Security

Gukesh daagt Magnus uit voor een wereldkampioenschap. Gukesh beweert dat hij Magnus wereldrecord van 2882 elo kan verbeteren. Met 3 nederlagen en geen winsten uit 6 klassieke partijen maakte Gukesh een belabberde indruk in het net afgelopen Freestyle Weissenhaus toptornooi. Carlsen liet de kans niet voorbijgaan om keihard terug te slaan in een recent interview. "Gukesh heeft geen schaakintuitie, hij is enkel wereldkampioen in klassiek standaardschaken door zich kapot te werken.

In elk geval heeft het tornooi opnieuw getoond waarom Carlsen zo een grote fan is van freestyle-schaken. Spelers kunnen met geen enkel kleur een remise afdwingen. Er moet vanaf zet 1 worden geschaakt. 14 van de 26 gespeelde klassieke partijen hadden een winnaar. De remises zoals die in de laatste ronde tussen Caruana en de winnaar Keymer zijn telkens heel origineel en entertainend.

In april wordt het eerste grote open klassiek tornooi met freestyle-schaak georganiseerd: Grenke Open.  Zelfs ik overwoog even om mee te spelen. Echter als amateurschaker is mijn tijd en geld beperkt. Het is mij vandaag een stap te ver om standaardschaak op te offeren voor freestyle-schaak en het lijkt erop dat ik niet de enige ben die er zo over denkt. Vandaag kiezen slechts 197 van de 1330 Grenke-registraties voor freestyle-schaak ten voordele van standaardschaak (15% - 85%). Slechts want de prijzenpot is ruim 3 keer hoger bij freestyle-schaak en bovendien zal Magnus er meespelen.

M.a.w. ik begrijp dan ook de kritiek van de Poolse grootmeester Grzegorz Gajewski, hoofdcoach van Gukesh. Er bestaat geen enkele garantie dat zulke freestyle-schaak-evenementen over 2 jaar nog zullen bestaan. Wij willen liever investeren in standaardschaak voor Gukesh. Eenzelfde geluid hoorde ik in de derde podcast van de Lange rokade. De Nederlandse grootmeester Koen Leenhouts heeft geen interesse in Fischer Randomschaak.

Dit weet uiteraard ook de Freestyle-organisatie en verklaart waarom ze hun ultieme troef op tafel gooien: een clash tussen Niemann en Carlsen straks in Parijs. De wk-blitz kwartfinale in New York tussen hun beiden trok een record aantal bezoekers. Parijs zal wellicht samenvallen met de uitgave van de Netflix-serie over Carlsen - Niemann schandaal. Parijs zal en moet de doorbraak worden van freestyle-schaak of het zou wel eens daarna snel kunnen uitdoven.

Het is dan ook geen toeval dat net nu Magnus in een interview over Niemann zegt "I don't trust him". Kan je uberhaupt iemand die zelf heeft toegegeven ooit te hebben valsgespeeld, nog vertrouwen? Of wat te denken van Magnus' statement dat Niemann's resultaten wel heel toevallig gelinkt zijn aan de aanwezigheid van security-maatregelen in een tornooi. Enkel in een handvol tornooien worden serieuze anti-cheating maatregelen toegepast.

Het teamkampioenschap in Servië waar ik vorig jaar aan deelnam was voor mij het eerste tornooi dat ik ooit met doorgedreven anti-cheating maatregelen in contact kwam. Bovendien werd net voor het tornooi de sterke Roemeense grootmeester Kirill Shevchenko nog gepakt voor valsspelen in Spanje. Kirill stond op de deelnemerslijst voor Servië maar werd uiteraard niet meer toegelaten. Ik zag duidelijk angst bij de organisatie.

Screenshots van Youtube-filmpje

Zo werd ik elke ronde aan een complete body-check met scanner onderworpen. Net zoals in een luchthaven deed ik mijn armen omhoog om de oksels te laten controleren. Mijn riem werd doorzocht op geheime compartimenten en zelfs elk vakje in mijn portefeuille werd gecontroleerd of er nergens een elektronische microchip in zat verborgen.

Uurwerken, smartphones maar ook pennen of ander potentieel gevaarlijke items mochten niet worden binnengebracht in de speelzaal. Zelfs niet in een aparte doorschijnende zak mocht het niet. De organisatie zorgde zelf voor eigen goedkeurde pennen die iedereen moest gebruiken. Trouwens de controle op wat binnenkwam was dan wel heel streng, voor wat er uitging was helemaal geen controle. Ik nam per ongeluk 2 balpennen en mijn naamkaartje mee naar het hotel.

Oordopjes en mijn bijziende bril durfde ik niet mee te nemen naar de speelzaal. Vooral dit laatste was vervelend want met mijn leesbril en zonder GSM vond ik niet onmiddellijk de weg terug naar het hotel in de duisternis na de partij. Ik was dan ook opgelucht dat ik een teamgenoot ontdekte die mij als een blinde mol wilde begeleiden.

Misschien overdreef ik met die bril maar nog tijdens het tornooi in Servië verscheen op chess.com een artikel over een prototype-AI-bril waarmee je kan valsspelen. Begin januari 2025 las ik dan op hln dat die brillen weer heel veel progressie hadden gemaakt. 5 dagen later verscheen reeds de compleet afgewerkte AI-bril waarmee kan worden valsgespeeld in schaken zie schaaksite. Iemand schreef dat brillen moeten worden verboden maar ook dat is alweer achterhaald. Een paar minuten daarna wist de Nederlandse grootmeester Dimitri Reinderman al te vertellen dat er ook smartlenzen bestaan die nog veel moeilijker te detecteren zijn.

Dat die dingen zullen worden gebruikt voor valsspelen, is onvermijdelijk. Dat fide erin zal slagen om telkens een antwoord hier tegen te verzinnen, is twijfelachtig. 

Jammers (signaalstoorders), verplichte aanwezigheid in de speelzaal tijdens de partijen, vertragingen op live-uitzendingen, verplichte onmiddellijke verwijdering van de speelzaal na de partij, ... Het wordt allemaal al toegepast in tornooien georganiseerd door fide. Security-maatregelen kosten geld en creëren ongemakken zoals mij overkwam na de laatste ronde. Ik vergat mijn trui in de speelzaal en het was niet makkelijk om die nog achteraf te recuperen. 

Desalniettemin hoop ik dat fide nooit de strijd zal opgegeven tegen valsspelers. ICCF (correspondentieschaak) heeft dat wel gedaan en zal straks wellicht 10 wereldkampioenen tezelfdertijd moeten kronen zie Cross Tabel. Dan ben ik ook klaar met bordschaken.

Brabo