Van Patzer naar GM: intro en calculation

Kleine introductie zodat jullie weten vanuit welk perspectief ik mijn zelfgebakken wijsheid met jullie deel. Ik ben een jonge twintiger die nog geen 2 jaar schaakt en amper 1600 elo heeft. Laatst op een tornooi heb ik enkele van mijn wedstrijden aan een Oost-Europeaanse GM getoond die de volgende diagnose uitsprak: You play too unstable, mixing brilliant chess with complete disastrous moves.

Zoals velen van jullie, droom ik ervan om mijn schaakniveau drastisch te zien stijgen. En net zoals iedereen ken ik HET recept om die droom waar te maken. Namelijk ‘’hard werken’’. Jammer genoeg is het leven (en vooral het schaakbord) ingewikkelder dan clichés oprakelen. Hard werken als een ongeleid projectiel zorgt niet alleen voor harde landingen, maar vooral voor in zee vallen terwijl de koning neerhalen het objectief is. Ook zijn er enkele grote obstakels tussen mij en mijn GM-titel. 

De 2 grote struikelblokken tussen mij en mijn GM-titel:

• Ik kamp met het luiheidssyndroom
• Ik moet rekening houden met supergrootmeester TIJD

Om 1 te verslaan heb ik besloten om artikels te schrijven op deze blog. En omdat ‘’If you can’t beat them join them’’ ga ik het advies van mijn grootmoeder volgen, ‘’ven die host nisht kan zaat machts ze zaat’’ (als je geen tijd hebt, maak je tijd) volgen.

Schaak als een geheel de baas zijn is aan je laptop gegeven (op voorwaarde dat hij Houdini verdraagt), maar voor ons creatieve stervelingen is het in stukjes breken en die stuk voor stuk te meesteren de beste oplossing. Daarom ga ik per artikel beschrijven hoe ik met een bepaald thema sumoworstel. Ook is het belangrijke knowledge/skill evenwicht iets dat in het oog moet worden gehouden. Zie Chess for Zebra’s hoe de weegschaal in jouw voordeel te doen kantelen. (Oefeningen oplossen wordt sterk aangeraden om aangeleerde wijsheid ook effectief te kunnen reproduceren).

Thema 1: Calculation

Ik begin met Calculation omdat ik het een essentieel onderdeel van het goed kunnen schaken vind.  (Als je dit perfect beheerst kun je wereldkampioen worden zonder een snars van het schaken te begrijpen J , zie Houdini & consorten).

In mijn ogen is het volgende de essentie van calculation in het schaken.

Calculation is een werktuig tot jouw beschikking om in schaakposities goeie zettensequenties te produceren. Je gaat een bepaalde zet uitrekenen totdat je tot een verdict komt, en naargelang dat verdict die zet ook uitvoeren of niet uitvoeren.

Merk op dat ik zettensequentie zeg en niet zet. Omdat ik in het verleden (zowel in oefeningen als over het bord) naar de beste zet zocht, vergat ik om te rekenen en na te zien of die zet wel werkte of niet.  è Naar de beste zet zoeken is fout, je moet naar de beste zettensequentie  zoeken!!!

Je moet eerst de positie analyseren i.p.v. in de wilde weg beginnen te rekenen om daarna met verstomming je vlag te zien wapperen (= in tijdnoodfase spelen). De meesten hebben waarschijnlijk al van Kotov en zijn kandidaatzetten gehoord. Bekijk de positie, kies enkele logische zetten uit en begin die stuk voor stuk te berekenen totdat je een verdict hebt en speel de volgens jou beste zet.

Ik wil Kotov’s methode wat bespreken aan de hand van een voorbeeld (Think like a GM blz16). De meesten onder jullie hebben waarschijnlijk soortgelijke situaties persoonlijk meegemaakt. Ik raad aan om eerst deze positie zelf te bekijken en daarna te rekenen om te concluderen welke zettensequentie de beste is.

Wit aan zet

Wit, een sterke speler concludeert dat hij genoeg materiaal heeft om een koningsaanval te plegen en er een beslissend voordeel uit te halen. Hij speelt met de volgende zetten in zijn hoofd; Lxh6, Pxh6 en Pg4-Pxh6+.

Ik ga alleen 1 van de kandidaatzetten geven zodat je enerzijds zelf aan deze oefening kunt werken terwijl ik ga uitvissen hoe diagrammen te posten.

1.Pxg6 Lxg3 2. hxg3 fxg6 3. Txe6 gxh5 4. Txf6+ Kh7 analyse van deze positie? Toren voor loper, zwakke d-pion en zwart heeft sterke loper. Verdict: nee

De sterke witspeler kon geen verdict maken en rekende in cirkels om in tijdnood dan maar snel zonder na te denken de ‘’veilige’’ zet Lc3 te spelen die in het volgende fiasco uitmondde: 1.Lc3 Pf4 2.Dg4 h5 3.Dd1 h4 en wit kon inpakken. 

Na zelf aan deze positie te hebben gewerkt en de gedachten van de witspeler te hebben gelezen ga je het volgende concluderen:
1) Er is onnodig veel tijd en energie verloren gegaan door constant van de ene zet naar de andere zet te springen.  è wees gedisciplineerd! en bereken elke zet apart totdat je een verdict hebt gemaakt vooraleer  een volgende kandidaatszet te berekenen!!!
2) Door tijdsnood/wanhoop wordt er snel een ‘’veilige zet gespeeld zonder die na te checken. è speel geen zet vooraleer die te berekenen en er een verdict over te vellen!!!

Kotov’s methode  gaat veel dieper, (niveaus van rekenen,…) maar ik ga wachten totdat mijn rating rond de 2200 ligt vooraleer mij verder te verdiepen in de Kotov-methode J.

Persoonlijk heb ik problemen met de nadruk die Kotov op ‘’kandidaatszetten’’ legt. Ik vind niet dat je gewoonweg verschillende zetten moet zoeken en die dan allemaal gaat berekenen om dan jouw zet te spelen. Vooral als de beste zet spelen jouw doel is, vind ik het moeilijk om dan direct naar enkele ‘’kandidaatszetten’’ te zoeken. Liever zoek ik naar 1 zet om die dan te berekenen waarna ik eventueel kijk of er een betere zet is. (Wanneer jouw zet niet werkt is het natuurlijk aangeraden om naar een andere zet te zoeken).

Daarom heb ik voor mijzelf de methode van Calculation wat gemodificeerd en focus ik niet op meerdere kandidaatszetten. Ik heb de gemodificeerde methode teruggevonden in ‘’Imagination in chess’’ van Gaprindashvili.

Dit is het model dat ik in mijn eigen spel tracht te volgen. Dus als conclusie is het belangrijk:

1.       Analyseer de positie

2.       Bekijk jouw gekozen zettensequentie(s)

3.       geen zetten spelen zonder verdict.

4.       Wees gedisciplineerd en niet van de hak op de tak rekenen.

5.       Denk in zettensequenties en niet in zetten.

Ik wil nog een woordje kwijt over het concept verdict. Jouw verdict gaat variëren naargelang jouw kennis en niveau.

Dus zoals ik al in mijn intro zei is de kennis niet genoeg, en moet er gewerkt worden aan de bekwaamheid om die kennis ook om te zetten achter het bord. Hiermee wil ik enerzijds kwijt dat oefeningen op ongeacht welk thema, rekenen inhoud. Anderzijds verwijs ik graag door naar Gaprindashvili’s meesterwerk ‘’Imagination in chess’’ (750+ zware oefeningen die hoofdzakelijk over rekenen gaan). Dit boek is geavanceerd, maar inspanningen om ‘’imagination in chess’’ te doorploegen gaan wonderen verrichten. Ook is er een nieuw boek ‘’grandmaster preperation-calculation’’ die ik nog niet heb bekeken.

Bedankt om te lezen. Feedback, vragen, meningsverschillen zijn altijd welkom.

PawnMayhem