Mode

Dat ik bij het studeren van openingen aandachtig kijk naar wat de (sterke) grootmeesters spelen, heb ik al verteld in mijn artikeltje analyseren met de computer. Echter de keuze van welke openingen blijft voor mij een puur individuele aangelegenheid. Trouwens die keuze ligt al min of meer 20 jaar voor mij vast (zie het artikeltje de volgorde). Zelfs een variant wordt slechts vervangen als er geen reparatie meer mogelijk is (voorbeelden op mijn blog zijn hollandse stappen in de engelse opening , de valse waarheid ). Dit past allemaal in de filosofie van de wetenschappelijke aanpak maar de meeste spelers spelen het spelletje heel wat competitiever. Er wordt regelmatig veranderd van openingen om niet te voorspelbaar te worden.  

Dit betekent uiteraard voortdurend op zoek zijn naar nieuwe speelbare openingen. Als amateur heb je veelal noch de tijd, noch de zin om al het noodzakelijke onderzoek te doen dus ga je kijken wat de grootmeesters vandaag op hun repertoire hebben staan. Het spreekt voor zich dat hoe sterker de grootmeester is, hoe meer spelers aangetrokken worden door dit repertoire. Als een absolute topgrootmeester een opening op zijn repertoire zet die bovendien ook nog makkelijk inzetbaar is voor de amateur (en/ of prof) dan zien we soms een kettingreactie. Een aantal spelers pikken het op en hun tegenstanders zijn zo onder de indruk dat ze het op hun beurt in hun repertoire opnemen. Als dan nog na enige tijd blijkt dat zwart een plusscore kan voorleggen op meester-niveau dan is het hek helemaal van de dam.

Sommige slimme lezers zullen het ondertussen al door hebben dat ik het deze keer wil hebben over het Aronian systeem of ook wel de Cozio defense deferred genoemd. 5 jaren geleden werd het nog als een zonderlinge variant bekeken maar vandaag hebben heel wat (sterke) spelers dit systeem in hun repertoire. Het systeem heeft dan ook enkele unieke eigenschappen. Vooreerst biedt het een onmiddellijk antwoord op het Spaans, nog steeds geacht als het belangrijkste wapen voor de witspeler na e5. Dus het valt in dezelfde categorie van openingen zoals het Schliemanngambiet of het Berlijns. Bovendien kan je de opening spelen via tal van zet-volgorden. Toen Aronian het systeem begon te spelen in 2009, koos hij voor de volgorde 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 Pge7 4.0-0 a6 5.La4 g6 6.c3 Lg7. Echter al snel ontdekte men dat het ook mogelijk was om eerst a6 te spelen of zelfs g6. Al deze permutaties betekenen het toelaten of uitsluiten van bepaalde nevensystemen. Ik ken niet de gevoeligheden maar ik weet wel dat sinds 2011, Aronian overgestapt is naar de volgorde 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pge7 enz waardoor dus opnieuw de afruilvariant van het Spaans wordt toegelaten maar dus ook wellicht enkele vervelende varianten (snel d4?) worden vermeden. De impact van die overstap zien we bijvoorbeeld duidelijk als ik in een tijdslijn de populariteit (aantal partijen per jaar met een speler van +2300 elo in mijn database) van deze specifieke volgorde toon.

Populariteit 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pge7

Ook eind vorig jaar in het Europees landenkampioenschap (waar Bart grootmeester werd) zagen we meerdere partijen met deze opening. Vooreerst wil ik een pareltje tonen van Aronian die het witte experiment hardhandig weerlegt.

Lezers die mijn blog al een tijdje volgen zullen zeker begrijpen dat ik helemaal niet verrast ben dat ook onze Belgische topspeler Tanguy Ringoir deze opening in zijn repertoire heeft opgenomen. Ook hij is een echte supporter geworden wat uiteraard versterkt wordt als je partijtjes wint zoals onderstaande. 

Nu hij is bijlange niet de enige Belg die deze trend volgt. Zo zag ik nog in de voorbije interclubronde de opening succesvol gespeeld door GM Luc Winants. Andere bekende Belgen (of ruimer genomen met sterke Belgische banden) die het ook spelen zijn o.a. FM Hans Renette, IM Koen Leenhouts, FM Michel De Wit en Roel Goossens. Over de laatste speler in de rij wil ik even uitweiden want hij speelde een dijk van een tornooi in de voorbije Open Leuven en miste slechts op een haartje de tornooioverwinning (zie de eindstand). In onze onderlinge partij was ik sterk onder de indruk van zijn spel want ik mag van geluk spreken dat ik uiteindelijk remise kon behalen. Ik moet wellicht niet vertellen dat het de Aronian-variant betreft zeker?

De voorbeelden tonen stuk voor stuk allemaal aan dat zwarts opening heel wat potentieel heeft. De scores van zwart zijn bijzonder goed wat we bijvoorbeeld kunnen zien uit een screenshot van mijn openingsboek. Echter hierbij moet ik ook eerlijkheidshalve opmerken dat zwart veelal de hogere elo heeft.

Wit scoort slechts 47,1% na Pge7 !

De popularisering draait alvast op volle toeren want bijvoorbeeld in een recent boek Dangerous Waepons: The Ruy Lopez geschreven door de Engelse GMs John Emms, Anthony Kosten en de Engelse IM John Cox staan er maar liefst 30 pagina's gewijd aan de opening.

Echter het blijft koffiedik kijken of het een modeverschijnsel is of toch meer wordt. Ik verwacht in elk geval niet dat de opening ooit dezelfde omvang zal krijgen zoals het Berlijns. Of de opening een vaste plaats zal krijgen in een grootmeester-repertoire zal veel afhangen of er weerleggingen gevonden zullen worden of minder scherp gesteld lastige varianten. In mijn analyses van mijn partij tegen Roel kan je een mogelijk pad zien waar enig voordeel kan worden gevonden. Ik geef wel toe dat het erg complex is maar ik heb reden om optimistisch te zijn want ik vond achteraf terug dat Tony Kosten dit concept ook aanstipt in zijn boek.

Nee ik heb dit boek (nog) niet aangekocht maar ik vond toevallig bij het voorbereiden van dit artikeltje dat er een review op Chesscafe stond die jawel net dit idee besprak. Wellicht heb ik dus opnieuw het wiel uitgevonden maar dat is nu eenmaal het lot van een schaker die geen boeken (enkele uitzonderlijke leesboeken buiten beschouwing latend) koopt en voornamelijk zich baseert op eigen analyses.

Brabo

Addendum 14 februari 2014
Vass slaagde erin om een "model"partij terug te vinden in zijn databases, zie chesspub met het idee dat ik aanbeveel in bovenstaand artikel.