Op remise spelen met wit tegen een sterkere tegenstander? deel 2

In het voorbije decennium is er een explosie geweest van de openingstheorie als je vergelijkt met om het even welke eerdere periode. Met de recente enorme vooruitgang in speelsterkte van de computer zijn talloze nieuwe varianten ontdekt die wellicht anders nooit het zonlicht hadden gezien. Meer dan ooit beschikt de schaakprofessional vandaag over een zeer ruim arsenaal aan openingen waaruit hij/ zij kan kiezen om de tegenstander te verrassen.

Echter een vervelend neveneffect die we vandaag hierdoor ook zien is dat elke professional nu ook een aantal (vaak min of meer geforceerde) remise-systemen kent voor wit om wanneer het past mee te kunnen uitpakken. Het effect van sofia regels lijkt mij vandaag daarom grotendeels (of misschien zelfs compleet) uitgewerkt in proftornooien. Het verbod op remisevoorstellen wordt vandaag zeer makkelijk omzeild met simpel een variant/ opening te kiezen waarvan men weet op voorhand dat remise meer dan waarschijnlijk zonder veel moeite behaald zal worden.

Organisatoren zoeken daarom verwoed naar alternatieven om deze negatieve publiciteit voor het schaken te doorbreken maar zonder noemenswaardig resultaat. Matchen met directe K.O., extra punten voor overwinningen, zorgvuldig kiezen van de deelnemers,... Het zijn een aantal van de lapmiddeltjes die worden gebruikt maar de korte non-remises (dus remises zonder enige inzet en creativiteit) verdwijnen niet. Ja, je kan natuurlijk aan de spelregels zelf sleutelen maar dan verlies je wellicht meer dan je wint. Chess960, No castling chess,.. zijn een aantal schaakspelvarianten met een minimale verandering van de spelregels maar blijven een kleine niche in de schaakwereld. De modale schaker blijkt niet geïnteresseerd.

Voor de gemiddelde schaker is dit gedoe van remisevarianten/ openingen ook een ver van je bed show. Wij als clubschakers beheersen meestal slechts een veel beperkter openingsrepertoire t.o.v. profschakers. Onze openingskennis is vaak nog fragmentarisch of met andere woorden er zitten nog heel veel gaten in. Op uitzondering van een paar toevallige remisevarianten kennen/ herinneren, is het een utopie voor ons om remise met wit zoals een professional te kunnen afdwingen van onze tegenstanders. Tenminste dat was mijn ervaring tot voor kort want in de laatste ronde van Marienbad keek ik toch mijn ogen uit op hoe mijn partij met de jonge Tsjech Ondrej Nytra verliep. Aan zet 21 kreeg ik remise voorgesteld terwijl wit op dat moment 6 minuten meer had op de klok dan bij aanvang van de partij dus 1u36.

Tot mijn lichte verbazing gaf mijn tegenstander achteraf doodleuk toe dat hij met opzet deze variant had gekozen op basis van mijn resultaten in de big database om remise te kunnen maken. Ik was zowel geflatteerd als ontzet. Ik koos uiteindelijk om door te spelen maar bedacht mij al snel een paar zetten later toen ik dreigde de controle te verliezen over de stelling. Het was een pijnlijke beslissing op dat moment want ik had echt willen spelen voor de winst. Echter als ik vandaag zie dat zijn rating klom in de voorbije 3 maanden naar +2300 elo dus +160 elo dan maakte ik meer dan waarschijnlijk toen de pragmatisch juiste beslissing (zie chart).

We zien met deze partij ook een ander probleem van de wetenschappelijke aanpak. Weinig variëren in een openingsrepertoire bemoeilijkt spelen op winst met zwart tegen een (iets) lager gekwoteerde speler. Zeker als je 1.e4 met e5 beantwoordt dan word het vaak gewoon onmogelijk om met zwart op commando te winnen als wit iets heeft voorbereid en geen zin heeft om enig risico te nemen. Ik vermoed dat bepaalde varianten in het Siciliaans (ik denk dan aan vooral e6 systemen) het probleem van steriele varianten verkleint maar daarentegen lijkt mij er het risico op ""killer nieuwtjes" weer veel hoger. Misschien is de speelruimte in de Caro-Kann of het Frans geschikter om de beste balans te vinden. Mijn kennis van die openingen is te beperkt om hierover een goed oordeel te maken. Feit is dat veel meesters minstens 2 verschillende openingen in hun zwart-repertoire hebben om tussen te kiezen afhankelijk of ze al dan niet tevreden zijn op voorhand met remise. Meer variëren zal dus uiteindelijk altijd de beste kansen opleveren om de witspelers die enkel uit zijn op remise te counteren.

Brabo