Schaaklinks

Toen ik in februari 2012 begon met deze blog, waren velen overtuigd dat ik het niet lang zou volhouden. Dit is niet verwonderlijk want de levensduur van een blog blijkt vrij kort te zijn, nl gemiddeld 100 dagen volgens bepaalde sites zoals bv scribblrs. Vandaag krijg ik echter niet meer de vraag of ik nog in de toekomst zal verder bloggen maar eerder hoeveel geld ik hiermee verdien. Er is duidelijk een lezerspubliek en tenslotte doe je dit soort schrijven toch enkel maar als het ook iets voor jezelf oplevert.

Verwondering en zelfs onbegrip zijn dan ook de reacties die ik krijg wanneer ik vertel dat ik helemaal niets verdien met mijn blog. Idioot durfde zelfs iemand al lachend mij te repliceren. Het is nochtans heel simpel om met een paar klikken advertenties op de site te plaatsen en een weliswaar bescheiden bron van inkomsten te vangen. Echter ik koos bewust om deze blog hiervan te vrijwaren en kwaliteit voorop te plaatsen. Naarmate meer posts verschenen, werd dankzij deze leidraad deze blog een reflectie van hoe ongelooflijk rijk en interessant het schaakspel is.

Dit werd blijkbaar door heel wat lezers ook geapprecieerd want samen met de Engelse spin-off van deze blog zijn we al een tijdje voorbij de 400.000 individuele bezoekjes. Als je weet dat de VSF slechts een 3000 leden heeft dan begrijp je dat ik dit als een succes beschouw. Ik durf zelfs te stellen dat ik best trots ben vandaag op waar ik sta met mijn blog. De reeds 300 gepubliceerde artikels staan stuk voor stuk. Bovendien daar ik mijn blog niet laat overheersen door de actualiteit zijn vele artikels ook tijdloos. Tegenwoordig gebeurt het steeds vaker dat ik zelf 1 van mijn artikels terug opspoor om mijn kennis over een bepaald onderwerp op te frissen.

Ook in mijn correspondentie met andere schakers is het heel handig om simpel een of meerdere schaaklinks naar artikels van mijn blog mee te geven. Vroeger kreeg ik wel eens de commentaar dat mijn antwoorden te langdradig waren om te lezen. Wel met het gebruiken van schaaklinks vang je 2 vliegen in 1 klap. Je verliest geen tijd aan gezwets en tezelfdertijd kan je onmiddellijk veel informatie aanbrengen voor degenen die wel echt in het onderwerp geïnteresseerd zijn. Zeker bij het reageren op artikels van andere websites is dit uiterst handig. Je hebt geen last meer van trollen.

Echter dit laatste stelt niet iedere website op prijs. Dit is begrijpelijk want de vele ongewenste links naar advertenties met soms heel bedenkelijke inhoud zijn een pest. De Captcha wordt door velen verguisd maar is soms noodzakelijk om niet te verzuipen in ongewenste spam zie bv. de slapende website van Alina L'Ami. Sommige websites verbieden daarom gewoon alle links. Zonder moderatie is dit inderdaad vaak de enige optie om de site ordentelijk te houden. Daarentegen zelfs bij moderatie worden links niet altijd geapprecieerd. Zo werd het voor de zeer temperamentvolle Jacob Aagard uiteindelijk te veel hoe ik te vaak de overhand haalde in een discussie. Uiteindelijk besloot hij om geen posts van mij toe te laten op quality chess blog. Ruim 3 jaar later is zijn blog vandaag duidelijk veel minder actief.

Recent werd ik ook gevraagd door Kees Schrijvers, de eigenaar van schaaksite om geen links meer te gebruiken in mijn reacties. Hij vond het spam. Zelfs toen ik hem erop attent maakte dat alle links steeds relevant waren en een toegevoegde waarde hadden met betrekking tot de onderwerpen, kreeg ik geen toestemming meer om links te gebruiken. Iedereen die mijn blog wilt lezen, kan die vinden via google was zijn argument. Dat iets terugvinden in 300 artikels soms veel tijd kan vragen, was geen tegenargument. Laatst kwam nog 1 van mijn leerlingen vertellen dat hij hopeloos verloren was geraakt op mijn site.

Ondertussen zijn we ruim een maand verder en heb ik geen enkele reactie meer geplaatst alhoewel er zeker onderwerpen waren waarbij ik iets kon toevoegen. Spijtig voor de vele lezers die via schaaksite geregeld surften naar mijn blog om meer informatie te vinden over een onderwerp (dit zie ik aan de statistieken). Als de webeigenaar mijn blog niet naar waarde kan inschatten dan trek ik de stekker eruit. Het werd mij onmiddellijk duidelijk dat Kees geen tijd had/ wou spenderen aan het inspecteren van mijn blog en dan moet je niet verder aandringen.

Gelukkig krijg ik geregeld andere geluiden te horen over deze blog. Anders was ik echt wel een idioot om met deze blog al jaren door te gaan. Zo weet ik van minstens 2 spelers dat ze al iets hebben opgepikt om in hun eigen bordpraktijk te kunnen gebruiken. Zo gebruikte de Brugse expert Linton Donovan met succes een idee dat ik had aanbevolen in mijn artikel "taktiek" daterend van januari 2013.

Of laatst kwam 1 van mijn leerlingen de Mechelse expert Deon Lee mij vertellen dat hij met succes mijn analyses had kunnen gebruiken over de Fraser-verdediging in de Ponziani-opening zie mijn artikel "computers worden autonoom" daterend van juli 2015.

Echter deze blog biedt veel meer dan puur openingsanalyses. Zo stond ik een paar lessen geleden perplex toen mijn leerlingen nog nooit hadden gehoord van tablebases laat staan Lomonosov. Het was toen dat ik mij realiseerde dat er wellicht heel veel voor hen onbekend schaakmateriaal staat op deze blog. Tezelfdertijd snapte ik dat deze blog voor hen veel kon betekenen zowel technisch als cultureel. Bijgevolg raadde ik ieder van hen dan ook ten stelligste aan om eens alle artikels te lezen. 1 artikel per dag en na een jaar ben je er helemaal door. Wat geldt voor mijn leerlingen, zal zeker ook voor een veel groter publiek het geval zijn. Sommigen zullen mij zonder twijfel als zeer ijdel beschouwen maar ik meen dat elke ambitieuze (Vlaamse) +1800 speler deze blog zou moeten volgen. In de praktijk zie ik ondanks de bemoedigende bezoekersaantallen toch nog heel veel spelers die niet op de hoogte zijn van deze blog. Heel wat Vlaamse clubs hebben ondertussen al een link naar deze blog maar meer publiciteit lijkt mij zeer wenselijk.

Brabo

Het vlindereffect

Als ik naar een schaakclub ga dan is dit om te schaken. Het is triviaal maar geregeld stel ik mij de vraag waarom sommigen uberhaupt naar een schaakclub nog komen. Zelfs in (grote) tornooien valt het mij op dat sommige deelnemers er nauwelijks zijn voor het schaken zelf. Men kwakt de zetten ondoordacht in een rotvaart op het bord en bekommert zich nauwelijks om het resultaat. Toen ik 1 van hen vroeg waarom dan kreeg ik als antwoord dat hij voornamelijk meespeelde voor de ambiance rond het schaken. De apres-schaak wordt vaak belangrijker dan het schaken zelf.

Het is een keuze die ik respecteer maar ik verkies liever mijn plezier te zoeken in het schaken zelf. Schaken is een oneindige bron van ongelooflijke avonturen maar je moet natuurlijk wel tijd willen investeren. Hoe meer tijd je investeert, hoe meer je ontdekt en hoe meer je uiteindelijk ook geniet van het schaken. Onze jongste Belgische FM Daniel Dardha bevestigt dit ook op atv: "2 tot 3 uur per dag schaken maakt dan ik nu kan genieten van een wereldtitel".

Nu Daniel heeft natuurlijk een sterke papa om hem te sturen wat een enorm voordeel is. De meeste jongeren hebben die luxe niet en overschatten schromelijk hun eigen talenten. Ik zag het ook bij 1 van de jonge Belgische talenten in Le Touquet. Hij had mij vooraf gezegd niet veel te geloven in computeranalyses maar was achteraf wel heel teleurgesteld toen hij kansloos met zwart verloor in een hypertheoretische Svechnikov na slechts 25 zetjes. We zijn al lang de romantische 19de eeuw voorbij om op die manier nog succesvol te kunnen schaken. Vandaag moet je leren werken met engines en databases of er zullen nog vaak zulke nederlagen volgen zeker wanneer de tegenstanders beginnen te weten wat je speelt.

Echter het gaat niet enkel om het scoren van punten of winnen van titels. Dit alleen zou in de meeste gevallen op (zeer) lange termijn toch leiden tot afhaken en dus stoppen met schaken. Nee het is belangrijker om te leren de schoonheid in het schaken te vinden en ervan te genieten. Het uitstekende recente artikel Why Study Chess toont aan dat dit kan op elk niveau. Studie helpt hierbij om het sneller te ontdekken. Het is iets wat ik zelf bijna dagelijks doe.

Zo vond ik laatst opnieuw een pareltje tijdens mijn persoonlijke partijanalyses. In 2 eerdere artikels heb ik het al eens gehad over het vlindereffect zie een extra zet deel 2 en einstellung effect. Een zeer kleine verandering in de stelling zorgt ervoor dat we een heel andere evaluatie krijgen. Echter in tegenstelling met de vorige voorbeelden, zal ik deze keer een heel speciale tonen waarin het effect slechts vele zetten laten duidelijk wordt. We beginnen met variant 1 waarin wit een interessant concept kiest maar uiteindelijk doodloopt op een muur.

Wit offerde materiaal maar zwart sloeg de aanval af. Echter tot mijn grote verbazing zorgt 1 klein verschil in de stelling ervoor dat het concept wel op briljante wijze werkt. Kijk en geniet samen met mij van het onderstaand stukje hoogstaande computeranalyse.

Prachtig is het niet? Dat had ik natuurlijk nooit ontdekt als ik geen uren werk in de partijanalyses had gestoken. Ik ben er zeker van dat ieder van ons tal van zulke verborgen pareltjes heeft in zijn eigen partijen maar de meeste worden nooit ontdekt. Ach wat men niet weet, niet deert. In elk geval deel ik met plezier mijn pareltjes op mijn blog want ik vind het super om ook anderen te zien genieten van het schaken.

Brabo

Vakantie deel 3

Vorig jaar gaf ik voor het eerst schaakles in KMSK zie de schaakmicrobe. Dit jaar doe ik dit opnieuw vrijwillig maar hierbij stelde ik wel nieuwe voorwaarden. Zo wou ik vermijden dat ik dit jaar mij opnieuw vooral een entertainer zou voelen i.p.v. lesgever. Mijn leerlingen beschouwden de lessen veel te vrijblijvend terwijl ik ze eigenlijk bedoeld had als katalysator om zichzelf verder te ontplooien. Het leek mij ook onzinnig om lessen aan (ver-) gevorderde schakers te geven wanneer men zelf niet bereid was om aan het schaken een hogere prioriteit te geven.

Dus bij aanvang van het seizoen maakte ik met elk van mijn leerlingen enkele belangrijke afspraken. Zo wil ik dat de lessen stipt worden gevolgd. Het zijn er al niet heel veel dus om een programma af te kunnen werken, is regelmaat noodzakelijk. Onaangekondigde afwezigheden zijn een gebrek aan respect en negeer ik niet meer. Mijn leerlingen zijn tenslotte allemaal ouder dan 12 jaar dus zijn perfect in staat om te mailen of telefoneren.

Daarnaast wil ik dat mijn leerlingen op jaarbasis een 50 tal langzame partijen spelen. Het heeft weinig zin om uren te spenderen aan lessen en studeren als men nauwelijks partijen speelt. Partijen spelen zijn cruciaal om te verbeteren zie ervaring. Sommigen halen dit aantal automatisch maar voor anderen betekent het 2 tot 3 keer meer partijen spelen dan men gewoon was. Om hen te helpen stelde ik een ellenlange lijst van mogelijke tornooien op waaruit ze samen met de ouders een planning voor het volgende seizoen moesten maken.

Tenslotte vroeg ik ook aan ieder om elke gespeelde partij met een langzaam tempo in een persoonlijk database (eventueel moet die eerst nog worden gecreëerd) te steken en die telkens van lichte commentaar te voorzien. Dit moet niet meer dan een uurtje duren per partij. In het verleden heb ik op mijn blog vele keren benadrukt hoe belangrijk het is om te leren van je eigen fouten door je eigen partijen kritisch te bekijken zie o.a. welke partijen analyseren. De leerlingen zijn allemaal oud genoeg om zulke taak aan te kunnen. Toen ik op 14 jarige leeftijd geregeld schaakte tegen een computer (zie schaakcomposities) maakte ik ook direct al analyses van de partijtjes.

Sommige van mijn leerlingen antwoordden onmiddellijk positief op mijn voorwaarden maar ik hoorde ook andere geluiden. Zo besliste 1 talentvolle leerling om mijn lessen niet meer te volgen. Schaken is voor hem een leuk spelletje en meer moet dat niet zijn. Ik vond het een moedig en eerlijk antwoord. Uiteindelijk heeft het ook geen zin om lessen te volgen wanneer ik het zal hebben over databases en engines die hij nooit zal gebruiken.

Gelukkig dus waren de andere 5 leerlingen wel bereid om de voorwaarden te aanvaarden. Echter dit is natuurlijk niet voldoende. Ze moeten ook nog opgevolgd worden en dat is minder evident. Zo is het niet zo eenvoudig om als sterke jeugdspeler veel interessante partijen te spelen. Niet alleen is het aanbod thuis beperkt maar verder van huis is een goede begeleiding van ouders cruciaal. Toch slaagde ik erin om enkele ouders warm te krijgen om samen naar Le Touquet te gaan. Toen zij op hun beurt ook enkele andere Vlaamse jonge schakers konden overtuigen om mee te spelen, hadden we plots een legertje verzameld. De Fransen wisten niet wat hen overkwam.

Een jonge meute Vlaamse wolven was in echte Halloween-stemming want slaagde erin om overal angst en verderf te creëren. Je zag het ongeloof groeien in de ogen van menig meester en grootmeester bij gebrek aan elke elo-logica. Enorme plusscores werden genoteerd bij de Belgen waarbij de 15 jarige Warre De Waele met 2045 elo natuurlijk de absolute leider was van de roedel. Hij verbaasde vriend en vijand door het tornooi op zijn naam te schrijven voor 5 grootmeesters, 4 internationaal meesters .... zie klassement

De zeer verrassende winnaar: Warre De Waele
Bron: https://twitter.com/villedutouquet/media

In de laatste ronde zag ik zijn mama in de deurhal staan. De spanning moet te veel geweest zijn voor haar om weg te blijven van de speelzaal. Ik denk niet dat ik geholpen heb door haar midden in de partij te vertellen dat Warre kansen had om te winnen. Het is dan ook een sprookje.

Spijtig gaan zulke prestaties vandaag ook steeds gepaard met wantrouwen. Enkele anonieme spelers (wellicht topspelers) vroegen aan de arbiters om nauwgezet de Belgen te volgen. Statistisch is het ook bijzonder onwaarschijnlijk wat er gebeurde. Volgens de gelukscalculator was de kans minder dan 1 op 100.000. Zulke grote getallen zeggen niet veel maar als je weet dat het fabelachtig grootmeesterresultaat van sterke Jan in 2013 een kans was van 1 op 1632 en de beruchte valsspeler Ivanov Borislav een kans aantoonde van 1 op 305.000 dan snap je onmiddellijk dat er alarmbelletjes afgaan.

Nu ik heb Warre zien spelen in de tornooizaal zonder enig abnormaal gedrag op te merken. Zijn spel zag er heel sterk uit maar was natuurlijk dus geen computerschaak. Bovendien in de enkele keren dat ik hem zag analyseren, maakte hij op mij een sterke indruk dus veel beter dan zijn 2045 elo. Hij was bovendien ook net voordien heel wat rating kwijt geraakt dus stond zonder twijfel zwaar ondergekwoteerd. Dankzij Warre kan ik uiteindelijk zijn partijen tonen want live-borden waren er niet en partijen worden evenmin al vele jaren niet meer gepubliceerd zie mijn artikel daterend van 2012: partijpublicaties.

Zelf hield ik mij steeds buiten de speelzaal zo lang mijn zoon speelde. Ik had op voorhand aan de organisatie gemeld dat ik FM ben en dus mij afzijdig zou houden tijdens zijn wedstrijden om absoluut te vermijden dat zijn tegenstanders zich oncomfortabel zouden voelen. Ik maakte slechts 1 uitzondering toen mijn zoon al huilend naar mij kwam zoeken. Hij had "j'adoube" gezegd om een paar stukken te corrigeren maar zijn 61 jarige tegenstandster Jocelyne Wolfangel had het niet gehoord en eiste om met het eerst aangeraakte stuk te spelen. Hugo kon geen Frans spreken en dus zich niet verdedigen. Ik moest mee. Normaal moet in zulke situatie de arbiter beslissen om Hugo niet met het eerst aangeraakte stuk te laten spelen maar ik wist op voorhand dat dit niet zonder slag of stoot zou gebeuren. Daarom vroeg ik aan Jocelyne met welk stuk ze eiste dat hij zou spelen. Het bleek met de dame te zijn. Vervolgens keek ik naar de stelling en zag dat de eis geen gevolg voor het verloop van de partij zou hebben. Om verdere discussie kort te sluiten, adviseerde ik Hugo aan om toch met de dame te spelen wat hij dan ook deed tot opluchting van allemaal. Even vreesde ik dat hij van slag zou zijn hiervan maar in de plaats verdubbelde hij zijn inspanningen. Hij wou en zou haar de rekening presenteren van deze onheuse behandeling. In de slotfase genoot hij met volle teugen van de gewonnen stelling toen een massa volk rond het bord kwam staan kijken.

De vreemde taal bleek bovendien niet alleen voor Hugo een obstakel te zijn. Ik schrok hoe slecht ook onze grotere kinderen Frans spraken. De aankondigingen waren steevast alleen in het Frans (groot verschil met onze eigen Belgische tornooien waar soms in 4 talen informatie wordt gegeven) en zelfs als dan iemand Engels sprak was het ook dan nog moeilijk voor verschillende kinderen om het te begrijpen. M.a.w. het is toch heel wat anders een tornooi in het buitenland spelen met volwassen vrienden i.p.v. kinderen.

Dit kwam ook tot uiting in andere details tijdens het tornooi. Zo geraakten heel wat partijformulieren zoek door nonchalant gedrag van sommigen. Reconstructie bleek onmogelijk. Mijn wens om de gespeelde partijen in de database te steken en te analyseren, faalde al voordat we een poging konden ondernemen. Als begeleider moet je eigenlijk bijna voortdurend hen in de gaten houden. Dit bleek niet evident te zijn want 2 spelers slaagden erin om met kleren aan een nachtelijke zwempartij in de zee te maken. De 2 resterende speelronden kwam 1 van hen zonder schoenen spelen in de tornooizaal.

Ik denk dat de jongeren de smaak te pakken hebben gekregen om tornooien in het buitenland te spelen. De volgende plannen worden al gesmeed. Volgende keer raad ik wel aan om striktere afspraken te maken tussen begeleiders en kinderen zodat we iets serieuzer kunnen werken. Beide ouders mee en apart logement zoals Warre is zonder twijfel te verkiezen maar ik begrijp niet voor iedereen haalbaar.

Brabo

Addendum 13 November 2017
Ik heb zonet de partijen ontvangen van Warre en dus komt er zoals beloofd een update. Hartelijk dank Warre. Hij zegt zelf in een begeleidende mail dat de computer toont dat hij best veel geluk heeft gehad. Desalniettemin raad ik ten stelligste aan om minstens zijn laatste ronde-partij tegen de Russische grootmeester Alexander Karpatchev na te spelen. Het is drama van de hoogste plank met een waanzinnige finale. Een staande ovatie hebben de gladiatoren zeker verdiend.

Records

In 1955 werd de eerste editie van Guiness book of records uitgegeven. Het werd een onverwacht succes met tot op vandaag een jaarlijkse uitgave. Mensen houden van records. We willen weten wat onze limieten zijn dus stellen we de vraag wie/wat is de grootste, kleinste, langste, jongste, oudste, meeste, minste,... Ook in het schaken is dit het geval. Zo houdt Tim Krabbe al jaren allerlei records bij die enkel te maken hebben met specifieke stellingen en zettenreeksen zie records.

Niet elk record is natuurlijk even belangrijk/ bekend want uiteindelijk kan elke unieke prestatie als een record worden beschouwd. Zo slaagde laatst de 12 jarige Indiër Praggnanandhaa Rameshbabu erin om als jongste ooit een +2700 speler te verslaan. Het vorige record was op naam van het Chinees supertalent Wei Yi die op 13 jaar en 8 maanden de Franse supergrootmeester Maxime Vachier-Lagrave versloeg zie partij.

De laatste jaren zien we steeds vaker +2700 spelers meespelen in opens. 20 jaar geleden waren er niet alleen veel minder +2700 spelers maar toen was het ook zeer ongewoon dat een +2700 speler zou accepteren een open mee te spelen. Het record is dus gelinkt aan onze moderne tijd wat niets afdoet dat het toch iets fenomenaal is.

Een record als jongste speler met een grootmeestertitel is uiteraard iets specialer en krijgt bijgevolg altijd veel meer aandacht. Zo werden begin deze week enkele artikels gepubliceerd over het Uzbeekse wondertalent Nodirbek Abdusattorov die de titel binnenhaalde op 13 jaar, 1 maand en 11 dagen (zie bv. chess.com en chessbase). Dit laatste artikel bevat trouwens enkele interessante commentaren van lezers. Zo wordt terecht de vraag gesteld of het ethisch verantwoord is om dit soort jongste records te promoten. De 12 jarige Indier Praggnanandhaa staat vandaag onder geweldige druk om Karjakins record van 12 jaar en 7 maanden te breken. School zal hij wellicht niet meer volgen want elke maand speelt hij wel ergens een tornooi om de normen binnen te halen. Het loopt voorlopig niet vlot want telkens gaat het ergens mis op het einde waardoor we ons kunnen afvragen of de druk niet te veel is voor de jongen.

Misschien is het omdat ik ook al niet meer bij de jongste ben maar een record als oudste speler vind ik minstens even leuk. De tweet van Nigel Short " Not the best, but nevertheless proud to be the oldest 2700+, in chess history" werd door velen gesmaakt. In september piepte hij even boven de 2700 rating als 52 jarige.

Echter we hoeven niet altijd internationaal te kijken om records te vinden. Zo stuntte mijn eigen interclubploeg in de eerste ronde met als oudste team in Belgie een 8 - 0 interclub-overwinning te laten optekenen. Met een gemiddelde leeftijd van 55 jaar braken we hiermee het record van Jean-Jaures dat in maart 2015 werd behaald en op 52 jaar stond. Disclaimer: een complete controle van alle gespeelde Belgische interclubwedstrijden sinds het ontstaan van de competitie was volstrekt onmogelijk door gebrek aan informatie en tijd. Ik daag dus lezers uit om het record van Deurne met bewijzen te weerleggen.

8-0 gebeurt meestal een paar keer per seizoen in de Belgische interclub. Meestal is het een gevolg van een serieus eloverschil op alle borden gekoppeld aan wat geluk. Statistisch hadden we met Deurne maar minder dan 3% kans om 8-0 te scoren volgens de win/remise/verlies calculator op chess.db. 2 jaar geleden behaalde Deurne al eens 8-0 met zelfs een hogere gemiddelde leeftijd daar toen ook Marcel erbij was maar omwille van 2 forfaits laat ik dit record niet meetellen. Mijn bijdrage was relatief klein want ik won vrij vlot nadat mijn tegenstander in een lastige stelling een fikse blunder maakte.

Zonder twijfel verdient ons 1ste bord de meeste lof voor het record. Niet alleen had hij de moeilijkste tegenstander met toevallig ook statistisch de kleinste kans om het volle punt te behalen maar tezelfdertijd was hij ook de oudste van ons team. Ik spreek natuurlijk over sterke Jan die vandaag als 70 jarige nog steeds onze ploeg trekt vol energie. Is dit nog een ander record? In elk geval toen Jan hoorde dat hij als laatste man nog bezig was met een 7-0 stand reeds voor Deurne, besliste hij om nog een tandje bij te schakelen.

Het is een leuk record niets meer want uiteindelijk koop je er niets mee. Trouwens bij het doorbladeren van oude competitieverslagen zag ik dat er eens 2 teams in dezelfde reeks 2 keer 8-0 scoorden. Ik vond het bijzonder grappig om daarbij op te merken dat geen van beide kampioen werd!

Brabo