Op mijn vorig artikel kwam er een interessante reactie van een anonieme lezer: "Moeten we wakker liggen van vuile-streek-openingen?" Ik herinner mij een gelijkaardige reactie enkele jaren geleden van een ouder die duidelijk geëmotioneerd was na verlies van zijn zoon tegen een vuile-streek-opening: "Hoe is het mogelijk dat een ervaren schaker zich verlaagt tot zulk smerig soort schaken? Dat is een pure verspilling van onze tijd en energie. Ik hoop dat we dit nooit nog zullen meemaken."
Ik vermoed dat ik toen olie op het vuur gegooid heb door te antwoorden dat dit soort afbraakschaak (?) wellicht nog geregeld in de toekomst zou gebeuren. Trouwens vandaag weten we vrij zeker dat perfect schaak naar remise leidt dus als je wilt winnen dan moet je fouten trachten uit te lokken. Dat houdt risico's nemen in en iedereen geeft daar zijn eigen draai aan.
Bovendien krijgt de vuile-streek-speler vaak gelijk met zijn keuze. Het feit dat ik online 95 keer het Stafford-gambiet tegenkreeg in de voorbije jaren, betekent zonder twijfel dat het meer loont dan niet voor mijn tegenstanders om het te spelen. Dat duidt op 2 oorzaken.
- Het gros van de spelers ligt evenmin wakker van vuile-streek-openingen en doet geen moeite om ze eens te bestuderen.
- De weerleggingen van die vuile-streek-openingen kunnen de meeste spelers zonder hulp niet zelfstandig ontdekken.
Of wat te denken van de onderstaande statistieken die ik kon destilleren over het minder extreem Italiaans-Dubov-gambiet die ik in het artikel mode deel 3 besprak. Ik had zowel in kwantiteit (frequentie gespeelde partijen) als kwaliteit (score) een veel groter verval verwacht.
M.a.w. ik ben het dus helemaal niet eens dat je jezelf een dienst bewijst door vuile-streek-openingen te negeren. Opgeven zoals de sterke Azerbeidzjaanse grootmeester Mamedov eens deed na 1.e4 g5 is in een onbelangrijk online blitzpartijtje misschien nog een optie (ik breek soms ook online een partij af wanneer iemand met 1.a3 begint) maar zoiets laat een organisatie/ een arbiter niet toe in bordschaken.
Nee er zit niets anders op dan je huiswerk te maken telkens je een vuile-streek-opening tegenkomt want enkel zo hoef je er echt niet meer wakker van te liggen. Ik weet dat dit makkelijker gezegd is dan gedaan want zelfs als hardwerkende amateurschaker (zie bv mijn artikel uit 2023 Paranoia) geraak ik soms niet op tijd mee met alle ontwikkelingen (zie bv mijn artikel uit 2022 Powerplay). Het blijft een eeuwige wedloop maar is dat net niet ook het mooie aan het schaken?
Anderzijds wil ik dit "titanenwerk" ook relativeren. Sinds de neurale netwerken (2019) beschikken we over engines die in een mum van tijd de weerlegging van een vuile-streek-opening kunnen aantonen. Trouwens dat is niet iets wat enkel geldt voor dit soort extreme openingen. Vandaag zie ik de huidige generatie topengines in 99,9% van de openingen ons de kritieke/ beste zetten aantonen. Dit gegeven heeft recent mijn openingsaanpak duidelijk ook beïnvloed. Meer dan ooit link ik mijn openingskeuzes aan de computerevaluaties en dat is niet perse een verstandige evolutie.
In het recente artikel Spatiebalk deel 2 toonde ik aan dat ik hierdoor nog voorspelbaarder ben geworden dan voorheen maar erger is dat ik ook geregeld in zeer lastig spelende stellingen terechtkom. Onderstaande stelling stond in de eerste ronde van Mariënbad 2024 op mijn bord en kwam rechtstreeks uit een openingsanalyse die ik had gemaakt begin 2022.
.jpg) |
| Zwart aan zet. |
Ik wist tijdens de partij dat de computer dit als een gelijke stelling beschouwt (exact 0.00 volgens de laatste Stockfish) maar zwarts positie ziet er afschuwelijk uit. Zwart heeft een vreselijke pionnenstructuur, een verschrikkelijk slechte loper en waar is het tegenspel? Het is niet de bedoeling van dit artikel om uit te leggen waarom 0.00 desalniettemin correct is maar je snapt wel dat het zwart is die flink uit de pijp moet komen om de 0.00 te bewijzen.
In mijn artikel Identiteitsfraude toonde ik aan dat ik de partij won met enig geluk want de tijdnood liep maar net goed af. Zo gaat het zeker niet elke keer en daar moest ik niet lang voor wachten. In de 9de ronde van Mariënbad 2024 ging ik slechts 2 zetten na het beëindigen van mijn partijvoorbereiding heel zwaar in de fout.
Een klein voordeeltje voor zwart (tussen -0,4 en -0,5 zegt de laatste Stockfish) maar ik wist reeds vooraf dat dit niet evident zou zijn om aan het bord te bewijzen. Het is opnieuw een stelling waarvan het heel lastig is om te begrijpen hoe zwart met zijn ingesloten slechte loper uberhaupt beter kan staan. Zwart heeft evenmin concrete aanknopingspunten in de witte stelling om op te spelen. Ik dacht dat het +500 elopuntenverschil wel voldoende marge was om enig risico te nemen maar dat viel flink tegen (ook al omdat mijn tegenstandster ver boven haar elo speelde gedurende het hele tornooi).
Welke lessen kunnen we hieruit trekken? Dat is volgens mij geen zwart-wit verhaal. Het is zeker niet zo dat ik tijdens het analyseren van openingen mij niet realiseer dat er meer is in de bordpraktijk dan enkel de computerevaluaties.
- Moet je een opening overboord gooien omdat je 1 vertakking niet goed begrijpt? Er zijn geen garanties dat het gras groener is elders.
- Moet ik meer variëren in mijn repertoire zodat ik beter kan anticiperen? Ik heb nu al te weinig tijd om 1 repertoire te onderhouden. Bovendien riskeer je ook zelf meer verrassingen als je veel varieert (zie Tom in het vorig artikel).
- Meer tijd spenderen aan de lastig spelende stellingen om de computerevaluaties beter te begrijpen is enkel haalbaar indien het aantal beperkt blijft en het niet tijdens een partijvoorbereiding moet gebeuren.
Brabo
Ik zweerde ook lang trouw aan engine evaluaties, en die kunnen zeker helpen maar engines kunnen stellingen spelen die door ons niet te houden zijn zoals je zelf aangeeft.
BeantwoordenVerwijderen.
Engines kan je gebruiken in assistentie maar mag niet in de weg staan zelf tot je eigen conclusies te komen. Je kan het ter validatie gebruiken (of ontkrachting) , maar niet zonder zelf minstens een paar slagen in het water te doen.
.
We zijn mensen en kunnen ook niet alles onthouden of breed opzetten. Daarom blijft de studie van strategie, tactiek (visualisaties !) en eindspel belangrijk, tenzij je als grootmeester nog hogerop wil en tenminste de basis hebt om die te hanteren ook, zie ik er niet het nut van in , zo tewerk te gaan.
.
Als je uzelf vervolmaakt in alle facetten van het spel, en dingen toetst ipv ze le lezen of brainloos te kopieren hoef je niet meteen naar computergames terug te grijpen want we spelen tegen mensen die gemiddeld iedere zet centipawns afwijken vd tot hiertoe gekende "beste zet".
Nogmaals , verhef het spel tot art en verdiep u in hoe je het spel beter kan doorgronden en train hard en spit het wat meer uit, alleen zo ga je vooruit.
Zij die op-basis-van een videotje van een-flauwe-plezante over een of ander vuil-streken-opening een partij aanvatten zullen ongetwijfeld ook uitglijden. Het is goed dat je aanhaalt dat zo een modeverschijnsel ook vrij vlug uittaant vanzelf. Op chess.com zoiets tegen komen is nog iets anders dan in een traditionele partij.
In het eerder vermeld artikel Paranoia heb ik het over een analyse van een licht dubieus gambiet die ik gemaakt heb in 2017 en ik mij kon herinneren/ gebruiken in een bordpartij 6 jaar later dus in 2023. M.a.w. je weet nooit exact wanneer iets van pas kan komen. Een ambitieuze speler zal bijgevolg niet gokken dat iets nooit meer op het bord zal komen omdat de populariteit verdwijnt/ verdwenen is. Ik raad aan om telkens je iets nieuw ziet dat ook te bekijken. Ik ben altijd heel nieuwsgierig geweest dus dat was voor mij nooit een opdracht.
Verwijderen"Op chess.com zoiets tegen komen is nog iets anders dan in een traditionele partij."
VerwijderenDit seizoen kreeg ik in een officiële klassieke partij tegen een Nederlandse FM krak dezelfde onzin tegen als hij online in blitzpartijtjes speelde. Hij speelde zonder nadenken exact dezelfde 17 openingszetten als een online blitzpartijtje. Bovendien moet je weten dat de stelling waar hij voor het eerst begon na te denken dus zet 18 al zeer slecht was voor hem. Ik bedoel het verschil in repertoires tussen online/ bordschaken is soms heel klein.
Hello
BeantwoordenVerwijderenMy name is Alexandru Pop and I am a Fide master from Romania.
I have seen your discussions on openings and wanted to add some points which may be of interest.
There is a youtube channel linked to Matthew Saddler in which he presents different ideas from engines in the openings. That is on the surface not that interesting, maybe only for illustrating how neural network engines find new ideas.
The interesting part is that recently there is a feature in Leela in which you can specify an elo difference and determine the engine to find lines which take the opponent by surprise and destabilize the position. This is in a sense doing what Dubov was doing but on an industrial scale.
When Witty Alien does this with the Alien Gambit, we laugh but still wonder how he tricks 2300-2600 players with it.
When Dubov does it with Italian gambit and other gambits and active lines, we cheer for him and but say that there is a refutation.
But now Leela can do it and it can do it again and again and again.
So lines in which we thought that are standard and cannot change that much, the engines and the Witty Aliens of chess worlds can find resources to get into positions where 2+2 = 5 and there is only one way through. If you defend with black, you are better or at least equal, if not you straight up lose.
To give examples, there was a video recently about playing g4 in the semislav and the QGD lines. Leela effectively recommends 1.d4 d5 2.c4 c6 3.Nc3 Nf6 4.Nf3 e6 5.g4 and shows that in these complicated positions it has the initiative and easier play. Shevchenko used this idea and applied it in blitz against Erigaisi and beat him soundly.
There are other interesting lines mentioned by Saddler such as e4 c5 Nf3 Nc6 Bb5 g5. The easiest summary of these ideas is "Play g4 or h4 and just attack attack attack"
So there is this tension between playing correct chess and playing initiative chess in which you essentially strive for chaos and initiative because statistically the opponent is less likely to find the correct moves and even if he does you still have a fighting position.
This existed before so nothing directly new but if a Witty Alien can configure Leela to find Alien Gambits everywhere, then the battleground is much more interesting than we thought.
The engine is configured to find new moves or at least untested moves which lead to complicated positions with great chances of catching your opponent. What Shevchenko did to Erigaisi even Witty Alien or us mortals could have done.
Also Avrukh also has a youtube channel with ideas and Ntirlis posts opening ideas on twitter. So all in all, the weird ideas are also starting to come from youtube, twitter, tik tok.
Many thanks Alexander for the very interesting reply. That is the kind of interactions I always hope for here on the blog.
Verwijderen"The interesting part is that recently there is a feature in Leela in which you can specify an elo difference and determine the engine to find lines which take the opponent by surprise and destabilize the position."
After some research I understand you need the Nibbler GUI for using that leela feature: https://github.com/rooklift/nibbler
That seems indeed to be a very serious weapon in the hands of a master willing to work at home.
PS. If somebody has experience with this working method and is willing to share then don't hesitate to write an article for this blog.
Zeer interessant artikel, Helmut. Altijd leuk om je blog te lezen. Door het feit dat Mamedov opgeeft na 1.e4.g5 zou je denken dat hij de opening misschien als een belediging beschouwt. Dat is natuurlijk jammer want volgens mij bedoelt meer dan 99% van alle schakers, die zich aan zo'n opening wagen, het helemaal niet zo.
BeantwoordenVerwijderenMike Basman was ook zeer bekend voor zijn creatieve openingen, zo speelde hij ooit 1.e4.g5 tegen Speelman en won ermee. In een livestream van enkele jaren geleden sprak hij ook duidelijk uit dat hij helemaal niet de bedoeling had om zijn tegenstanders kwaad te maken, maar eerder het tegengestelde. Hij had duidelijk goede intenties.
Nu is het moeilijk om je tegenstanders voor de partij te zeggen "dat je ze helemaal niet wilt beledigen, maar dat de enige bedoeling is om de partij te winnen". Dat zou een beetje raar overkomen, lijkt mij.
Maar hoe kan je dan met een dergelijke 'speciale' opening jouw (mogelijks geïrriteerde) tegenstander duidelijk maken dat je geen slechte bedoelingen hebt?
Persoonlijk heb ik soms gewoon geen zin in zulke partij. Ik ben niet geïrriteerd maar online speel ik vaak om mijn openingen te testen en dan zijn die "speciale" openingen puur tijdsverlies.
VerwijderenIk ben trouwens recent een fan geworden van 960-schaak dus ik sta zeker open voor creatief schaak. Daar schrijf ik ook nog wel eens een artikel over.