woensdag 7 augustus 2024

Nostalgie

De radiozender kiezen in de auto is samen met kinderen een gevecht dat ik zelden win. Mijn keuze voor Nostalgie (en recent ook steeds vaker Q-Foute-Radio) wordt steevast afgewezen. Dat wil niet zeggen dat sommige hedendaagse liedjes mij niet kunnen bekoren maar ik vind het gewoon veel leuker om de ene na de andere klassieker te beluisteren. Ze brengen ook vaak oude herinneringen terug toen ik de muziek voor het eerst hoorde.

Dat nostalgisch aspect vind ik ook net een van de meest aantrekkelijke in het standaardschaken. Elke partij die ik speel is een terugblik in mijn verleden door de opening die op het bord komt. Dat komt in mijn partijen meer dan bij andere spelers tot uiting door het zeer nauw en weinig veranderend repertoire die ik al 3 decennia speel.

Toen ik het voorbije seizoen in de Belgische interclub dan ook na 25 jaar weer eens het Mollergambiet op het bord kreeg moest ik toch even slikken. Jawel het was van 1999 geleden dat ik die dinosaurus laatst in een klassieke partij had gezien. Ik herinnerde mij dat de Westvlaming Geert Danneel in die tijd een enorme fan was van dit Mollergambiet en moest dan ook even glimlachen toen ik recent ontdekte dat hij het ook vandaag nog online blijft spelen (zie 199 partijen op lichess waarvan de meest recente gespeeld in mei 204). Geert is dus nogmaals een voorbeeld van een speler die dubieuze en weerlegde openingen blijft spelen daar zijn tegenstanders geen gebruik (kunnen) maken van partijpublicaties.

Wat had mijn tegenstander de Belgische expert Marc Boeykens in gedachten toen hij koos voor het Mollergambiet? Het is uiteraard niet toevallig dat ik het 25 jaar niet meer op het bord heb gehad en het zou heel riskant zijn om te hopen dat ik de weerlegging niet zou herinneren. Online vond ik een video Every gambit refuted: Moller-gambit van de Amerikaanse grootmeester Eugene Perelshteyn gemaakt in 2021. Een check van de hoofdlijn met de huidige topprogramma's Leela en Stockfish bevestigden eveneens wat ik al vele jaren wist.
Dus de hoofdlijn was een dood spoor maar dat is uiteraard niet het einde van het verhaal. Een eerste aanknopingspunt vond ik in een rapidpartij van de immer creatieve sterke Nederlandse grootmeester Jorden Van Foreest (niet toevallig secondant geweest van Magnus Carlsen). "Zijn" 12.Tf4 had ik nog nooit gezien en wordt door de topprogramma's opgegeven als eerste keuze. Het blijkt volgens onderstaande computerpartij perfect speelbaar te zijn.
Vervolgens ging ik op zoek of er nog andere recente ontdekkingen zijn gemaakt in het Mollergambiet en uiteindelijk vond ik 6 vrijwel totaal onbekende ideeën die de oude weerlegde hoofdlijn rehabiliteren. Met eentje daarvan werd ik dus verrast in de interclub. Aan de hand van een computerpartij gespeeld met het voor mij meest aantrekkelijk idee geef ik hieronder een kort overzicht. 
Het Mollergambiet levert uiteraard geen voordeel op voor wit maar de oude evaluatie dat het weerlegd is, klopt niet. Voor iemand die geen schrik heeft van een gambiet te spelen, kan je zeker met bovenstaande vermelde (hyper-) moderne concepten iemand te grazen nemen (zelfs in klassiek schaken mits enig studiewerk).

Dit gaat dus ook veel verder dan wat ik schreef in mijn "Oude wijn in nieuwe zakken" artikels deel 1deel 2 en deel 3. Behalve de openingsnaam zelf, wordt de opening op een totaal andere en moderne wijze gespeeld. Opnieuw zijn het de neurale netwerken (laatste 5 jaar) die ervoor zorgen dat een totaal andere richting wordt ingeslagen.

Het zal dan ook niet verwonderen dat sommige topgrootmeesters gelijkaardige onderzoeken in andere dubieuze gambieten gemaakt hebben. De uitgestelde Schliemann in de recente fide candidates van Praggnanandhaa tegen Vidit Gujrathi was hiervan een typisch voorbeeld zie  youtube.

Dit wil niet zeggen dat elke uitgestorven dinosaurus door de moderne schaakprogramma's weer tot leven kan worden gewekt maar af en toe gaan we er eentje terugzien. Zulke partijen met lang vergeten openingen zijn voor heel veel schaakliefhebbers een festijn om van te smullen. Het is nostalgie maar tezelfdertijd bewijst het ook dat er nog heel veel te ontdekken valt in standaard schaken. Ik vermoed dat dit dan ook de voornaamste reden is waarom Fischer Random niet doorbreekt. Het verklaart wellicht tevens waarom schaken steeds jonger wordt. Er is heel veel tijd en energie nodig om al die nieuwe ontwikkelingen bij te benen.

Brabo

11 opmerkingen:

  1. Ik ga ook al sinds 1983 mee in het circuit en openingen zijn ook modeverschijnselen. In de jaren 80, en op mijn -2000 nivo, waren Blumenfeldgambiet, Benko, Budapestergambiet, Albins, Englund, populair. Een eerder normale Tarrach werd veel gespeeld maar het heeft zeker 20 jaar geduurd eer ik dat laatste nog eens op bord kreeg. Op het BK kreeg ik het Wing Gambiet (3.b4) op het bord. De eerste zetten verliepen onwetend conform het boekje maar net zoals in de Barmen defense met zwart wist ik het op zet 7 à 8 niet meer . Als je dan niet precies weet wat wel en niet kan staan je stukken voor je het weet zodanig verkeerd dat je in een poging om het tij te keren alleen maar verergert ! Als dat dan tegen een sowieso betere speler als jezelf is sta ja na 41 jaar schaken plots mat na 17 zetten ! Pijnlijk als je weet dat misschien je slechte partij ooit 23 of 25 zetten was en al zeker niet in mat eindigde . Dus het is niet alleen dat men vreemde openingen zoekt, ook in een opening worden soms ook bizarre lijnen getrokken. Zo heb je in de Caro Kann ook een zijlijn met 3.f3 dat je tegenwoordig veel ziet. Vroeger vond ik daar de Bajonet aanval in de doorschuif al exotisch !

    Het voordeel dat je hebt met iemand uit zijn comfort zone te halen is groter dan je wil toegeven. Zo groot dat idd minder goede openingen maar met giftige situaties zoals je aanhaalt pardoes abrupt in verlies kunnen eindigen ingeval je onwetend bent. Het is hard en je kan echt ook niet alles weten. Zelf had ik ook één en ander voorbereid en in 2 partijen ook echt op bord gehad maar helaas kon ik me minder goed herinneren hoe de vork in de steel zat en kwam een en ander in verkeerde zetvolgorde op bord (transpositie) en pakte het niet hetzelfde uit.

    Met het ouder worden zijn dergelijke 'lapsussen' almaar frequenter tot op een punt dat ik beter de studie van openingen en varianten beter vaarwel zeg omdat het helaas niet meer loont. Neuraal gesproken kan ik almaar minder dingen oproepen die er vroeger zo uitrolden. De Mikenas attack in het Engels om de Nimzo lovers te pesten was goed , maar ik kreeg de job niet rond tegen een clubgenoot van de winnaar van de BK Open in Lier. Het had ook met zijn knalprestatie te maken, 1574 ELO nationaal maar zijn eerste fide is 1830 , bij het verschijnen op 01.08.24. Het was te merken in de partij dat diene universiteitsstudent veel in zijn mars had. Ook in de klassiek Hollandse opstelling tegen het Engels , werd de volle buit niet binnengehaald hier tegen een 15 jarig jeugdig talent. Beiden had ik zo voorbereid en ook veel voordeel en nog meer kunnen hebben , maar desondanks niks. Teleurstellend. Na 105 uren op 6 werk weken aan openingstudie (en dan nog alleen met wit) , 7 partijen van elk gemiddeld 4 uur tegen een gelijk sterke sensorcomputer in enkele van die openingslijnen en 35 uren partijvoorbereidingen op 8 rondes , soms met enige weet van wat de tegenstrever speelt, meestal in het geheel niets en dus relatief breed kennis opfrissen, scoorde ik een magere 3.5. Ik moest 4.4 uit 8 halen om break-even te spelen. Het gebrek aan frisheid na zo een voorbereiding (!) en gebrek energie met het ouder worden en ook door in overdrive gaan op het tornooi (speelde in r5 een partij van 14:00 tot 19:30 als afsluiter van die dag) doen me inzien dat ik minstens even goed had gedaan met een natuurlijke flair en een Hakuna Matatta attitude dan zo diep te gaan !

    Hoe dom kan je zijn , en wat ik er allemaal voor overhad ? Op het werk vroegen ze ernaar. En ik kon ze nog eens haarfijn uitleggen wat ik hier kom te vertellen. Goed zot. Beter echte vakantie next time ook al was het ook bij momenten genieten van de spelers en het gebeuren an sich.
    Greetz

    Stefan

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. "35 uren partijvoorbereidingen op 8 rondes"
      Amai dus ik ben niet de enige die veel tijd in voorbereidingen steekt.

      Verwijderen
    2. "Het gebrek aan frisheid."
      Die opmerking kreeg ik ook van zelfs veel jongere deelnemers in het bk. Ik kan het combineren mits dan zeker niet deel te nemen aan nevenactiviteiten of energie in andere beslommeringen te steken (bv. niet bloggen, geen sociale media, geen huishoudelijke taken ...).

      Verwijderen
    3. "Beiden had ik zo voorbereid en ook veel voordeel en nog meer kunnen hebben , maar desondanks niks. Teleurstellend."
      Ik had geen enkele keer mijn voorbereiding op het bord in het bk. Ik heb wel 1 keer een idee kunnen gebruiken van mijn voorbereiding uit een gelijkaardige stelling. Teleurstellend maar je went er aan.

      Verwijderen
    4. "Op het werk vroegen ze ernaar."
      De ene collega doet een safari in Kenya, de andere een trektocht van enkele weken in Nepal en nog een andere heeft een roadtrip gedaan van een maand in USA. Dat hou ik liever mijn mond over mijn vakantie schaaktornooien spelen.

      Verwijderen
  2. Actually there are a lot of limitations to using engines on desktop as opposed to cloud. There's 0% chance that Moeller Attack/Gambit is refuted; have checked with cloud engine.

    Instead of your Lc0 vs Stockfish match, the big error is 14. Qe2. Instead 14.Qa4+ (and the eval is below -0.30; now maybe that means refuted to you, but we are speaking different language in that case)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. I was planning to write an article about the essence of cloudengines but it got delayed due to other interesting themes which I first wanted to discuss.

      Verwijderen
  3. If you note an updated database, almost all instances of Qa4+ are from 2024; people using Chessify for Cloud Engine and instantly seeing that mainline Qe2 is suspect while Qa4+ is only -0.25 basically equal and Black is in only move territory. After Bd7 15.Qb3 0-0 16.Rae1 the position is equal and insanely sharp.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. I prefer after 14.Qa4 Bd7 15.Qb3 Bf5 instead of 0-0 which leads too much more quiet positions.

      Verwijderen
  4. Ah I see I didn't fully understand some of the Dutch comments in the game. It seems you're fully aware of Qa4+. I'm an opposite type of player to you; very fond of old-fashioned gambits and modern engines are actually very good at making old-fashioned forgotten lines into lethal weapons as the 'refutations' everyone learns are not correct or complete.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Some years ago I wrote my articles in English. Unfortunately there were rarely any reactions so I stopped. Yes I agree the translations are not always easy to understand.

      Verwijderen