Afgesproken resultaat in Open Gent of niet?

Net zoals de voorbije jaren speelde ik opnieuw mee in de Tamico Open Gent. Mijn eerste deelname dateert al van 1993, het grootste tornooi qua aantal deelnemers met 539 wat toch een heel verschil is met de laatste editie met nog steeds 258 spelers. Persoonlijk vind ik het nu iets leuker want rustiger en gezelliger.

De organisatie liep zoals gewoonlijk terug op wieltjes. Alles stond voor elke ronde netjes opgesteld zelfs met naamkaartjes wat toch een heus huzarenstukje is. Paringen waren ruim op tijd beschikbaar. De bars waren opnieuw tiptop qua bezetting en bediening. Voor mij het ideale tornooi om mits een minimum aan te investeren verlof toch 9 af en toe zelfs leerzame partijen te kunnen spelen in erg comfortabele omstandigheden. Bovendien is het speelschema voor mij ook erg aangenaam daar je de ochtenden vrij hebt om te spenderen aan je eigen gezin.

De persoonlijke resultaten in dit tornooi waren normaal tot vrij goed. 6 keer gewonnen van de lager gekwoteerde spelers waaronder enkele miniatuurtjes. 2 keer verloren tegen de hoger gekwoteerde spelers waarin ik in beide partijen kansen heb gehad. 1 keer remise met zwart tegen een speler van ongeveer dezelfde fiderating. Voor het eerst in mijn lange rij deelnames aan dit tornooi haalde ik hiermee een TPR boven de 2300 elo, namelijk 2326. Ik heb altijd ervaren dat het in dit tornooi erg moeilijk is om als niet-jeugdige Belgische speler een goede TPR neer te zetten omwille van de vele buitenlandse en/of jonge spelers die vaak ondergekwoteerd zijn naar Belgische elonormen.

Ik vond het bijgevolg een goede zet van de organisatie om af te stappen van het scheidingssysteem volgens TPR en gebruik te maken van Bucholtz ondanks dat het geen invloed heeft op het prijzengeld daar de prijzen toch in elk geval gedeeld werden bij gelijke puntenscore. Nog een beter scheidingssysteem voor de klassementsvolgorde vind ik voortschrijding in zulk groot tornooi omdat dit geen invloed heeft van forfaits. Hierbij doel ik niet op het rekenprobleempje van de Bucholtzpunten die blijkbaar een bekende softwarebug blijkt te zijn (herinner open rapidtornooi van hoboken ) maar wel de forfaits door bv Burnay Gerard en Ackaert Thierry die impact hebben op de Bucholtz van de klassementspelers Geert Van der Stricht, Klaus Klundt en Michael Klenburg. Het scheidingssysteem is gebaseerd op de logica dat alle spelers alles meespelen zodat de weerstandspunten weergeven hoe sterk de tegenstanders waren tijdens het tornooi. Als ze slechts enkele partijen meespelen dan geeft dit een vertekend beeld. Forfaits in dit soort tornooien zijn m.i. onvermijdbaar dus beter in te calculeren op voorhand bij de keuze van het scheidingssysteem.

In tegenstelling met vorig jaar viel ik net buiten de prijzen. Ik had nochtans evenveel punten gescoord als vorig jaar maar dit jaar had de organisatie de prijzen voor beste Belgen afgeschaft. Tja het is crisis uiteraard ook in het schaakwereldje. Nu ik ben gelukkig geen schaakprofessional of zelfs semi-professional zodat ik helemaal niet hoefde wakker te liggen van een paar extra centen. Wat ik wel enigszins vreemd vond bij de ratingprijzen is dat bij de buitenlandse spelers de fideelo wordt genomen terwijl bij de Belgische spelers veelal de hogere Belgische elo. Dat lijkt mij appelen met peren vergelijken en eigenlijk niet echt eerlijk t.o.v. de Belgische spelers. Voor mij maakte het opnieuw niets uit omdat mijn fiderating dit jaar dankzij een goed seizoen opnieuw boven de 2300 steeg maar bv. Marcel Roofthoofd zou normaal met zijn fide in de -2200 klasse spelen i.p.v. de - 2300 vandaag en er zijn nog andere gevallen.

Veel erger vind ik wat er gebeurde op bord 2 in de laatste ronde tussen de grootmeesters Viesturs Meijers en Vyacheslav Ikonnikov. Personen beschuldigen mag zeker niet lichtzinnig gebeuren dus ik zou het niet vermelden indien de weliswaar indirecte bewijslast niet verpletterend was. Ik geef hieronder een samenvatting van de vastgestelde feiten en laat de lezer zelf een oordeel vellen of er terecht sprake is van een afgesproken resultaat of niet? In elk geval dit is slechts een blog waarbij ik geen direct belanghebbende partij ben dus het is aan andere personen of organisaties om eigen conclusies te trekken. Ik begin met de desbetreffende partij mee te geven.

Aan het zwarte spel van GM Ikonnikov is niets speciaal op te merken. Hij speelt zijn normale repertoire en wint. Echter wits spel is bijzonder verdacht. De openingskeuze van de GM Meijers valt nog te begrijpen. Je kan sinds 2007 geen partijen meer vinden van de GM Meijers in de database met dit systeem maar voor 2007 heeft hij er meer dan 20 partijen. Bovendien is het een vrij veilige keuze voor wit in een kritieke laatste ronde waar veel geld op spel staat. Licht verdacht is 7.a4 wat GM Meijers nog nooit eerder gespeeld heeft volgens de databases. Nu de zet bestaat, heb ik zelf nog onderzocht en is zelfs speelbaar dus kan een logische keuze zijn als je een GM uit zijn voorbereiding wil spelen. Echter zijn zet 14 laat bij mij alle alarmbelletjes afgaan. Niemand gaat 0-0-0 spelen in deze stelling. Wit heeft niet het minste tegenspel op de andere vleugel en alle zwarte stukken staan klaar om direct toe te slaan rond de koning. Zelfs zonder te kijken naar de computerevaluatie die onmiddellijk verlies optekent na de gespeelde zet, wist ik dat dit gewoon een beginnerszet was. Het is dan ook geen wonder dat wit, GM Meijers al op zet 27 tegen mat in 1 aankijkt. De schertsvertoning ging verder na de opgave die ik toevallig van dichtbij volgde. Hierin gaf Viesturs aan hoe zwart nog sneller had kunnen winnen, natuurlijk glimlachend en druk gesticulerend. Alles gebeurde in het Russisch maar voor iemand die getrouwd is met een Russische en zelf enkele jaren Russisch gestudeerd heeft, was het perfect te volgen. Ik heb nog nooit iemand, laat staan een professional opgewekt gezien na een nederlaag waardoor hij uitgesloten werd van de prijzen. Nee het was mij duidelijk dat er iets onregelmatigs was gebeurd.

Een kleine berekening laat verstaan dat een remise wat een logische uitslag was, beiden samen (3de prijs + 4de prijs + 5 de prijs) / 7 spelers met 7/9 * 2 = (600 + 400 + 200) / 7 * 2 = 343 euro opgeleverd had. Dankzij de m.i. duidelijke afspraak konden ze samen (1ste + 2de + 3de prijs) / 3 spelers met 7,5/9 = (1800 + 1000 + 600) / 3 = 1133 euro delen onderling. Dat betekent dat ze 800 euro uit de pot genomen hebben van de andere toppers (spelers met 7,5 en 7 punten). Harde bewijzen zoals een opgenomen gesprek tussen beide spelers heb ik uiteraard niet. Echter de reputatie van GM Meijers spreekt evenmin in zijn voordeel. Vooreerst is er het oude verhaal van Open Leuven. Ook vond ik op het internet een verwijzing naar een verdachte nederlaag tegen zijn echtgenote Gaponenko Inna: chesspub. Ik heb ondertussen de bewijslast opgestuurd naar de tornooiorganisatie dus is het aan hen om te beslissen er iets mee te doen of niet. 

Sommigen vinden dat je dit soort fraude toch nooit helemaal uit de wereld kunt helpen en dus best gewoon negeert. Dit vind ik onzin. Met dit soort redeneringen zeg je dat je gewoon dom bent om niet te frauderen en dus eigenlijk iedereen het best doet. Het spelen van de laatste ronde gebeurt dan pro forma waarbij alle resultaten allemaal op voorhand zijn afgesproken.

Je kan fraude uiteraard niet 100% vermijden maar je kan het wel als organisatoren erg moeilijk maken en/of ontraden. Enkele middeltjes die zeker helpen:

1) paringen van de laatste ronde pas aankondigen enkele minuten voor aanvang van de ronde waardoor geen geraffineerd plan kan worden afgesproken

2) sofiaregels invoeren voor de 20 hoogste borden in de laatste ronde

3) uitdrukkelijk vermelden bij aanvang van de laatste ronde dat fraude erg streng zal worden bestraft wat m.i. een een sterk ontradend effect zal geven

4) ander prijzenmechanisme waardoor het verschil tussen beslist en onbeslist resultaat niet zo hoop oploopt in een laatste ronde. Ideaal is een prijs per behaald punt

5) startfees voor enkele geselecteerde GM's. Geen correct gedrag, geen invitaties meer

6) invoeren van bonussen voor spelers die fairplay en/ of strijdlust tonen eventueel gekoppeld aan het klassement

7) aanleggen van blacklists ...

Vandaag is het gewoon te gemakkelijk om te frauderen. Echter we moeten ook opletten dat we niet elk gedrag bekijken als fraude want zich vergissen is menselijk. Heel belangrijk is dus ook om steeds achteraf aan de beschuldigden hun versie op de feiten te vragen. Zo werd mij gevraagd wat ik zou doen als iemand mij beschuldigt van oneerlijk spel in mijn partij tegen Hovhanisyan in ronde 8. Sommigen kunnen ook de blunder op zet 21 zien als opzettelijk. Zie het partijfragment:

Het is duidelijk dat in ronde 8 nog geen geld op spel staat en dus het eerder een hypothetische vraag is indien de partij in ronde 9 was gespeeld. De verklaring is m.i. vrij logisch voor de kolossale blunder. Ik had slechts een dikke 20 minuten resterend op de klok tegen meer dan een uur voor Hovhanisian dus kon ik mij niet meer permitteren om nog eens enkele minuten uit te trekken. Ik had gezien dat 21.Pc3 faalt omwille van 21...Da6 22.Txc2 Txc3+ dus wou met 21.Kg1 dit vermijden hierbij totaal zijn niet evident antwoord missend. Dit soort tactische blunders onder tijdsdruk komen op alle niveaus voor en zijn van een totaal ander orde dan 14.0-0-0 wat enkel gespeeld kan worden bij een totaal gebrek aan schaakkennis, uiteraard totaal onnatuurlijk voor een grootmeester.

Fraude gevallen aanpakken in het schaken is een delicate materie waarin indirecte bewijslast voldoende moet overtuigen vooraleer tot actie over te gaan.  Ik hoop dat organisatoren enkele van mijn tips oppikken om het spel zuiverder te maken/ houden.

Brabo