Verrassingen deel 3

Zaterdag laatst werd het Belgisch voetbalseizoen afgetrapt voor de jeugd. Mijn zoon Hugo promoveerde naar de A-ploeg (- 15 jaar) maar zal zich nu moeten bewijzen om een basisplaats te kunnen krijgen want er is flinke concurrentie. In elk geval hij heeft zijn start niet gemist want in de eerste wedstrijd toonde hij zich duidelijk met 3 assists en zelfs een goal als middenvelder.

Voetbal zal dus dit seizoen de absolute prioriteit krijgen en dat is jammer voor zijn schaken. Met de open van Dieppe ging hij voor het eerst boven 1900 fide en onlangs versloeg hij in een blitztornooi de blitzkampioene Isabelle Malassagne van Frankrijk 2022 en de Franse IM Jean-Francois Jolly. Als je weet dat hij dit allemaal doet zonder serieus met schaken bezig te zijn (hij heeft o.a. al minstens 4 jaar geen schaaklessen meer gevolgd) dan begrijp je dat hij veel meer in zijn mars heeft.

Bovendien vertelt Hugo ook mij dat schaken steeds leuker wordt nu hij steeds sterker wordt. Het is iets wat ik al lang weet en dat is hoe sterker je wordt, hoe meer je uit het schaken kunt halen. De combinaties die je ziet worden langer. De strategieën die je toepast, worden complexer. De spanning, emoties worden intenser ... Kortom ik raad elke schaker aan om hoger op de ladder te klimmen zonder zich blind te staren op de elopunten.

Een neveneffect typisch gelinkt aan de leeftijd van Hugo is dat Hugo graag laat zien aan andere schakers hoe goed hij ondertussen al is geworden. Uitspraken zoals "Die had je niet gezien." zoals in Tactiek deel-5 is iets wat ik hem wel vaker zie doen. Ik ben er geen voorstander van maar ik wil ook zijn enthousiasme niet temperen. Waren we trouwens niet allemaal zo op die leeftijd?

Meer zien dan de tegenstander is natuurlijk ook de ultieme kick die je kan krijgen in het schaken. Ik hoor dan ook zelden schakers toegeven dat ze iets gemist hebben. Integendeel schakers zijn vaak experten in het zoeken van uitvluchten. Complimenten krijg je zelden. Ik vind dit onzin en daarom wil ik in dit artikel eens tonen dat het echt ook anders kan. In het vervolg van dit artikel geef ik daarom de top 5 zetten die ik gemist heb in de voorbije honderd partijen waarvoor ik met plezier een diepe buiging maak naar mijn tegenstanders. Tezelfdertijd maak ik er ook een "kleine" uitdaging van voor de lezers door de stellingen als opgave voor te stellen en de oplossing op het einde slechts mee te geven.

Stelling 1:

Wat speel je met zwart?

Stelling 2:

Wit heeft al flink veel tijd verbruikt. Wat speel je met zwart?

Stelling 3:

Wat speel je met wit?

Stelling 4:

Wat speel je met zwart?

Stelling 5:

Welke verrassende en interessante zet speel je met zwart om wit die een expert is in deze stelling uit boek te krijgen?

Een aantal zetten hebben de shortlist net niet gehaald maar zijn zeker ook het vermelden waard: 33..c4, gespeeld door de Tsjechische FM Vaclac Finek zie voor partij Wonderkinderen ; 20...Kf7 gespeeld door de Belgische FM Hendrik Ponnet zie voor partij Revolutie in het millennium deel 2 en 16.Dd1 gespeeld door de Belgische expert Bert Feys zie voor partij De schaakclub.

De eerste opgave komt uit mijn partij tegen de Franse grootmeester Adrien Demuth. De stelling staat verloren dus je zou kunnen stellen dat er geen oplossing is maar Adriens zet 26...Ph8 beschouw ik als de beste praktische kans. Als een amateur dit soort zetten speelt dan wordt het als onzin bestempeld maar door een grootmeester is uiteraard andere koek. Ph8 maakt de 6de lijn vrij zodat de dame naar g6 kan waar een pionnenopmars kan worden gelanceerd op de koningsvleugel. Bovendien zal wit vroeg of laat de kwaliteit willen nemen en dan is het heel handig om terug te slaan met het paard zodat het veld d6 onder controle is. De weg naar remise is nog heel lang zie Swindels deel 2 maar Ph8 was een cruciale stap.

De tweede opgave komt uit mijn partij tegen de Franse IM Mahel Boyer. Ik herinner mij dat 21...Ta3 gespeeld werd na lang nadenken en het was een heel onaangename verrassing in mijn opkomende tijdnood. Ik had gehoopt op vereenvoudigingen door ruil en plots vond mijn tegenstander een mogelijkheid om de spanning nog te verhogen. Objectief is de zet niet de beste maar praktisch vind ik het fantastisch en een duidelijk indicatie van het talent van mijn tegenstander. De partij kwam niet toevallig al eerder aan bod in mijn artikel complimenten.

De derde opgave is een stelling die komt uit mijn partij tegen de Duitse IM Matthias Dann gespeeld in Munster 2021. 19.C5 vond ik een magistraal concept toen en vandaag. Ipv. de d4-pion te slaan, laat wit toe er een gedekte vrijpion van te maken. Echter tezelfdertijd worden de ongelijke lopers afgedwongen en dat blijkt hier kansrijk aanvalsspel toe te laten op de koningsvleugel. C5 wordt aanbevolen door de topprogramma's en was de eerste steen van wits overwinning in deze partij (zie voor het slot mijn artikel Pat). Het was tevens een heel grote stap voorwaarts naar de tornooioverwinning voor Matthias.

De vierde opgave is een stelling uit een partij die ik recent speelde in Dieppe tegen de Franse FM Thibault Dudognon. Ik had eerder in de partij een pion geofferd en dacht voldoende compensatie of zelfs meer te hebben. Na het briljante 29....Dh8 spatte die luchtbel uit elkaar. Zwart ontpent hiermee rustig het paard en wit blijkt geen enkel verhaal te hebben. Dh8 is de eerste keuze van de topprogramma's maar had ik totaal niet zien aankomen. Ik ben niet verwonderd dat Thibault in de voorbije maand 83 elo won. Dat hij geen IM-norm scoorde, was brute pech. Eenmaal had hij te weinig buitenlanders, een andere keer was het reglement voor een IM-norm aangepast van 2 naar 3 grootmeesters. Vroeger had je genoeg met 2 GMs zie 1.45c in Old Title Regulations maar nu heb je er 3 nodig 1.45c in Today Title Regulations.

De vijfde opgave is een aparte en hoort misschien niet helemaal thuis in het rijtje. Toen de Nederlandse FM Joris Kokje 11...Pxd5 speelde ipv het normale Lxd5 speelde, dacht ik aanvankelijk aan een vingerfout en dat hij simpel een stuk verloor na exd5. Echter zwart had er een half uur over nagedacht dus dat leek mij onwaarschijnlijk en klopte ook niet want zwart heeft de tussenzet e4. Ik stond perplex hoe iemand achter het bord een speelbaar nieuwtje kon vinden in een stelling waar ik al bijna 200 blitzpartijen en 15 klassieke partijen had meegespeeld. Het is een zeldzaam geval van hout voelen (aan het bord iets interessants vinden in de opening).

Ik vermoed dat de meeste lezers moeite hadden om 1 opgave juist te hebben. Als je er 3 of meer correct had zonder hulp dan ben je zonder twijfel van meesterniveau. Trouwens dat laatste is iets wat we ook opmerken als we zien wie mij de verrassingen hebben voorgeschoteld. Het zijn stuk voor stuk sterke spelers van meesterniveau. Ik vermoed dan ook dat een speler die lager gekwoteerd is dan mezelf veel minder kans maakt om succesvol mij te verrassen met een knappe zet.

Of ik zelf andere schakers verrast heb met een "briljante" zet die ze gemist hebben, weet ik jammer genoeg niet. Het is uiterst zelden dat een schaker (vooral) na een verliespartij tegen mij nog iets wilt vertellen over de partij. Het gebeurt geregeld dat ik het resultaat nog moet aan de tornooileiding doorgeven en de tegenstander is al verdwenen met de horizon. Sommigen houden wellicht niet van verrassingen.

Brabo