Geheim deel 2

Gibraltar neemt al vele jaren een voortrekkersrol op in het vrouwenschaak en ging dit jaar (die uitgeroepen werd als jaar van de vrouw in het schaken) nog een stap verder. Een fantastische prijzenpot van 100.000 Britse pond werd voorzien voor een uniek tornooi tussen de seksen zie prizes. 10 speelsters (allemaal wereldtoppers) namen het op tegen 10 mannelijke spelers met ongeveer dezelfde rating zie player bios 2022 in een klassiek 10 ronden Scheveningen.

Het tornooi ligt al enkele maanden achter ons dus we kunnen vandaag zeker stellen dat het zowel organisatorisch als publicitair een succes was. Er was veel aandacht in de media voor dit tornooi en de vrouwen bewezen nogmaals dat geslacht geen rol speelt in het schaken. Het werd een nek aan nek-race met weliswaar een onverwacht scoreverloop. De vrouwen kenden een blitz-start met in de eerste 2 ronden telkens een +3 score maar vanaf ronde 4 wonnen de mannen 6 opeenvolgende ronden. Uiteindelijk was de einduitslag dan ook vrouwen 47 - mannen 53.

De Roemeense IM/ WGM Irina Bulmaga schreef hierover een heel interessant Chessbase-artikel. Daarin tracht ze te verklaren wat de ommekeer heeft veroorzaakt. Aanvankelijk dacht ze dat de vrouwen een duidelijk voordeel hadden t.o.v. de mannen. De vrouwen zijn allemaal professionele schakers die dagelijks hard werken aan het schaken en voortdurend competities meespelen. De meeste mannen zijn amateurs of op zijn minst spelen geen professioneel schaken. Dit zien we dan ook duidelijk in de eerste ronden waar de vrouwen beter voorbereid zijn.

Echter vanaf ronde 4 zien we dat het element "samenwerking" de balans in het voordeel van de mannen doet omslaan. De mannen kenden elkaar nauwelijks of niet op voorhand en zullen in de toekomst wellicht ook nooit (of uiterst zelden) elkaar ontmoeten aan een schaakbord. De vrouwen spelen allemaal in hetzelfde professionele circuit en weten dus dat ze zeer binnenkort weer elkaar zullen moeten bekampen op een schaakbord. Dat betekent dus niet verwonderlijk dat de vrouwen veel terughoudender zijn dan de mannen om kennis te delen.

Als je niets hoeft te vrezen van elkaar in de toekomst is het makkelijk om "geheimen" (kennis dus, voornamelijk over openingen) te delen. De vrouwen zaten echter in een heel oncomfortabele situatie want moesten steeds een afweging maken of delen echt wel voordeliger is of niet. Sowieso zal je dan niet alles willen tonen dat op zijn beurt dan weer een spiraal van achterdocht creëert waarna niemand na een tijdje nog iets wilt delen.

Trouwens dat is zeker niet iets typisch voor vrouwen. Ik merk dezelfde terughoudendheid van informatie delen ook op tussen mannen en het is volgens mij de belangrijkste reden waarom Cosmo geen succes is geworden ondanks de verwoede pogingen van de organisatie en de meerdere reclamecampagnes. "Sharing is caring" wordt gebruikt als motto maar dat werkt alleen als iedereen duidelijk voelt dat hij/ zij er op vooruitgaat. Het schaakwereldje (zeker in België) is erg klein. We spelen vaak x-keer tegen dezelfde zie bv. mijn artikel matchen. Ik ben net daarom enkele jaren geleden ook begonnen met het opslaan van mijn partijvoorbereidingen per speler zie screenshot hieronder.

Extract uit mijn Spelers-voorbereiding database

Hoe groter deze database wordt, hoe groter de kans wordt dat ik eens een partijvoorbereiding kan hergebruiken. Je investeert enkele uren hierin maar ik merk op dat je die snel terugwint want het gebeurt recent steeds vaker dat ik iets kan hergebruiken. Hieronder zien we een voorbeeldje hiervan. Als ik dan weer eens speel tegen Marcel Van Herck dan hoef ik dit enkel eens op te frissen/ aan te vullen met zijn meest recente partijen.

Extract van mijn voorbereiding met zwart op Marcel Van Herck

Merk op dat de data die ik verzamel dus veel verdergaat dan wat Chessbase toelaat om automatisch te bekijken. Op elke variant/ opening waarmee de tegenstander een partij heeft staan in de database(s) staat mijn zorgvuldig geselecteerd antwoord al netjes naast (met jaartal waarin het laatst door mijn tegenstander werd gespeeld).

Ik wijk af want ik wou uiteraard in de eerste plaats aantonen dat het volstrekt begrijpelijk is waarom schakers zeer voorzichtig zijn met het delen van informatie. Weinigen zijn bereid om "geheimen" te delen met potentieel toekomstige tegenstanders want je mag er zeker van zijn dat de meesten niet zullen aarzelen om het tegen jezelf te gebruiken. Zo merkte ik op dat mede dankzij mijn blog meerdere Belgische tegenstanders afgelopen seizoen handig gebruik maakten van het feit dat ik dezelfde openingen decennia lang blijf spelen (zie De wetenschappelijke aanpak deel 2). Zo kreeg ik al 26 jaar geleden onderstaande opening voor het eerst op het bord.

Normaal zullen de meeste spelers in een partijvoorbereiding niet verder kijken dan een paar jaar terug naar de partijen van iemand in de database. Bijna niemand speelt 5 jaar later nog steeds dezelfde openingsvariant van een partij in een database maar iemand die mijn blog volgt weet dat Brabo hierop een uitzondering is. Dat kost mij punten of tenminste enkele goede stellingen per seizoen maar eigen schuld dikke bult uiteraard want de blog is mijn eigen keuze.

Anderzijds is het soms wel even slikken voor mezelf als ik hoor hoe sommige schakers er alles aan doen om elke communicatie over het schaken de grond in te boren. Zo hoorde ik laatst iemand zeggen tegen zijn ploeggenoten dat ze niets mochten vertellen aan "Brabo" over het schaken. Zeg niet welke schaakboeken je leest. Zeg niet op welke site je online schaakt. Zeg niets helemaal niets dat "Brabo" misschien uberhaupt ooit ergens zou kunnen gebruiken. Ik vind het maar een triestige reactie vooral omdat we toch allemaal gewoon amateurs zijn. Ik twijfel er ook sterk aan of je met dit soort attitude op termijn iets hebt gewonnen.

Brabo