineschaken maar in mijn artikel "online-rapid" toonde ik kristalhelder aan dat er een link bestaat tussen valsspelen en spelers die stoppen met schaken. Zelfs AI lacht ons vierkant uit omwille van ons pover anti-cheating-beleid zie Sign of real intelligence: chat-bots cheat at chess. Daarom geef ik hieronder mijn aanbevelingen om hieraan iets te doen.

1. Een meldpunt moet bestaan waar iedereen vreemd/ onsportief gedrag kan melden. Ik werd 4 keer doorverwezen bij mijn melding over Voldemort. Niemand wou de hete aardappel aannemen en de laatste in de rij kon het niet meer doorgeven. Zulk meldpunt moet vooraf heel duidelijk worden gecommuniceerd. Dit meldpunt moet zowel telefonisch als via mail bereikbaar zijn minstens gedurende een aantal uren per week. De personen die het meldpunt bemannen, moeten een uitgebreide kennis hebben van de reglementen.
2. Spelers moeten verplicht zijn om vreemd/ onsportief gedrag te melden. Als je iets gezien hebt waarvan je vermoedt dat het niet ok is, dan moet je dit melden. Veel valsspelers blijven jaren onder de radar wegens een totale apathie van de medeschakers. Iedereen draagt hierin een verantwoordelijkheid.
3. Een melding mag nooit leiden tot vergeldingsacties. De tegenreactie op mijn melding van Voldemort is nefast voor elk anti-cheating beleid.
4. Live borden moeten met een delay gebeuren. Er waren liveborden in mijn partij met Voldemort en ik betwijfel sterk of er een delay was. Liveborden zonder delay is de kat bij de melk zetten.
5. Spelers mogen de speelzaal niet verlaten tijdens de partij. Enkel een arbiter kan een uitzondering hierop geven en het is dan ook zijn taak om dit te registreren.
6. De namen van spelers die uit een tornooi gezet zijn omwille van valsspelen moeten publiek worden gemaakt. Chess.com is vorig jaar ook overgestapt naar bekendmaken van valsspelers. De schaakgemeenschap moet weten welke spelers er extra in het oog moeten worden gehouden.
7. De straffen voor valsspelers moeten omhoog. Ik vraag me trouwens af of we ze beter niet definitief uitsluiten in tegenstelling tot een interview in Omroepzeeland. Valsspelers zijn vaak recidivisten.

Ik beschuldig Voldemort niet van valsspelen maar ik wil wel dat hij in het oog wordt gehouden want ik vertrouw hem niet. De hele zaak ruikt onfris want ik kwam achteraf ook te weten dat ik niet de enige was die kansloos verloor tegen Voldemort in combinatie met liveborden en veelvuldig niet in de speelzaal te zijn. Een van hen was een internationaal meester en telkens was er sprake in Voldmorts spel van een nauwkeurigheid tussen 96% en 98% volgens de huidige topprogramma's.

Ik ben gewaarschuwd om dit artikel niet te publiceren dus ik neem een risico die ik tracht te beperken met Voldemort (degene die niet mag genoemd worden) als naam te gebruiken en elke referentie naar de organisatie weg te laten. Of ik hiermee de schaakgemeenschap een gunst doe, is zeer twijfelachtig.  Slechts een handvol spelers zullen hierdoor weten wie Voldemort is (gelieve niet te gissen in de reacties !) en kunnen die persoon in de gaten houden.

Tenslotte wil ik toch nog met een positieve noot afsluiten. Na mijn melding introduceerde de tornooiorganisatie een rookarbiter. Jawel iemand die de speelzaal wilt verlaten om te roken, moet dat nu vooraf melden bij de rookarbiter. Die arbiter zal dan de persoon vergezellen bij het roken. Niemand wist van Voldemort dus velen vonden het een absurde aankondiging. Dit artikel maakt dus enerzijds iets duidelijk maar wie Voldemort is, blijft voorlopig onbekend.

Brabo

PS Dit is jammer geen 1 april-grap want daar doe ik niet aan mee.

Oordopjes deel 2

Als je goede punten wilt scoren bij je vriendin of echtgenote dan is een weekendje Parijs steevast een goede keuze. Parijs verveelt nooit. Bovendien sinds we Time to Momo gebruiken voor citytrips, is er wandelen veel leuker geworden. Je wordt niet alleen geleid naar de meest interessante toeristische plekjes maar je komt ook langs leuke winkeltjes, aanbevolen restaurants, ...

Vorig jaar hebben 2 zulke weekendjes Parijs gemaakt. Dat is uiteraard niet goedkoop want Parijs is een heel dure stad. 1 keer hebben we daarom gelogeerd aan de rand van Parijs. Met een beetje wandelen en metro geraak je in minder dan een uur in het centrum. 1 keer logeerden we in een low-budget IBIS in het centrum. Echter ik vermoed dat laatste gaan we niet meer herhalen. Low-budget trekt vaak een apart type toeristen die het niet zo nauw nemen met hun medemensen. Mijn echtgenote heeft er toen geen oog dicht gedaan. Een groep Italianen maakte in de aangrenzende hotelkamer een feestnacht van. Klachten bij de receptie hadden geen gehoor. Ik plugde mijn op maat gemaakte oordopjes in en sliep als een roos.

Ruim anderhalf jaar heb ik die oordopjes ondertussen en ze zijn een van mijn beste investeringen ooit geweest. Ik vind steeds meer situaties waar ze heel handig zijn tot zelfs op mijn werk. Een open space waar iedereen elkaar ziet en hoort, is er de norm met soms 100 collega's in 1 ruimte. Ik hoor mezelf soms niet denken door hun gepraat. Sinds ik de oordopjes heb, neem ik ze af en toe mee naar het werk.

Thuis als ik partijvoorbereidingen maak of werk aan een schaakartikel, plug ik de oordopjes ook geregeld in. Muziek, de televisie, gekibbel .... Alles wordt weggefilterd waardoor ik niet meer in discussie moet treden met mijn huisgenoten. Kortom de oordopjes zijn een win-win voor iedereen en uiteraard het meest voor mezelf.

Vandaag ga ik niet meer naar een schaakwedstrijd zonder eens te checken of ik de oordopjes mee heb. Ze zijn onderdeel geworden van mijn vaste schaakuitrusting: balpen, drinkfles, koek/ stuk fruit, leesbril en dus oordopjes. Ik vermoed dat ik ze ondertussen in een kwart van mijn wedstrijden gebruik. Van zodra ik lawaai hoor, plug ik ze in en haal ik ze meestal niet meer uit tijdens een partij. Ze storen niet en ik weet dat ze hun werk doen.

Draadloze oortjes van 29 euro bij Decathlon

Recent was ik dan ook verrast dat een arbiter nog voor de wedstrijd begon, afkondigde dat oortjes verboden zijn. Het verschil tussen oortjes en oordopjes is niet altijd snel te onderscheiden. Goedkope draadloze oortjes zijn overal te koop. Wil je nog minder opvallen dan zijn er zelfs de duurdere transparante. Ik begrijp dat het onbegonnen werk is om in een speelzaal met 100 spelers ieders oren vooraf te controleren.

Desalniettemin 10 minuten nadat de wedstrijd begonnen was, deed ik mijn beklag over lawaai bij de arbiter. Een simpele glazen deur was de afscheiding met het aangrenzende café waar de muziek bleef draaien. Elke 5 minuten ging die deur open. Ik wou de partij niet verliezen door gebruik te maken van mijn oordopjes maar dit waren geen aanvaardbare speelcondities voor een wedstrijd. Dus toonde ik aan de arbiter mijn oordopjes en liet hem er eens in knijpen zodat hij zelf kon vaststellen dat er zeker geen elektronica in verborgen zat. Daar had hij geen zin in want de met oorsmeer bedekte oordopjes zagen er meer dan voldoende onschuldig uit. Ik kreeg gelukkig mijn zin.

Dat ik alsnog mijn partij bijna verloor door de oordopjes had dus niets te maken met de arbiter maar wel dat ze af en toe ook eens te goed kunnen werken. In onderstaande partij was mijn tegenstander en omstaanders erg verrast dat ik remise weigerde. Ik had het remisevoorstel totaal niet gehoord.

Zonder oordopjes had ik mezelf dus heel wat lijden kunnen besparen. Ik had het voorstel sowieso aangenomen indien ik het had gehoord. Dus een tip voor toekomstige tegenstanders die dit artikel lezen. Wil je remise voorstellen dan hou rekening met mijn oordopjes als ik ze heb ingeplugd! Spreek luider of maak het met gebarentaal duidelijk.

Brabo

PS 7 april 2025

Ik ijver om mijn oordopjes te mogen gebruiken tijdens een partij dus om niets te moeten horen. Gisteren las ik over spelers die ijveren om hoorapparaten te mogen gebruiken tijdens partijen omdat ze net wel willen horen. Zie protest tegen verbod op hoorapparaten Banning hearing aids – without which many are completely deaf.

Grappig, bedroevend en tenslotte opmerkelijk hoe verschillend spelers willen schaken.

Mijn allereerste Chessbase

Na ruim een jaar geen enkele schaakaankoop te hebben gedaan, trakteerde ik mezelf op een nieuwjaarscadeau: Chessbase 18 Starter package. Ik schaak sinds 1990 fanatiek maar dit is mijn allereerste Chessbase. Ik heb de boot altijd afgehouden want ik vond het te duur en de veel goedkopere Fritz-interface was meer dan voldoende voor mijn analyses.

Het was een artikel eind vorig jaar op Chessbase die mij overstag deed gaan: How to find a player behind their online profile with chessbase 18. Ik vermoed dat velen dit gemist hebben. Bovendien de weinigen die het gelezen hebben, vonden het veelal oninteressant. Ontdekken dat achter het lichess-account vincentkeymer2004, de Duitse topgrootmeester Vincent Keymer verscholen zit is een afknapper.

Rara wie is vincentkeymer2004 ?

De grootste ontwikkeling in jaren wordt door Chessbase bijzonder amateuristisch voorgesteld. Hiervoor zijn 2 redenen. In Duitsland zijn er heel strenge privacy-wetten. Je riskeert een rechtszaak als je lijsten publiceert van anonieme accounts gelinkt aan echte namen. Daarnaast is de tool gebaseerd op statistische analyses. In mijn vorig artikel zie je dat 100% match niet bestaat dus er blijft altijd een kans op fouten bestaan. Je zou dus de betrokken personen zelf moeten vragen of je juist bent maar die zullen daar uiteraard zelden of nooit op willen antwoorden.

Zelf vond ik dus bovenstaand reclamepraatje ook absoluut onvoldoende om mij te overtuigen maar het wekte voldoende mijn nieuwsgierigheid om op onderzoek te gaan. Ik vroeg daarom aan mijn netwerk wie al Chessbase 18 had en of ik enkele testen erop mocht uitvoeren. Vervolgens reed ik +50km naar mijn clubgenoot Richard Meulders om een welgekozen lijstje van online accounts te checken. De resultaten waren zelfs zonder aangepaste filters al meer dan voldoende goed om elke twijfel bij mij weg te nemen. Ik moest en zal Chessbase 18 kopen.

In mijn vorig artikel heb ik al een tip van de sluier opgelicht over hoe intensief ik deze nieuwe feature van Chessbase gebruik maar wat is er nog interessant voor mij? Eerlijk eigenlijk niets waarvoor ik Chessbase aangekocht zou hebben. Dat wil niet zeggen dat ik een aantal features niet apprecieer of er geen tijd wordt gewonnen.

1. 1 jaar abonnement op downloaden partijen (5000 partijen per week). Dat is ruimer dan twic en je hoeft niet meer naar een website te gaan. Anderzijds merk ik op dat ik onvoldoende gedisciplineerd ben om elke week mijn databases en openingsboeken hiermee up te daten.
2. Je eigen openingsboek (zie groene zetten) en/of database-extract van de Big Database creeren, duurt maximum 15 minuten met Chessbase 18. Met de Fritz-interface kostte het mij ruim 15 uren. Dat is dus een gigantische tijdswinst. Dat het geen must is, is dat ik het slechts enkele keren per jaar nodig heb.
3. Verwijder dubbels. Yottabase mag dan wel de meest complete database zijn. Het is ook een kwalitatief heel lage database met vaak meermaals dezelfde partijen. Dat is storend vooral als je zoals ik graag kijkt naar Statistiek.
4. Verbeter namen. In databases zijn namen vaak verkeerd geschreven of ontbreken deels. De functie biedt voor sommige gevallen een oplossing aan maar zeker niet voor alles. Juiste namen betekent minder partijen missen in de partijvoorbereiding, meer nauwkeurige statistieken, grotere kans op anonieme accounts te ontdekken.
5. Verbeter chronologie van de partijen. Als je databases laat samensmelten of je gebruikt Yottabase dan zal je zien dat de partijen vaak niet chronologisch staan. Een juiste chronologie zorgt voor een sneller en beter inzicht van iemands veranderend openingsrepertoire. Er zit wel een addertje onder het gras bij deze functie want niet de datum van de partij maar de datum van het tornooi wordt gebruikt. Een tornooi gestart in 2024 maar partij gespeeld in 2025 zal worden getoond als 2024!
6. Drag and drop. Het samensmelten van databases gaat iets sneller zonder openen en kopieren van databases. Het is telkens maximum een minuutje tijdswinst maar het is iets dat veelvuldig gebeurt.

Tips van andere gebruikers zijn welkom want ik heb nog veel te ontdekken in Chessbase. Veel lijkt mij pure spielerei zoals onderstaande "AI" gegenereerde stijlrapporten. Ik twijfel sterk of zoiets nuttig kan zijn en misschien is het zelfs schadelijk. Ik ben heel erg argwanend om zoiets te gebruiken in een partijvoorbereiding. Uiteraard keek ik eens naar wat Chessbase vertelt over mezelf.

Stijlrapport van Brabo in Engels want Nederlandse vertaling door Chessbase is pover.
Een stijlrapport bevat een aantal interessante vaststellingen.

Ik speelde vorige maand in het open Frans tornooi Cappelle La Grande. Slechts 1 keer heb ik een online account opgezocht met Chessbase en voor de rest heb ik het programma er toen niet gebruikt. Chessbase is vooral iets wat ik gebruik wanneer ik niet onder tijdsdruk sta. Bovendien gebruik ik vandaag Chessbase minstens 90% van de tijd om anonieme accounts te onthullen. Met de veel goedkopere Fritz-interface of zelfs het compleet gratis lichess hebben de meeste amateurschakers meer dan genoeg.

Brabo

Anoniem deel 3

Je kan geen omelet maken zonder eieren te breken. Mijn vorig artikel kon ik enkel schrijven door de geheime account van Frederic openbaar te maken. Het verhaal vond ik te speciaal om niet te vertellen en een blog bestaat nu eenmaal dankzij zulke verhalen. Desalniettemin geef ik toe dat het openbaar maken van geheime accounts stinkt. Een speler kiest bewust voor een anonieme account en dat wordt niet gerespecteerd.

Echter ik wil hierbij ook opmerken dat ik bijlange niet de enige ben die geheime accounts tracht te achterhalen. Magnus Carlsen vertelde in een recent interview dat een Russische grootmeester hem jaren geleden eens een lijst met Magnus' "geheime accounts" had toegezonden. Hierdoor realiseerde Magnus zich dat hij als nummer 1 nooit nog anoniem online zou kunnen spelen. Het verplichtte Magnus om meer dan ooit zijn repertoire uit te breiden en te variëren. Vooral dat laatste werd benadrukt in hetzelfde interview want Magnus vertelde heel verrassend over een app op zijn gsm die hij hiervoor gebruikte. Die app selecteert random een opening die hij dan speelt in de volgende partij. Zoiets is niet alleen compleet onvoorspelbaar maar het bespaart Magnus ook energie in het kiezen van een opening. Geniaal en typisch Carlsen om van een ingewikkelde materie als de juiste opening kiezen er iets triviaals van te maken.

In elk geval neem je een risico met online je repertoire te oefenen zelfs anoniem en dat risico is onlangs drastisch vergroot. Chessbase is de eerste die een programma heeft ontwikkeld waarmee iedereen de identiteit van een anonieme account kan achterhalen. Voor persoonlijk gebruik een anonieme account onthullen is al niet koosjer. Puur voor geld zoiets op grote schaal doen is schaamteloos. Chessbase heeft een lange geschiedenis met dit soort activiteiten. Zo was er in de nillies de twic-sage. Chessbase kopieerde wekelijks de twic-partijen en verkocht die dan zelf voor veel geld. In 2021 verkocht Chessbase Fat Fritz die 99,9% gekopieerd was van het gratis Stockfish.

Trouwens Chessbase is ook zo sluw om hun nieuw superwapen enkel te gebruiken voor lichess en chess.com-accounts. Accounts onthullen van het eigen online-platform Playchess is niet mogelijk. Kortom het zou mij niet verwonderen dat iemand met geld een klacht indient zeker na het lezen van dit blogartikel. Het programma staat duidelijk nog in zijn kinderschoenen maar levert zelfs vandaag al heel behoorlijke resultaten. De voorbije 2 maanden testte ik het uitgebreid dus hoogtijd om hierover iets te communiceren aan de schaakgemeenschap.

Vooreerst bestaat het programma uit 2 onderdelen. Ik begin met het kleinste onderdeel "Zoek lichess-account". Voorwaarde is uiteraard dat er van die speler een aantal partijen gepubliceerd zijn onder de echte naam in een publieke database. Het programma zoekt dan de beste match tussen het repertoire van die persoonlijke partijen en de repertoires van alle anonieme accounts binnen de gekozen groep. Dit werkt bijvoorbeeld perfect voor Arjen Van Amerongen die lid is van het lichess-team De Stukkenjagers ondanks er slechts een 42 partijen onder de eigen naam gepubliceerd zijn.

Zoek lichess-account van Arjen Van Amerongen in het lichess-team De Stukkenjagers

Voorlopig werkt deze functie dus enkel binnen lichess-teams. M.a.w. deze feature is slechts nuttig in heel uitzonderlijke gevallen maar ik zie wel potentieel. Als de gebruiker eigen groepen kan aanmaken van anonieme accounts op basis van een of meerdere specifieke openingslijnen + online rating-ranges dan kan zoiets heel interessant worden. Ik bedoel dus mijn methode beschreven in lichess deel 2 vol automatisch, veel sneller en veel nauwkeuriger.

Het tweede onderdeel en grootste is "Wie speelt met anoniem online account x?" Je wilt de echte naam onthullen van een anonieme online account dus je werkt nu in omgekeerde richting. Het programma vergelijkt het repertoire van het anonieme account met de repertoires van een database met spelers waarvan de echte naam bekend is. Hier stel ik vast dat een speler toch minstens 100 partijen onder eigen naam moet hebben staan in een publieke database om een serieuze kans op succes te hebben. Ook hier doet het programma wat het zegt want voor onderstaande accounts geeft het programma telkens op nummer 1 de juiste naam.

Chessbase 18 geeft voor bovenstaande accounts de juiste naam op nummer 1.
Het % stelt de overlapping in repertoires voor tussen de nummer 1 en anonieme account
T staat voor Titled Tuesdays

Dat is een mooi lijstje die elke week wat langer wordt maar veel is het uiteraard niet. Met deze versie van het programma lijkt het mij onmogelijk om op grote schaal anonieme accounts te onthullen. Het programma werkt vandaag te traag en er zit vaak te veel ruis op de resultaten. 

• De meeste accounts worden geanalyseerd in een 5 tal minuten maar in zeldzame gevallen kan het meer dan een uur duren. Cloudcomputing is niet beschikbaar vandaag om het tempo op te drijven.
• Bulletpartijen en oude online partijen kan je niet uitsluiten van de analyse waardoor de resultaten vaak nutteloos zijn.
• Er wordt geen rekening gehouden met diepte en zeldzaamheid van varianten. Een gewicht geven aan varianten zou de resultaten drastisch kunnen verbeteren.

Desalniettemin kan je als gebruiker toch een aantal trucs toepassen om de resultaten te verbeteren.

• Creëer extracten uit de standaard publieke database (Big Database 2025) waarbij je beperkt in tijd (bv laatste 3 jaar) en speeltempo (enkel blitz).
• Maak gebruik van een ratingrange. Op basis van de online elo maak een schatting van wat de fide-elo moet zijn.
• Vul de standaard publieke database aan met nieuwe of onbekende partijen. Laat Chessbase de namen van spelers nakijken en corrigeren. Hoe meer partijen een speler heeft om te vergelijken, hoe hoger de kans op succes.

Dankzij die trucs was ik o.a. in staat om parachesstamol aan Frederic te connecteren. Dat betekent zelfs een online account van een paar maand oud met slechts een paar honderd partijen gespeeld, kan je dus soms al onthullen.

Er valt nog veel meer te vertellen maar in dit artikel is de boodschap duidelijk. Als je het ethische buiten beschouwing laat dan is de nieuwe Chessbase 18 voor elke ambitieuze +2200 fide-speler een absolute must. Onder de 2000 fide lijkt het mij onzin om enkel hiervoor Chessbase 18 aan te kopen want het rendement ligt te laag. Anderzijds ik moet toegeven, het is telkens ook weer een beetje kicken als ik erin slaag om weer eens een anonieme account te onthullen. De jacht is open !

Brabo

De hypochonder

Na de 2de episode van de Lange Rokade schreef ik een mailtje naar de podcasters dat ik meer originele en persoonlijke content verwacht. Het was te veel opsommen van algemeen schaaknieuws dat je mits enig surfen ook kan vinden op andere sites. De podcasters waren te braaf voor elkaar. Mijn opmerking is blijkbaar gehoord want de derde editie was veel beter en veruit de beste editie van de 3. Vooral de Nederlandse grootmeester Koen Leenhouts was de smaakmaker met enkele heel persoonlijke aanvullingen. Zo gaf Koen verrassend toe dat hij binnenkort op vakantie gaat zonder schaken. Zijn grootmeesters dan niet altijd bezig met schaken? Waar gaan grootmeesters naar toe als ze niet schaken?

Koen gaat naar Lanzarote (een van de Canarische eilanden) en in het bijzonder het Papagayo-strand. Papagayo hoor ik sommigen denken dat komt mij bekend voor van lichess en jawel dat is Koens gebruikersnaam. Confrater Glen vroeg vervolgens aan Koen of hij met of zonder onderbroek naar dat strand ging. Met was zijn gedecideerd antwoord.

Dan geef ik Koen hier alvast de tip om vooraf goed te checken of er voldoende onderbroeken in de valies zitten want voor je het weet, heb je er niet genoeg. Dat laatste overkwam mij deze kerstvakantie. Grootmeesters gaan op reis naar zonovergoten zuiderse eilanden. Fidemeesters gaan op reis naar het regenachtige Den Haag met het Scheveningenstrand in de buurt. Halfweg kreeg ik een telefoontje van thuis dat ik mijn koffer met kleren was vergeten waaronder dus mijn onderbroeken. Het werd een citytrip zonder strand want terugkeren zag ik niet meer zitten.

Kortom ik ben wereldberoemd met mijn partijvoorbereidingen maar inpakken voor reizen gebeurt bij mij laatste minuut. Dan klop je beter aan bij de Belgische fidemeester Frederic Decoster. Zijn verslag "The secret sauce" over zijn Servisch avontuur liet geen twijfel bestaan over hoe gedisciplineerd het inpakken huize Decoster gebeurt. Zelfs vrouwlief werd ingeschakeld om in de apotheek een doosje Enterol te halen. Hij nam al een pilletje vooraf voor de zekerheid en het mocht van de apothekeres opgeschaald worden naar 2 in geval van een crisismoment (als shit happens).

Nu weet ik ook wat anderen denken over mijn partijvoorbereiding dus dat ik overdrijf. Bovendien weet ik uit ervaring dat het pro-actief nemen van medicatie vaak gelinkt is aan een zeer grote angst om ziek te worden: hypochondrie. Ik woon al vele jaren onder 1 dak met een hypochonder dus kan ondertussen heel snel andere hypochonders herkennen.

Een extract van Brabo's prive-apotheek:
5 thermometers, glucosemeter, bloeddrukmeter, saturatiemeter,...

Ik schonk er verder geen aandacht meer aan want meer viel er toen ook niet over te vertellen maar alles veranderde enkele weken later. 3 weken na de publicatie van de 'secret sauce', moest ik in de interclub spelen tegen Frederic Decoster. Zoals gewoonlijk startte ik een doorgedreven partijvoorbereiding op alhoewel ik op voorhand wist dat Frederic iets zou spelen dat hij nooit eerder had gespeeld. Bovendien wist Frederic ook welke van zijn online accounts ik kende dus daar zou ik evenmin iets kunnen uit halen.

Als ik echt een kans wilde maken op een succesvolle partijvoorbereiding dan moest ik een compleet geheim account van Frederic trachten te achterhalen waarvan hij absoluut niets zou vermoeden. Hiervoor gebruikte ik exact de methode die ik reeds beschreef in lichess deel 2. Ik koos een relatief zeldzame openingsvariant die Frederic 3 weken eerder in Servië had gespeeld.

Vervolgens filterde ik in mijn elite-lichessdatabase (ondertussen meer dan 23 miljoen partijen) op de stelling na zwarts 8ste zet. 1 account viel mij onmiddellijk op en bovendien een partij gespeeld slechts 3 dagen voor de interclubontmoeting op 17 november met Frederic Decoster.

parachesstamol speelde de lijn slechts 3 dagen voor mijn interclubpartij tegen Frederic Decoster

Wie noemt zich parachesstamol? Ik dacht onmiddellijk aan een hypochonder want er bestaat heel vaak een link tussen speler en gebruikersnaam. Uiteraard was ik ook nog niet dat Enterol-verhaal vergeten. Zou ik nu al prijs hebben? Dat is te mooi om waar te zijn of toch? Hoe meer ik manueel de repertoires van parachesstamol en Frederic Decoster vergeleek, hoe meer ik overlappingen zag. Ik was niet zeker maar wat zijn enkele online partijtjes extra bekijken voor een fanaticus zoals mezelf. 1 opening van parachesstamol was mij totaal onbekend.

Dus spendeerde ik een half uurtje aan een interessante anti-dote en checkte ik in de database hoe meesters in het verleden er op hadden geantwoord. In onze onderlinge partij viel eerst ik van mijn stoel want ik kon niet geloven dat ik juist had gegokt. Vervolgens was het Frederic die van zijn stoel viel toen ik 9.h4 a tempo op het bord kwakte.

De apres-schaak was hartelijk en amusant maar over parachesstamol werd geen woord gerept. Pas maanden later vond ik zelf de bevestiging van wat ik al met 99% zekerheid vermoedde. Iemand had een paar weken na onze interclubpartij een chess.com-account gecreëerd met niet alleen de gebruikersnaam parachesstamol maar bovendien onder de Belgische vlag. Echter het finale nekschot kwam van mijn gloednieuwe Chessbase 18. 

Frederic Decoster is beste match
voor het geheime lichess-account parachesstamol
volgens de nieuwe Chessbase 18.

De nieuwe functie in Chessbase 18 wordt een gamechanger maar dat is voor een ander artikel.

In de eerste podcast van de lange rokade werd de vraag gesteld waarom spelers geen verslagen willen schrijven of waarom die weinige verslagen afgeschermd zijn achter een paswoord. Ik schreef eerder over partijen die worden afgeschermd door een paswoord maar wat kan men aanvangen met een verslag? Dit artikel bewijst spijtig nogmaals dat spreken zilver is en zwijgen goud. Alles maar dan ook alles kan tegen je gebruikt worden.

Desondanks is het allerminst mijn bedoeling met dit artikel om elke schaakverslaggeving kapot te maken. Dit artikel toont net aan dat de beste verhalen enkel kunnen ontstaan als spelers zich durven open te stellen. Onderbroeken, glucosemeters en Chessbase 18 krijgt chatgpt nooit in een logisch verhaal verteld en is dit net niet waarom we allemaal van dit spelletje zoveel houden? Creatiever, absurder worden mijn artikels wellicht nooit meer.

Brabo

Security

Gukesh daagt Magnus uit voor een wereldkampioenschap. Gukesh beweert dat hij Magnus wereldrecord van 2882 elo kan verbeteren. Met 3 nederlagen en geen winsten uit 6 klassieke partijen maakte Gukesh een belabberde indruk in het net afgelopen Freestyle Weissenhaus toptornooi. Carlsen liet de kans niet voorbijgaan om keihard terug te slaan in een recent interview. "Gukesh heeft geen schaakintuitie, hij is enkel wereldkampioen in klassiek standaardschaken door zich kapot te werken.

In elk geval heeft het tornooi opnieuw getoond waarom Carlsen zo een grote fan is van freestyle-schaken. Spelers kunnen met geen enkel kleur een remise afdwingen. Er moet vanaf zet 1 worden geschaakt. 14 van de 26 gespeelde klassieke partijen hadden een winnaar. De remises zoals die in de laatste ronde tussen Caruana en de winnaar Keymer zijn telkens heel origineel en entertainend.

In april wordt het eerste grote open klassiek tornooi met freestyle-schaak georganiseerd: Grenke Open.  Zelfs ik overwoog even om mee te spelen. Echter als amateurschaker is mijn tijd en geld beperkt. Het is mij vandaag een stap te ver om standaardschaak op te offeren voor freestyle-schaak en het lijkt erop dat ik niet de enige ben die er zo over denkt. Vandaag kiezen slechts 197 van de 1330 Grenke-registraties voor freestyle-schaak ten voordele van standaardschaak (15% - 85%). Slechts want de prijzenpot is ruim 3 keer hoger bij freestyle-schaak en bovendien zal Magnus er meespelen.

M.a.w. ik begrijp dan ook de kritiek van de Poolse grootmeester Grzegorz Gajewski, hoofdcoach van Gukesh. Er bestaat geen enkele garantie dat zulke freestyle-schaak-evenementen over 2 jaar nog zullen bestaan. Wij willen liever investeren in standaardschaak voor Gukesh. Eenzelfde geluid hoorde ik in de derde podcast van de Lange rokade. De Nederlandse grootmeester Koen Leenhouts heeft geen interesse in Fischer Randomschaak.

Dit weet uiteraard ook de Freestyle-organisatie en verklaart waarom ze hun ultieme troef op tafel gooien: een clash tussen Niemann en Carlsen straks in Parijs. De wk-blitz kwartfinale in New York tussen hun beiden trok een record aantal bezoekers. Parijs zal wellicht samenvallen met de uitgave van de Netflix-serie over Carlsen - Niemann schandaal. Parijs zal en moet de doorbraak worden van freestyle-schaak of het zou wel eens daarna snel kunnen uitdoven.

Het is dan ook geen toeval dat net nu Magnus in een interview over Niemann zegt "I don't trust him". Kan je uberhaupt iemand die zelf heeft toegegeven ooit te hebben valsgespeeld, nog vertrouwen? Of wat te denken van Magnus' statement dat Niemann's resultaten wel heel toevallig gelinkt zijn aan de aanwezigheid van security-maatregelen in een tornooi. Enkel in een handvol tornooien worden serieuze anti-cheating maatregelen toegepast.

Het teamkampioenschap in Servië waar ik vorig jaar aan deelnam was voor mij het eerste tornooi dat ik ooit met doorgedreven anti-cheating maatregelen in contact kwam. Bovendien werd net voor het tornooi de sterke Roemeense grootmeester Kirill Shevchenko nog gepakt voor valsspelen in Spanje. Kirill stond op de deelnemerslijst voor Servië maar werd uiteraard niet meer toegelaten. Ik zag duidelijk angst bij de organisatie.

Screenshots van Youtube-filmpje

Zo werd ik elke ronde aan een complete body-check met scanner onderworpen. Net zoals in een luchthaven deed ik mijn armen omhoog om de oksels te laten controleren. Mijn riem werd doorzocht op geheime compartimenten en zelfs elk vakje in mijn portefeuille werd gecontroleerd of er nergens een elektronische microchip in zat verborgen.

Uurwerken, smartphones maar ook pennen of ander potentieel gevaarlijke items mochten niet worden binnengebracht in de speelzaal. Zelfs niet in een aparte doorschijnende zak mocht het niet. De organisatie zorgde zelf voor eigen goedkeurde pennen die iedereen moest gebruiken. Trouwens de controle op wat binnenkwam was dan wel heel streng, voor wat er uitging was helemaal geen controle. Ik nam per ongeluk 2 balpennen en mijn naamkaartje mee naar het hotel.

Oordopjes en mijn bijziende bril durfde ik niet mee te nemen naar de speelzaal. Vooral dit laatste was vervelend want met mijn leesbril en zonder GSM vond ik niet onmiddellijk de weg terug naar het hotel in de duisternis na de partij. Ik was dan ook opgelucht dat ik een teamgenoot ontdekte die mij als een blinde mol wilde begeleiden.

Misschien overdreef ik met die bril maar nog tijdens het tornooi in Servië verscheen op chess.com een artikel over een prototype-AI-bril waarmee je kan valsspelen. Begin januari 2025 las ik dan op hln dat die brillen weer heel veel progressie hadden gemaakt. 5 dagen later verscheen reeds de compleet afgewerkte AI-bril waarmee kan worden valsgespeeld in schaken zie schaaksite. Iemand schreef dat brillen moeten worden verboden maar ook dat is alweer achterhaald. Een paar minuten daarna wist de Nederlandse grootmeester Dimitri Reinderman al te vertellen dat er ook smartlenzen bestaan die nog veel moeilijker te detecteren zijn.

Dat die dingen zullen worden gebruikt voor valsspelen, is onvermijdelijk. Dat fide erin zal slagen om telkens een antwoord hier tegen te verzinnen, is twijfelachtig. 

Jammers (signaalstoorders), verplichte aanwezigheid in de speelzaal tijdens de partijen, vertragingen op live-uitzendingen, verplichte onmiddellijke verwijdering van de speelzaal na de partij, ... Het wordt allemaal al toegepast in tornooien georganiseerd door fide. Security-maatregelen kosten geld en creëren ongemakken zoals mij overkwam na de laatste ronde. Ik vergat mijn trui in de speelzaal en het was niet makkelijk om die nog achteraf te recuperen. 

Desalniettemin hoop ik dat fide nooit de strijd zal opgegeven tegen valsspelers. ICCF (correspondentieschaak) heeft dat wel gedaan en zal straks wellicht 10 wereldkampioenen tezelfdertijd moeten kronen zie Cross Tabel. Dan ben ik ook klaar met bordschaken.

Brabo

Fidetitels deel 2

Vorig jaar publiceerde ik 2 artikels over Fischer Random op deze blog (deel 2 en deel 3). In de schaakclub Chesslooks Lier gaf ik in december 2024 een presentatie over deze schaakvorm en nodigde ik de aanwezigen uit om er eens van te proeven in losse partijtjes zie flyer. Online speelde ik ruim 3000 Fischer Random partijen op lichess in het voorbije jaar. Begin januari 2025 won ik met 7/7 mijn eerste Fischer Random-bordschaaktornooi. Kortom het is geen verrassing dat schakers mij af en toe vragen of Fischer Random groeit en belangrijk zal worden.

De Freestyle Chess Grandslamtour 2025 die afgelopen weekend van start is gegaan, is zonder twijfel een gigantische reclame voor Fischer Random schaak. Echter ik denk niet dat het voldoende zal zijn om clubschakers massaal er toe aan te zetten. Op Lichess blijft de populariteit van Fischer Random veel kleiner dan 1% t.o.v. standaardschaak ondanks een groei van 10% in 2024. In de 22ste aflevering van De Schaakpod werd verteld dat de journalisten in Weissenhaus liever keken naar amateurpartijen uit de Nederlandse interclub i.p.v. de Fischer Random-partijen gespeeld door wereldtoppers als Carlsen, Nakamura ...

Desalniettemin fide neemt geen risico's meer sinds ze ruim een decennium geleden de online schaaktrein definitief gemist hebben. Met enkele wereldtoppers als ambassadeurs en een permanente campagne voor Fischer Random-schaak kan je onmogelijk vandaag zeggen of Fischer Random nooit groot en belangrijk zal worden. De schaakrel tussen fide en Freestyle gaat dus over macht en potentieel vele miljoenen in de toekomst.

Fide heeft liever geen wereldkampioenschap dan een wereldkampioenschap dat niet door fide is goedgekeurd. Je kan zoiets machtsmisbruik of een overlevingsstrategie noemen afhankelijk de kant je staat. Feit is dat fide niet terugdeinst om regels op te leggen aan de eigen leden om de eigen belangen zo goed mogelijk te beschermen. Fide-belangen of kunnen we zeggen fide-geld ?

Zo past fide al jaren aparte reglementen voor fidetitels toe voor de eigen georganiseerde tornooien. Op Europese, wereldkampioenschappen,... verdient fide grof geld dus zorgen ze met extra aantrekkelijke voorwaarden ervoor dat spelers eerder hun tornooi kiezen dan een ander tornooi. Voor een CM-titel moet je 2200 fide behalen maar in het Europees teamkampioenschap kan je al met 3,5/7 ongeacht de TPR dezelfde titel behalen. Voor een FM-titel moet je 2300 fide behalen maar in het Europees teamkampioenschap kan je al met 5,5/7 ongeacht de TPR dezelfde titel halen. Voor een IM- of GM-norm moet je minstens een TPR over 9 partijen gespeeld hebben maar in het Europees teamkampioenschap is een TPR over 7 partijen al voldoende.

Dus fide geeft zichzelf een concurrentieel voordeel maar daar stopt het niet bij. Fide verdient ook veel geld met het uitreiken van fide-titels. Het is te zeggen als de spelers die gerechtigd zijn die ook zouden aanvragen wat bijlange niet altijd het geval blijkt te zijn. Van de 4 Belgen die aan de CM-vereisten van 3,5/ 7 in het Europees teamkampioenschap voldeden, blijkt slechts 1 speler effectief de titel te hebben aangevraagd: Michiel Jacobs.

Als ik naar de Belgische elolijst kijk dan vind ik slechts 8 actieve CM (candidate masters) terug. M.a.w. heel weinig spelers zien er graten in om 50 euro voor die titel neer te tellen. Trouwens sommigen buitenlanders zijn nog zuiniger op hun geld en willen zelfs niet betalen voor een FM of een IM-titel. Echter waarom de Indische FM Vedant Panesar na 14 IM-normen en 2462 fide nog steeds de IM titel weigert, is ook voor mij een raadsel (zie Tata-Steel-Qualifiers-2025-report).

Dat spelers titels weigeren aan te vragen, is uiteraard zuur voor fide maar fide krijgt hulp uit een heel onverwachte hoek hiervoor. Het aantal deelnemers in Titled Tuesdays op chess.com is bijna verdubbeld in anderhalf jaar (zie Doubled prizes if 1000 participants in 2025) en om mee te spelen moet je een fide-titel hebben. Aartsvijand chess.com sponsort tandenknarsend fide want ze hebben geen eigen systeem van titels.

In 2023 schreef ik over de Titled Tuesdays dat ik niet begreep waarom spelers hieraan willen meespelen. Vandaag zie ik een "nieuw" fenomeen van spelers die koortsachtig op jacht gaan naar een scalp van een supergrootmeester. Een foto nemen van je idool (zie schaakidolen) is leuk om te tonen aan de vrienden maar met een scalp van je idool maak je pas echt indruk. Zelfs een 2500 fide zoals Alexander Rustemov is niet immuun hiervoor zie zijn chess.com-pagina waarin hij opschept over zijn blitz-overwinningen tegen Magnus Carlsen, Hikaru Nakamura en Alireza Firouzja.

Een neveneffect hiervan is dat heel wat deelnemers in de Titled Tuesdays hun A-spel bovenhalen om zo een supergrootmeester te kunnen verslaan. Velen spelen ongeacht de publicatie van de partijen, de beste varianten die ze bestudeerd hebben. Titled Tuesdays is hierdoor een ware goudmijn geworden voor openingsnieuwtjes en dat is de elite uiteraard niet ontgaan. De commentaar van de Braziliaanse grootmeester Rafael Leitao tijdens de meest recente Tata Steel is hiervan een duidelijk bewijs.

"As usual, this has been already tested in Titled Tuesday,
where nearly every opening idea can be found."

De tijd dat het "verboden" was om blitzpartijtjes te gebruiken in een theoretisch artikel, is zeker voorbij. Zelfs een grote website als chesspublishing.com gespecialiseerd in openingen, aarzelt vandaag niet om blitzpartijtjes van Titled Tuesdays te gebruiken zie hun meeste recent update voor "Darings Defences" 

Heel wat Belgen met een titel hebben al eens geproefd van Titled Tuesdays maar behalve onze Belgische nummer 1 Daniel Dardha is niemand echt grote fan. Daniel is ook de enige die reeds 2 keer won in Titled Tuesdays van Magnus Carlsen. De meest recente was slechts een maand geleden.

Brabo

PS

Daar was ik op zoek voor de losse partijtjes in Lier : Chess960-Generator

Default tijd deel 2

Vorige maand sloeg nogmaals een grootmeester alarm over hoe precair de financiële situatie is geworden als schaakprofessional: Being a chess professional in Europe sucks. De 22 jarige Duitse grootmeester Felix Blohberger vertelt dat zijn jaarlijks inkomen van 30.000 euro bruto te pover is om ooit een gezin van te kunnen onderhouden (in België is het gemiddeld bruto jaarlijks inkomen 48.448 euro).

In de commentaren onder het artikel las ik gelatenheid en zelfs enige vijandigheid om hier iets aan te doen. Niemand wordt verplicht om profschaker te worden en schaken zal nooit populair worden om grote sponsors te kunnen aantrekken. Bovendien heeft een amateurschaker die profschakers helemaal niet nodig.

Eind vorig jaar waarschuwde ik al in Uitdagingen deel 2 dat amateurschakers schromelijk de gevolgen onderschatten van een afkalvend profcircuit maar zelfs ik stond begin dit jaar verbaasd te kijken naar hoe snel het soms kan gaan. In de Open van Praag 2025 scoorde de winnaar 8 op 9 en een TPR van 2578 elo maar scoorde geen IM-norm wegens slechts 2 IMs als tegenstander.

Resultaat winnaar Praag 

Als slechts 1 + 2400 speler meespeelt in een tornooi zie chess-results dan wordt de kans heel groot dat niet IMs te actief worden op de topborden om nog normen te kunnen scoren. Normen zullen bijna onmogelijk worden om te behalen in open tornooien zonder de aanwezigheid van + 2400 spelers. Trouwens Fide eist dat minstens 1 norm in een open tornooi wordt behaald (dit heb ik eerder vermeld in het artikel zie fidetitels).

Ok maar de meeste amateurs nemen deel aan open tornooien zonder een realistisch kans te maken op een norm dus vinden het niet erg dat + 2400s afhaken. Open Marienbad 2025 demonstreert dat het ecosysteem helemaal kan instorten bij gebrek aan prijzengeld. In de meest recente editie speelde voor het eerst sinds de start 23 jaar geleden, geen enkele + 2200 elo mee.

Eindstand Open Marienbad 2025

"I Don't Have A Club" is uiteraard niet de naam van een club maar betekent dat de speler geen club heeft. Voor spelers die geen club hebben, zullen opens altijd de enige plek zijn waar ze klassieke partijen voor fide-elo kunnen spelen maar daar heeft de Belg geen behoefte aan. In De schaakclub deel 2 schreef ik reeds dat elke Belg verplicht is om zich aan te sluiten in een schaakclub.

M.a.w. een dalende prijzenpot zorgt ervoor dat er minder geschaakt wordt. Dat is ook slecht nieuws voor fide want dat betekent ook voor hen minder inkomsten. Sponsors moeten dringend worden aangetrokken. Nee onmogelijk kan dat zeker niet zijn als ik door de fantastische site van Niklaas Verhulst scroll. In talloze boeken, films, reclame wordt graag de metafoor van het schaken gebruikt met als achterliggend idee om iets of iemand als intelligent en gedisciplineerd voor te stellen.

Alleen spat die zeepbel snel uiteen als een potentiële sponsor kijkt naar een schaaktornooi. In de 2de podcast van de Lange Rokade wordt verteld over een grootmeester die gedurende meerdere dagen geen onderbroek draagt (hoe kan je uberhaupt zoiets zien of zelfs naar trachten te kijken ?). In Dieppe 2023 vond ik het ook maar niets dat mijn tegenstander met blote voeten zat te spelen. Daar wilt toch geen enkele sponsor mee gelinkt worden.

Kortom fide wil paal en perk stellen aan dit amateurisme die veel schade brengt aan het imago. Kledingvoorschriften zijn een logische stap hierin. Of jeans kunnen volstaan in een strak professionele context is zeker open voor debat. Ik herinner mij uit mijn studententijd dat jeans niet waren toegelaten door sommige leerkrachten op mondelinge examens en ook vandaag is het nog niet in elke bedrijfscultuur ok.

Daarnaast wil fide ook dat schakers veel meer discipline en inzet tonen in het schaken. Een sponsor zal als werkgever verlangen van zijn werknemers dat ze op tijd komen en hard werken. Zoiets wil je als sponsor ook terugvinden in het schaken. Defaulttijden (wachttijden) worden steeds vaker ingekort en steeds meer tornooien passen Sofiaregels toe.

Voor een complete nultolerantie t.o.v. laatkomers bestaat nog geen algemeen draagvlak maar we zien toch al reducties van 50 t.e.m. 75%. In Open Dortmund en Open Cap Negret is de wachttijd 30 minuten geworden. Fide gebruikte 15 minuten in het Europese teamkampioenschap. Onze ploegkapitein nam er geen risico's want we waren telkens 15 minuten vooraf aanwezig.

Ondertussen werd die richtlijn ook gekopieerd in de interclub. Het is voor de ploegkapitein veel aangenamer als 15 minuten voor de wedstrijd iedereen aanwezig is. Dat is een kleine moeite en appreciatie voor al zijn werk. Schakers houden veel te weinig rekening met elkaar. Dan kunnen we nog heel wat leren van de voetbal waar mijn zoon 75 minuten vooraf aanwezig moet zijn. Te laat betekent op de bank starten en als ploeg een minuut te laat aan de aftrap is verliezen met forfaitcijfers.

Brabo