Het thuisvoordeel

Schakers die musiceren en muzikanten die schaken, er zijn er heel veel. Zelf schreef ik 2 jaar geleden in mijn artikel jubileum over hoe ook ik eerst vooral muzikant was en pas als volwassene de switch maakte naar uitsluitend schaken. Een andere misschien minder bekende maar minstens even populaire combinatie is voetbal en schaken. Hierbij speelt onze huidige wereldkampioen schaken Magnus Carlsen uiteraard een belangrijke rol. Niet alleen is Magnus een begenadigd voetballer maar daarnaast is hij ook een grote fan van Real Madrid. In dezelfde adem moet ik dan ook zijn voormalige trainer Simen Agdestein vermelden die zowel in het schaken als in het voetbal ooit voor de nationale Noorse ploeg speelde.

Ook bij onze Belgische jeugdschakers zijn er heel veel voetballers die dus naast het schaken ook competitiewedstrijden voor hun voetbalclub spelen. Die voetbalmicrobe wordt trouwens ook op jeugdschaaktornooien doorgegeven. Zo herinner ik mij een leuke anekdote toen we terugkeerden van een schaaktornooi waaraan Hugo had deelgenomen. In de auto vroeg ik aan hem of hij het leuk had gevonden. 'Ja', zei hij enthousiast, 'ik heb 2 goals gemaakt'. De schaakresultaten waren voor hem duidelijk minder belangrijk dan de fun die hij had gehad bij het voetballen wanneer er gewacht moest worden tussen de partijen.

Ik was bijgevolg dan ook niet verrast toen Hugo steeds meer aandrong om een stap verder te zetten met het voetballen. Ik hield de boot aanvankelijk af maar op een bepaald ogenblik besefte ik dat als hij echt dolgraag wilt voetballen dat ik dit als goede ouder moet ondersteunen. Bovendien was er recent ook veel tijd vrijgekomen daar we gestopt waren met schaaklessen zie kinderen leren schaken deel 4. Dus ging ik een paar maanden geleden op zoek naar een voetbalclub voor hem maar dit bleek niet eenvoudig. De meeste voetbalclubs staan niet te springen om een 11 jarige onervaren jongen op te nemen. Het is niet zo als bij het schaken dat meedoen in het voetbal belangrijker is dan winnen. Als je pas op 11 jaar begint met voetballen in een club dan sta je al 5 jaar intensief trainen achter op de meeste andere spelers en dat betekent dat je geruime tijd niet het team/ de club kunt helpen in de competities.

Ik moest Hugo dan ook lange tijd teleurstellen tot vorige week ik plots een berichtje kreeg van een voetbalclub in de buurt dat Hugo mocht meetrainen. Men kampt er met veel afzeggingen en een extra speler zou in de toekomst meer dan waarschijnlijk van pas komen. Hugo was superblij maar dit betekende wel dat we dringend de nodige schoenen, scheenlappen, truitje,... nog moesten aankopen. Het was niet goedkoop maar het was de moeite waard toen ik na de eerste training vorige vrijdag hoorde van Hugo dat hij zich super geamuseerd had (en achteraf thuis heel snel als een blok in slaap viel).

Einde eerste voetbaltraining met Hugo helemaal rechts op de foto.

Het is een compleet andere wereld dan het schaken en dat betekent dus dat we in de toekomst veel zullen bijleren. Zo was de befaamde buitenspel-val al onmiddellijk voor Hugo een harde les tijdens de eerste training. Het thuisvoordeel is ook zoiets waarmee hij wellicht later kennis zal maken wanneer hij wedstrijden mag meespelen.

Zo waren er laatst ook heel wat artikels in het nieuws over de invloed van de corona-maatregelen op het thuisvoordeel zie bv. bundesliga bewijst zonder fans is er amper thuisvoordeel of  de vloek van het lege stadion drie redenen waarom thuisvoordeel eerder thuisnadeel is met premier league als uitzondering of belgie lijkt trend bundesliga te volgen geen publiek meer uitzeges. Supporters stuwen de eigen spelers vooruit en arbiters zijn iets milder voor de thuisploeg want vrezen boze reacties van de supporters bij een foute beslissing.

Zoiets hebben we natuurlijk niet tijdens het schaken tenzij in de regels van Floor zie aflevering Fanatiek vanaf 7min 20sec (niet vergeten op te klikken want hilarisch !). Ieder van ons gezin is absolute fan van dit kinderprogramma die terecht al enkele prijzen heeft gewonnen. En toch wil ik het in dit artikel over dit thema eens hebben want er valt zelfs in het schaken iets over te vertellen.

Zo gaf oud-wereldkampioen Viswanathan Anand eens in een interview aan dat het voor hem eerder een nadeel dan een voordeel was om in zijn eigen thuisstad Chennai het wereldkampioenschap in 2013 te spelen. In eigen land kon Magnus Carlsen slechts 2 van de 7 georganiseerde toptornooien winnen ondanks hij steeds de elofavoriet was zie Norway Chess. Ik kan het niet meer exact terugvinden maar ik dacht dat het de Franse topgrootmeester Maxime Vachier-Lagrave was die vorig jaar de Chess-tour in Parijs won door in een hotel te logeren ondanks dat hij op wandelafstand woonde van de tornooizaal. De afleidingen/ verleidingen zijn thuis nu eenmaal veel groter en schaken doe je het best wanneer die er niet zijn.

Een uitzondering die ik opmerk op het thuisnadeel is af en toe bij de arbitrage. Zo herinner ik mij een anekdote uit een Frans tornooi die ik speelde in 2005. Met slechts seconden resterend op de klok claimde mijn tegenstander remise op en de arbiter kende die tot mijn grote verwondering onmiddellijk toe.

Ok het staat uiteraard remise want ik kan hem niet in tempodwang krijgen. Anderzijds moet wit blijven opletten waar hij zijn stukken zet en een fout is snel gebeurd als je niet meer kunt nadenken. Ik vermoed dan ook dat sommige arbiters anders hadden gejureerd. Nu Fransen zijn chauvinisten en als buitenlander moet je niet verwachten dat je het voordeel zult krijgen bij twijfel. Ik ben daarom ook blij dat we vandaag bijna altijd met increment spelen zodat dit soort pijnlijke discussies niet meer voorvallen.

Dit betekent niet dat we van alle conflicten in het schaken verlost zijn. Zo kwam mijn zoon Hugo al wenend de hotelkamer binnen na de laatste ronde in Open Praag. Ook hier speelde de arbiter een cruciale rol waarbij het thuisvoordeel duidelijk was. Hugo sprak geen woord Tsjechisch dus was kansloos en gaf gedegouteerd enkele zetten later op.

Hugo's tegenstander was slechts 9 jaar oud dus dan begrijp ik wel dat een j'adoube fout kan lopen maar dat betekent nog niet dat je daarom de fout door de vingers kunt zien. Dat deed de arbiter m.i. duidelijk wel door de jonge lokale held volledig in bescherming te nemen. Achteraf werd ik zelfs niet meer in de buurt toegelaten van de speler/ ouder om verhaal te halen. Het is ook compleet absurd om je koning zogezegd recht te zetten als een zet daarmee prompt mat in 1 zou zijn.

Het is een pijnlijke les die Hugo de eerste prijs van de -12 kostte en misschien hem ook voor een stuk nog meer naar het voetballen geduwd heeft. Anderzijds vermoed ik dat gelijkaardige zaken ook zullen gebeuren in het voetbal. In het buitenland/ bij uitwedstrijden, zorg je er beter voor dat het resultaat niet afhangt van een arbitrage. Speel gewoon beter want het heeft geen enkele zin om achteraf te protesteren.

Dit wil niet zeggen dat alle arbiters zo zijn. Er zijn er best ook die heel neutraal kunnen arbitreren. Zo vernam ik uit 2de hand een anekdote over onze enige Belgische internationaal scheidsrechter Geert Bailleul. Niet voor niets heeft hij deze status verworven. Zo liet hij in zijn Brugge prompt de zitplaatsen omdraaien net voor het aanvangsuur van de interclub wanneer bleek dat enkel de uitploegen met hun gezicht in de volle zon zouden moeten spelen. Thuisploegen weten ondertussen dat ze geen cadeaus moeten verwachten.

Brabo