De Belgische online schaakclub

Al jaren breken we ons hoofd over hoe we schaken populair kunnen maken. Daar hebben we nu eindelijk een antwoord op. Eerst moet je een platform creëren waar je wereldwijd iedereen mee kunt bereiken. Dan zorg je met leuke series en films dat er massaal op geabonneerd wordt. Vervolgens maak je een serie met heel sterke visuele effecten die het grote publiek omverblaast en tenslotte overgiet je alles met een dikke saus die gemaakt is van zorgvuldig gekozen schaakactiviteiten. Kortom de netflix-serie The Queen's Gambit is een compleet onverwacht godsgeschenk voor het schaken.

Er is al heel veel geschreven over de serie dus ik probeer herhalingen te vermijden maar ik heb heel weinig teruggevonden over de rol van het publiek in de serie. De fans zijn alom vertegenwoordigd in de serie en worden steeds groter in schare naarmate Beth's successen op het bord groter worden. Vooral in de laatste episode zien we dat haar populariteit exponentieel groeit tijdens het toptornooi in Moskou en er proporties aanneemt zoals bij echte sportvedetten of rocksterren. Ik vind het dan ook vreemd dat ik daar nauwelijks of geen opmerkingen over gelezen heb. Ik speel al meerdere decennia schaak en heb zoiets nooit in het echt gezien. Integendeel ik kan het aantal schrijnende verhalen niet meer bijhouden van schakers die nadat ze grote successen behaald hebben, erg teleurgesteld zijn in de zeer karige of zelfs onbestaande belangstelling van media/ publiek.

Echter zonder deze enorme publieke belangstelling rond het personage van Beth, ben ik er zeker van dat schaken nooit de boost had kunnen krijgen die we vandaag rondom ons zien. Desalniettemin is het ook niet zo dat er leugens worden verteld in de serie. In de jaren 50-60 was schaken razendpopulair in Rusland. Het was er toen helemaal niet ongewoon dat schaken een massa op de been bracht en velen uren in vervoering kon brengen. Zo toont onderstaande foto een authentieke momentsopname uit het wereldkampioenschap van 1954 gespeeld te Moskou.

Bron: page 63 of World Chess Championship 1954 by H. Golombek (London, 1954)

Tijden veranderen en mijn Russische schoonfamilie vertelde mij laatst dat het wereldkampioenschap van 2016 bijna onopgemerkt was voorbij gegaan in Rusland ondanks dat de Russische topgrootmeester Sergey Karjakin tot de laatste dag een goede kans maakte op de wereldtitel. Ik vermoed dat de vele kijkers van de netflix-serie The Queen's Gambit die gestart zijn met schaken, snel zullen ondervinden dat de schaakwereld er vandaag heel anders uitziet.

De eerste grote teleurstelling zal zonder twijfel de clubs zijn die vandaag meestal gesloten zijn. De coronacrisis heeft meer dan waarschijnlijk het succes van de serie geholpen maar tezelfdertijd kunnen de traditionele schaakclubs hier niet van profiteren. Daarentegen is het ook zo dat iedereen natuurlijk weet dat we vandaag over het internet beschikken om ons verder te helpen. Dus is er massaal gegoogeld op 'chess' en dat heeft 1 platform in het bijzonder geen windeieren gelegd.

Alleen in november 2020 heeft chess.com 2,8 miljoen nieuwe abonnees erbij gekregen. Dat is ongeveer 5 keer zoveel als dezelfde periode in 2019. Hans Ree schrijft in zijn krantenrubriek dat Peter Doggers (Nederlandse medewerker van chess.com) hem verteld had dat er ongeveer 1600 nieuwe Nederlandse accounts per dag in de voorbije maand waren aangemaakt. Dat zijn waanzinnige aantallen. Anderzijds kan je natuurlijk de vraag stellen wat hier nog zal van overblijven over 1 jaar wanneer de rage van de netflix-serie al lang is gaan liggen. Hoeveel van die nieuwe abonnees zullen dan nog actief zijn of beter nog uiteindelijk de stap zetten naar de traditionele clubs als iedereen zijn spuit tegen corona heeft gehad?

Ik denk online zal een paar percent nog actief zijn en de gewone schaakclubs zullen wellicht niet eens de negatieven effecten van bijna 2 jaren corona zie mijn artikel corona dreigt veel schaakclubs te laten verdwijnen kunnen compenseren. Tenminste dit is wat ik verwacht als er geen oplossing kan worden gevonden om de vele nieuwe netflix-schakers beter op te vangen dan ze hopeloos anoniem verloren te laten lopen tussen bijna 50 miljoen abonnees zoals op chess.com. Dus keek ik uit naar wat er in de schaakwereld zou gebeuren om deze eenmalige kans in een leven te grijpen maar het bleef oorverdovend stil. 2 maanden gingen voorbij en ik vroeg mij af net zoals in de meest recente Vlaanderen Schaakt Digitaal dat het toch niet waar kon zijn dat we als schaakgemeenschap helemaal niets zouden doen.

De meeste clubschakers zijn vandaag niet geïnteresseerd in online schaken zie clubschaak en/of internetschaak deel 2 trouwens hoe kan je uberhaupt die netflix-schakers online opzoeken om ze dan te helpen. Online schaken en bordschaken zijn 2 parallelle werelden dus het heeft weinig zin om tijd te investeren in online schakers en te hopen dat ze ooit naar een traditionele club zullen gaan. Het is aan  Chess.com om een speciaal programma op te starten voor die nieuwe netflix-schakers. Zij hebben voldoende financiële middelen en uiteindelijk zijn het hun abonnees. Daar valt allemaal iets voor te zeggen maar ik wou niet blijven wachten terwijl het venster langzaam sluit om nog iets te ondernemen.

Dus dacht ik na over wat een nieuwe netflix-schaker wellicht zoekt dat hij op de online platformen niet makkelijk kan vinden en waarmee we kunnen helpen. Wel ik zie 2 domeinen : begeleiding in de overvloed aan informatie die kriskas terug te vinden is op het internet en een meer persoonlijke interactie. Dit laatste betekent dat we alvast moeten concentreren op regionale schaal maar ook niet te klein. Op clubniveau is te klein want dan kun je te weinig clubschakers meekrijgen om een project te ondersteunen. Ik twijfelde enkel tussen een Vlaams of een Belgisch project. Vlaams is betreffende de taal makkelijker maar ik koos uiteindelijk toch voor Belgisch. België is sowieso nog klein en daarnaast hebben we op landelijk vlak qua structuur (KBSB) toch meer mogelijkheden.

Trouwens dankzij het eerder aangekondigd Belgisch vriendenteam in mijn artikel de Beneliga had ik al een leuke mix van Belgische clubschakers bij elkaar kunnen brengen en die groep is nog steeds aan het groeien. Het leek mij dan ook logisch en makkelijker om de 2 projecten aan elkaar te verbinden. Het Belgische vriendenteam zou vanaf nu ook de plaats worden waar persoonlijke contacten gelegd kunnen worden tussen Belgische clubschakers die al online actief zijn en de Belgische nieuwe-netflix-schakers. Dit zou de drempel later dan ook drastisch moeten verlagen om een traditionele schaakclub na corona binnen te stappen. Het is veel leuker en makkelijker als nieuweling een club binnen te stappen wanneer je eerder online al met 1 of meerdere leden kennis hebt kunnen maken.

Dan blijft er natuurlijk nog over hoe je de nieuwe-netflix-gebruikers kunt sturen naar dit Belgisch vriendenteam want zoiets kan je bijna niet vinden via google. Wel daarom creëerde ik een nieuwe website: de Belgische online schaakclub. Het heeft mij bloed, zweet en tranen gekost want ik ben een absolute leek in websites creëren maar het resultaat vind ik persoonlijk net voldoende om te kunnen tonen. 

Dit artikel wordt te lang dus ik zal in een volgend artikel meer in detail spreken over de site maar ik kan nu al vertellen dat het vooral een portaal is. Het is een site die de Belgische nieuwe netflix-schakers doorstuurt naar het Belgisch vriendenteam en tezelfdertijd tracht het een wegwijzer te zijn in de vele informatie die online te vinden is over het schaken. Zelfs voor ervaren schakers lijken mij de linken nuttig.

Tenslotte moeten de nieuwe netflix-schakers natuurlijk nog deze site vinden. Ik probeer zoveel mogelijk reclame ervoor te maken maar ik wil ook niet spammen. Anderzijds denk ik dat hierin een belangrijke rol is weggelegd voor de clubs. Veel clubs zijn vandaag gesloten of werken op halve kracht. Het is een kleine moeite voor elke schaakclub om een link bovenaan hun eigen site te plaatsen naar de Belgische online schaakclub. Ook als je in je omgeving hoort dat nieuwelingen zoeken naar informatie over het schaken dan geef hen dit adres mee. Je bespaart jezelf makkelijk een half uur uitleg en zelfs als dit project slechts enkele procenten van het totaal aantal Belgische nieuwe-netflix-schakers kan overtuigen om te blijven schaken dan spreken we makkelijk over 100 of meer. Dit infuus kunnen onze Belgische schaakclubs absoluut goed gebruiken.

Brabo