Materiaal grabbelen

Materiaal offeren om aan te vallen is ons allemaal welbekend. Gambieten blijven zeer populair in amateurschaak maar ook in het topschaak zien we geregeld weinig ontzag voor materiaal. Zo speelde Kramnik gisteren opnieuw een schitterende offerpartij tegen de Duitse sterke grootmeester Matthias Bluebaum zie o.a. hier. Of wat te denken van de Chineese topgrootmeester Wei Yi die een week eerder de Russische topgrootmeester Vladimir Malakhov versloeg met een zeer knap kwaliteitsoffer zie o.a. het nieuwsreport op chess.com.

Zowel technisch als psychologisch is de opdracht voor de verdediging lastig waardoor het vaak loont om te offeren zelfs al is het niet allemaal correct. Een thema die hier zeer dicht tegen aanleunt is materiaal grabbelen. Dan spreek ik niet perse over het beantwoorden van een gambiet gepleegd door de tegenstander maar eerder wanneer je ontdekt dat druk/ initiatief kan worden verzilverd met materiaalwinst. Kies je voor het uitbetalen van de dividenden door het materiaal te pakken? Of hoop je op meer en ben je bereid om dubbel of niets te spelen?

Een initiatief is vaak vluchtig. Slaag je er niet in om het om te zetten naar iets tastbaars zoals materiaal of structuur dan riskeer je uiteindelijk met lege handen over te blijven. Echter beter 1 vogel in de hand dan 10 in de lucht is in het schaken allerminst eenduidig. Dit ondervond ik bijvoorbeeld een paar maanden eerder. De partij tegen Frederic Verduyn kwam al eerder aan bod in het artikel chesspub maar deze keer wil ik enkel kijken naar de fase waarin ik besliste om een pion te winnen.
      Achteraf gezien was het hoogstwaarschijnlijk slimmer geweest om niet voor de pion te kiezen en dus vast te houden aan het stellingsvoordeel. Zekerheid bestaat hier niet want als je niet snapt hoe zulk voordeel werkt dan kan het ook snel bergaf gaan.

Een ander voorbeeld van dit thema verscheen in mijn meest recente interclubpartij tegen David Roos. De partij werd hier ook al integraal gepubliceerd zie Herdersmat. Ik zoom in op zet 18 toen ik besliste om een kwaliteit te winnen.
Uiteindelijk maakte het misschien weinig uit. Feit is dat het na de kwaliteitswinst helemaal nog niet makkelijk is als wit niet blundert. Niet onmiddellijk willen oogsten is veel efficiënter en lijkt mij praktisch gewoon ook veel sterker.

In mijn meest recente bordpartij voor Belgische rating overkwam ik mijn innerlijke materialistische demonen. Ik negeerde de ene materiaalwinst na de andere waaronder zelfs een stuk en scoorde zonder twijfel mijn beste overwinning ooit op Robert Schuermans. Ik vind het een unieke prestatie van mijzelf zeker als je daarbij weet dat ik mijn laatste partij met zwart moest winnen om clubkampioen te kunnen worden in Deurne.
 
Ik stond zoveel materiaal voor op het einde dat ik het mij kon permitteren om met een kwaliteitsoffer de opgave af te dwingen. Bovendien zat Robert helemaal door zijn tijd heen terwijl ik nog een half uur had staan. In deze partij zien we alle troeven van wachten met materiaal grabbelen en de druk trachten stelselmatig te verhogen.

De tegenstander verliest erg veel tijd op de klok om de steeds moeilijker wordende problemen op te lossen. Uiteindelijk zien we dat er vaak veel meer kan worden geoogst. Praktisch is deze strategie dus zeer efficiënt maar in de praktijk bijlange niet zo frequent toegepast dan gambieten. Psychologisch bestaat er vandaag onterecht een te groot verschil in het offeren van materiaal en het niet grabbelen van materiaal voor dezelfde minder tastbare voordelen.

Brabo

Nieuwe viewers

De blog staat in een nieuw jasje. Het heeft mij vele uren gekost maar uiteindelijk is het mij gelukt om alle partijen (+500 stuks) om te laten zetten van kvchess naar de analyse-bord editor van chess.com. Hiermee zijn de problemen met flash van de baan en krijgen we er bovenop een gratis engine. Nadeel van de nieuwe viewer is dat de partijen niet meer in de html-code staan van deze blog maar opgehaald worden bij de server van chess.com. Het is dus te hopen dat chess.com nooit de stekker eruit trekt. Het is ook de belangrijkste reden waarom ik op de Engelse spin-off van deze blog nog de kvchess-variant zal behouden.

Dus vanaf nu is de nieuwe layout van de viewer zoals in het voorbeeld hieronder. De partij komt uit het net voorbije Belgisch kampioenschap waarin mijn ploeggenoot Daniel Sadkowski de titel van Open Belgisch kampioen veroverde.  Zoals in het hele kampioenschap speelt Daniel tot het laatste gaatje. Het is werkschaak met een goed oog voor tactische buitenkansen.

In een paar artikels zoals een Slavisch tussendoortje en ideeën gebruikte ik een viewer voor meerdere partijen te bekijken. Omdat hiermee steeds problemen waren, ging ik op zoek naar iets nieuw. Dankzij de uitstekende site van Ingram Braun kon ik snel een uitgebreid overzicht krijgen over de huidige mogelijkheden. Ingram verkiest zelf de publischer van Chessbase zie deel 1, deel 2 en deel 3 maar daar zit een stevig prijskaartje aan vast. Persoonlijk ben ik best tevreden met het gratis alternatief Canvas Chess. Het is een nieuwe viewer sinds 2016 en zeer makkelijk te gebruiken.

Een voorbeeldje van die viewer zien we hieronder. Ik heb de partijen van de nieuwe Belgisch kampioen Mehr Hovhanisian verzameld. Met 5 overwinningen en 4 korte remises domineerde Mehr compleet de tegenstand.

Ik denk dat deze aanpassingen de blog zowel technisch als esthetisch verbeteren. Nu mogelijks heb ik hier of daar toch nog iets gemist bij het omzetten van de partijen en dat zou ik dan natuurlijk graag horen van de lezers. Andere opmerkingen zijn ook welkom.

Brabo

Pionstructuren

Elk van mijn leerlingen heeft zijn eigen repertoire. In mijn lessen zal ik dan ook niet trachten hen te overtuigen om andere openingen te spelen. Slecht 1 uitzondering maakte ik dit seizoen hierop toen we het over het thema "materiaal en tijd" hadden. Mits gebruikmakend van een bijzonder interessant en zeer onbekend idee in de hoofdlijn van het Evans gambiet trachtte ik mijn leerlingen te stimuleren om eens in de bordpraktijk minder vast te houden aan materiaal en meer aan tijd te spenderen.

Dus normaal gaan mijn lessen niet over openingen. Er bestaan genoeg goede openingsboeken waarin ieder snel en eenvoudig voldoende kan leren om een leuke partij te kunnen spelen als clubschaker. Bovendien kost het specialiseren in een opening niet alleen ontzettend veel tijd maar is dit vandaag zinloos zonder gebruik te maken van de beste schaakprogramma's (zie schaakopeningen studeren deel 2).

Desalniettemin valt er toch ook iets te zeggen om jezelf niet alleen te beperken tot het kijken naar partijen binnen je repertoire. Niet zelden kan je een idee uit een andere opening gebruiken in je eigen repertoire. Verschillende openingen hebben eenzelfde type pionstructuur waarin eenzelfde idee mogelijk blijkt te zijn. De Amerikaanse grootmeester Grigory Serper schreef hierover onlangs 2 geïnspireerde artikels zie how to study master chess games en more lessons from master games. Een grote stap verder gaat het meesterwerk Chess structures A grandmaster guide geschreven door de Chileense grootmeester Mauricio Flores Rios en gepubliceerd in 2015.

In 22 hoofdstukken beschrijft de auteur de belangrijkste pionstructuren en de standaardplannen die er aan verbonden zijn. Mauricio vertelt in de inleiding dat hij dit boek miste wanneer hij opgroeide als speler tot grootmeester en dus het hoogtijd vond om hieraan iets te doen. Het is geen opschepperij want zo las ik op chessexpress.blogspot dat ook andere schakers al vele jaren op zoek waren naar dit soort boek.

Ik vermoed dat het boek vooral voor spelers tussen 2000 - 2300 elo het meest waardevol zal zijn. In dit elo-segment start je best met een iets serieuzer repertoire op te bouwen en dan komt de kennis van de diverse belangrijkste pionstructuren zeker van pas. Ook voor spelers in de hogere eloregionen is het zeker nog interessant. Zo ben ik het eens met de review in New in Chess van de Britse sterke grootmeester Matthew Sadler dat het hoofdstuk over de Hedgehog of ook wel egelopstelling vanuit wits standpunt bijzonder informatief is. Zelf kon ik zo al de vruchten plukken van zijn aanbevolen aanvalsplan met Dc1 zie de online blitzpartij hieronder.

In onze openingen zijn dus talloze connecties. Goede schakers doen dan ook geregeld aan kruisbestuivingen in hun openingen met ideeen/ plannen uit soms totaal andere openingen. Echter evident is het zeker niet altijd. Zo speelde ik een paar jaar terug met wit tegen een Caro Cann. Zwart slechts 1700 elo kende het typisch kenmerkend pionoffer in deze pionstructuur en kreeg goed spel.

Onlangs ontdekte ik in een partijanalyse dat ik ditzelfde pionoffer had kunnen doen in een compleet andere opening: het oud-Hollands. Mijn gespeelde zet was niet slecht maar zonder twijfel was b5 kritieker geweest. De resulterende stelling is zeer scherp waarbij vooral wit moet opletten.

In de partij heb ik geen seconde gedacht aan dit concept. Ondertussen heb ik gelijkaardige stellingen in het oud-Hollands al enkele keren online op het bord gehad en met succes de nieuwe verworven kennis toegepast.

Lange zettenreeksen van buiten leren is soms noodzakelijk om de opening te overleven. Minstens even belangrijk vind ik het kennen van de grote schema's in veel voorkomende pionstructuren. Veel schakers hebben geen flauw benul hoe ze moeten spelen na de opening. "Chess Structures" biedt natuurlijk niet overal een antwoord op maar lijkt mij alvast vandaag het beste medicijn om je kansen in weinig tijd te verbeteren.

Brabo