Corona dreigt veel schaakclubs te laten verdwijnen

Enige tijd geleden probeerde mijn clubvoorzitter Robert de moed erin te houden door naar alle leden te mailen dat een jaartje zonder schaken helemaal ok is. Hij heeft natuurlijk gelijk. In het verleden hebben talloze schakers bewezen dat het perfect mogelijk is om na lange tijd van inactiviteit opnieuw te schaken (hierbij denk ik in het bijzonder aan sterke Jan die er in slaagde als gepensioneerde na decennia van geen schaken om alsnog internationaal meester te worden). Trouwens elk jaar bouw ik zelf (toegegeven vaak door de omstandigheden) enkele maanden rust in. Dat heb ik altijd ervaren als iets positief om o.a. even iets meer te kunnen concentreren op de analyses (om zo bepaalde defecten te repareren of nieuwe systemen aan te leren) waarvoor je tijdens de competities meestal onvoldoende tijd hebt.

Echter er zijn ook veel signalen dat we voor de grootste crisis van het schaken ooit staan. Zo meldde Vlaanderen-Schaakt-Digitaal-2020-17 dat 1 op 3 niet zijn KBSB-lidmaatschap vernieuwd had. Dit is een alarmerend cijfer en dan zijn we nog niet de slechtste leerling in de klas. In buurlanden zoals Engeland en Nederland tekent men zelfs dalingen hoger dan 50% op. Dit zijn bij mijn weten nooit eerder gekende terugvallen. Bovendien voor elke speler die gestopt is en later weer terugkeert, zijn er wellicht een veelvoud die nooit meer terugkeren. Ik merk het trouwens zelf ook op dat er een pak voordelen zijn aan geen competitieschaak te spelen. Plots is mijn leven veel rustiger geworden en kan ik de tijd nemen voor zaken waarbij ik anders mezelf moet krom plooien om ze te verwezenlijken. M.a.w. ik vermoed dat veel schakers definitief gestopt zullen zijn na corona zeker als die nog enige tijd blijft verder duren en daar lijkt het zo meer en meer op.

Misschien nog erger is het feit dat meerdere clubs op het punt staan te verdwijnen. 14 Belgische clubs hebben zich voor dit jaar niet meer aangesloten. De internationale situatie is zelfs zo ernstig dat Fide in oktober waarschuwde dat er clubs met een rijke geschiedenis van 150 jaar dreigen de dupe te worden van de leegloop. Die clubs zijn onvervangbaar maar ruimer genomen is het heropstarten van om het even welke club zo goed als onbestaande. Het is dus niet zomaar dat diverse bestuursorganen oproepen tot solidariteit om de toekomst van het schaken veilig te stellen. Onderstaande herwerkte poster van Lord Kitchener Wants You oorspronkelijk gepubliceerd om Britse soldaten op te roepen voor WW1 is grappig maar ook bittere ernst.

Fide Newsletter #17 (October 26, 2020)

Ik hoop dat er gehoor komt aan de oproep maar ik vrees dat veel mensen grotere zorgen hebben dan het voortbestaan van schaakclubs. Als je je werk verloren hebt in de laatste maanden of veel kosten hebt moeten maken aan ziekenhuisverzorging... dan is het volstrekt normaal om in de uitgaven te snijden die niet prioritair zijn. Ik kan ook goed begrijpen dat je als vrijwilliger nu even niet de handen uit de mouwen wilt steken.

Gelukkig is niet alles kommer en kwel want vele vrijwilligers blijven hun schouders onder het schaken steken. Ondanks moeilijke omstandigheden blijven veel (Belgische) clubs toch nog jeugdwerking aanbieden. De jeugd nu laten vallen, zal zich wreken voor heel lange tijd. Anderzijds zie ik wel een groot probleem voor onze tieners. 12-18 jaar zijn de belangrijkste in de ontwikkeling van een schaker en daar 1 of 2 van verliezen zal zich voor altijd laten voelen. Het aantal nieuwe IMs en GMs is zo goed als helemaal stilgevallen. Zonder perspectieven zal veel talent verloren gaan.

Persoonlijk heb ik ook altijd vooruitgang in het schaken gekoppeld aan competitieschaak spelen en dan spreek ik natuurlijk enkel over klassieke wedstrijden. Die serieuze wedstrijden waren bij wijze van spreken de stok achter de deur om te werken aan het schaken want zonder ze zijn er geen voorbereidingen of partijanalyses te maken. Bij mijn eigen kinderen is het eerder de sfeer en de inzet van die wedstrijden maar ook bij hen is/ was competitieschaak de motor voor hun schaakmicrobe. Deze zomer hebben we daarom nog een ultieme inspanning gemaakt om een tornooi in Praag te spelen zie de schaakmicrobe deel 3 maar dit kon/ wou ik niet meer herhalen.

Ik besefte in augustus al dat ik geluk had gehad en dat werd nogmaals bevestigd toen een maand later andere Belgen ook naar Tsjechië gingen schaken en daar zeer ernstig ziek werden door corona. Dit was dan ook voor mij de druppel om alle nieuwe plannen voor nog een tornooi in Tsjechië tijdens de herfstvakantie definitief op te bergen. De besmettingscijfers lagen er ondertussen ook al 10 keer hoger. Uiteindelijk werd het tornooi zelfs geannuleerd. Een alternatief die ik ook bekeek was Open Tegernsee in Zuid-Duitsland maar ook dit feest ging niet door. Echter daar maakte men wel nog een uitzondering voor een aparte meestergroep van 10 spelers waarvoor speciaal een extra plastieken wand op elk schaakbord werd geïnstalleerd. Zelf kwam ik uiteraard niet in aanmerking hiervoor maar wel onze Belgische hoop Daniel Dardha. Ondanks 3 nederlagen deed hij het heel behoorlijk want de tegenstand was zeer sterk en hij won zelfs nog een handvol punten. De overwinning tegen de Tsjechische grootmeester Thai Dai Van Nguyen bewees nogmaals dat de grootmeestertitel een kwestie van tijd is. Ik vermoed dat veel lezers nog niet gehoord hebben van die grootmeester maar hij won onlangs nog een rapidmatch over 10 wedstrijden tegen oud-wk-finalist Nigel Short.

Ik merk op dat Daniel overal opduikt in Europa (Portugal, Frankrijk, Hongarije, Griekenland...) waar er de kleinste kans is om normaal te schaken. Dit houdt zeker risico's in maar ik begrijp volstrekt zijn keuze. Zoals ik al eerder schreef, zijn dit zijn beste jaren om vooruitgang te boeken want na je 18de wacht wellicht de universiteit en daarna een drukke job. Bovendien zijn de gezondheidsrisico's van de coronaziekte zeer beperkt voor zijn leeftijd (ik moet veel meer opletten).

Hij is niet de enige zo las ik op hmcdenbosch dat de 16 jarige Nederlandse FM Siem Van Dael ondanks de corona-crisis 6 tornooien had gespeeld: Griekenland, Servië, Bulgarije, Italië, Zweden. Je moet er iets voor over hebben want zo gaf hij aan dat het geen pretje is om bij +35 graden te spelen met mondkapje aan. Echter zij zijn uitzonderingen. Ik denk 99% van de jeugd heeft geen officiële wedstrijden gespeeld en dat is uiteraard niet verwonderlijk.

Voor mij was Open Praag deze zomer het maximaal haalbare. Dit betekent dus dat ik sinds begin oktober helemaal droog sta betreffende partijanalyses. Ik zie dit jaar geen ook geen mogelijkheden meer om nog serieus te schaken. Nederlandse interclub, Open Bethune,... zijn ondertussen ook allemaal al geannuleerd. Echter in een volgend blogartikel wil ik het hebben hoe ik dan toch een methode heb gevonden om mezelf terug te activeren. Stilstaan is achteruitgaan en schaken opgeven is voor mij geen optie.

Brabo