Vlag

Fide heeft een marketingprobleem nu zowel de nummers 1 en 2 (Carlsen en Nakamura) openlijk aangeven dat klassiek schaken geen prioriteit voor hen is. Daarnaast heeft de regerende wereldkampioen Ding Liren al overwogen om te stoppen met schaken en met zijn recente resultaten zou het mij totaal niet verwonderen als hij die gedachte ook effectief uitvoert. Het was typerend voor het sterkste tornooi van 2024 : Norway Chess dat het hoogtepunt een Armageddon was tussen Nakamura en Carlsen.

In die Armageddon had Nakamura wit met 10 minuten als starttijd terwijl Carlsen met zwart slechts 7 minuten kreeg als starttijd. Na zet 40 kregen beide spelers een seconde extra per zet maar die increment vermeed niet dat Carlsen desalniettemin verloor op zet 51 met een tijdsoverschrijding in een gelijke positie. Carlsen was duidelijk niet blij met dit ongelukje maar kon achteraf toch weer snel lachen. Het publiek smulde ervan.

Verliezen op tijd ("vlag" werd vroeger gezegd want we speelden toen met mechanische klokken die een vlag per speler hadden) is terug van weggeweest. Na de introductie van de increments overal zagen we beduidend minder tijdsoverschrijdingen t.o.v. vorige eeuw. Echter nu worden steeds meer "belangrijke" partijen met kortere tempi afgewerkt en dat doet het aantal tijdsoverschrijdingen weer stijgen. Die link zien we heel duidelijk in het chess.com-artikel Interesting chess data time controls and game results. In klassiek schaken is vlag een rariteit terwijl het in bullet veruit de dominator (+60%) is op het partijresultaat.

Ik spendeer(de) zelf heel veel tijd online aan (heel) vlugge partijtjes (zie o.a. Taktiek deel 6) dus ik was wel eens benieuwd hoe het bij mezelf zat betreffende tijdsoverschrijdingen. Ik had een vermoeden vooraf dat het niet zo goed was maar de resultaten van mijn onderzoek gaven aan dat de werkelijkheid nog veel slechter was.

Ongeacht het platform waar ik op speelde, was bijna 50% van mijn verloren partijen door een tijdsoverschrijding. Ik deed het daarmee duidelijk slechter dan mijn tegenstanders. Dat werd ook bevestigd in de remises door vlag want die waren voor bijna 100% allemaal omdat ik door mijn vlag ging terwijl mijn tegenstander geen mat-materiaal meer had (kale koning).

Mijn tijdsoverschrijdingen zijn dus geen weglopen van een verloren positie (zoals vooral veel gebeurt bij de lagere elo's). Voor beide platformen bekeek ik 100 van mijn verloren partijen op vlag en opnieuw waren de resultaten ontluisterend.

In ongeveer 50% van de slotstellingen waarin ik verloor op tijd, was er nog niets aan de hand of stond ik zelfs gewonnen. Bovendien is er ook nog zoiets als tijdnood waardoor je in de laatste zetten nog vaak halve of zelfs hele makkelijke punten weggooit.

Dan kan je natuurlijk de vraag stellen of dit online geschaak nog leuk/ interessant is en of ik misschien geen ander tempo beter kies met bijvoorbeeld een increment. Dat is iets wat ik uiteraard ook getest heb met meer dan 1000 partijtjes 2 minuten + 1 seconde op lichess.

Dat tempo ligt mij beduidend beter. Het aantal remises door vlag is bijna helemaal gedecimeerd. Mijn vlag/verlies rate is zelfs lichtjes beter dan bij mijn tegenstanders. Partijen 2+1 krijgen veel vaker dan partijen 3+0 een resultaat die gelinkt is aan het niveau van de gespeelde zetten ipv tijdsverbruik.

Opmerkelijk vind ik ook dat als er een vlag valt bij 2+1 dat die veel vroeger valt dan bij 3+0. Dat heeft zeker te maken met het feit dat je met een seconde increment geen kans maakt om iemand te vlaggen in een steriele stelling zoals hieronder. Ik had nog 2 seconden op de klok en als ik premove met Th3-f3-h3 kan ik nooit met 1 seconde increment verliezen. Zonder increment slaagt mijn erg sluwe tegenstander desalniettemin in om te winnen.

1 zet voor mijn vlag viel had ik nog 0,6 seconden op de klok dus ik had toen al 24 zetten in 1,4 seconden dankzij premoven gespeeld. De 0,6 seconden was net te weinig om de omschakeling te maken van premoven naar de toren te nemen. Het was mij misschien wel gelukt te overleven op chess.com want ik heb het gevoel dat de lag-compensatie daar iets beter werkt (zie ook het beduidend hoger gemiddeld aantal zetten voor mijn vlag valt).

Kortom al dat vlaggen is niet goed voor mijn hart. Ik snap dat de jeugd erop kickt maar voor mij hoeft dit allemaal niet meer. Het is geen toeval dat geen enkele + 40 jarige terug te vinden is in de top 20 van de meest recente chess.com bullettornooien. De oudste bulletspeler in een top 20 die ik terugvond was de 38 jarige Spaanse grootmeester Jose Carlos Ibarra Jerez. De gemiddelde leeftijd ligt op 24 jaar dus velen waren kinderen.

Desondanks ben ik toch gestopt met 2+1 en teruggekeerd naar 3+0 omwille van het gebrek aan tegenstanders. Ik schreef het al eerder in mijn artikel van 2015 Uitdagingen dat er nadelen zijn aan sterker te zijn dan de meeste schakers. Op lichess moest ik vaak 5 minuten wachten om een tegenstander te krijgen en zelfs dan was ik nog helemaal niet te kieskeurig.

Het is problematisch om interessante tegenstanders te vinden op 2+1 voor mijn elosterkte. Ik schreef het al in lichess dat 3+0 er kop en schouders bovenuit steekt qua populariteit bij + 2400 spelers. Langer wachten dan de partij zelf duurt, vind ik nog erger dan eens extra te verliezen op vlag.

Tenslotte keek ik tijdens mijn onderzoek ook eens wat het effect is van openingen kennen/ studeren op vlag. Deze maal geen verrassingen. Als je een opening niet goed kent dan ga je meer tijd verbruiken, sneller in tijdnood komen en uiteindelijk meer partijen verliezen door tijdsoverschrijding.

Beide speelde ik met de lichess-account: mvhk. Met 2+1 speelde ik een voor mij onbekend repertoire waardoor ik ongeveer 10% meer partijen verloor op tijd dan met mijn gekend repertoire. Met 3+0 speelde ik Chess960 partijen waarbij ik zelfs ruim 20% meer partijen verloor op tijd dan gewoon schaak met mijn gekend repertoire.

Dan resteert enkel nog de vraag of er tips zijn om het vlaggen te verminderen want ik denk niemand is er fan van. Enkele kwamen er reeds aan bod in Schaakcomfort deel 3: een stille rustige omgeving, een goede computermuis, .. Gisteren liet ik mijn 8 jaar oude modem van Telenet vervangen en werden enkele pods (versterkers) geplaatst. Ik heb het nog niet kunnen uitgebreid testen maar ik ben benieuwd hoeveel winst ik hiermee kan maken.

Brabo

PS

Zij die zich afvragen of je met 50% verliespartijen een heel slechte blitzer bent, wil ik nog even meegeven dat ik heel recent + 2700 haalde op chess.com met 3+0. Je kan dus best ver geraken zelfs als trage blitzer maar het blijft uiteraard een handicap. Hoe hoger op de online eloladder, hoe sneller er geblitzt wordt.