De grote ontsnapping

Eerste ronde(n) in een open tornooi zijn vaak nutteloos. Het gigantisch eloverschil zorgt ervoor dat de meeste partijen eenrichtingsverkeer zijn waar geen van beide spelers lol aan heeft. De sterkere speler wint te gemakkelijk om ervan te genieten. De zwakkere speler wordt zo hard weggespeeld dat het zelfs onbegonnen werk is om er lessen uit te trekken. Kortom zoals ik al beschreef in de favoriet heeft honderden punten meer, valt het zeker te overwegen om dit soort partijen te vermijden. 

Net daarom wordt in sommige tornooien door organisatoren gekozen voor versnelde paringen in de eerste ronden. Sterkere spelers krijgen tijdelijk extra paringspunten bij de start volgens hun rating waardoor spelers veel sneller interessante partijen kunnen spelen. In de worldcup wordt bij de eerste ronde-paringen gebruikgemaakt van een omgekeerde onderste helft zie WorldCup2017Regulations.pdf waardoor spelers in het midden van de tabel onmiddellijk zwaar aan de bak moeten tegen evenwaardige tegenstanders. Willekeurige paringen is een andere controversiële mogelijkheid die recent werd getest in de open van Isle of Man. Dit bracht zelfs een verrassende top-affiche Isle of Man open 1st round: Caruana-beats-Kramnik.

Desalniettemin elopunten zijn geen exacte wetenschap. Blunders gebeuren zelfs bij de allerbeste dus is het altijd uitkijken wie de schlemiel wordt in de eerste ronde. Welke favoriet maakt zichzelf belachelijk door onderuit te gaan tegen een veel lager gekwoteerde tegenstander (vaak is het verschil groter dan 500 elo)? Ik kon de dans tot nu toe goed ontlopen maar daar kwam in mijn laatste open bijna verandering in. Eerlijk gezegd voelde ik de bui al op voorhand hangen. Ik had geen officiële wedstrijd meer gespeeld sinds de laatste ronde van de Belgische interclub dus april (het is erg moeilijk voor mij om interessante wedstrijden te kunnen spelen die bovendien in mijn agenda makkelijk ingepland kunnen worden zie inactiviteit). Daarnaast had ik een paar minuten voor de partij opgemerkt dat mijn tegenstandster Sarah Dierckens, de Ponziani op haar repertoire had staan. Nu heb ik op mijn blog aangetoond dat de opening onder druk staat maar dat vergt wel een stukoffer dat naar zeer wilde complicaties leidt. Ik zag de Belgische FM Roel Hamblok bedenkelijk kijken naar wits openingskeuze maar eigenlijk volgt wit exact 1 van de beste strategieën tegen een hoger gekwoteerde tegenstander. Creëer grote complicaties waar geen van beide nog iets van snapt zie Hoe winnen van een sterkere speler?

Het is vaak moeilijk om te bepalen waarom het exact mis ging. Ik weet wel dat mijn kolossale blunder werd veroorzaakt door een enorme hallucinatie maar hoe en het waarom van die hallucinatie blijft een raadsel. Ik was natuurlijk achteraf opgelucht deze keer wel ontsnapt te zijn in tegenstelling met eind vorig jaar zie comebacks deel 3. Zonder de nodige medewerking lukt zoiets in geen geval. Lang zag het er evenmin uit dat ik zou ontsnappen want het duurde uiteindelijk meer dan 20 zetten vooraleer ik de bordjes kon verhangen. In meer dan 20 jaar competitie is dit mijn langste ontsnapping.

Normaal is een stuk extra steeds makkelijk gewonnen maar dankzij de centrale ongemakkelijke positie van de witte koning, kon ik blijven zoeken naar trucjes. Voor zover mogelijk vermeed ik afruil en misschien hebben mijn recente ervaringen in handicapwedstrijden tegen mijn dochter Evelien (zij is recent ook beginnen schaken) ook geholpen. In elk geval de ontsnapping is op zijn minst even verrassend als dat ik verloren kwam te staan.

Natuurlijk zijn dit soort comebacks bij beginners schering en inslag. Zij blunderen voortdurend materiaal waardoor een partij soms de meest gekke sprongen maakt. Echter bij ervaren tornooischakers is het iets zeer zeldzaam. Een record is mijn ontsnapping zeker niet. Zowel niet in lengte als in grootte. Nee in vergelijking met onderstaande partij is het slechts een flauw afkooksel. Jawel die partij werd gespeeld op een standaard tempo waarin beide spelers voldoende tijd hadden op de klok. Bovendien is wit echt geen beginner: James Burden, een Amerikaanse expert met 2100 elo.

Niets moeilijker dan een gewonnen partij effectief te winnen (quote van Emmanuel Lasker). Nu ik denk niet dat Sarah mij onderschat heeft nadat ze gewonnen stond. Ze bleef kalm spelen en ving lange tijd al mijn wanhopige pogingen op. Misschien was ze zelfs iets te kalm want hierdoor miste ze mijn snelle switch van de torens naar de c-lijn. In elk geval het is mij onduidelijk hoe wit het anders had aan boord moeten leggen om te winnen. Technische fouten zijn nu eenmaal gelinkt aan iemands sterkte en dus onvermijdbaar in complexe situaties. Ik had het geluk dat er net voldoende problemen overbleven om te ontsnappen.

Brabo

(Geen) spijt

Een paar artikels geleden kondigde ik enkele schaakkampen in België aan voor onze jeugd. Mijn zoon Hugo nam deel aan die van schaakinitiatief Vlaanderen die ondertussen alweer meer dan een week geleden eindigde. Het werd een schot in de roos voor zowel de organisatie als de deelnemers. Ik heb enkel positieve geluiden gehoord en gelezen want ook de dagelijkse fotoverslagen van de activiteiten waren zeer aangenaam voor het thuisfront. Onderstaande foto vat het kamp wellicht het best samen.

Een mega-springkasteel op het schaakkamp
Bron: http://schaakinitiatief.blogspot.com/

Het was superleuk, groots en goed georganiseerd. Mijn zoon wou dat het langer had geduurd en wil volgende keer zeker weer meedoen. Ik vermoed dat de organisatie best enkele extra begeleiders aantrekt voor volgende editie want het zou wel eens een stormloop kunnen worden. Meerdere kampen per jaar lijkt mij ook zeker interessant voor de jeugd maar ik weet niet of dit allemaal wel haalbaar is voor de organisatie.

Ja onze jeugdschakers hebben een luxe-leventje. Dat bestond allemaal niet in mijn tijd. Bovendien kwam ik pas heel laat met het competitie-schaak in contact. Wie weet hoeveel verder ik had gestaan in het schaken mits de condities toen anders waren geweest? Het heeft natuurlijk geen zin om hierover te jammeren. Het verleden kan je niet veranderen en bovendien heb ik nooit een keuze gehad.

In onze partijen maken we wel voortdurend keuzes en die leiden natuurlijk niet altijd naar het gewenste resultaat. Meestal kunnen we daarmee leven maar af en toe knaagt het zeker als we een keuze hebben gemaakt die gegarandeerd tot een minder resultaat heeft geleid. In onderstaande partij verkoos mijn veel lager gekwoteerde tegenstander de aangeboden zetherhaling te vermijden maar daarna kreeg hij het deksel op de neus.

Wits voordeel was klein dus sowieso bleef er een groot risico bestaan dat ik als sterkere speler alsnog de partij zou winnen. Anderzijds is het onzin om spijt te hebben over de gemaakte keuze. Als je beter staat dan moet je geen remise nemen zelfs al is je tegenstander de sterkere speler. Je hebt in vergelijking met het begin van de partij een veel betere kans om te winnen. Het is veel grotere onzin om het spelletje te spelen met slechts als doelstelling remise.

Daarnaast doe je jezelf als speler geen gunst op lange termijn door snel remise te maken. Wil je als speler optimaal ontwikkelen dan moet je jezelf transformeren als een gladiator van het schaakspel. Dit kan je niet leren uit schaakboeken. Nee slechts door in elke partij alles te geven en dus bereid te zijn om te sterven op het schaakbord, krijg je de waardevolle praktische vaardigheden van een gehaaide tornooischaker.

Mijn zoon Hugo weet ondertussen dat ik hem liever zie verliezen dan een makkelijk remise te nemen. Dat leidt soms wel tot gekke taferelen zoals eind vorig jaar in de interclub. Zijn ploegkapitein kon zijn ogen/oren niet geloven toen Hugo remise weigerde in een verloren stelling tegen een 300 punten hoger gekwoteerde tegenstander. David tegen Goliath in het kwadraat maar natuurlijk geen happy ending.

Hugo werd kansloos van het bord gezet. Zonde van het halve punt zullen sommigen zeggen maar ik vond het een unieke kans om iets aan te leren. Zo had Hugo toen niet door dat hij eigenlijk al compleet verloren stond (wellicht ook zijn 300 punten hoger gekwoteerde tegenstander niet want anders had hij geen remise voorgesteld). Bovendien weet ik uit ervaring dat harde lessen altijd de beste zijn. Niemand houdt van verliezen en dus ben je meer bereid om dan te luisteren naar advies.

Trouwens van uitstel komt geen afstel. Met deze vechtersmentaliteit krijg je sowieso nieuwe kansen later in andere partijen. Dit gebeurde al heel snel want 6 maanden later in de Open van Maastricht stuntte hij 2 maal tegen spelers met meer dan 300 punten meer. Eenmaal won hij maar ik vind zijn remise knapper tegen de Belg Marc Van Stiphout.

Dat ik hiermee aantoon dat we altijd moeten doorspelen, is ook niet juist. Als je op het punt staat om op te geven dan moet je natuurlijk ook een cadeau niet weigeren. Daarnaast zijn er ook situaties waarin een half punt belangrijker is dan doorspelen. Ik denk bijvoorbeeld aan de tornooioverwinning met bijhorend prijzengeld, een titel van een kampioenschap, een teamoverwinning.

Uiteindelijk is het dus een kwestie van een doordachte keuze te maken. Spijt is daarna overbodig want er was toen geen betere informatie beschikbaar. Net daarom kan ik veel schakers niet begrijpen waarom ze toch maar niet de moeite doen om hun eigen partijen kritisch achteraf te bekijken. Pure tijdverspilling vind ik het om steeds opnieuw dezelfde (openings-)fouten te maken.

Brabo