Slechte verliezers

Tijdens de vele gesprekken met andere schaakouders valt het mij steeds opnieuw op hoeveel naïviteit er is. Men is er rotsvast van overtuigd dat ons nobel spel zichzelf zuivert van ongure types en iedereen zijn uiterste best doet om elkander vooruit te helpen. Pas na enkele tornooien verschijnen de eerste barsten in dit ideaalbeeld.

Schaken is geen uitzondering t.o.v. andere sporten en activiteiten. Je hebt er goede en minder goede mensen. Zo had ik afgelopen maanden opnieuw 2 keer te maken met situaties waarin spelers in verdenking van valsspelen werden gesteld. In beide gevallen detecteerde ik achteraf een zeer hoge graad van typische computerzetten dus die je normaal totaal niet verwacht van de speler met daarbij tijdens de partij een frequent opzoeken van het klein kamertje (toilet). Echter andere staalharde bewijzen waren er niet waardoor ik verplicht ben om voorzichtig te zijn met namen te geven. Je kan niet zomaar iemand beschuldigen zoals ik in mijn artikel wantrouwen al vertelde.

Echter dit compleet negeren, lijkt mij op lange termijn ook erg schadelijk voor het schaken. Dit is een potentiële tijdbom voor competitieschaak en kan de teloorgang betekenen/ versnellen voor heel wat schaakclubs. Een goedkope/ gratis remedie is niet eenvoudig voor het standaardschaak. Je kan tenslotte niet iemand verbieden om een toilet te bezoeken. 

Iedere speler een charter van fair-play laten onderteken, zal niet voldoende zijn om de echte valsspelers te weerhouden maar lijkt mij toch nuttig om bij aanvang van een tornooi te eisen. Met deze symbolische daad geef je toch al een sterk signaal waardoor wellicht enkele potentiële slechteriken zullen afhaken. Daarnaast zou ik ook eisen als organisator dat spelers aan hun bord blijven wanneer ze aan zet zijn. In mijn artikel eten en drinken deel 2 beschreef ik dat zoiets voor mij doodnormaal is maar in de praktijk zie ik zelfs spelers snel naar het toilet rennen van zodra ze het antwoord van de tegenstander gezien hebben.

Nu ik geef wel toe dat arbiters met zulke regel voorzichtig moeten omgaan. Als je toevallig weg bent van je bord terwijl je tegenstander aan zet is dan kan je niet altijd op tijd terug zijn wanneer je aan zet bent. Of wanneer een tegenstander steeds a tempo speelt dan moet je uiteindelijk toch eens de kans krijgen om het bord te verlaten zelfs wanneer je aan zet bent.

Laatst overkwam mij nog een andere situatie. Mijn tegenstander kwam opzettelijk niet aan zijn bord zitten terwijl hij aan zet was maar verkoos liever wat rond te hangen/ kibitzen. Ondertussen ging meer dan een half uur verloren van zijn eigen klok. Het was mijn 8ste partij van Open Gent die ik besproken heb in mijn artikel grapjes. Zoals ik eerder zei, heb ik geen problemen met schakers die doorspelen in compleet verloren stellingen maar dan blijf je wel nadenken aan je bord. Het is trouwens niet de eerste keer dan mij zoiets overkwam in een standaardpartij zie Deurne wint de zilveren toren. Echter het was wel de eerste keer dat de handeling gepaard ging met een ostentatief wegblijven van het bord.

Photo of Dominik Klaus, from Chess-DB.com

Hij krijgt van mij de eerste prijs voor de slechtste verliezer die ik al ontmoet heb. Ik ben zelfs ten rade hiervoor gegaan tijdens de partij bij de hoofdarbiter Marc Bils zonder succes. Anderzijds is het een gedrag waarmee ik spijtig genoeg geregeld mee te maken krijg online. De anonimiteit vervaagt de grenzen van fatsoen nog veel sneller. Zelfs sterke spelers blijken niet immuun te zijn voor het virus van slechte verliezer. In de partij hieronder laat de zwartspeler (als het zijn echte naam is klaarblijkelijk een Russische internationaal meester) zijn resterende tijd 2,5 minuten doodleuk aflopen in een compleet verloren stelling.

Het is geen record. Ik heb er ook al meegemaakt die na 8 seconden spelen een stuk zonder compensatie hebben weggeblunderd en dan alle resterende tijd laten aflopen. Of nog erger zijn de slechte verliezers die nog net voor het aflopen van hun tijd (dus na meerdere minuten) toch nog 1 zet spelen gewoon om te kijken of je nog aanwezig bent. Niet zelden scoren ze hiermee nog een punt want velen verwachten niet zulk gemene streek.

Dit zijn slechts een paar minuten die je verliest online aan slechte verliezers maar hetzelfde op een totaal andere schaal gebeurt ook in correspondentieschaak. Mijn tegenstander in onderstaande correspondentiepartij had zeker ook een stuk eerder kunnen opgeven want ik kreeg pas de overwinning toen ik mat in 5 in de slotstelling aankondigde.

Mits een tijdige opgave was de partij wellicht een paar maanden eerder voorbij geweest. Trouwens het zijn opnieuw niet uitsluitend zwakkere spelers die zich van hun mindere kant tonen. Er zijn verhalen bekend waar sterke spelers doorspeelden tot mat en alle eerder opgespaarde tijd opgebruikten. Met de traditionele post kon in een verloren stelling zo zelfs meer dan 2 jaar worden doorgespeeld. Niet zelden hoorde je dan dat een verloren staande speler toch nog won omdat de tegenstander overleden was! Tegenwoordig wordt correspondentieschaak op een server gespeeld en gaat het wat vlotter. Desalniettemin slaagde de sterke zwartspeler in onderstaande partij er toch in om nog maanden tijd te rekken.

Met het standaard tempo van 10 zetten per 50 dagen zie iccf playing rules beschikte zwart over 500 dagen voor 92 zetten. Veel geduld hebben is dus noodzakelijk als je correspondentieschaak wilt spelen.

Het aflopen van de tijd is een wapen dat slechte verliezers geregeld gebruiken. Bovendien valt er blijkbaar weinig tegen te doen. Een slimme Bronstein klok zou zoiets kunnen vermijden maar daar is vandaag onvoldoende interesse voor. De hedendaagse klok met vaste increments is al moeilijk genoeg om te begrijpen voor velen.

Brabo