De Neo-Scheveningen

In het voorbije kerstverlof trok ons gezinnetje voor een kleine 2 weken naar Ufa (gelegen in Rusland net voor het Oeralgebergte) op bezoek bij mijn schoonouders. Omdat ik verwachtte met het 5 uren tijdsverschil dat ik wel eens heel wat uurtjes 's nachts de slaap niet zou kunnen vatten, vond ik het opportuun om een boek mee te nemen en liefst eentje over schaken uiteraard. Ik zocht een boek waarin flink wat verhalen te lezen waren maar ook schaaktechnisch iets bij te leren was en zo viel aanvankelijk mijn keuze op "Zwart op Wit" van Paul Van der Sterren. Echter bij het snuisteren in de schaakwinkel "de Denksportkampioen" van Ben Van De Putte,  zag ik dat er zo goed als geen overlap was met mijn eigen openingsrepertoire waardoor het schaaktechnisch luik mij onvoldoende aansprak. Ik besloot om een alternatief te zoeken en hierbij herinnerde ik mij dat de Kasparov reeks wel eens interessant zou kunnen zijn. Na een half uurtje wikken en wegen (terwijl mijn dochter de ganse winkel zat rond te crossen) viel uiteindelijk mijn keuze op Gary Kasparov on Modern Chess, part 2 Kasparov vs Karpov 1975 - 1985.

Het was een schot in de roos. Een prachtige verhaallijn waarbij je als het ware aanwezig voelde bij de 2 grote matchen en opnieuw alle emoties van de spanning, teleurstellingen en uiteindelijke triomf kon herbeleven. Het boek was uit nog 2 dagen vooraleer ik de terugreis moest aanvatten. Nu in elk geval moet ik nog eens enkele passages en partijen naderbij bestuderen. Achteraf zag ik onder de boekbesprekingen op http://www.torrewachters.be/ dat ik wellicht bij toeval het beste boek uit de serie had geselecteerd. Vraag is nu of ik niet teleurgesteld zal zijn als ik nog een ander boek uit de serie zal kopen.

Ook schaaktechnisch beviel het boek mij wel ondanks het feit dat ik de partijen zonder bord of stukken trachtte na te spelen (was in de nachtelijke uurtjes de enige optie). Vooral het theoretisch duel in de Scheveningen boeide mij waarbij Kasparov trachtte uit te leggen hoe Karpov keer op keer zijn beoogde strategie met de Neo-Scheveningen omzeilde. Ik vond het buitengewoon fascinerend omdat toeval of niet ik zelfstandig 2 jaar eerder hetzelfde denkproces had meegemaakt met mijn eigen spel. 

De Neo-Scheveningen is een Scheveningen zonder a6, waarbij zwart dit tempo investeert om in 2 stappen e5 te kunnen spelen. Dit is volgens mij (en Kasparov) perfect speelbaar daar wit niet de zwakte van b6 kan uitbuiten. Desalniettemin moet je wel enkele kritieke lijnen kennen met zwart om heelhuids uit de opening te komen want bijvoorbeeld het idee gebaseerd op Pf5 vraagt nauwkeurig spel van zwart om de balans in evenwicht te houden. Bart Michiels, huidig Belgisch kampioen heeft Pf5 recent nog getest in de praktijk, zie onderstaande partij:

In 2009 trachtte ik voor het eerst de Neo-Scheveningen te vermijden met het relatief onbekende a4. Ik slaagde in mijn opzet want zwart werd verleid tot een klassieke Scheveningen. Ik kon echter niet profiteren hiervan want mijn gebrekkige kennis van het systeem zorgde al snel dat ik afweek van het optimale plan, zie :

Alhoewel ik met a4 erin geslaagd was om mijn tegenstander naar de meer kansrijke varianten van het Scheveningen te verleiden, besefte ik wel dat de zet op zich geen oplossing kon bieden voor de Neo-Scheveningen daar zwart nog steeds over e5 beschikt met goed spel. 

Na de partij tegen Smits Sebastiaan besloot ik dan ook om de ganse variant erg kritsch te herevalueren. Ik kwam al snel tot de vaststelling dat je vroeg moet afwijken om de Neo-Scheveningen te vermijden en tevens met wit op een voordeeltje te hopen. Ik koos uiteindelijk voor een Engels systeem dus gebaseerd op een lange rochade. Uit het boek werd duidelijk dat Karpov tijdens de match koos voor het scherpe Keressyteem waarna Kasparov opnieuw de Scheveningen toeliet. Ik durf niet zeggen dat het Keressysteem perse beter is dan het Engels systeem. Zeker is dat het Engels systeem in de jaren 80 nog maar pas zijn intrede deed op hoger tornooiniveau en dus de mogelijkheden nog vrij onbekend waren in tegenstelling tot het Keressysteem. Dit anti- Neo-Scheveningen systeem testte ik zoals gewoonlijk eerst uit in blitz op het internet (Playchess) en het was wachten tot vorig jaar in de Open van Gent dat ik het in de praktijk kon brengen. Zie:

Ondanks het wat tegenvallende eindsresultaat, vond ik de test geslaagd. Ik had teveel tijd verbruikt in de opening omdat ik onervaren en onzeker was maar ik had tijdens de partij een zeer belovende wellicht winnende stelling opgebouwd vanuit de opening. Zelfs in de eindstelling sta ik nog iets beter maar ik nam het halfje toch aan met 5 minuten resterende op de klok tegen 15 voor de tegenstander in de K.O. fase en een stelling die allesbehalve vanzelf speelt.

De toekomst zal moeten uitwijzen of mijn keuze voor het Engelse systeem (wat verscheidene andere grootmeesters vandaag ook kiezen) de correcte was of ik beter toch de stelling stuur naar snelle g4 opstellingen zoals in de Keres.

Brabo