Ervaring deel 2

Als je een beetje de laatste tijd het topschaken gevolgd hebt dan weet je dat de Amerikaanse topgrootmeester Wesley So de meest succesvolle schaker op dit ogenblik is. Hij is vandaag ongeslagen sedert 56 partijen en dit niet tegen de minste tegenstand. Hij won het voorbij half jaar Sinquefield Cup, London Chess Classic, goud met Amerika op de olympiade en nu laatst ook Tata Steel Chess Tournament een punt voor de regerende wereldkampioen Magnus Carlsen. Met 2822 staat hij virtueel op de 2de plaats (zie 2700chess). Magnus staat sinds juli 2011 op plaats 1 maar daar zou wel eens weldra een eind kunnen aan komen.

Deze successen zijn er niet vanzelf gekomen. Zo vertelt Wesley in een interview op Chessbase dat hij al een jaar niet meer het internet gebruikt behalve voor mails. Ook een gsm heeft hij niet om zeker niet te worden afgeleid. Ik zei al gekscherend op schaaksite dat sterke spelers hun tijd niet verkwisten met discussies omdat ze die tijd willen spenderen aan studeren maar bij Wesley is het dus bittere ernst. Hij is een modelvoorbeeld van hyper-professionalisme.

Desalniettemin zien we zelfs bij dit soort extreme toewijding aan het schaken dat er gaten zijn in de openingskennis. Wesley won een prachtige partij in ronde 5 tegen de Indische topgrootmeester Pentala Harikrisha maar Chessbase merkte achteraf op dat alles tot zet 14 al was verschenen in de toppartij Vladimir Kramnik - Ian Nepomniachti gespeeld te Dortmund in 2015. Vreemd genoeg gebruikte Wesley 64 minuten om zet 14 te bereiken.

Eerder schreef ik een artikeltje op mijn blog over camouflage maar 64 minuten spenderen om je openingskennis te camoufleren is onzin uiteraard. Bovendien gaf Wesley ook toe dat hij Kramniks partij niet herinnerde tijdens het spelen. De anekdote bevestigt nogmaals wat ik al schreef in een artikel van 2014 dat een up to date repertoire waanzinnig moeilijk is om als bordschaker te creëren en te onderhouden. 

Voor een amateur is dit probleem uiteraard veel minder kritiek. Openingen hebben een eerder bescheiden invloed op het uiteindelijke resultaat van een partij bij amateurs (zie bv. schaakopeningen studeren). Anderzijds heb ik nog steeds een gezonde dosis ambities en tracht ik ook mijn partijen wetenschappelijk te onderbouwen. Ik zal daarom niet mijn kop in het zand steken voor openingsproblemen.

Pas recent realiseer ik mij ten volle hoe serieus deze problemen zijn. In mijn artikel schaakopeningen studeren deel 2 vertelde ik hoe ik sedert een paar jaar veel grondiger de openingen bekijk. Tezelfdertijd ontdekte ik hoe weinig ik wist van de meeste openingen. Als we kijken naar de cijfers dan wordt het snel duidelijk.

Enkel kijkend naar de partijen van Open Leuven dan stel ik vast dan ik uit boek was in 4 van de 7 partijen in een stelling waarmee nog meer dan 100 meesterpartijen in de megadatabase staan. Dit staat haaks op mijn reputatie van gevaarlijke theoreticus die nog steeds hardnekkig blijft bestaan. Na de meest recente interclubronde verklaarde mijn tegenstander Joris Verhelst zijn non-standaard openingskeuze met dat hij gehoord had van mijn enorme openingskennis. Wel laat ons de proef op de som nemen door te kijken naar wat ik speelde op zet 17 in mijn partij van de 5de ronde in Open Leuven tegen Tom Barbe.

Uit boek in een stelling die nog in meer dan 100 meesterpartijen voorkomt.

Tom speelde een fantastisch tornooi (zie klassement) en ook in onze onderlinge partij toonde hij zijn vorm door optimaal te profiteren van mijn gebrekkige openingskennis. Aanvankelijk was ik ontevreden over de remise omdat de eindoverwinning hiermee erg onwaarschijnlijk werd. Later besefte ik dat ik nooit op meer had kunnen hopen.

Ondanks een zeer vast repertoire had ik deze lijn in de laatste 10 jaar niet meer in een standaardpartij op het bord gehad. Het is een regelmatig wederkerend probleem die ik link aan een gebrek aan ervaring. De Belgische IM Stefan Docx gaf mij trouwens al de raad dat ik (veel) meer moet spelen indien ik als speler verder wil groeien. Ik besef zelf ook wel dat gemiddeld 23 partijen voor rating per jaar (zie vorig artikel) gewoon veel te weinig is.

Het is uiteindelijk een kwestie van prioriteiten stellen. Schaken is voor mij heel belangrijk maar daarvoor wil ik niet alles opofferen dus zette ik bewust 10 jaar geleden een stapje terug. In tegenstelling tot vele leeftijdsgenoten die stopten met schaken, leerde ik de gebrekkige openingskennis te accepteren. Bovendien zoals HK5000 mij eens vertelde, zet je met elke partij toch weer een stapje verder. Anderzijds zie ik dat de theorie vandaag zo snel evolueert dat ik het gevoel krijg dat ik met mijn tred alleen maar verder achterop geraak. Voorlopig zie ik evenmin een aantoonbare verbetering met mijn vernieuwde studiemethode. De (nabije) toekomst zal misschien beterschap brengen zeker als mijn zoon Hugo de smaak te pakken zou krijgen om serieuze wedstrijden te spelen.

Brabo