7. Mikhail Gurevich

7. Mikhail Gurevich

(22 februari 1959, Kharkov)

Gurevich naast de betreurde Kveinys in Cappelle-la-Grande 2015

Mikhail Gurevich, schaakbelg par excellence. Als klein landje mogen we best blij zijn dat deze ex nummer vijf van de wereld België koos als uitvalsbasis voor een leven buiten de USSR, tussen 1991 en 2005, waarna hij voor het zonniger en kapitaalkrachtiger Turkije koos.

Zijn zeer sterk parcours dat hij aflegde vóór hij naar België kwam (kampioen van Oekraïne in 1984, IM in 1985, kampioen van de USSR in 1985 (maar hij mocht toch niet deelnemen aan het IZT dat volgde), winst in Reggio Emilia in 1989, winst in Tel-Aviv in 1989 met 10,5/11 (Luc Winants eindigde daar met 4,5/11), winst in Moskou 1990), kan ik niet meenemen in mijn evaluatie van grootste schaakbelg, maar zijn aanwezigheid aan Belgische borden wel.

Hij heeft er waarschijnlijk in beperkte mate mee voor gezorgd dat de omstandigheden voor de weinige profspelers iets beter werden in België, maar een actieve rol heeft hij niet echt gespeeld. Hoewel zijn beste periode net voor zijn verhuis naar België lag, heeft hij ook als schaakbelg goede resultaten neergezet. In het SKA tornooi in München 1993, een hardbevochten tornooi met weinig remises, werd hij derde met 7/11 (zelf speelde hij maar 2 remises). Andere demonstraties van zijn speelsterkte waren er des te meer, met als uitschieter natuurlijk zijn nationale titel in 2001 met 9/9. Maar ook de Open van Gent in 1997 was een leuke pay-day voor Mikhail. Er waren niet alleen goede dagen in België voor Gurevich; toen Volmac in 1993 een toptornooi organiseerde in Antwerpen, behaalde hij “slechts” 50% - in een sterk deelnemersveld weliswaar, maar als tweede best gerangschikte speler achter Kortchnoi had het iets meer mogen zijn. Hij kreeg zijn revanche in 1997; toen hij niet voor de hoofdgroep werd geselecteerd (gewonnen door Topalov), won hij dan maar alleen de open groep met 7,5/9, voor het viertal Nikolic, Van den Doel, Vaganian en Avrukh.

Een ontgoocheling volgde in 1998, toen hij zich eerder verrassend niet wist te plaatsen voor het IZT. Het was een zonetornooi dat zeer hard bevochten was, en niemand kon afstand nemen van de rest. Zijn kaarten lagen niet slecht, want met 5,5/8 lag hij in koppositie voor de laatste ronde, waarin hij tegen Friso Nijboer moest aantreden. Maar Nijboer won, en Gurevich lag eruit met 5,5/9: maar liefst 8 spelers werden gedeeld eerste met 6/9. Later dat jaar won hij een klein tornooitje in Belfort met 7/10 (voor Ponomariov en Bologan onder andere). In 1999 won hij weer in Gent én in Antwerpen, en zijn rating was ondertussen weer opgeklommen naar wat je toen (einde 90’er jaren) sub-wereldtop kon noemen: 2643. In Polanica Zdroj moest hij enkel Van Wely boven zich dulden, maar zijn 6,5/9 in een cat-15 tornooi was wel goed voor een eloprestatie van 2766. Het supertornooi van Sarajevo in 2000 werd een ontgoocheling: voorlaatste met 4/11 (Kasparov won voor Adams en Shirov). Niet getreurd: Esbjerg 2000 won hij met Svidler voor een sterk deelnemersveld (cat-14) en de Lost Boys Open (niet meer in Antwerpen, maar in Amsterdam) werd weer een prooi (gedeeld met Sokolov en Tregubov). In het najaar van 2000 won hij nog een mooie trofee voor op de schouw: hij won het rapidtornooi van Cap d’Agde, door achtereenvolgens Benjamin, Serper en Karpov (in de finale) te verslaan.

Ook na zijn verhuis naar Turkije (hij werd er kampioen in 2006 en 2008, zodat hij nu  nationale titels van drie verschillende landen onder de riem heeft steken) blijft hij in België actief, en speelt voor Wirtzfeld in eerste nationale, waar hij de landelijke top (voor zover ze geen importbelgen opstellen) de kans geeft om de degens te kruisen met een ex-wereldtopper. Niet dat hij ze veel kansen geeft: zijn elofiche geeft 7,5/9 tegen gemiddeld 2342... Het is in elk geval genoeg om hem aan de top van de Belgische elolijst te houden, voor Chuchelov en Michiels.

Als profspeler moet je een beetje overal je inkomen bij elkaar harken, en zo was hij lange tijd secondant van Anand, die zijn openingskennis van het Frans, het Nimzo-Indisch en het Dame-Indisch sterk kon waarderen – over het Dame-Indisch schreef hij in 1991 zelfs een boek, dat Batsford uitbracht. Hij werd in 2006 senior FIDE-trainer en FIDE-arbiter.

Ik zag bij het schrijven van dit artikel dat er twee Mikhail Gurevich’en zijn in België: in Sankt-Vith loopt er nog ééntje rond , maar dan met 2000-2100elo… let dus op in Chessbase als je partijen van hem opzoekt (“nr 2” heet Mikhail2 Gurevich in de Bigbase 2019). Persoonlijk heb ik hem in mijn jonge jaren als student twee keer achter het bord ontmoet, tweemaal in de open van Gent: één keer in de eerste ronde en één keer in de tweede ronde. Het werd snel boeken toe, maar het blijft een ervaring die me bijblijft – en het waren twee goede lessen!

Die Bigbase 2019 is een goede hulp om een overzicht te krijgen van een speler die een beetje onder de radar blijft als het gaat om deelnames aan gesloten tornooien. Zo leren we dat hij in 2008 het NK in Turkije won met 11,5/13; zijn enige concurrent was Suat Atalik (11/13), en de enige reden dat het nog zo spannend was, was omdat hij totaal onverwacht verloor van de toen 16-jarige Mustafa Yilmaz, die gewoon telkens de beste zetten speelde. Tegenstander die het heel moeilijk hadden tegen Gurevich waren o.a. Van der Sterren (speel zeker eens hun partij uit Tallinn 1987 na), Chuchelov, Bologan, Barsov, Miezis en Luc Winants, om het bij de zwaarste scores te houden. Hijzelf had het meestal moeilijk tegen Anand, Adams en vooral Topalov en Kasparov, tegen wie hij telkens maar 0,5/5 haalde.

Een partij als illustratie… gek genoeg herinner ik me vooral zijn verliespartij in een rapidtornooi in Brussel tegen… David Bronstein, maar dat is niet eerlijk natuurlijk: dit is een artikel over Gurevich, niet Bronstein. Dus dan maar zijn knappe winstpartij op Alexei Shirov (World Cup in Khanty-Mansiysk 2005), waarin hij tegen de aanvalskunstenaar het hoofd koel houdt en het punt incasseert, wanneer de aanval van wit “te lang duurt”.

Waarom Gurevich slechts op 7 in deze top-30? Wel, zoals hierboven al vermeld, heeft hij niet actief een voortrekkersrol gespeeld om het schaken vooruit te helpen in België. Hij hielp niet om sponsoren aan te trekken, stak zijn schouders niet onder schoolprojecten, gaf te weinig acte de présence op momenten waar het ertoe deed; kortom, hij was teveel speler, te gefocust op het schaakspel op het bord. Wat zou hem nog hoger kunnen brengen in deze lijst? Meer deelnames aan NK’s, misschien een biografie bij Thinkers Publishing (J), wat meer activiteit in België en wie weet gaat hij ook ooit voor zijn plezier gaan spelen zoals Kramnik, en schrijft hij zich ooit in voor een ligakampioenschap! 

HK5000