Ontwapenen

De nieuwe generatie jonge spelers beschikt vandaag over instrumenten om zich te verbeteren waarvan ik in mijn beginjaren alleen maar kon dromen. Live uitzendingen met commentaar van grootmeesters, talloze kwaliteitsvolle schaakboeken, supersterke computerprogramma's, online trainingsmogelijkheden ... het is allemaal voor iedereen met een minimaal budget bereikbaar. 

Daar tegenover staat dat de informatiestroom zo groot is geworden dat zelfs topgrootmeesters toegeven dat het onmogelijk is geworden om alles bij te houden. Filteren is dus noodzakelijk maar hoe en wat hangt natuurlijk af van heel wat factoren. Amusementswaarde is een niet te negeren aspect maar relevanter is natuurlijk wat je eruit kunt leren. Vroeger was de standaardregel om eerst te werken aan de zwakke punten omdat daar het meest progressie mogelijk is. Echter vandaag wordt deze stelling steeds vaker in vraag gesteld. Iets wat je goed kunt, doe je meestal ook graag. Het kost bijgevolg veel minder moeite om tijd en inspanningen te leveren voor te werken aan je sterke punten. Uiteindelijk stelden enkele recente studies vast dat het rendement vaak hoger was te kiezen voor de sterke punten i.p.v. de zwakke. Een boek over het koningsgambiet zal een aanvalsspeler lezen als een zoet broodje. In de praktijk zal het ongetwijfeld snel een belangrijke meerwaarde betekenen. Diezelfde aanvalsspeler verplichten een boek te lezen over de Hollandse stonewall zou wel eens een averechts effect teweeg kunnen brengen.

Specialisatie in het schaken is dus helemaal niet zo slecht. Desalniettemin zal ik niet ontkennen dat er ook gevaren aan verbonden zijn. Het spelen op de man wordt een aspect waarmee je rekening moet houden vooral wanneer je tegenstander weet welke sterke punten je hebt. Het succes hangt dan in grote mate af in hoe succesvol men de sterke punten kan ontwapenen. Een clash van diverse stijlen heeft meerdere malen in onze schaakgeschiedenis voor levendige discussies gezorgd. Zo herinner ik mij dat Botvinnik de eerste match verloor van Tal maar de rollen compleet waren omgedraaid in de terugmatch. Echter we hoeven helemaal niet zo ver terug te gaan in de tijd of te kijken naar de allergrootste om zulke interessante duels mee te maken. Zo merkte ik eind vorig jaar de Antwerpse Ligapartij op tussen Marcel Van Herck en Robert Schuermans waarbij Marcel op een sluwe wijze de chaos uit de stelling haalde en vervolgens droogjes het eindspel uittikte. 

Ik moest wel even glimlachen toen Robert een week later al revanche nam opnieuw met het zwarte kleur. Deze keer kon Marcel de chaos niet meer neutraliseren.

Robert is voor iedereen aartsgevaarlijk als hij zijn geliefkoosde aanvalsspel op het bord kan krijgen. Zelf ging ik er ook al eens hard af in de complicaties die Robert creëerde of misschien herinnert de lezer nog mijn artikeltje hoe winnen van een sterkere speler.

Uit mijn eigen praktijk herinner ik mij een recent bijzonder voorbeeld van succesvol ontwapenen. Enkele maanden geleden behaalde ik in Open Gent tegen de verrassende tornooiwinnaar, de Russische grootmeester Alexei Gavrilov, remise ondanks een groot deel van de partij een pion minder te hebben en een tijdje 2 pionnen zelfs. Vooraf in mijn voorbereiding had ik namelijk gezien dat mijn tegenstander eenmaal hij het initiatief had erg gevaarlijk tactisch uit de hoek kon komen waaronder onderstaande partij een mooi staaltje is van zijn kunnen.

Tijdens onze onderlinge partij moest ik bijgevolg niet lang twijfelen om zelf een pion te offeren om hem weg te leiden van het type stellingen waarin hij uitblinkt. Ik smeet er nog een 2de pionoffer tegenaan toen opnieuw een aanval dreigde.

De positionele pionoffers zijn misschien objectief niet helemaal correct maar in de praktijk werkte het wondergoed. Mijn tegenstander was achteraf erg ontstemd over het resultaat maar onverdiend vind ik het halve punt niet voor mijzelf.

Hoe succesvol je iemand kan ontwapenen, speelt ongetwijfeld een belangrijke rol op het eindresultaat. Slaag je er meermaals na elkaar niet in om iemands sterke punten te neutraliseren dan bestaat het gevaar om een angstgegner of ook wel zwart beest te creëren. Het verklaar m.i. deels waarom sommige spelers onderlinge scores hebben die sterk afwijken van de eloprognoses.

Brabo