Het Belgisch jeugdkampioenschap eindigde dit jaar met een kleine rel rond het prijzengeld van de meisjes. Uit verschillende hoeken kwam kritiek op dat jongens meer prijzengeld krijgen dan meisjes. De organisatie en Belgische schaakbond zaten duidelijk verveeld hiermee. Het verschil in prijzengeld tussen beide geslachten is er altijd geweest en werd nooit eerder in vraag gesteld. Waarom wordt daarom nu pas een punt van gemaakt?
De verklaring ligt uiteraard in een zeer recente duidelijke shift van de publieke opinie die eist dat vrouwen evenveel worden vergoed in sporten dan mannen. De vergoeding mag niet meer gelinkt worden aan de wedstrijdprestaties maar moet aan de inzet en er bestaat geen enkel bewijs dat die minder groot is bij vrouwen t.o.v. mannen. De media staan er tegenwoordig vol van : Gelijk prijzengeld voor mannen en vrouwen in de ronde van Vlaanderen, Ook Amstel Gold Race trekt prijzengeld vrouwen gelijk aan mannen, Gelijk prijzengeld voor mannen en vrouwen op memorial Van Damme: elke winnaar met 40.000 euro aan de haal, Tennis gelijk prijzengeld vrouwen en mannen, Uefa verdubbelt prijzengeld ek vrouwen maar contrast met mannen blijft.
Aanvankelijk probeerde de Belgische schaakbond nog te schermen met dat het aantal vrouwelijke deelnemers veel lager ligt dan het aantal mannelijke deelnemers maar het werd snel duidelijk dat dit onvoldoende de gemoederen kon bedaren. In de meeste sporten zijn mannen oververtegenwoordigd en daar wordt evenmin gekeken naar deelnemersaantallen om prijzengeld toe te kennen. M.a.w. de druk werd steeds hoger om iets te doen aan de huidige situatie.
Budgettair is er echter heel weinig of geen speelruimte in het schaken. Het prijzengeld voor de jongens is al belachelijk laag dus daar nog verder van afromen ten voordele van de meisjes en je riskeert dat de jongens in grote getale het kampioenschap links laten liggen. De Belgische bond knipt al jaren hard in de uitgaven om rond te komen en (grote) sponsors aantrekken blijkt ook helemaal niet makkelijk/ onmogelijk te zijn. Echter dan blijft afschaffen enkel nog het alternatief als het oude niet meer aanvaardbaar is en dat is exact wat er ook beslist werd. De Belgische bond zal geen aparte competities meer volgens geslacht organiseren. Geen competities meer volgens geslacht betekent ook geen prijzengeld meer volgens geslacht. Probleem van ongelijkheid is hiermee definitief opgelost.
Het is te zeggen als we enkel kijken naar de Belgische kampioenschappen want internationaal staan we hiermee (helemaal?) alleen. Bovendien zie ik ook het nut niet van in het binnenland genderneutraliteit in het schaken te promoten maar tezelfdertijd wel een Belgische vrouwenploeg naar de lopende vrouwenolympiade (zie chessresults) af te vaardigen. Wie daar de logica van inziet, mag het mij uitleggen maar dit lijkt mij toch eerder op heel opportunistische strategische keuzes ipv een doordacht beleid.
Wij Belgen hebben in de voorbije decennia grote stappen gezet naar een meer eerlijke en humane maatschappij. Ik juich dat toe maar hier stel ik mij toch vragen of genderneutraliteit iets is wat we zouden moeten nastreven in het schaken. Je hoeft het niet eens te zijn met de algemene internationale situatie maar hier lijkt het mij toch dat België wel heel eigenzinnig plots een unieke koers begint te varen. Ik ben voorstander om de massa niet blindelings te volgen maar als je denkt dat iedereen spookrijdt dan ben je misschien zelf de spookrijder.
Er bestaan uiteraard goede redenen voor genderneutraliteit na te streven in het schaken. 1 prijzenpot ipv 2 zorgt ervoor dat je een hogere prijs kunt voorzien aan de winnaar en dus makkelijker sterke spelers kunt aantrekken. 1 competitie ipv 2 betekent een betere mix van talent en extra kansen om interessantere wedstrijden te krijgen. Tenslotte bestaat er geen enkel bewijs dat het geslacht een rol kan spelen op de prestaties in het schaken. Op school, de Vlaamse Wiskunde Olympiade, de arbeidsmarkt .... wordt evenmin een onderscheid gemaakt op basis van geslacht en dat werkt behoorlijk tot zelfs uitstekend.
Echter schaken wijkt hiervan af op 1 belangrijk punt : het competitie-element. Een slecht resultaat op school is iets individueel. Sommige jongens kunnen een nederlaag op het schaakbord tegen een meisje heel moeilijk verteren. Seksisme en ronduit vijandelijk gedrag van jongens naar meisjes toe is daarom geen zeldzaamheid zie enkele recente artikels: Why chess tournaments can be hostile for women and girls? en Vulgar letters chess meduza. Ik heb dus alle begrip voor vrouwen die toch liever af en toe eens zonder mannen willen schaken.
Ook denk ik dat een positieve discriminatie ten voordele voor de schakende vrouwen zeker geen overbodige luxe is. Als we meer schakende vrouwen als iets positief beschouwen (en ik heb in deel 2 enkele goede redenen opgegeven) dan zal dit niet lukken door alles op zijn beloop te laten gaan. Ik weet dat sommigen tegen positieve discriminatie zijn omdat het uiteindelijk altijd wel iemand discrimineert. Echter ik geloof niet dat mannen zullen stoppen met schaken omdat vrouwen bepaalde voordelen krijgen die echt wel een verschil voor de vrouwen kunnen betekenen om te schaken. Ook dat andere groepen evenzeer zwaar ondervertegenwoordigd zijn en steun kunnen gebruiken, vind ik geen reden om vrouwen geen prioriteit te schenken. 50% van onze Belgische bevolking maken ze uit en daar komt geen enkele andere ondervertegenwoordigde groep qua omvang in de buurt van. Als we de balans man/ vrouw kunnen verbeteren dan zal iedereen daar uiteindelijk beter van worden.
Mijn dochter Evelien heeft al laten weten dat het wellicht de laatste keer zal zijn dat ze meespeelt in het Belgisch jeugdkampioenschap als er volgende keer genderneutraal wordt gespeeld. Over een maand vertrekt ze naar het wereldkampioenschap -16 meisjes in Roemenië dus hoogstwaarschijnlijk is dat dan ook de eerste en laatste keer. Ze haalde de selectie door een knappe 7 op 9 te halen waaronder onderstaande belangrijke overwinning in de laatste ronde.
De beslissing van de Belgische schaakbond kan nog makkelijk worden teruggedraaid. Als de internationale schaakgemeenschap genderneutraal wilt zijn dan ok voor mij maar ik vind dat we in België hier geen leidersrol moeten in opnemen. Onze schakende vrouwen zijn evenmin geconsulteerd over wat zij het liefst willen. Is er nu echt helemaal geen extra budget te vinden voor 1 keer per jaar een aparte vrouwencompetitie in België te organiseren?
Brabo
Een interessante discussie, die je heel ver kan open trekken. Ik wil even reageren op het argument "zelfde inspanning = zelfde verloning". Dat is een redelijk zwak argument. Laat een blanke atleet uit België en een zwarte atleet uit Kenia even hard trainen op de 3000 m steeple, en de zwarte atleet zal normaal gezien altijd voor de Belg eindigen, omdat hij genetisch bevoordeeld is (generaties op grote hoogte geleefd) + maatschappelijk bevoordeeld (sic) (dagelijks naar school lopen ipv met de bus). Hetzelfde argument kan je aanhalen bij het schaken: als het in de cultuur van een volk zit (Georgië, Rusland), en er naast de trainingsmomenten ook nog over schaken gesproken wordt (in familiale kring, in onderwijs) , zal een schaker uit zo'n cultuur ook vaak sterker voor de dag komen. Los daarvan is er nog het aspect talent en doorzettingsvermogen.
BeantwoordenVerwijderenDaarnaast is er nog het argument van aantal spelers vs speelsters in een competitie. Een mooi voorbeeld is de voorbije ronde van Frankrijk. Beide rondes (voor M & V) waren super interessant om te volgen, maar de dames reden wel maar 1 week tegenover de mannen 3 weken. Dan hoeft daar geen gelijkwaardig prijzengeld tegenover te staan wat mij betreft. De organisatie moest die ronde trouwens tot 1 week beperken wegens onvoldoende financiële interesse van sponsors om het tot 3 weken te rekken. Maar dat is de actuele situatie. Als de vrouwen er zo'n spektakel blijven van maken, kan het makkelijk zijn dat die ronde voor vrouwen langer wordt, en het prijzengeld ook hoger kan.
Ik wil ook niet meestappen in de kritiek die het vrouwenvoetbal kreeg in het afgelopen EK ("laat ze eens tegen een M juniorenploeg spelen, dan weten ze meteen waar ze staan"), en afzonderlijke M/V competities met aparte verloning mogen gerust, maar ik ben wel voor gelijkheid in beloning als de prestaties gelijk zijn. Een man die een Zwitsers tornooi van 100 man wint en een eloprestatie van 2500 heeft geleverd, mag van mij meer krijgen dan een V die in een Zwitsers tornooi van 50 vrouwen wint met een eloprestatie van 2300. De prestatie van de man kan nu eenmaal hoger aangeschreven worden, te vergelijken met het feit dat een algemeen winnaar van een tornooi meer geld krijgt dan de winnaar van de -1800 groep. In de "echte (bedrijfs)wereld" zijn we jammer genoeg nog niet zover dat we van een gelijke beoordeling kunnen spreken. Misschien dat een correctie via de sportwereld een incentive kan zijn. Maar het blijft een kip-en-ei verhaal: trekt geld meer talent aan, of moet talent eerst presteren om geld aan te trekken? Vaak is het het tweede - ik vermoed dat Nafi Thiam ook niet van jongsaf aan is omringd geweest door de beste trainers, maar dat haar successen extra sponsoren hebben aangetrokken, zodat ze meer en betere stages kon volgen.
Ik denk dat we schaken en fysieke sporten afzonderlijk moeten houden in de discussie net omdat er een enorme verschillen zijn. De enige reden waarom ik beide toch aanhaalde in het artikel was om een verklaring te zoeken waarom net in 2022 en niet eerder er een rel is ontstaan rond het prijzengeld op het Belgisch jeugdkampioenschap.
VerwijderenHet artikel is uiteraard een aanzet tot discussie en dan vooral rond 2 thema's.
Verwijderen1) Moeten we genderneutraliteit nastreven in het (Belgische) schaken of niet?
2) Is het zinvol en aanvaardbaar om positieve discriminatie ten voordele van (Belgische) schakende vrouwen te doen?
Ik antwoord persoonlijk op de eerste vraag nee en op de 2de vraag ja. Ik ben benieuwd naar andere meningen en uiteraard argumentatie. Heel misschien kan het bondsbestuur hier rekening mee houden.
Wat betreft je eerste antwoord, denk ik dat dit makkelijk te verklaren is: de hele woke-evolutie die nu op topsnelheid is gekomen en alle rationaliteit van tafel veegt. Ik zeg hiermee niet dat de discussie voor hoger (of gelijk) prijzengeld voor V onterecht is, alleen dat het nu door de bredere stroom van gelijkwaardigheid naar boven is gekomen.
VerwijderenPersoonlijk vind ik het wel goed dat eindelijk eens onze soms oeroude gewoontes in vraag worden gesteld. Dat dit grote spanningen creeert, is vanzelfsprekend. Ik zie trouwens dat de breuklijn toch vooral jeugd/ ouderen ligt (niet absoluut want er bestaan veel uitzonderingen).
VerwijderenVeranderingen zijn er altijd maar nu gebeurt heel veel op zeer korte tijd. Normaal is er voldoende tijd om aan te passen aan veranderingen maar deze keer gaat het zo hard dat velen niet meer kunnen en willen volgen.
Ik vind persoonlijk dat het prijzengeld inderdaad gelijker mag zijn als er een aparte meisjesreeks is. Zowel nu als in het verleden waren er in verschillende jeugdreeksen meisjes die tot de top van hun (open) reeks behoorden. Om kwalificatie voor EK/WK te kunnen verdienen, worden zij verplicht om het (voor hen minder interessante) meisjestornooi te spelen. Daardoor boeten ze niet alleen in op hun ontwikkeling (ze spelen minder partijen tegen tegenstanders van hun niveau), maar ook nog eens op prijzengeld. Want ze verzaken aan de kans op hoger prijzengeld in de open reeks.
BeantwoordenVerwijderenEen oplossing is om de aparte meisjesreeksen af te schaffen. Hoewel ik het zelf best gezellig vond om in de jeugdreeksen een apart BK te spelen, waren die tornooien eigenlijk niet zo interessant. Je speelt enkele interessante partijen, maar daar blijft het bij. Bij de volwassenen werd het alleen maar nog erger, gelukkig zijn die aparte vrouwen-BK's ondertussen afgeschaft, hoewel er de laatste jaren wel een interessanter deelnemersveld zou zijn.
Aparte meisjesreeksen dus afschaffen op het BK? Zeker voorstander van. Prijzengeld afschaffen? Zeker niet! Elk BK verdient een podium (goud, zilver, brons), ook bij de meisjes/vrouwen. Wel mogen de meisjesprijzen lager liggen dan de open prijzen, op voorwaarde dat meisjes ook voor de open prijs kunnen gaan (waarbij de prijzen als volgt verdeeld worden: minstens 3 prijzen per geslacht, waarbij de hoogte van de prijzen bepaald wordt door de plaats in het klassement. Is er dus een meisje eerste in de open reeks, dan krijgt zij de hoogste geldprijs. De geldprijs van eerste meisje gaat dan niet automatisch naar het tweede meisje, maar kan ook naar de derde jongen gaan, als die voor het tweede meisje eindigt.) (deze verdeling kan je trouwens doortrekken voor alle categorieprijzen op tornooien, vind ik. Dat zou ook heel wat gepuzzel besparen bij gedeelde en/of gecumuleerde prijzen.)
En die gezellige meisjestornooien? Die kunnen ook los van het BK georganiseerd worden. Het grotere niveauverschil tussen de deelneemsters kan dan opgevangen worden door bredere leeftijdsgroepen te kiezen (-12 en -20 bijvoorbeeld).
Leuk om jouw reactie te lezen en we zijn uiteraard vooral benieuwd wat vrouwen zelf denken.
VerwijderenMijn dochter vindt die meisjestornooien ook heel gezellig. Zo had ze een heel leuke babbel (mix Frans, Engels) met haar tegenstandster uit de laatste ronde. Vaak worden ook nieuwe vriendschappen gesmeed.
Alleen als het bk die niet organiseert dan wie wel. Ze hebben zeker een bestaansrecht en ik vrees dat het er anders niet zal van komen. Ik vind je voorstel van bv. 2 leeftijdsgroepen voor meisjes trouwens interessant om toe te passen voor het bjk. Het samenvoegen van leeftijdscategorieen wordt al toegepast op open jeugdtornooien bij gebrek aan voldoende deelnemers (denk aan bv krokustornooi van Gent). Afzonderlijke prijzen per leeftijdscategorie zijn dan nog altijd mogelijk zoals bijna elk tornooi al doet.
Je hoeft idd geen aparte reeksen te maken als je toch aparte titels toekent (en het vriendjes maken aspect zie ik hier niet onder lijden). Enkel wanneer het veld groot en redelijk sterk is (zoals in de grote schaaklanden rondom ons) kan het nog interessant zijn om aparte jeugdkampioenschappen te houden, maar ook daar zie je dat de hele sterke spelers/speelsters vaak zelf kiezen voor een hogere categorie. Een apart BK (volwassen) vrouwen vind ik wel terecht, daar gaat het om een specifieke nationale titel, met extra uitstraling (en voordelen, zoals bv spelen in olympiadeteam), en die moet niet afhankelijk zijn van een al dan niet ongelukkige paring tegen een (sterke/zwakke) mannelijke tegenstander in de laatste rondes van een open tornooi. Hier zou ik nog altijd voorstander blijven van een lichtjes lager prijzengeld voor de vrouwen, zolang het niveau lager is dan dat van de mannen (bv verschaald volgens gemiddelde elosterkte?).
Verwijderen"zolang het niveau lager is dan"
VerwijderenIk vermoed dat dit in de veronderstelling is dat vrouwen evenveel kansen hebben om een hoog niveau te halen (of zelfs uberhaupt te schaken) dan mannen. Echter hierbij wordt geen rekening gehouden met wat ik in deel 1 al schreef dat vrouwen voortdurend moeten opboxen tegen vooroordelen en een vijandige wereld. Dat doet heel veel vrouwen vroegtijdig afhaken en net daarom ben ik voorstander van positieve discriminatie.
Ik verwacht als die vooroordelen en vijandige wereld verdwijnen dat automatisch de kloof tussen geslachten zal verkleinen (en misschien zelfs verdwijnen op lange termijn zoals al gebeurde bij bepaalde beroepen).
Ben ik mee akkoord, positieve discriminatie (zie kip en ei vgl) mag zeker, het hoeft niet 100% "wiskundig" te zijn. Als je ziet met welke vooroordelen en commentaren Tallulah Roberts de laatste tijd geconfronteerd is geworden, is dat verre van een level playing field.
VerwijderenZo lang het BK onderdeel is van een internationaal tornooi, is jouw argument ook van toepassing op de mannen hé. De winnaar plaatst zich voor het gesloten BK het jaar nadien.
BeantwoordenVerwijderenEn bij de jeugd zijn er ook voordelen aan verbonden, namelijk deelname aan EK's en WK's.
Het klopt dat een tornooi niet 100% eerlijk verloopt als het ingesloten is in een ander tornooi. Maar hetzelfde kan je zeggen van een tornooi met bijvoorbeeld 12 deelnemers: daar kan de titel afhangen van de paring - tegen wie je wel of niet mag uitkomen. Helemaal eerlijk is zo'n tornooi nooit, maar elk kampioenschap hangt af van externe factoren. De Belgische kampioen is wie het BK wint, en al heb je bijvoorbeeld alle andere tornooien dat jaar gewonnen, als je op het BK niet wint, ben je geen kampioen. Maar je bent wel de beste speler :-) En dan krijg je die voordelen wel op een andere manier (er mogen 5 deelnemers naar de Olympiade).
inderdaad - ik wil geen enkel jeugdlid (M/V) een buitenlandse trip naar een EK of WK ontzeggen (als de bond daar tenminste geld voor (g/h)eeft), maar het gaat pas bij de volwassenen om de knikkers. Bij de jeugd gaat het vnl om ervaring opdoen en beter worden, en dan lijken me gemengde reeksen (met aparte titels en prijzengeld zoals je aangaf) een betere formule.
VerwijderenEn elke formule (open/gesloten/gemengd/...) heeft zijn nadelen, maar dat wist Donner ook al (schaken is een geluksspel, en wie heeft zichzelf in de hand?)...
"als de bond daar tenminste geld voor (g/h)eeft"
VerwijderenIk denk dat er hier een groot misverstand over bestaat. Beneden zijn de kosten die ik verwacht voor de buitenlandse trip voor mijn dochter naar het wk in Roemenie.
219,98 euro vlucht Brussel Boekarest (Evelien en begeleider)
201,16 euro vlucht Boekarest Chaleroi (Evelien en begeleider)
100 euro registratiegeld Evelien
100 euro registratiegeld begeleider
2x 80 euro transport van luchthaven naar hotel en omgekeerd
70 euro deelname Evelien
basisverblijf (hotel + 3 keer eten per dag) Evelien = 64 euro* 13 = 832 euro
upgrade Evelien = (72-64)*13 = 104 euro
verblijf begeleider = 72*13 = 936 euro
Hiervan neemt de bond enkel de 100 euro registratie voor Evelien in rekening.
De fide neemt de kosten van het basisverblijf voor Evelien in rekening dus 832 euro.
Ik verwacht dus al de rest te moeten betalen = 1791,14 euro en daar komen zeker nog extra kosten bovenop.
Ik bedoel je staat er als kind/ ouder min of meer alleen voor en ik kan goed begrijpen dat velen hiervoor bedanken. Je kan je trouwens ook de vraag stellen waarom die kosten maken voor een meisje met nog geen 1500 elo. Het is mijn bijdrage aan de positieve discriminatie. Ik weet uit ervaring (studenten wk in 1998) dat zulke kampioenschappen uniek zijn en een heel positieve invloed kunnen hebben.
Over de vooroordelen tegenover schakende vrouwen en meisjes : "There is, of course, ancient precedent for hostility towards women’s participation in chess. From its earliest days, chess was an intensely and inherently gendered game. Before the 15th century the movement of the queen was limited to just one diagonal square: ‘“aslant only”, as a medieval chess treatise put it, “because women are so greedy that they will take nothing except by rapine and injustice”’ (The Economist). It was around 1500 when the Queen was liberated and given free rein to traverse the chess board in one move. This apparently resulted in a new nickname for the game, ‘“madwoman’s chess” (The Independent). Nonetheless it is this later version that we know and play today. " Het hele artikel op peterharrington.co.uk/blog/opening-gambitpaving-the-way-for-women-in-chess/
BeantwoordenVerwijderen