Uitdagingen deel 2

Dat + 2600 spelers vandaag niet meer hun kost kunnen verdienen met partijen spelen is m.i. in de eerste plaats te wijten aan vele jaren apathie van amateurschakers voor topschakers. Ik schreef het al eerder in amateurs deel 1 en amateurs deel 2 dat de meesten niet weten wat topschaken inhoudt. Bovendien heeft de computer in de voorbije decennia het respect voor meesterschap compleet ondermijnd.

De bescheiden poging van enkelen in de Belgische schaakbond om Daniel Dardha financieel te ondersteunen, lijkt daarom een bij voorbaat verloren strijd. Nochtans is 30.000 euro zeker geen overdreven bedrag die er werd gevraagd als je weet dat de gemiddelde Belg vandaag een brutojaarloon van 58.000 euro heeft. Echter met de huidige bugdetering is er totaal geen ruimte voor de KBSB om überhaupt iets op te starten van fondsen voor profschakers.

Jaarbalans KBSB 2024-2025

Dit jaar wordt dus een verlies begroot van 14.580 euro. 15 euro per jaar is dan ook een belachelijk laag lidgeld. Zonder vrijwilligers had men de boeken al lang moeten toedoen. Trouwens ik zie geen beterschap want elke lidgeldverhoging wordt afgewezen en er heerst vandaag een klimaat van enkel meer besparen. In het nieuws kan je geregeld lezen van sportbonden die de broeksriem aanhalen zie o.a. oktober 2024: atletiek stopt prive-subsidies en november 2024: afschaffen van premies bij wielrennen.

Vele decennia heeft de gemiddelde schaker geen impact gevoeld van het voortdurend afkalven van het profcircuit maar ik merk op dat het sinds kort niet meer zo is. Verscheidene Belgische open tornooien zijn sedert een paar jaar niet veel sterker meer dan een veredeld clubkampioenschap.

Deelname sterke spelers in open tornooien 2024

In 2015 schreef ik in het artikel overleven dat er in Open Gent 2013 7 grootmeesters deelnamen en in Brasschaat 2015 4 grootmeesters deelnamen. In Leuven en Geraardsbergen namen in het verleden ook vele keren grootmeesters aan deel. Ik bedoel de cijfers zijn te duidelijk om van toeval te spreken.

Slechts enkele jaren terug had iedere amateurschaker een redelijke kans om in een open Belgisch tornooi eens tegen een grootmeester te spelen. Vandaag is die kans herleid tot bijna 0. Echter erger is het cascade-effect die ontstaat hierdoor. +2400 spelers haken ook massaal af bij gebrek aan uitdagingen. Vervolgens haken +2300 spelers weer af omdat ze tegen +2400s willen spelen. Het gaat vandaag al zo ver dat + 2200 Belgen uitwijken naar tornooien in het buitenland. Spelen internationaal is erg duur (zoals o.a. te zien in de jaarbalans van de KBSB). Als de Belgische tornooien het prijzengeld niet opschroeven (hoger inschrijvingsgeld, extra sponsors, ondersteuning KBSB) dan zullen enkel de rijke ambitieuze Belgen overblijven.

Tenslotte wil ik er ook nog op wijzen dat ook in het buitenland veel grote tornooien moeten besparen. Open Dortmund Sparkassen had dit jaar 5000 euro minder prijzengeld dan vorig jaar. De organisatie week met de speelzaal naar een veel goedkopere buitenwijk uit. Door de B-groep 's ochtends en de A-groep 's namiddags te laten spelen, werd tevens voor een veel kleinere zaal gekozen. In de speelzaal was geen airco waardoor tijdens een hittegolf moest gespeeld worden in temperaturen ver boven 30 graden.

Dortmund had dit jaar daarom slechts 3 + 2600s  t.o.v. 9 + 2600s in 2023. In Cap d'Agde zag ik hetzelfde met 5 + 2600s in 2022 en 0 + 2600s in 2023. Het verval lijkt dus overal plaats te vinden en gebeurt erg snel. Als er geen kentering gebeurt dan verwacht ik dat sommige tornooien zullen verdwijnen. Niet iedere organisator is geïnteresseerd in een tornooi zonder topschakers.

Brabo

Profschaken deel 3

Podium Europees kampioenschap voor teams 2024
Topteams met profschakers dragen uniformen (amateurs zelden)

Eind vorige maand speelde ik voor het eerst een Europees kampioenschap voor teams mee. Het was ook voor het eerst dat ik te maken kreeg met een dresscode zie b-13 dress-code for the participants and the officials. Vooral de passage over geen gaten in de kleren en je mag niet stinken, werd als belachelijk beschouwd door mijn teamgenoten.

Echter zoiets wordt niet zomaar in een reglement geplaatst. In eerdere edities waren er deelnemers die het niet zo nauw namen met hygiëne waardoor er talloze klachten waren. Ik kom ze al decennia tegen en ze behoren bijna altijd tot dezelfde groep. Het zijn profschakers die enkel competitiewedstrijden spelen en van dag tot dag overleven op de kruimels die hen worden toegeworpen.

Ik zie geregeld schrijnende situaties. Ik herinner mij dat de stank in diverse open tornooien niet te harden was in de laatste ronden op de topborden. Een grootmeester (+2500 elo) ging telkens drinken aan het kraantje in de toiletten omdat hij geen geld had. Een andere grootmeester zag ik na het beëindigen van zijn partij, muziek spelen op het marktplein met zijn gitaar om als straatmuzikant een extra cent te verdienen. Nog een andere professional vertelde mij dat hij aan het begin van een tornooi telkens een groot brood kocht met een groot stuk kaas waar hij dan de hele week van leefde.

Dus geld voor basis-hygiene is er gewoon niet voor zij die in extreme armoede leven. Bovendien wordt het steeds moeilijker om nog te overleven van enkel competitieschaak. De voorbije 2 jaren zag ik meerdere alarmerende berichten hierover van zelfs heel sterke spelers. In de blog Am I a chess-tourist? vertelt + 2600 Vasif Durarbayli dat tornooien spelen voor hem vandaag verlieslatend zijn zelfs als hij elowinst boekt. In het youtubefilmpje Was I a top chess earner? legt + 2600 Eric Hansen in detail uit dat hij recent geen geld verdiende aan bordschaken. Op X kloeg +2650 Jorden Van Foreest over vluchten die hij zelf moet betalen, delen van kamers en een lage prijzenpot.

Tot enkele jaren geleden dacht ik dat een +2600 zeker kan leven van competitieschaak te spelen maar dat blijkt recent niet meer te kloppen. Tal van profspelers zijn vandaag genoodzaakt om iets anders te doen binnen of buiten het schaken. Een eerste prijs van 1500 euro voor Open Gent is niet ernstig in 2024 voor zulk groot tornooi. Een eerste prijs van 10.000 euro voor een Europees teamkampioenschap in 2024 is niet ernstig. Gedeeld door 8 spelers in een team betekent dit slechts 1250 euro per speler zie 2024 Regulations ECC final. In Cap d'Agde 2022 zag ik 3 +2500 grootmeesters spelen in de laatste ronde voor samen 100 euro (9 ronden over 8 dagen).

Tot 1990 had je 2300-spelers zoals Bernard De Bruycker die al spelend met schaken hun kost konden verdienen. Tussen 1990 en 2000 was 2400 elo voldoende zoals Yuri Vetemaa, Ekrem Cekro, Olav Seppe, Andrej Adamski die in onze contreien tornooien wonnen. Vanaf 2000 werden het +2500 spelers zoals Chuchelov, Ikonnikov, Barsov, ..die we geregeld zagen. Vanaf 2010 mocht ik spelen tegen + 2600 spelers zoals Fedorchuk, Negi, Istratescu, ... die de broodspelers waren en nu? Ik denk niet dat ik in de toekomst tegen + 2700s ooit zal spelen.

In een volgend artikel wil ik dan ook eens buigen over de vraag van ons bondsbestuur of we profschaker Daniel Dardha financieel kunnen/ moeten ondersteunen zie GM Daniel Dardha: Verkennen van een mogelijke samenwerking. De jaarlijkse algemene bondsvergadering is voor binnenkort: 23 november maar ik zie het onderwerp niet op het programma staan noch een lidgeld-verhoging om zoiets te bekostigen. Het blijft moeilijk of onmogelijk om schaken uit te bouwen in België of mis ik iets? 

Brabo

AI beïnvloedt competitieschaken deel 2

We staan wellicht aan de drempel van een maatschappij waarin AI een zeer grote rol zal spelen in alles wat we doen of denken. Overal zie ik vandaag nieuwe toepassingen ontstaan die een paar jaar geleden nog ondenkbaar waren maar nu door AI kunnen worden uitgevoerd.

Zo was er de voorbije maanden een explosie aan klassieke bordpartijen die geregistreerd werden in databases dankzij AI. Live streaming met DGT-borden blijft te duur om op grote schaal te worden gebruikt maar nu bestaat een veel goedkoper alternatief. Je neemt een foto van een notatieformulier. Je laadt die foto op in bv het nieuwe AI-programma moveread. Klik op vertaal en binnen enkele seconden zorgt het programma ervoor dat de partij van het notatieformulier in een database netjes gedigitaliseerd staat. Het programma heeft geleerd om het even welke taal en handschrift correct te lezen. Dat is niet alleen vele malen sneller dan je als mens kan maar ook nog vele malen slimmer.

Open Dieppe 2024 was 1 van de eerste tornooien die de moveread gebruikte maar gaf er na slechts 3 ronden en 197 gedigitaliseerde partijen de brui aan. 30% (59/ 197) mislukte omdat spelers al dan niet opzettelijk foute zetten op hun notatieformulier schreven. Fouten kunnen niet worden rechtgezet door het programma waardoor het telkens vastliep.

In Sparkassen Chess Trophy 2024 (Dortmund) gebruikte men daarom een ander en verbeterd AI programma pgnApp waarmee een bijna 100% nauwkeurigheid wordt bereikt (je moet voor deze wel betalen). De pgnApp heeft dan ook de grote bonus dat je als mens zelf kunt bijsturen als het programma vastloopt. Een foute zet kan makkelijk door een schaker worden gecorrigeerd met de meest waarschijnlijk gespeelde zet. Een mooie demo van hoe het werkt, kan je hier vinden: Demo-Video-EN.mp4.

Open Dortmund was dan ook het eerste open tornooi in mijn schaakcarriere waarvan al mijn partijen gedigitaliseerd werden ondanks ik de meeste niet speelde op een live-bord. Slechts enkele uren na elke ronde kon je alle gespeelde partijen van het hoogste tot het laagste bord al naspelen. Leuk of onzin? Wie speelt al die partijen na of wie heeft mijn 9 partijen nagespeeld? Zit er echt iemand te wachten op onderstaande partij waar ik al na 5 zetten compleet gewonnen sta?

Nee ik ben niet blij met de digitalisatie van mijn Dortmund-partijen want er zitten enkele tussen waarvan ik graag de opening nog een keertje had willen gebruiken zonder een partijvoorbereiding te vrezen. Persoonlijk vind ik dat er al veel te veel partijen van mezelf in de publieke databases staan maar ik vermoed elke potentiële tegenstander denkt hier het tegenovergestelde over. Dus vroeg ik mij eens af hoe het zit met mijn digitale afdruk in de databases. Ben ik meer of minder zichtbaar dan Belgen met eenzelfde rating?

Digitale afdruk top 100 Belgische elo op 2 september 2024

• Sommige spelers hebben door de inclusie van de Titled Tuesday-partijen (gespeeld op chess.com) meer partijen in de Yottabase dan het aantal klassieke partijen verwerkt voor Belgische elo (ik heb daarom gecapt op 100%).
• Veel oude klassieke partijen van immigranten staan in de publieke databases maar telden niet mee voor een Belgische eloverwerking omdat men toen nog geen Belg was.
• De geïmmigreerde schaakprofessional en grootmeester Igor Glek heeft de meeste partijen (3208) in de publieke database.
  
• De geïmmigreerde Dirk-Stephane Lorenz heeft het minst aantal partijen (2) in de publieke database.
  

Hoe kan je 2370 Belgische elo halen zoals Roel Goossens met 776 klassieke partijen verwerkt en slechts 59 daarvan in de publieke databases? Is dat puur toeval of is dat bewust kiezen om geen tornooien met partijpublicaties te spelen?

Zonder twijfel zal de digitale afdruk sterk afhangen van welke tornooien je speelt en die waren de laatste jaren geregeld niet in mijn voordeel. Ik laat geen leuk/ interessant tornooi aan mij voorbijgaan door partijpublicaties maar spelen tegen iemand met nauwelijks partijen in de database is niet prettig. Ik vrees dat AI programma's die verschillen tussen spelers enkel nog zullen vergroten. Spelers die geregeld open tornooien spelen, zullen nog vaker eigen partijen zien verschijnen in de publieke databases.

Brabo